Câu 1. Nhan đề của truyện là “Làng” sao không phải là “Làng Dầu” chẳng hạn. Từ nhan đề
của truyện, em hiều gì về chủ đề của tác phẩm?
Gợi ý:
a. Nhan đề của truyện là “Làng” không phải là “Làng Dầu” vì nếu là “làng Dầu” thì vấn đề
mà tác giả đề cập tới chỉ nằm trong phạm vi nhỏ hẹp, cụ thể ở một làng. Dụng ý của tác giả
muốn nói tới một vấn đề mang tính phổ biến ở khắp các làng quê, có trong mọi người nông dân.
Bởi thế “làng” là nhan đề hợp lý với dụng ý của tác giả. Qua đó ta hiểu chủ đề của truyện: ca
ngợi tình yêu làng quê tha thiết của những người nông dân Việt Nam trong kháng chiến chống
Pháp.
Như vây, nhan đề “làng” vừa nói lên được cái riêng là tình yêu làng của ông Hai, đồng thời
qua cái riêng ấy, cũng nói lên được cái chung : tấm lòng của những người dân quê đất Việt.
Các cách mở đề cho bài:
Cách 1: Tình yêu quê hương đất nước là một đề tài quen thuộc trong nền văn học hiện đại
Việt Nam từ trước đến nay. “Làng” là một truyện ngắn như vậy. Nhan đề “làng” mang rất nhiều ý
nghĩa. Tại sao nhà văn Kim Lân không đặt tên cho đứa con tinh thần của mình là “làng chợ Dầu|
mà lại đặt tên là “Làng”?
C2: Mỗi nhan đề tác hẩm đều thể hiện dụng ý của tác giả. Có những nhan đề rất ngắn….
nhưng cũng có những tựa đề rất dài. “Làng” là một trong những nhan đề rất đặc biệt mang nhiều
ý nghĩa của nhà văn Kim Lân.
*Những cách dẫn ý:
- Nhà văn KL quả thật đã rất sâu sắc khi đặt tên cho áng văn xuôi/ những trang viết/ tác
phẩm của mình là “Làng”. Nhan đề ấy vừa bộc lộ tình yêu làng chân thực, sâu sắc của ông Hai,
nhưng cũng qua câu chuyện của ông Hai, nó vừa nói lên tình yêu quê hương thiết tha, gắn bó
của những người dân quê Việt Nam. Tình yêu làng ấy cũng là yêu CM, yêu kháng chiến.
-Cái riêng đã hoà điệu với cái chung, tạo cho tác phẩm một ý nghĩa sâu sắc, một sức sống
lâu bền trong lòng độc giả.
Câu 2: Trong “Làng”, Kim Lân có kể về ông Hai cứ múa tay lên mà khoe nhà ông bị
giặc đốt, đốt nhẵn. Chi tiết này dường như vô lý. Ý kiến của em như thế nào? Ghi lại vắn tắt.
Gợi ý:
Trong “Làng”, chi tiết kể về ông Hai cứ múa tay lên mà khoe nhà ông bị đốt
nhẵn … Mới đọc chi tiết này, ta thấy dường như vô lý bởi ngôi nhà là cả một tài sản

quá lớn. Hơn thế nó còn gắn với bao kỷ niệm vui buồn rất thiêng liêng của mỗi con


người. Mất nó ai mà không xót xa đau đớn? Nhưng ông Hai lại có cử chỉ “Múa tay
lên để khoe” đó là biểu hiện của tâm trạng sung sướng, sung sướng đế tột độ.
Tâm trạng này dường như có vẻ không bình thường? Không! Đặt ông Hai trong
hoàn cảnh của “Làng” - làng Dầu đang bị hai tiếng việt gian theo tây - thì ông Hai
không vui sướng sao được vì nhà bị tây đót là bằng chứng hùng hồn rằng làng Dầu
của ông vẫn theo kháng chiến, theo cách mạng, đó là một làng quê anh hùng,
đứng dậy chống thực dân Pháp. Chắc hẳn mất nhà ông Hai cũng đau lắm chứ, xót
xa lắm chứ. Nhưng dù thế nào thì nhà còn có thể xây dựng lại được, song danh dự
của làng đâu dễ lấy lại? Ông đã quên nỗi đau, sự mất mát riêng để tự hào sung
sướng trong vẻ đẹp, sức mạnh chung của làng quê, đất nước. Thế đấy niềm vui,
nỗi buồn của ông Hai luôn gắn liền với vận mệnh của Làng Dầu. Thế mới biết ông
Hai yêu làng quê tha thiết đến chừng nào! Tình yêu làng quê được mở rộng, hoà
quyện trong tình yêu tổ quốc thật sâu nặng và thiêng liêng.

Câu 4 : Phân tích đoạn :
- Thế nhà con ở đâu ?....
- Ừ, đúng rồi, ủng hộ cụ Hồ con nhỉ :
Qua đoạn đối thoại này, tâm trạng ông Hai có gì đặc biệt ? Điều đó thể hiện nỗi niềm sâu kín
của nhân vật này như thế nào ?
Gợi ý :
- Bộc lộ tình yêu làng, yêu nước của ông. Những day dứt, trăn trở trong lòng ông, ông như muốn
khẳng định tình yêu làng chợ Dầu và sự trung thành với cách mạng, với kháng chiến.
- Ông hỏi con những câu tưởng rất vu vơ, bởi đơn giản ông muốn được nghe về làng chợ Dầu,
được thấy con trẻ nhắc đến ngôi làng mà mình yêu quý.
- Khổ tâm vì nhầm tưởng làng mình theo Tây, nước mắt giàn giụa trên má (tâm trạng đau khổ)
Vì lầm tưởng làng theo giặc -> cả hai bố con ông đều trả lời khe khẽ, thủ thỉ. Ông Hai xấu hổ
cho làng ông, cho người dân quê ông : « hai bên má…. » chứng tỏ ông rất khổ tâm.

- Cách thể hiện tình yêu của ông Hai rất mộc mạc và chân thành. Câu trả lời của đứa con út :
« Ủng hộ cụ HCM muôn năm » hay chính là nỗi lòng của ông ; ông chuyện trò với con hay đang
giãi bày cho vơi bớt nỗ khổ, sự tủi hổ, dằn vặt đang ám ảnh trong lòng ông suốt mấy hôm nay.
=> Những dòng đối thoại ngắn gọn, giản dị, sâu sắc, chân quê đã thể hiện được nỗi lòng sâu kín
trong lòng ông Hai Thu.


Câu 5. Trong đoạn trích : « nhìn lũ con …. nhục nhã thế này » ở truyện ngắn « làng » của
Kim Lân đã thể hiện tâm trạng gì của ông Hai qua các yếu tố độc thoại và độc thoại nội tâm.
- Giới thiệu Kim Lân và truyện ngắn « làng »
- Trích dẫn : « chúng nó…. đấy ư » : ông hỏi ai hay tự hỏi chính mình ? Thủ pháp độc
thoại nội tâm như giúp chúng ta chứng kiến những suy nghĩ của ông Hai :
+ Dấu (….) như diễn tả những ý nghĩ ngổn ngang trong lòng ông.
+ Ông nói một mình, ông rít lên một mình như đang mắng mỏ, như những người làng chợ
Dầu đang đứng trước mặt ông.
Câu 6 : Phân tích tâm trạng nhân vật ông Hai qua đoạn trích sau :
« Này Bác có biết mấy hôm nay….
-Liệu có thật không hở Bác ? Hay là chỉ lại…. »
Gợi ý :
« Nó rút…. khủng bố ông ạ » => tim ông như thắt lại, khi nghe đến tên « chợ Dầu », ông quay
phắt lại, lắp bắp ». Một cử chỉ xảy ra rất nhanh. Từ « chợ Dầu » từ miệng người đàn bà tản cư đã
khiến cho ông quan tâm. Phải đi tản cư với ông là một điều khổ tâm, ông muốn ở lại làng chợ
Dầu để tham gia kháng chiến, nhưng vì gánh nặng gia đình, nhà neo người=> sau một thời gian
-> nấn ná ra đi. Ở nơi tản cư, ông luôn nghe ngóng, quan tâm đến tin tức về làng Chợ Dầu. Cử
chỉ quay phắt lại đã cho ta thấy rõ điều đó. Nếu trước đó, ông là ông Hai vui vẻ, hồ hởi, nghe tin
chỉ để là nghe với sự quan tâm bình thản, đủng đỉnh. Vậy mà giờ đây chỉ nghe tin làng ông bị
khủng bố, ông rất lo lắng, sợ hãi cho làng quê … ông lo đến mức đang nói năng rất điềm tĩnh :
« tản cư cứ tản cư » thì trở nên lắp bắp, luống cuống…. Câu nói lắp bắp, luống cuống ấy càng
thể hiện rõ sự lo lắng, bối rối => Chứng tỏ ông yêu làng, lo sợ cho làng biết chừng nào.
-Ông quan tâm xem « làng ông giết được bao nhiêu tây » nhưng vẻ mặt của chị phụ nữ như báo

trước điều mà ông không hề mong muốn : « vẻ đỏng đảnh, cong cớn thể hiện sự khó chịu, phẫn
nộ, phản đối dù chị không biết ông Hai là người làng chợ Dầu thứ thiệt. => Thể hiện sự bức bối
với những người làng việt gian của chị.Kim Lân đã diễn tả rất mộc mạc tâm trạng của lão nông,
những từ ngữ rất nông dân, thuần phác đã thể hiện rất cụ thể những cảm xúc tình cảm của ông
Hai lúc này.
- Cảm thấy ngợp, khó thở


- Da mặt tê rân rân là sự tủi hổ nhục nhã, xấu hổ. Người nông dân vốn đơn giản, yêu ghét rõ
ràng. CÁch thể hiện giản dị, Kim Lân với những hiểu biết về những người nông dân thuần phác
đã miêu tả rất chân thực. Tin tức đau xót ấy khiến ông hổ thẹn đến tái tê.
- Một lúc lâu, rặn è è => ông nói một cách khó khăn, ông cất tiếng hỏi giọng lạc hẳn đi => thể
hiện tâm lí nhân vật phù hợp với xuất thân, bộc lộ suy nghĩ chủ yếu qua hành động, các yếu tố
bên ngoài, lời nói, vẻ mặt, cử chỉ. Giọng lạc hẳn đi bởi những cảm xúc quá mạnh mẽ, lo âu và cả
hổ thẹn.
- Câu hỏi thể hiện sự bán tín, bán nghi. Ông mong mỏi tin ấy không đúng, chỉ là một sự nhầm
lẫn… Ông làm sao có thể tin được rằng làng chợ Dầu theo Tây, người dân làng ông là Việt gian.
Niềm yêu thương mãnh liệt, sâu nặng của ông làm sao chó thể chấp nhận được điều ấy.
-« Hay là chỉ tại…. kết thúc bằng dấu chấm lửng, ông không nói hết câu, có thể bởi những tin
tức mà người phụ nữ tản cư nói rất chính xác, cụ thể. Nhưng cũng có thể dấu chấm lửng ấy còn
cho ta thấy nỗi lo sợ đến tột cùng của ông Hai. Phải chăng ông Hai ngừng lời vì sau câu hỏi của
ông là sự xác nhận làm ông đau xót, tin tức ấy sẽ được xác nhận 1 lần nữa, ông không muốn
nghe, không muốn thấy…