Ngày chuẩn bị: 8/10/2017
Ngày lên lớp: 13/10/2017
Tiết 8, 9, 10, 11, 12: LỰC ĐẨY ÁC – SI – MÉT VÀ SỰ NỔI
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Biết được đặc điểm của lực đẩy Ác – Si – Mét tác dụng lên vật ở trong chất
lỏng.
- Biết được điều kiện khi nào vật chìm, vật nổi, vật lơ lửng trong chất lỏng.
2. Kĩ năng:
- Có kĩ năng làm thí nghiệm đo được độ lớn của lực đẩy Ác – Si – Mét.
- Vận dụng giải thích được một số hiện tượng liên quan đến lực đẩy, sự nổi trong
thực tiễn đời sống.
3. Thái độ:
- Yêu thích môn học, nghiêm túc trong giờ, hang hái tham gia các hoạt động.
II. Chuẩn bị:
1. GV: - Bộ thí nghiệm về lực đẩy Ác – Si - Mét.
2. HS: Nghiên cứu trước nội dung bài.
III. Nội dung các hoạt động:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung
A. Hoạt động khởi động:
1. Hãy dự đoán:
GV: Yêu cầu nhóm HS quan sát hình
17.1 để thảo luận trả lời các câu hỏi.
HS: Thảo luận nhóm trả lời (câu trả lời
có thể là):
- Số chỉ của lực kế có thay đổi, số chỉ
của lực kế giảm khi nhúng chìm vật
vào trong nước.
- Nếu thả một vật vào trong nước thì
vật đó có thể chìm, có thể nổi, có thể lơ
lửng vì tùy thuộc vào trọng lượng của
vật và lực đẩy mà nước tác dụng lên
vật.
2. Phương án kiểm tra:
GV: Yêu cầu các nhóm HS dự vào câu
hỏi trong phần để đưa ra phương án
tiến hành.
HS: Có thể đưa ra:
- Sử dụng bình tràn chứa đầy nước rồi
nhúng vật vào trong bình để cho nước
trong bình tràn ra, rồi dung lực kế đo
trọng lượng PN của phần nước tràn ra
đó.
B. Hoạt động hình thành kiến thức:
1. Chuẩn bị dụng cụ thí nghiệm:
GV: Yêu cầu nhóm HS tìm hiểu và lấy
dụng cụ theo yêu cầu.
HS: Lấy dụng cụ theo yêu cầu.
2. Tiến hành thí nghiệm, ghi lại kết
quả thí nghiệm:
GV: Yêu cầu các nhóm HS tiến hành
thí nghiệm theo hướng dẫn lấy số liệu
ghi vào bản 17.1 và 17.2.
HS: Tiến hành thí nghiệm lấy kết quả
đo được theo nhóm của mình vào bảng
17.1 và 17.2 và tính kết quả trung bình.
GV: Yêu cầu nhóm HS hoàn thành cầu
và trả lời các câu hỏi.
HS:
- Hoàn thành câu: … từ dưới lên
trên…
- Từ kết quả thí nghiệm ta thấy FA = PN
mà PN phụ thuộc vào trọng lượng riêng
của chất lỏng và thể tích phần chất
lỏng bị vật chiếm chỗ nên FA phụ thuộc
vào trọng lượng riêng của chất lỏng và
thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm
chỗ
- Chứng minh công thức
FA = PN = d1V1
+ Ta thấy khi nhúng chìm vật vào trong
nước thì số đo của lực kế lúc này có
gia trị P1 nên:
PV = P 1 + F A .
+ Mà theo kết quả đo trọng lượng phần
chất lỏng bị vật chiếm chô PN ta thấy:
PV = P 1 + P N
Vậy P1 + FA = P1 + PN
=> FA = PN
GV: Yêu cầu HS quan sát hình 17.2 để
trả lời các câu hỏi.
HS:
- Một vật nằm trong chất lỏng chịu tác
dụng của trọng lực P và lực đẩy Ác – si
– mét FA. Hai lực này cùng phương
nhưng ngược chiều. Trọng lực P hướng
từ trên xuống dưới còn FA hướng từ
dưới lên trên.
- Vẽ hình biểu diễn các lực tương ứng.
3. Thảo luận nhóm, trả lời và hoàn
thành những câu sau đây:
GV: Yêu cầu nhóm HS hoàn thành cầu
và trả lời các câu hỏi.
HS:
- Hoàn thành câu: … từ dưới lên trên…
- Từ kết quả thí nghiệm ta thấy FA = PN
mà PN phụ thuộc vào trọng lượng riêng
của chất lỏng và thể tích phần chất
lỏng bị vật chiếm chỗ nên FA phụ thuộc
vào trọng lượng riêng của chất lỏng và
thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm
chỗ
- Chứng minh công thức
FA = PN = d1V1
+ Ta thấy khi nhúng chìm vật vào trong
nước thì số đo của lực kế lúc này có
gia trị P1 nên:
PV = P1 + FA.
+ Mà theo kết quả đo trọng lượng phần
chất lỏng bị vật chiếm chô PN ta thấy:
PV = P 1 + P N
Vậy P1 + FA = P1 + PN
=> FA = PN.
4. Vật đang ở trong chất lỏng:
- Một vật nằm trong chất lỏng chịu tác
dụng của trọng lực P và lực đẩy Ác – si
– mét FA. Hai lực này cùng phương
nhưng ngược chiều. Trọng lực P hướng
từ trên xuống dưới còn FA hướng từ
dưới lên trên.
GV: Yêu cầu HS đưa ra trạng thái của
các vật trong hình.
HS: a. P >FA vật chìm xuống
b. P = FA vật lơ lửng
c. P< FA vật nổi lên
GV: Yêu cầu HS quan sát hình 17.3 để
trả lời câu hỏi.
HS: - Vật đang nổi trên mặt chất lỏng
thì vật chịu tác dụng của hai lực cân
bằng là trọng lượng của vật và lực đẩy
Ác – Si – Mét.
- Lực đẩy Ác – Si – Mét tác dụng lên
vật khi vật nổi trên mặt thoáng của
chất lỏng nhỏ hơn lực đẩy Ác – Si –
Mét tác dụng lên vật khi vật bị nhúng
chìm hoàn toàn vì khi vật nổi thể tích
phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ nhỏ
hơn thể tích phần chất lỏng bị vật
chiễm chỗ khi vật bị nhúng chìm hoàn
toàn.
- Vẽ hình minh họa.
GV: Yêu cầu HS hoàn thiện câu trong
khung.
HS: - ... nhỏ hơn ... lớn hơn ... bằng...
- … trọng lượng riêng … chất lỏng…
GV: Yêu cầu HS làm các bài tập trong
phần.
HS:
Bài 1:
- Khi vật chìm xuống ta có:
PV > F A
dVVV > dV
Mà khi vật đang trong lòng chất lỏng
thì thể tích của vật bằng thể tích của
phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ:
VV = V
Nên ta có:
dV > d
- Khi vật lơ lửng trong chất lỏng ta có:
PV = F A
dVVV = dV
Mà khi vật đang trong lòng chất lỏng
a. P >FA vật chìm xuống
b. P = FA vật lơ lửng
c. P< FA vật nổi lên
5. Vật đang nổi trên mặt chất lỏng:
- Vật đang nổi trên mặt chất lỏng thì
vật chịu tác dụng của hai lực cân bằng
là trọng lượng của vật và lực đẩy Ác –
Si – Mét.
- Lực đẩy Ác – Si – Mét tác dụng lên
vật khi vật nổi trên mặt thoáng của chất
lỏng nhỏ hơn lực đẩy Ác – Si – Mét tác
dụng lên vật khi vật bị nhúng chìm
hoàn toàn vì khi vật nổi thể tích phần
chất lỏng bị vật chiếm chỗ nhỏ hơn thể
tích phần chất lỏng bị vật chiễm chỗ
khi vật bị nhúng chìm hoàn toàn.
6. Hoàn thiện câu trong khung dưới
đây:
- ... nhỏ hơn ... lớn hơn ... bằng...
- … trọng lượng riêng … chất lỏng…
C. Hoạt động luyện tập:
Bài 1:
- Khi vật chìm xuống ta có:
PV > F A
dVVV > dV
Mà khi vật đang trong lòng chất lỏng
thì thể tích của vật bằng thể tích của
phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ:
VV = V
Nên ta có:
dV > d
- Khi vật lơ lửng trong chất lỏng ta có:
PV = F A
dVVV = dV
Mà khi vật đang trong lòng chất lỏng
thì thể tích của vật bằng thể tích của
phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ:
thì thể tích của vật bằng thể tích của
phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ:
VV = V
Nên ta có:
dV = d
- Khi vật nổi lên ta có:
PV < F A
dVVV < dV
Mà khi vật đang trong lòng chất lỏng
thì thể tích của vật bằng thể tích của
phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ:
VV = V
Nên ta có:
dV < d
Bài 2:
- Khi lật úp miếng gô cho quả cầu nằm
trong nước thì mực nước trong bình có
tăng lên vì thêm thể tích phần chất
lỏng bị quả cầu chiếm chỗ.
Bài 3:
- Làm thí nghiệm như gợi ý.
GV: Yêu cầu HS thực hiện các nhiệm
vụ trong hoạt động.
HS: Thực hiện các nhiệm vụ.
GV: Yêu cầu HS thực hiện các nhiệm
vụ trong hoạt động.
HS: Thực hiện các nhiệm vụ.
VV = V
Nên ta có:
dV = d
- Khi vật nổi lên ta có:
PV < F A
dVVV < dV
Mà khi vật đang trong lòng chất lỏng
thì thể tích của vật bằng thể tích của
phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ:
VV = V
Nên ta có:
dV < d
Bài 2:
- Khi lật úp miếng gô cho quả cầu nằm
trong nước thì mực nước trong bình có
tăng lên vì thêm thể tích phần chất lỏng
bị quả cầu chiếm chỗ.
D. Hoạt động vận dụng:
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng: