CHÀO MỪNG THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN
ĐẾN VỚI BÀI THUYẾT TRÌNH CỦA
NHÓM 13B2


SẤM SÉT


ĐỀ TÀI
VẬN DỤNG NỘI DUNG VÀ Ý NGHĨA PHƯƠNG PHÁP LUẬN CỦA CẶP PHẠM TRÙ
BẢN CHẤT VÀ HIỆN TƯỢNG ĐỂ GIẢI QUYẾT MỘT TÌNH HUỐNG TRONG LĨNH
VỰC TỰ NHIÊN, HOẶC XÃ HỘI, HOẶC TƯ DUY


NỘI DUNG ĐỀ TÀI

Vận dụng nội dung và ý nghĩa phương pháp luận
Phép biện chứng duy vật về nội dung và ý nghĩa
của mối quan hệ biện chứng giữa bản chất và hiện
phương pháp luận của cặp phạm trù bản chất và
tượng vào giải quyết một tình huống thuộc lĩnh vực
hiện tượng.
tự nhiên


Định nghĩa phạm trù bản chất và phạm trù hiện tượng

Phép biện chứng duy vật về nội dung và ý
nghĩa phương pháp luận của cặp phạm

Mối quan hệ biện chứng giữa bản chất và hiện tượng

trù bản chất và hiện tượng

Ý nghĩa phương pháp luận của mối quan hệ biện chứng giữa bản
chất và hiện tượng


1.
-.

Định nghĩa phạm trù bản chất và phạm trù hiện tượng

Bản chất là phạm trù triết học dung để chỉ tổng hợp tất cả những mặt, những mối liên hệ tất nhiên, tương đối ổn định ở bên trong sự vật, quy định sự vận động và
phát triển của sự vật đó.

Không nên đồng nhất bản chất với phạm trù cái chung và phạm trù quy luật

-.

Hiện tượng là phạm trù triết học dung để chỉ cái là sự biểu hiện ra bên ngoài của bản chất

=> Bản chất chính là mặt bên trong, mối liên hệ tất nhiên tương đối ổn định được ẩn dấu ở trong sự vật và được bộc lộ ra bên ngoài bằng các hiện tượng. Hiện
tượng là cái bên ngoài, cái luôn biến đổi của sự vật, nó là hình thức biểu hiện của bản chất.


2. Mối quan hệ biện chứng giữa bản chất và hiện tượng
2.1. Sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng

-


Bản chất bao giờ cũng bộc lộ qua hiện tượng, còn hiện tượng bao giờ cũng là sự biểu hiện của bản chất nhất định
Không có bản chất tồn tại thuần túy tách rời hiện tượng, cũng như không có hiện tượng lại không biểu hiện của một bản chất nào đó
Bản chất và hiện tượng tương ứng với nhau

•
•

Khi bản chất thay đổi thì hiện tượng cũng thay đổi theo
Khi bản chất mất đi thì hiện tượng cũng mất theo

=> Bản chất và hiện tượng luôn gắn bó và thống nhất với nhau trong sự vật. Nhờ vậy, con người có thể nhận thức được bản chất và quy luật phát triển của sự vật thông
qua vô vàn hiện tượng của nó


2.2. Sự đối lập giữa bản chất và hiện tượng

-

Bản chất sâu sắc hơn hiện tượng, hiện tượng phong phú hơn bản chất nhưng không sâu sắc bằng bản chất

-

Hiện tượng biểu hiện bản chất nhưng không biểu hiện một cách trực tiếp, đầy đủ hoàn toàn bản chất; mà thường biểu hiện ở một khía cạnh của bản chất, thậm chí
có hiện tượng xuyên tạc bản chất

-

Bản chất phản ánh cái chung tất yếu, quyết định sự tồn tại và phát triển của sự vật, còn hiện tượng phản ánh cái cá biệt

-


Bản chất là cái tương đối ổn định, biến đổi chậm; còn hiện tượng thì thường xuyên biến đổi một cách nhanh chóng


3. Ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù bản chất – hiện tượng

-

Bản chất là cái ẩn dấu bên trong hiện tượng. Do vậy, nhận thức sự vật phải đi sâu tìm bản chất, không dừng ở hiện tượng. Phải đi từ bản chất cấp 1 đến bản chất cấp
2 rồi đến bản chất cấp sâu hơn nữa

-

Bản chất không tồn tại thuần túy bên ngoài hiện tượng. Do đó tìm bản chất phải thông qua nghiên cứu hiện tượng. Trong hoạt động thực tiễn phải dựa vào bản chất
để định hướng hành động, không nên dựa vào hiện tượng

-

Muốn cải tạo sự vật phải thay đổi bản chất của nó chứ không nên thay đổi hiện tượng Thay đổi được bản chất, hiện tượng sẽ thay đổi theo. Đây là qui trình phức tạp
không được chủ quan nóng vội 


Khái quát về hiện tượng sấm sét trong tự nhiên

Vận dụng nội dung và ý nghĩa phương pháp

Bản chất của hiện tượng sấm sét

luận của mối quan hệ biện chứng giữa bản
chất và hiện tượng vào giải quyết một tình

huống thuộc lĩnh vực tự nhiên

Mối quan hệ biện chứng giữa bản chất và hiện tượng của sấm sét

Vận dụng ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù bản chất –
hiện tượng để nhận thức và giải quyết hiệ tượng sấm sét trong tự
nhiên


1.

Khái quát về hiện tượng sấm sét trong tự nhiên

-.

Sét là hiện tượng phóng điện giữa hai đám mây tích điện dương (+) và âm (-); hoặc giữa đám mây tích điện dương với đất

-.

Sấm là tiếng động do chớp đốt nóng không khí . Không khí giãn nở ra rất nhanh, nó gây ra tiếng động


2. Bản chất và hiện tượng của sấm sét
- Hiện tượng

•

Sấm chớp là một hiện tượng phóng điện tự nhiên một cách đột ngột trong khoảng thời gian cực ngắn giữa đám mây và mặt đất hay bên trong đám mây, kèm
theo đó là một tia sáng và tiếng sấm => nguy hiểm


•

Sét có nhiều loại

Sét khô
Sét hòn
Sét dị hình
……….

•

Sấm sét được tạo ra cùng lúc, tùy thuộc vào khoảng cách và bản chất của những tia chớp (hình ảnh của sấm sét), âm thanh sấm( âm thanh của sấm sét) nghe
được có thể dạng thanh ngắn hoặc dàng âm trầm lớn kéo dài hoặc ngắn


- Bản chất

•

Bản chất của hiện tượng sét là sự phóng điện trong chất khí ở áp suất bình thường, sét phát sinh do sự phóng điện giữa các đám mây tích điện trái dấu hoặc
giữa một đám mây tích điện với mặt đất tạo thành tia lửa điện khổng lồ.

•

Bản chất của hiện tượng sấm là do sự phóng điện hay sự di chuyển cực nhanh của các điện tử ma sát vào không khí làm nó trở nên cực nóng có thể hình
thành plasma và giãn nở, theo thuyết động học thì khi không khí bị giãn nở một cách quá nhanh và đột ngột xung quanh tia sét nó sẽ tạo ra một sóng chấn
động lan rộng kèm theo tiếng


3. Mối quan hệ biện chứng giữa bản chất và hiện tượng của sấm sét

3.1. Sự thống nhất

-

Bản chất của sấm sét luôn được bộc lộ qua tia sét, tiếng sét và tiếng sấm; Còn tia sét, tiếng sét và tiếng sấm là biểu hiện của sự phóng điện trong chất khí ở áp suất
bình thường giữa những đám mây tích điện trái dấu hoặc giữa một đám mây tích điện với mặt đất.

-

Bản chất và hiện tượng của sấm sét luôn tương ứng với nhau

•

Sự phóng điện giữa các đám mây trái dấu và giữa các đám mây với mặt đất tạo ra tia lửa điện
Tia lửa điện tỏa nhiệt ít => tiếng sấm sẽ nhỏ hơn

•

Tia lửa điện tỏa nhiệt nhiều => tiếng sấm lớn hơn
Giữa các hiện tượng cũng có sự gắn kết: các đặc tính của sấm rất phức tạp tùy theo yếu tố hình học của sét như chiều dài, có bao nhiêu tua, độ vọng âm thanh
từ mặt đất và có bao nhiêu tia sét trên cùng một đường đi…


3.2. Sự đối lập

-

Bản chất của sấm sét cũng là nguyên nhân hình thành nên sấm sét => cái tất nhiên, tương đối ổn định. Trong khi đó các hiện tượng của nó lại rất đa dạng, phong
phú


-

Tia sét và tiếng sấm đều thể hiện bản chất của sấm sét nhưng đôi khi chúng lại khiến chúng ta nhầm tưởng về hiện tượng thiên nhiên này như sấm và sét là 2 hiện
tượng độc lập riêng biệt, hoặc sét là nguyên nhân gây ra sấm.

-

Bản chất của sấm sét luôn sâu sắc hơn hiện tượng sấm sét.

•
•

Có thể quan sát hiện tượng sấm và sét bằng thị giác bình thường
Để hiểu được bản chất bên trong của sấm sét thì phải có kiến thức và kinh nghiệm khoa học chuyên sâu, cùng với các dụng cụ phục vụ cho mục đích nghiên
cứu


4.

Vận dụng nội dung và ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù bản chất và hiện tượng để nhận thức và giải quyết hiện tượng sấm sét trong tự nhiên

4.1. Lợi ích và tác hại của sấm sét

Lợi ích

Sấm sét
Sấm sét

-


Bước đầu tiên của nền
văn minh nhân loại

-

Tạo tầng ôzôn cho khí

Sấm sét

Sấm sét

quyển

Đội quân tìm nguồn

Nguồn năng lượng

Cải tạo đất

nước ngầm, mỏ quặng

khổng lồ

Giúp cây sinh trưởng


Tác hại

Sét đánh gây nguy hiểm


Sét đánh ảnh hưởng đến

Sét đánh làm thiệt hại về

đến tính mạng con người

môi trường

vật chất


4.2. Một số biện pháp phòng tránh sét

Tránh sét trong nhà

Tránh sét ngoài trời

Đứng xa cửa sổ,

Tránh các chỗ

Rút phích điện

Tránh các khu

cửa ra vào, các đồ

ẩm ướt như bể

ra khỏi thiết bị


vực địa hình cao,

dùng điện

nước, buồng tắm

điện

hay ẩm ướt

Tránh trú nấp
dưới các cây cao

Tránh xa các

Không nên đứng

Hạn chế diện tích

vật dụng kim

thành cụm đông

tiếp xúc giữa người

loại

người


với mặt đất


Kết luận
Sấm sét là kẻ sát thủ của thời tiết, gây ra cho con người nhiều thiệt hại nặng nề. Thông qua việc tìm hiểu cặp
phạm trù bản chất – hiện tượng và vận dụng nội dung, ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù này vào thực
tiễn, ta đã rút ra được những nhận thức về tác hại và lợi ích của sấm sét để phòng tránh cũng như tìm cách để
sấm sét trở thành người bạn hữu ích của con người


BÀI THUYẾT TRÌNH
ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC
CẢM ƠN THẦY CÔ
VÀ CÁC BẠN ĐÃ LẮNG NGHE