Đại học Quốc gia Hà Nội
Trường Đại học Kinh tế

Phạm Tiến Thành

Cổ phần hóa Ngân hàng Ngoại thương

Luận văn ThS. Quản trị kinh doanh

Hà Nội, 2007


mục lục

phần mở đầu
Ch-ơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn cổ phần hoá Ngân hàng Th-ơng
mại Nhà n-ớc .................................................................................................................. 6
1.1. Những vấn đề chung về cổ phần hoá. ............................................... 6
1.1.1. Lịch sử ra đời cổ phần hoá. .......................................................6
1.1.2. Cổ phần hoá các Doanh nghiệp Nhà n-ớc. ..........................10
1.2. Cổ phần hoá các ngân hàng th-ơng mại Nhà n-ớc..................... 16
1.2.1. Sự hình thành sở hữu Nhà n-ớc trong lĩnh vực ngân hàng
........................................................................................................................16
1.2.2. Tính đặc thù của cổ phần hoá các Ngân hàng Th-ơng mại
Nhà n-ớc ở Việt Nam. ..............................................................................20
1.3. Cổ phần hoá Ngân hàng Th-ơng mại Nhà n-ớcở một số n-ớc trên
thế giới ..................................................................................................21
1.3.1. Nội dung cổ phần hoá Ngân hàng Th-ơng mại của Ba Lan và
Trung Quốc ........................................................................................................... 21
1.3.2. Nhận xét chung ..............................................................................36
Ch-ơng 2: NộI DUNG cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại th-ơng Việt

Nam......................................................................................................................40
2.1. Tổng quan về Ngân hàng Ngoại th-ơng Việt Nam ....................40
2.1.1. Cơ cấu tổ chức. .............................................................................40
2.1.2 Năng lực tài chính ........................................................................42
2.1.3. Năng lực quản lý và điều hành. ...............................................47


2.2. lợi ích từ cổ phần hoá đối với Ngân hàng Ngoại th-ơng. ........ 49
2.2.1 Đáp ứng nhu cầu tăng vốn .........................................................50
2.2.2. Thúc đẩy quá trình hiện đại hoá công nghệ, quản lý điều hành và
phát triển sản phẩm. ........................................................................................... 51
2.2.3. Góp phần minh bạch hoá hoạt động kinh doanh của ngân
hàng ......................................................................................................................... 52
2.3. Mục tiêu và nguyên tắc cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại th-ơng.........53
2.3.1. Mục tiêu cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại th-ơng. ............53
2.3.2. Nguyên tắc cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại th-ơng ......55
2.4. Tiến trình cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại th-ơng ......................55
2.4.1. Những kết quả đạt đ-ợc trong giai đoạn chuẩn bị cổ phần hoá
..................................................................................................................................... 55
2.4.2. Những vấn đề đặt ra trong tiến trình cổ phần hoá Vietcombank
..................................................................................................................................... 57
Ch-ơng 3: Định h-ớng và một số giải pháp thúc đẩy tiến trình cổ phần
hoá Ngân hàng Ngoại th-ơng Việt Nam ........................................................ 68
3.1.các quan điểm định h-ớng chung về cổ phần hóa ngân hàng
ngoại th-ợng việt nam.................................................................................68
3.1.1. Cổ phần hóa Ngân hàng Ngoại th-ơng cần đ-ợc tiến hành
từng b-ớc thận trọng ............................................................................. 69
3.1.2. Cổ phần hóa Ngân hàng Ngoại th-ơng phải đ-ợc tiến hành
công khai, minh bạch ............................................................................70



3.1.3. Cổ phần hóa Ngân hàng Ngoại th-ơng theo h-ớng đa sở
hữu trong đó Nhà n-ớc nắm cổ phần chi phối ............................70
3.1.4. Cổ phần hoá Vietcombank theo h-ớng tăng c-ờng tính độc
lập và tự chủ trong hoạt động kinh doanh .................................70
3.1.5.Cổ phần hoá cần có sự phối hợp hiệu quả từ các bên có liên
quan ......................................................................................................................... 70
3.2. Giải pháp tiến hành thúc đẩy tiến trình cổ phần hoá Ngân hàng
Ngoại Th-ơng Việt Nam.................................................................................71
3.2.1. Thành lập ban chuyên trách về cổ phần hoá. .....................71
3.2.2. Nhóm giải pháp liên quan đến IPO ............................................74
3.2.3. Nhóm giải pháp sau cổ phần hoá. ............................................81
3.3. KIếN NGHị .....................................................................................................83
3.3.1. Đối với Chính phủ ...........................................................................83
3.3.2. Đối với Ngân hàng Nhà n-ớc và các Bộ, ngành liên quan
..............................................................................................................................85
kết luận


PHẦN MỞ ĐẦU

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI:
Trong nhiều năm qua, các Ngân hàng Thương mại Nhà nước đã góp vai trò lớn trong công cuộc
phát triển nền kinh tế nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa trên lĩnh vực tài chính tiền tệ,
trong đó phải kể đến một trong bốn Ngân hàng Thương mại Nhà nước lớn nhất đó là Ngân hàng Ngoại
thương Việt Nam.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, các Ngân hàng Thương mại Nhà nước
cũng giống như các Doanh nghiệp Nhà nước đang bộc lộ ngày càng rõ những hạn chế yếu kém và lạc hậu.
Trong đó Ngân hàng Ngoại thương cũng không phải là ngoại lệ.
Bên cạnh đó xu hướng toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế là thực tế khách quan diễn ra với

tốc độ nhanh chóng, vừa tạo ra cơ hội, vừa đưa tới những thách thức cho mọi doanh nghiệp. Để tận dụng
được cơ hội, vượt qua thách thức của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, một yêu cầu của thực tế đặt ra là
phải tiến hành cải cách triệt để các doanh nghiệp Nhà nước nói chung và các Ngân hàng thương mại Nhà
nước nói riêng, trong đó cổ phần hoá là một nội dung quan trọng.
Vấn đề cổ phần hoá các Doanh nghiệp Nhà nước đã được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm, điều
này thể hiện bằng chủ trương đẩy mạnh sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp Nhà nước theo Nghị quyết Trung
ương 3, Nghị quyết Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 9, khoá IX, Ngân hàng Nhà nước
Việt Nam chủ trương tiến hành mạnh mẽ việc cổ phần hoá các Ngân hàng Thương mại Nhà nước.
Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam là một ngân hàng thương mại lớn của Việt Nam, đóng vai trò
đặc biệt quan trọng trong các dịch vụ ngân hàng bán lẻ xuất nhập khẩu, thanh toán quốc tế, tài trợ thương
mại, cho vay đồng tài trợ... Để hội nhập, nâng cao năng lực cạnh tranh, đổi mới cơ chế và nâng cao năng lực
quản lý, quản trị điều hành và huy động các nguồn lực, Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam tất yếu cũng
phải được cổ phần hoá. Mặc dù cổ phần hoá Ngân hàng thương mại Nhà nước là quá trình phức tạp bao
gồm nhiều nội dung, với nhiều vấn đề đặt ra cần phải giải quyết.
Xuất phát từ những yêu cầu cấp bách trên, nhất là khi chúng ta đang đứng trước việc đẩy mạnh cổ
phần hoá các ngân hàng thương mại. Tác giả luận văn chọn vấn đề: “Cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại
thƣơng Việt Nam - vấn đề và giải pháp” để làm đề tài Luận văn Thạc sỹ Kinh tế chuyên ngành Quản trị
Kinh doanh của mình.
2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU:
Vấn đề cổ phần hoá NHTM Nhà nước là mảng đề tài được sự quan tâm của nhiều tác giả.
Đối với thể loại sách và tạp chí, có nhiều bài đề cập đến vấn đề cổ phần hoá như sách: Bàn về cổ
phần hoá Ngân hàng Thương mại Nhà nước của Vụ chiến lược phát triển Ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước
Việt Nam, các tác giả đã đề cập được một số vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn quá trình cổ phần hoá các


ngân hàng thương mại; Bài “Cổ phần hoá ngân hàng quốc doanh: Sự cần thiết, khó khăn và giải pháp” của
tác giả Hoàng Lan, tạp chí Ngân hàng Ngoại thương số 141, trang 33 - 35, Bài viết đã đề cập một cách khái
quát vấn đề cổ phần hoá các ngân hàng quốc doanh...
Đối với thể loại công trình nghiên cứu khoa học, luận văn, luận án có nhiều bài đề cập đến vấn đề
cổ phần hoá các Ngân hàng Thương mại như Hội thảo “Bàn về cổ phần hoá Ngân hàng Thương mại Nhà

nước” của Vụ chiến lược phát triển ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước xuất bản năm 2005, Hội thảo đã đưa ra các
lý luận, đánh giá thực tiễn cổ phần hoá các Ngân hàng Thương mại; Luận văn Thạc sỹ “Cổ phần hoá Ngân hàng
Thương mại Nhà nước Việt Nam trong xu thế hội nhập” của tác giả Nguyễn Thị Thu Hương - Trường Đại học
Ngoại thương; Luận văn đề cập đến mối quan hệ giữa cổ phần hoá Ngân hàng Thương mại Nhà nước trong xu
thế hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam...
Tóm lại, đã có nhiều công trình nghiên cứu, bài báo, sách đề cập đến vấn đề cổ phần hoá các Doanh
nghiệp Nhà nước cũng như cổ phần hoá các Ngân hàng Thương mại, nhưng đến nay chưa có một công trình
nghiên cứu chuyên sâu, cập nhật và có hệ thống vấn đề cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam.
Chính vì vậy tôi xin chọn vấn đề trên làm đề tài nghiên cứu của mình.
Luận văn “Cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam - vấn đề và giải pháp” có sự kế thừa,
tiếp thu có chọn lọc những kết quả nghiên cứu của các công trình kể trên. Mặc dù vậy, đây là Luận văn có nội
dung độc lập không trùng lặp với các công trình đã được công bố.
3. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
3.1. Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở làm rõ những nội dung lý luận và thực tiễn của việc cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại thương
Việt Nam, luận văn đưa ra một số định hướng và một số giải pháp cơ bản để thúc đẩy tiến trình cổ phần hoá Ngân
hàng Ngoại thương.
3.2.Nhiệm vụ nghiên cứu:
+ Hệ thống hoá những vấn đề cơ bản của cổ phần hoá Ngân hàng Thương mại Nhà nước. Chỉ ra lợi ích,
thách thức và sự cần thiết của việc cổ phần hoá Ngân hàng Thương mại Nhà nước.
+ Phân tích và đánh giá tiến trình cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam.

+ Nêu ra những định hướng, kiến nghị và một số giải pháp cơ bản để thúc đẩy quá
trình cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại thương diễn trong giai đoạn tiếp theo.
4. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
- Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là tiến trình cổ phần hoá của Ngân hàng Ngoại thương Việt
Nam.
- Phạm vi nghiên cứu:



Phạm vi nghiên cứu của đề tài là kinh nghiệm cổ phần hoá Ngân hàng Thương mại ở một số quốc
gia, cổ phần hoá các doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam và tiến trình cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại
thương Việt Nam.
5. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN VĂN:
- Đánh giá, tổng kết những kết quả đạt được về những vấn đề còn tồn tại của việc triển khai cổ phần
hoá Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam.
- Đưa ra kiến nghị và một số giải pháp cơ bản để thúc đẩy quá trình cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại
thương Việt Nam trong thời gian tới.
6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu chung là phương pháp duy vật biện chứng và duy vật
lịch sử. Ngoài ra, Luận văn còn sử dụng các phương pháp khác như: Phương pháp kết hợp lịch sử - lôgích,
phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp, phân tích, phương pháp lượng hoá, phương pháp điều tra khảo sát,
phương pháp sắp xếp có hệ thống các sự kiện, v.v...

7. KẾT CẤU CỦA LUẬN VĂN.

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục Luận văn gồm 3
chương:
Chương 1:

Cơ sở lý luận và thực tiễn cổ phần hoá Ngân hàng Thƣơng mại Nhà nƣớc.

Chương 2:

Nội dung cổ phần hoá Ngân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam.

Chương 3:


Định hƣớng và một số giải pháp thúc đẩy tiến trình cổ phần hóa Ngân hàng
Ngoại thƣơng Việt Nam.