BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

NGUYỄN THỊ NGỌC LAN

PHÁT TRIỂN CHO VAY XUẤT NHẬP KHẨU
TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG
VIỆT NAM, CHI NHÁNH QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Đà Nẵng - Năm 2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

NGUYỄN THỊ NGỌC LAN

PHÁT TRIỂN CHO VAY XUẤT NHẬP KHẨU
TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG
VIỆT NAM, CHI NHÁNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành: Tài chính Ngân hàng
Mã số: 60.34.20

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. TRƯƠNG BÁ THANH

Đà Nẵng - Năm 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được
ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Ngọc Lan


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................. 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 2
4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 3
5. Bố cục đề tài.......................................................................................... 3
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu............................................................... 4

CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT
TRIỂN CHO VAY XUẤT NHẬP KHẨU CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI ....................................................................................... 8
1.1. TỔNG QUAN VỀ CHO VAY XUẤT NHẬP KHẨU CỦA NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI ............................................................................ 8
1.1.1. Khái niệm cho vay xuất nhập khẩu................................................. 8
1.1.2. Đặc điểm của cho vay xuất nhập khẩu ........................................... 9
1.1.3. Các hình thức cho vay xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại .... 10

1.1.4. Vai trò của cho vay xuất nhập khẩu.............................................. 13

1.2. PHÁT TRIỂN CHO VAY XUẤT NHẬP KHẨU CỦA NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI .......................................................................... 15
1.2.1. Khái niệm phát triển cho vay xuất nhập khẩu .............................. 15
1.2.2. Nội dung phát triển cho vay xuất nhập khẩu ................................ 15
1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của cho vay xuất nhập khẩu.... 16
1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến việc phát triển cho vay xuất nhập khẩu
của NHTM .............................................................................................. 20

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ....................................................................... 28


CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CHO VAY XUẤT
NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN
NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH QUẢNG NAM ....... 29
2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI
THƯƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH QUẢNG NAM ....................... 29
2.1.1. Quá trình ra đời và phát triển của Vietcombank Quảng Nam ...... 29
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Viecombank Quảng Nam.................... 30
2.1.3. Tổ chức bộ máy và nhân sự của Viecombank Quảng Nam.......... 31
2.1.4. Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của Vietcombank
Quảng Nam ............................................................................................. 33

2.2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CHO VAY XUẤT NHẬP KHẨU
CỦA NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI
NHÁNH QUẢNG NAM GIAI ĐOẠN 2010 - 2012.............................. 37
2.2.1. Tăng trưởng dư nợ cho vay xuất nhập khẩu ................................. 37
2.2.2. Tăng trưởng dư nợ cho vay XNK bình quân trên khách hàng và
tốc độ tăng dư nợ cho vay XNK bình quân trên một khách hàng .......... 41

2.2.3. Tăng trưởng thu nhập cho vay xuất nhập khẩu............................. 43
2.2.4. Phát triển thị phần ......................................................................... 44
2.2.5. Sự đa dạng của sản phẩm, chủng loại cho vay ............................. 46
2.2.6. Thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng ............................................ 47

2.3. PHÂN TÍCH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN
CHO VAY XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI
THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH QUẢNG NAM ...................... 47
2.3.1. Các nhân tố bên trong ngân hàng.................................................. 47
2.3.2. Các nhân tố bên ngoài ngân hàng ................................................. 54


2.4. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ HẠN CHẾ CỦA HOẠT
ĐỘNG PHÁT TRIỂN CHO VAY XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN
HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH QUẢNG
NAM........................................................................................................ 59
2.4.1. Những mặt tích cực đạt được của hoạt động phát triển cho vay
xuất nhập khẩu tại Vietcombank Quảng Nam ........................................ 59
2.4.2. Những hạn chế của hoạt động phát triển cho vay xuất nhập khẩu
tại Vietcombank Quảng Nam.................................................................. 61

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ....................................................................... 63
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHO VAY XUẤT NHẬP
KHẨU TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI
THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH QUẢNG NAM................... 64
3.1. CĂN CỨ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ................................................... 64
3.1.1. Căn cứ thực trạng xuất nhập khẩu năm 2011- 2012, chiến lược
phát triển xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Quảng Nam ........................ 64
3.1.2. Định hướng phát triển cho vay xuất nhập khẩu của Ngân hàng
TMCP Ngoại Thương Việt Nam- Chi nhánh Quảng Nam..................... 65


3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN CHO VAY XUẤT
NHẬP KHẨU TẠI VIETCOMBANK QUẢNG NAM......................... 66
3.2.1. Giải pháp cải tiến chính sách, quy trình phục vụ cho vay xuất nhập
khẩu ......................................................................................................... 66
3.2.2. Giải pháp về chính sách sản phẩm, dịch vụ tín dụng xuất nhập
khẩu của ngân hàng................................................................................. 68
3.2.3. Giải pháp về chính sách về giá cả................................................. 70
3.2.4. Giải pháp tăng cường truyền thông, quảng bá sản phẩm.............. 70


3.2.5. Hoàn thiện phương pháp quản trị quan hệ khách hàng vay xuất
nhập khẩu ................................................................................................ 71
3.2.6. Các giải pháp hỗ trợ ........................................................................ 74

3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ PHÁT TRIỂN CHO VAY XUẤT NHẬP
KHẨU...................................................................................................... 76
3.3.1. Kiến nghị đối với Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.... 76
3.3.2. Kiến nghị đối với nhà nước tạo điều kiện để hổ trợ hoạt động cho
vay xuất nhập khẩu của ngân hàng ......................................................... 77

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................... 80
KẾT LUẬN............................................................................................. 81
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (Bản sao)


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
- CBTD


: Cán bộ tín dụng

- CN

: Chi nhánh

- KH

: Khách hàng

- NHNN

: Ngân hàng nhà nước

- NHTM

: Ngân hàng thương mại

- NK

: Nhập khẩu

- TG

: Thời gian hoạt động trong lĩnh vực xuất
nhập khẩu của các doanh nghiệp tại VCB
Quảng Nam năm 2012

- TMCP


: Thương mại cổ phần

- VCB.QN

: Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt
Nam – Chi nhánh Quảng Nam

- Vietcombank hoặc VCB : Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam
- XK

: Xuất khẩu

- XNK

: Xuất nhập khẩu


DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu bảng
2.1.

Tên bảng
Dư nợ cho vay XNK tại VCB Quảng Nam từ năm
2010 - 2012

Trang
38

Dư nợ cho vay xuất nhập khẩu bình quân trên một
2.2.


khách hàng tại Vietcombank Quảng Nam từ năm

42

2010-2012
2.3.
2.4.
2.5.

Thu nhập từ cho vay xuất nhập khẩu tại VCB
Quảng Nam từ năm 2010-2012
Thị phần cho vay XNK tại VCB.Qnam từ năm
2010-2012
Nợ xấu cho vay XNK tại VCB Quảng Nam từ năm
2010-2012

43
45
47

So sánh lãi suất cho vay xuất khẩu thông thường tại
2.6.

một số ngân hàng tại Quảng Nam giai đoạn 2010-

49

2012
So sánh lãi suất cho vay xuất khẩu với điệu kiện bán

2.7.

ngoại tệ cho Nhân hàng cho vay tại một số ngân

49

hàng tại Quảng Nam giai đoạn 2010-2012
Thời gian hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu
2.8.

của các doanh nghiệp tại VCB Quảng Nam năm

57

2012
2.9.

Tỷ lệ tài sản bảo đảm theo xếp hạng tín dụng tại
VCB Quảng Nam

58


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Số hiệu biểu

Tên biểu đồ

Trang


đồ
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
3.1.

Số lượng nhân viên tại VCB Quảng Nam năm
2006-2012
Tình hình huy động vốn tại VCB QNam năm
2006-2012
Tình hình hoạt động tín dụng tại Vietcombank
Quảng Nam năm 2006-2012
Tình hình hoạt động thanh toán XNK tại VCB
Quảng Nam năm 2006-2012
Dư nợ cho vay XNK tại VCB Quảng Nam 20102012
Tỷ trọng thu nhập từ hoạt động cho vay XNK tại
VCB Quảng Nam
Thị phần CV XNK năm 2012 của các NHTM tại
Quảng Nam
Biểu đồ một số mặt hàng xuất khẩu chính của Tỉnh
trong năm 2012

32
33
34
35

38
44
45
64


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hoạt động xuất nhập khẩu xuất hiện rất sớm, song ở mỗi khu vực, mỗi
quốc gia có những nét riêng về phạm vi và mức độ. Ngày nay, hoạt động xuất
nhập khẩu đã phát triển toàn cầu do xu thế quốc tế hoá nền kinh tế thế giới và
xu hướng hội nhập kinh tế khu vực có các quốc gia.
Hoạt động xuất nhập khẩu có vai trò rất lớn đối với nền kinh tế:
+ Giúp tạo nguồn vốn cho quá trình đầu tư trong nước. Vốn là một trong
3 yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất. Vì vậy vốn là yếu tố quyết định. Xuất
khẩu hàng hoá để thúc đẩy sản xuất trong nước đồng thời thu được ngoại tệ
nhằm tạo vốn cho đầu tư.
+ Chuyển hoá giá trị sử dụng làm thay đổi cơ cấu vật chất tổng sản phẩm
xã hội và thu nhập quốc dân được sản xuất trong nước.
+ Góp phần nâng cao hiệu quả nền kinh tế bằng việc tạo môi trường
thuận lợi cho sản xuất kinh doanh trong nước.
Với những lợi ích to lớn đó, Chúng ta cần phải đẩy mạnh hoạt động xuất
nhập khẩu bằng việc nâng cao chất lượng và đa dạng hoá các sản phẩm, muốn
vậy phải có sự đầu tư thích đáng cho quá trình sản xuất, kinh doanh như đổi
mới công nghệ, máy móc thiết bị, chuẩn bị nguồn nguyên vật liệu đầu vào có
chất lượng. Nhưng trên thực tế, vốn của các doanh nghiệp là có hạn và thường
nhỏ hơn nhiều so với nhu cầu đầu tư. Do đó tín dụng ngân hàng là nguồn tài
trợ hết sức quan trọng và cấp thiết đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Nắm bắt được nhu cầu của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực
kinh doanh xuất nhập khẩu đồng thời để gia tăng sức cạnh tranh với các ngân
hàng bạn, trong thời gian qua Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam đã
triển khai hoạt động cho vay xuất nhập khẩu đối với khách hàng doanh
nghiệp. Riêng Chi nhánh Quảng Nam trong những năm gần đây đã không


2
ngừng đẩy mạnh dư nợ cho vay xuất nhập khẩu, tạo điều kiện hỗ trợ cho
doanh nghiệp xuất nhập khẩu về mặt lãi suất, phí dịch vụ..nhưng vẫn đảm bảo
an toàn tín dụng. Tuy nhiên, kết quả thực hiện việc phát triển cho vay xuất
nhập khẩu tại Vietcombank Quảng Nam trong thời gian qua vẫn còn nhiều
hạn chế, kết quả đạt được chưa cao, chưa xây dựng được phương án phát triển
cho vay xuất nhập khẩu một cách đồng bộ và hiệu quả. Trên thực tế vẫn còn
nhiều vấn đề cần được giải quyết như: Làm thế nào để thu hút được nhiều
khách hàng vay, gia tăng dư nợ cho vay XNK? Làm sao để thị phần cho vay
xuất nhập khẩu ngày càng tăng? Hay Cần phải làm gì để kiểm soát rủi ro các
khoản vay xuất nhập khẩu?
Với những lý do và thực tế trên, việc nghiên cứu để đưa ra giải pháp
khắc phục những khó khăn và đẩy mạnh tăng trưởng cho vay xuất nhập khẩu
tại Chi nhánh một cách phù hợp và khoa học là vô cùng cấp thiết. Đó là lý do
tôi chọn đề tài “Phát triển cho vay xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP
Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Quảng Nam” làm đề tài nghiên cứu cho
luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hoá các vấn đề về cho vay xuất nhập khẩu và phát triển cho
vay xuất nhập khẩu của các Ngân hàng thương mại.
- Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển tín dụng xuất nhập khẩu tại
Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam- Chi nhánh Quảng
Nam trong giai đoạn 2010-2012

- Đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển hoạt động cho vay xuất nhập
khẩu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam- Chi nhánh
Quảng Nam trong giai đoạn hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu, hoạt động phát triển cho vay xuất nhập khẩu tại


3
Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam- Chi nhánh Quảng Nam
Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu hoạt động phát triển cho vay xuất
nhập khẩu
- Phạm vi về thời gian: số liệu thu thập trong giai đoạn từ năm 2010 đến
năm 2012
- Phạm vi về không gian: đề tài chỉ nghiên cứu hoạt động tín dụng
xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam - Chi nhánh
Quảng Nam
4. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, hoàn thiện luận văn, tôi đã sử dụng các
phương pháp như:
Phương pháp luận: Trên cơ sở phương pháp duy vật biện chứng và duy
vật lịch sử nhằm đánh giá vấn đề một cách khách quan, khoa học, theo trình
tự thời gian để đánh giá toàn diện về một vấn đề.
Phương pháp thống kê: Tổng hợp, so sánh, phân tích số liệu qua các năm
nhằm hướng tới phân tích, đánh giá quá trình phát triển cho vay xuất nhập
khẩu tại tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam- Chi nhánh Quảng
Nam.
Phương pháp so sánh theo thời gian và theo không gian giữa các NHTM
trên cùng địa bàn nhằm đánh giá quá trình phát triển cho vay xuất nhập khẩu
tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam- Chi nhánh Quảng Nam so

với các NHTM khác trên thị trường.
5. Bố cục đề tài
A- Phần mở đầu:Tính cấp thiết của đề tài, mục tiêu, đối tượng, phạm vi,
phương pháp nghiên cứu, bố cục đề tài và tổng quan tài liệu nghiên cứu
B- Phần nội dung: Gồm 03 chương:


4
Chương I: Những vấn đề lý luận cơ bản về phát triển cho vay xuất nhập
khẩu của Ngân hàng thương mại
Chương II : Thực trạng hoạt động phát triển cho vay XNK tại Ngân
hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam- CN Quảng Nam giai đoạn 2010-2012
Chương III: Giải pháp phát triển cho vay XNK tại Vietcombank Quảng
Nam
C- Phần kết luận
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Phát triển cho vay xuất nhập khẩu là nội dung quan tâm của
Vietcombank Quảng Nam nói riêng và của các chi nhánh ngân hàng trước
đây vì nó mang lại nhiều lợi ích cho ngân hàng ngoài lãi vay.Vì vậy hoạt
động kinh doanh xuất nhập khẩu của ngân hàng đang bị cạnh tranh gây gắt
không chỉ ở các ngân hàng trong nước mà còn đối với các ngân hàng nước
ngoài. Để tồn tại và phát triển thì các ngân hàng này phải nâng cao năng lực
cạnh tranh về lãi suất, phí…để thu hút các đơn vị kinh doanh trong lĩnh vực
xuất nhập khẩu
“Phát triển cho vay xuất nhập khẩu” là đề tài đã được nhiều tác giả
nghiên cứu nhưng mỗi đề tài có những điểm riêng, khác biệt tuỳ thuộc vào
quy mô, đặc thù của mỗi ngân hàng. Ngoài ra, định hướng và cách tiếp cận
của tác giả thực hiện đề tài cũng tạo ra những đặc trưng riêng cho mỗi đề tài
nghiên cứu.
Một số vấn đề cụ thể đối với các đề tài mà tôi đã tham khảo trong quá

trình thực hiện luận văn như sau:
- Đề tài ”Phát triển tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng thương mại
cổ phần sài gòn” của tác giả Nguyễn Thị Hữu Duyên, trường Đại Học Đà
Nẵng, năm 2011.
Luận văn đã đi sâu nghiên cứu những vấn đề lý luận tín dụng ngân hàng


5
và tín dụng xuất nhập khẩu như khái niệm tín dụng ngân hàng và tín dụng
xuất nhập khẩu, sự cần thiết mở rộng tín dụng xuất nhập khẩu tại Việt Nam
hiện nay, các tiêu chí đánh giá khái niệm xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, đề tài
đưa ra các tiêu chí để đánh giá thế nào là phát triển hoạt động tín dụng xuất
nhập khẩu chưa thật đầy đủ, chưa đưa ra được cách thức tính tốc độ tăng
trưởng dư nợ, tốc độ phát triển khách hàng xuất nhập khẩu, tác giả đã bỏ qua
tiêu chí thu nhập từ tín dụng xuất nhập khẩu mà đây là một trong những tiêu
chí quan trọng mà các ngân hàng đều hướng tới…
Thực trạng hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng thương mại
cổ phần Sài Gòn đã được làm rõ. Trên cơ sở hệ thống văn bản nội bộ về tín
dụng xuất nhập khẩu của VCB và số liệu thu thập được tác giả đã cho chúng
ta cái nhìn tổng quát về tình hình cho vay xuất nhập khẩu tại Ngân hàng này
Từ những kết quả đạt được và những vướng mắc của hoạt động tín dụng
xuất nhập khẩu, tác giả đã đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển tín dụng
xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn.
- Đề tài “Giải pháp mở rộng cho vay xuất nhập khẩu tại Ngân hàng
TMCP xuất nhập khẩu chi nhánh Hùng Vương – Đà Nẵng” của tác giả Phạm
Công Tuấn, trường Đại Học Đà Nẵng, năm 2013.
So với đề tài trên, tác giả đi ngay vào trình bày những vấn đề cơ bản của
cho vay xuất nhập khẩu trong nền kinh tế thị trường mà không đề cập đến lý
luận cơ bản về tín dụng. Tác giả cũng nêu được các hình thức cho vay xuất
nhập khẩu dựa trên những cách phân loại khác nhau. Đặc biệt luận văn đã nêu

được cụ thể các tiêu chí đánh giá việc mở rộng cho vay xuất nhập khẩu, có đề
cập đến các tiêu chí như tăng trưởng thu nhập, kiểm soát rủi ro tín dụng, tăng
trưởng thị phần xuất nhập khẩu…Từ đó là cơ sở cà tiền đề cho phân tích và
đánh giá thực trạng hoạt động cho vay xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP
xuất nhập khẩu chi nhánh Hùng Vương – Đà Nẵng.


6
Từ thực trạng nghiên cứu, tác giả đã đưa ra những kết quả đạt được,
những tồn tại và nguyên nhân của hạn chế. Từ đó, tác giả đề ra nhiều giải
pháp đa dạng, phong phú, cụ thể để mở rộng tín dụng xuất nhập khẩu tại
Ngân hàng TMCP xuất nhập khẩu chi nhánh Hùng Vương – Đà Nẵng.
- Đề tài “Giải pháp phát triển cho vay xuất nhập khẩu tại ngân hàng
nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Hải Châu” của tác giả Đinh
Thị Hoàng Yến, trường Đại Học Đà Nẵng, năm 2012.
Trong đề tài nghiên cứu trên tác giả đi sâu nghiên cứu các vấn đề liên
quan tới lý luận hoạt động cho vay xuất nhập khẩu, những nhân tố tác động
đến cho vay xuất nhập khẩu và phân tích thực trạng phát triển cho vay xuất
nhập khẩu tại ngân hàng Nông nghiệp Hải Châu trên cơ sở đó đánh giá sự tác
động của các nhân tố tới sự phát triển cho vay xuất nhập khẩu và rút ra những
tích cực, hạn chế của hoạt động tại chi nhánh để đề xuất các giải pháp, kiến
nghị phát triển hoạt động cho vay xuất nhập khẩu.
Qua nghiên cứu các đề tài trên, tôi đã tham khảo được một số nội dung
trong phát triển hoạt động cho vay xuất nhập khẩu như sau:
- Củng cố và hoàn thiện hơn cơ sở lý luận về cho vay xuất nhập khẩu và
phát triển cho vay xuất nhập khẩu.
- Trong phần thực trạng, các luận văn đã phân tích tương đối kỹ về quy
mô mở rộng cho vay xuất nhập khẩu, nâng cao chất lượng cho vay xuất nhập
khẩu, quản trị rủi ro cho vay…; các tác giả đã có đánh giá tương đối chính
xác với thực trạng cho vay xuất nhập khẩu.

- Trong phần giải pháp, các đề tài cũng có rất nhiều giải pháp đa dạng,
toàn diện đề phát triển cho vay xuất nhập khẩu.
Tuy nhiên, các đề tài trên vẫn còn một số hạn chế mà cá nhân tôi sẽ bổ
sung, phát triển trong luận văn của mình, những hạn chế đó là:
- Trong cơ sở lý luận chung một số đề tài đã không nêu được các cách


7
phân loại cho vay xuất nhập khẩu, các tiêu chí đánh giá phát triển cho vay
xuất nhập khẩu, các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động phát triển cho vay xuất
nhập khẩu… Một số đề tài có cách tiếp cận bắt đầu từ tín dụng ngân hàng mà
không đi trực tiếp vào nội dung cần nghiên cứu là phát triển cho vay xuất
nhập khẩu làm luận văn có phần rườm rà, thiếu tính tập trung.
- Từ những thiếu sót ở phần lý luận chung, trong phần thực trạng các tác
giả đã bỏ sót, không đánh giá được các tiêu chí định lượng về phát triển cho
vay xuất nhập khẩu và các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động mở rộng cho vay
xuất nhập khẩu trong thực tiễn.
- Các tác giả đã đưa ra rất nhiều phương pháp khác nhau, toàn diện để
phát triển cho vay xuất nhập khẩu.Tuy nhiên các giải pháp trên chưa cụ thể
hoá qua các phương pháp thực hiện, còn nhiều giải pháp mang tính hình thức,
chung chung.
Qua tham khảo một số luận văn trước đây, các bài viết trên trang điện tử,
các sách, tạp chí ngân hàng, các văn bản pháp luật trong lĩnh vực XNK, cho
vay ngoại tệ…liên quan đến đề tài phát triển cho vay XNK bản thân tôi đã
học hỏi được rất nhiều điều về nội dung cũng như phương pháp nghiên cứu
của các tác giả đi trước để từ đó có thể làm cơ sở phát triển luận văn của
mình.
Do giới hạn về mặt thời gian và trình độ còn hạn chế nên luận văn không
tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý, hướng dẫn
thêm của quý thầy cô để luận văn này được hoàn thiện hơn.



8
CHƯƠNG 1

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN CHO
VAY XUẤT NHẬP KHẨU CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. TỔNG QUAN VỀ CHO VAY XUẤT NHẬP KHẨU CỦA NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1.1. Khái niệm cho vay xuất nhập khẩu
Trước khi đi đến khái niệm cho vay xuất nhập khẩu thì chúng ta cần phải
hiểu được khái niệm Cho vay là gì?
Theo khoản 1, điều 3 quyết định 1627/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2011
của Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam về việc ban hành quy chế cho
vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng thì hoạt động cho vay được hiểu
như sau: Cho vay là một hình thức cấp tín dụng theo đó tổ chức cho vay giao
cho khách hàng sử dụng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian
nhất định theo thoả thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc lẫn lãi.
Vậy, Cho vay xuất nhập khẩu là một hình thức cấp tín dụng theo đó tổ
chức cho vay giao cho khách hàng sử dụng một khoản tiền để sử dụng vào
hoạt động xuất nhập khẩu và có thời gian nhất định theo thỏa thuận với
nguyên tắc có hoàn trả cả gốc lẫn lãi. Trong đó, cụ thể về mục đích hoạt động
cho vay xuất nhập khẩu:
+ Mục đích của cho vay xuất khẩu là đẩy mạnh sản xuất trong nước,
khuyến khích xuất khẩu. Đây còn là một kênh tái tạo ngoại tệ để phục vụ hoạt
động nhập khẩu của ngân hàng.
+ Mục đích của tín dụng nhập khẩu là giúp các doanh nghiệp nhập
nguyên liệu, vật tư, hàng hoá, máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất…
Cho vay xuất nhập khẩu thể hiện mối quan hệ kinh tế giữa một bên là
ngân hàng- bên tài trợ và một bên là các doanh nghiệp xuất nhập khẩu- bên

được tài trợ


9
1.1.2. Đặc điểm của cho vay xuất nhập khẩu
Thực chất cho vay xuất nhập khẩu là một loại hình cho vay của ngân
hàng vì vậy nó mang những đặc điểm của cho vay nói chung. Tuy nhiên cho
vay xuất nhập khẩu nhằm vào đối tượng khách hàng các doanh nghiệp hoạt
động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, do vậy ngoài những đặc điểm chung của
cho vay xuất nhập khẩu còn có một số đặc điểm sau:
a. Đặc điểm về khách hàng và mục đích vay
Khách hàng là các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập
khẩu, mục đích mà khách hàng hướng tới là nhu cầu vốn vay phục vụ cho
phương án kinh doanh của mình, đem lại lợi nhuận cho doanh nghiệp. Việc
cho vay xuất nhập khẩu phụ thuộc vào uy tín của khách hàng, quy mô của
doanh nghiệp và hiệu quả của phương án kinh doanh.
b. Nhu cầu vay và nguồn trả nợ
Khách hàng trong lĩnh vực cho vay xuất nhập khẩu là doanh nghiệp nên
thường đi vay trung, dài hạn để nhập khẩu máy móc, thiết bị làm tài sản cố
định phục vụ cho hoạt động kinh doanh lâu dài của doanh nghiệp hoặc đi vay
ngắn hạn để thu mua nguyên liệu, vật liệu, hàng hoá.. tài trợ cho phương án
kinh doanh. Tuy nhiên, cho vay để thực hiện các phương án kinh doanh phổ
biến hơn nên chiếm tỷ trọng cao hơn so với cho vay trung dài hạn
Nguồn trả nợ đối với cho vay tài trợ dự án đầu tư là từ khấu hao và lợi
nhuận kinh doanh hàng năm của Khách hàng.
Nguồn trả nợ đối với cho vay ngắn hạn phục vụ hoạt động sản xuất kinh
doanh là từ doanh thu của phương án kinh doanh đó.
c. Quy mô và số lượng khoản vay
Quy mô khoản vay lớn vì Ngân hàng thường là nhà tài trợ chính cho các
phương án kinh doanh (có thể lên đến 90% giá trị phương án kinh doanh), số

lượng khoản vay phụ thuộc vào số lượng doanh nghiệp xuất nhập khẩu trên


10
địa bàn. Tỉnh, thành phố phát triển mạnh, có nhiều khu công nghiệp, khu chế
xuất..thường có khách hàng xuất nhập khẩu nhiều hơn những nơi khác
d. Các khoản cho vay xuất nhập khẩu rủi ro cao
Rủi ro trong cho vay xuất nhập khẩu là rất đa dạng và khó quản lý, nó
xuất phát từ rủi ro thanh toán quốc tế, rủi ro giao hàng, rủi ro khi khách hàng
không nắm rõ thông tin về đối tác, tình hình kinh tế, chính trị trên thế
giới..Bên cạnh đó, các yếu tố liên quan đến tỷ giá, yếu tố thời vụ cũng ảnh
hưởng đến giá trị hàng hoá XNK, qua đó tác động xấu đến hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp và ảnh hưởng tới lợi ích của ngân hàng.
e. Lãi suất cho vay xuất nhập khẩu tương đối thấp so với lãi suất
thương mại thông thường
Các ngân hàng thường áp dụng lãi suất cho vay nhập khẩu thấp vì ngoài
lợi ích thu được từ lãi vay ngân hàng còn có thể tăng thêm thu nhập từ việc
khách hàng sử dụng dịch vụ mở L/C, chuyển tiền đi nước ngoài…
Lãi suất cho vay xuất khẩu thấp cũng để khuyến khích xuất khẩu theo
chỉ đạo của Ngân hàng nhà nước.
1.1.3. Các hình thức cho vay xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại
a) Căn cứ vào loại hình cho vay:
- Đối với cho vay nhập khẩu: Cho vay tài trợ nhập khẩu là các khoản
cho người nhập khẩu vay với mục đích chính là thanh toán tiền hàng cho nhà
xuất khẩu:
+ Cho vay thanh toán bộ chứng từ hàng nhập:
Khi hàng hóa nhập khẩu vừa cập bến thì nhà nhập khẩu phải nộp tiền
cho ngân hàng để thanh toán cho nhà xuất khẩu thì mới nhận được chứng từ
để nhận hàng, bán hàng và thu hồi vốn. Đây là khoảng thời gian khá dài, do
đó nhà nhập khẩu cần có khoản tài trợ từ ngân hàng, vay ngân hàng để thanh

toán hàng nhập khẩu. Ngân hàng sẽ tiến hành thẩm định tính hiệu quả sử


11
dụng vốn vay và khả năng tài chính, khả năng trả nợ, thế chấp tài sản để quyết
định. Tuy nhiên trên thực tế đối với những doanh nghiệp hoạt động sản xuất
kinh doanh ổn định, có uy tín với ngân hàng thì không ký quỹ mở L/C, không
cần tài sản thế chấp vẫn được vay vốn ngân hàng, hàng hoá nhận về đem
thẳng đến kho của doanh nghiệp nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp.
+ Cho vay ứng trước cho nhà nhập khẩu:
Nhà NK có nhu cầu sử dụng vốn vay để thanh toán cho bộ chứng từ khi
hàng hóa chưa về đến cảng hoặc doanh nghiệp chưa bán được hàng để thu
hồi vốn. Khoản vay này được xem như là một khoản ứng trước, ngân hàng
trong trường hợp này có thể dùng bộ chứng từ làm vật đảm bảo. Đây chỉ là
việc tài trợ cho các mục tiêu thanh toán ngắn hạn của Ngân hàng dành cho
các nhà nhập khẩu
Cho dù đối với nhà nhập khẩu hay xuất khẩu thì những chứng từ có giá
theo lệnh hoặc những chứng từ như vận đơn, hóa đơn hay hợp đồng bảo
hiểm… đều có thể thế chấp cho ngân hàng. Khi mà những chứng từ có giá
trên không cho phép chuyển nhượng thì người vay vốn phải sử dụng những
hình thức thế chấp khác.
- Đối với cho vay xuất khẩu:
+ Cho vay trước khi giao hàng: các Nhà NK thường vay vốn ngắn hạn
để mua nguyên, vật liệu và các yếu tố sản xuất để thực hiện hợp đồng xuất
khẩu. Ðối với những mặt hàng xuất khẩu theo hạn ngạch thì mức cho vay tối
đa bằng trị giá hàng hoá còn lại trong hạn ngạch tính đến thời điểm vay vốn.
+ Cho vay sau khi giao hàng: việc cho vay sau khi giao hàng được thực
hiện khi đơn vị có hối phiếu hợp lệ. (Hối phiếu hợp lệ là hối phiếu được đơn
vị xuất khẩu Việt Nam ký phát đúng thông lệ quốc tế về hối phiếu kèm theo

bộ chứng từ hàng xuất phù hợp với điều kiện của L/C đã được ngân hàng


12
nước ngoài phát hành hoặc ngân hàng nước ngoài ký hậu chấp nhận thanh
toán.
b. Căn cứ tiêu thức thời hạn cho vay
- Cho vay ngắn hạn: là loại cho vay có thời hạn cho vay dưới 12 tháng.
Mục đích vay là tài trợ cho tài sản ngắn hạn nhằm sản xuất ra hàng hoá để
xuất khẩu (đối với nhà xuất khẩu) hoặc nhập khẩu hàng hoá để sản xuất kinh
doanh (đối với nhà nhập khẩu).
- Cho vay trung hạn: là loại cho vay có thời hạn từ 12 tháng đến 60 tháng,
mục đích cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu vay để đầu tư mua sắm tài sản
cố định, cải tiến hoặc đổi mới thiết bị công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh,
xây dựng dự án mới có quy mô nhỏ và thời gian thu hồi vốn nhanh.
- Cho vay dài hạn: là loại hình cho vay có thời hạn trên 60 tháng trở lên,
mục đích để tài trợ cho nhu cầu dài hạn của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu
như xây dựng các công trình, dự án lớn (nhà, sân bay, cầu đường, máy móc
thiết bị có giá trị lớn, các dự án thuỷ điện, nhà xưởng sản xuất, các dự án phát
triển hạ tầng…) có thời gian sử dụng lâu dài.
c. Căn cứ vào phương thức cho vay
Dựa vào tiêu thức này cho vay XNK được chia thành 02 loại sau:
- Cho vay từng lần: là hình thức cấp tín dụng của ngân hàng thương mại
mà theo đó làm một bộ hồ sơ vay 01 lần nhất định với mức tín dụng của ngân
hàng và khách hàng thoả thuận.
- Cho vay theo hạn mức tín dụng: Đây là hình thức cấp tín dụng của
ngân hàng thương mại mà theo đó, khách hàng chỉ làm 1 bộ hồ sơ đã vay
trong 1 kỳ nhất định với mức tín dụng của khách hàng và ngân hàng đã thoả
thuận trước.



13
1.1.4. Vai trò của cho vay xuất nhập khẩu
a. Đối với doanh nghiệp
Hoạt động cho vay của ngân hàng là kênh cung ứng vốn quan trọng, góp
phần giúp các doanh nghiệp nói chung và các doanh nghiệp xuất nhập khẩu
nói riêng có thể tồn tại và đứng vững trong nền kinh tế thị trường, mở rộng
sản xuất kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho người lao động.
Cho vay xuất nhập khẩu là yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp xuất
nhập khẩu ký kết được các hợp đồng giá trị lớn; hoàn thành nghĩa vụ theo
đúng hợp đồng ngoại thương đã thoả thuận. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu,
vốn vay của ngân hàng giúp doanh nghiệp mua hàng đúng thời vụ, gia công
chế biến và giao hàng đúng thời điểm; Đối với doanh nghiệp nhập khẩu, vốn
vay giúp doanh nghiệp mua được hàng, thanh toán đúng hạn theo hợp đồng,
L/C hoặc thông qua bảo lãnh thanh toán của ngân hàng, nhà nhập khẩu có thể
được thanh toán trả chậm góp phần nâng cao chất lượng hoạt động kinh
doanh và uy tín của doanh nghiệp trên thương trường.
Cho vay xuất nhập khẩu làm giảm rủi ro của hoạt động xuất nhập khẩu:
rủi ro đối với cả hai bên có thể sẽ giảm thấp nếu cả hai có được báo cáo cập
nhật và chính xác về tình hình đối tác thông qua dịch vụ thông tin của ngân
hàng. Hơn nữa, qua việc tài trợ của ngân hàng thì các ngân hàng có thể là nhà
tư vấn hữu ích cung cấp thông tin cho khách hàng, sẽ giúp hạn chế tối đa rủi
ro cho các doanh nghiệp trong việc buôn bán với nước ngoài và góp phần mở
rộng hoạt động kinh doanh thông qua hệ thống mạng lưới ngân hàng
Cùng với sự phát triển của ngoại thương, nhu cầu tín dụng của các doanh
nghiệp xuất nhập khẩu ngày càng gia tăng. Nó đòi hỏi ngân hàng phải hoàn
thiện và phát triển các nghiệp vụ tín dụng xuất nhập khẩu nhằm đáp ứng một
cách tốt nhất nhu cầu của các nhà xuất nhập khẩu và sự biến động của nền
kinh tế.



14
b. Đối với ngân hàng
Cho vay xuất nhập khẩu là một trong nhiều hình thức cấp tín dụng của
ngân hàng thương mại. Nó làm gia tăng dư nợ, thị phần cho vay của ngân
hàng, mở rộng đối tượng khách hàng
Tạo nguồn thu lãi và phí dịch vụ các loại, mang lại lợi nhuận cho ngân
hàng; thể hiện thông qua các loại phí và hoa hồng như phí chuyển tiền, phí
bưu điện gửi chứng từ, lãi suất cho vay, lãi suất chiết khấu, phí cam kết cấp
hạn mức tín dụng, phí tu chỉnh sửa đổi…tất cả đã hợp thành nguồn lợi
khổng lồ đóng góp vào lợi nhuận của ngân hàng. Hơn nữa, cho vay xuất
nhập khẩu là lĩnh vực mà ngân hàng có thể đa dạng hoá sản phẩm của mình,
đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng và giảm thiểu rủi ro khi chỉ tập trung
vào phục vụ dịch vụ truyền thống.
Tạo quan hệ đối tác chặt chẽ với doanh nghiệp xuất nhập khẩu, ngân
hàng đại lý trong nước và quốc tế giúp ngân hàng khẳng định tên tuổi và uy
tín trên thị trường quốc tế qua đó giúp ngân hàng mở rộng phạm vi hoạt động
của mình không chỉ ở nội địa mà vươn ra quốc tế.
c. Đối với nền kinh tế
Tín dụng xuất nhập khẩu của ngân hàng thương mại tạo điều kiện cho
hàng hoá xuất nhập khẩu lưu thông trôi chảy. Thông qua sự tài trợ của ngân
hàng, hàng hoá XNK theo yêu cầu của thị trường được thực hiện thường
xuyên, liên tục đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế.
Cho vay xuất nhập khẩu của ngân hàng tạo điều kiện cho doanh nghiệp
phát triển, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh, thúc đẩy nền kinh tế. Được
ngân hàng tài trợ, doanh nghiệp có đủ vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh,
hiện đại hoá trang thiết bị làm tăng năng suất lao động. Một khi các doanh
nghiệp phát triển nền kinh tế đất nước tất yếu sẽ phát triển.



15
1.2. PHÁT TRIỂN CHO VAY XUẤT NHẬP KHẨU CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI
1.2.1 Khái niệm phát triển cho vay xuất nhập khẩu
Theo phạm trù triết học phát triển chính là tạo ra cái mới hoặc hoàn
thiện, làm thay đổi về căn bản cái đã có để có cái tốt hơn, tiến bộ hơn. Phát
triển chỉ sự trưởng thành, lớn hơn về chất và về lượng.
Như vậy, phát triển cho vay xuất nhập khẩu chính là tất cả các hoạt động
tìm kiếm nhằm tạo ra cái mới, có thể làm tăng về số lượng (số lượng khoản
vay, số lượng khách hàng vay, dư nợ vay..), làm cho tốt hơn về chất lượng tín
dụng hoặc cả hai.
1.2.2. Nội dung phát triển cho vay xuất nhập khẩu
Phát triển cho vay xuất nhập khẩu xuất phát từ nhu cầu vay vốn của
doanh nghiệp để đáp ứng nguồn vốn cần thiết cho các doanh nghiệp xuất
nhập khẩu thì việc phát triển cho vay xuất nhập khẩu của các ngân hàng
thương mại là một tất yếu khách quan.
Nội dung phát triển cho vay xuất nhập khẩu là tất cả các hoạt động
nhằm làm cho hoạt động cho vay xuất nhập khẩu tăng lên cả về chất lẫn về
lượng. Trong đó:
Mở rộng quy mô cho vay XNK được thực hiện bằng nhiều cách
như: tăng trưởng dư nợ cho vay, tăng trưởng dư nợ cho vay XNK bình quân
trên khách hàng, tốc độ tăng dư nợ cho vay XNK bình quân trên một khách
hàng, tăng trưởng thu nhập, tăng trưởng thị phần cho vay xuất nhập khẩu.
Qua đó, giúp cho các doanh nghiệp XNK tiếp cận được các sản phẩm vay vốn
của ngân hàng được dễ dàng hơn, đồng thời dư nợ cho vay XNK của ngân
hàng cũng được nâng lên.
Hợp lý hóa cơ cấu cho vay xuất nhập khẩu là việc Ngân hàng thực
hiện cơ cấu cho vay xuất nhập khẩu hài hòa với cơ cấu ngành nghề hoạt động