1
Mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của
cách mạng trong điều kiện đấu tranh giành chính quyền và xây dựng chủ
nghĩa xã hội (CNXH). Điều đó đã được thực tiễn lãnh đạo cách mạng của
Đảng ta chứng minh. Khi Đảng cầm quyền, Đảng có hệ thống chính trị
(HTCT) từ Trung ương đến cơ sở, trong đó Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt
Nam là một thành viên và là tổ chức rất quan trọng đối với tổ chức và hoạt
động của HTCT và sự phát triển của đất nước. MTTQ Việt Nam tập hợp đông
đảo các tầng lớp nhân dân, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân và
tổ chức, duy trì các phong trào cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng thực
hiện thắng lợi các nhiệm vụ cách mạng. Tổ chức ấy có vai trò rất to lớn, đảm
bảo cho Đảng lãnh đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng CNXH và bảo
vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (XHCN).
Quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân là truyền thống quý báu
của Đảng ta, Đảng từ nhân dân mà ra, Đảng lãnh đạo nhân dân, dân tin Đảng,
theo Đảng làm cách mạng giành thắng lợi to lớn, dân gọi Đảng Cộng sản Việt
Nam là "Đảng ta". Đó là vinh dự và niềm tự hào của Đảng, thể hiện quan hệ
mật thiết giữa Đảng với nhân dân ngày càng được tăng cường và bền chặt. Đó
là nguồn sức mạnh vô địch của Đảng, trong đó MTTQ có vai trò rất quan
trọng.
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng luôn quan tâm lãnh
đạo MTTQ Việt Nam, chăm lo xây dựng, củng cố tổ chức, đội ngũ cán bộ và
xác định nội dung, phương thức lãnh đạo phù hợp, tạo điều kiện cho tổ chức
này hoạt động hiệu quả, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ
cách mạng. Nhờ đó vai trò lãnh đạo của Đảng được khẳng định, uy tín của
Đảng được nâng lên, chức năng, nhiệm vụ của MTTQ được phát huy, vị thế


2

cua MTTQ ngày càng được tăng cường. Thông qua MTTQ quan hệ ĐảngDân ngày càng mật thiết, gắn bó hơn.
Trong giai đoạn Đảng lãnh đạo công cuộc đổi mới, nhất là thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá (CNH, HĐH) đất nước, bên cạnh thời cơ,
thuận lợi, đất nước ta cũng đang đứng trước không ít nguy cơ và thách thức
lớn. Để thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ đưa nước ta ra khỏi tình trạng
kém phát triển tiến đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân
chủ, văn minh, vững bước đi lên CNXH, Đảng phải mạnh từ Trung ương đến
cơ sở, phải nâng cao năng lực lãnh đạo của mình. Trong đó, tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng đối với MTTQ Việt Nam ở các cấp là vấn đề cấp thiết và
quan trọng.
MTTQ Việt Nam cấp huyện có vai trò rất quan trọng trong hệ thống tổ
chức của MTTQ Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Huyện ủy, Mặt trận trực
tiếp chỉ đạo các hoạt động của MTTQ cấp cơ sở, tuyên truyền, vận động nhân
dân, nắm bắt, phản ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, chỉ đạo và tổ chức
nhân dân thực hiện mọi chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. MTTQ
cấp huyện trực tiếp định hướng hoạt động bằng các chương trình, đề án giúp
cho cơ sở đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, đặc biệt là việc thường
xuyên kiểm tra, giám sát cơ sở, giám sát cán bộ, đảng viên và các cơ quan nhà
nước, phối hợp với chính quyền trong việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị
của địa phương. MTTQ cấp huyện trực tiếp tham mưu cho Huyện ủy có chủ
trương đúng trong việc lãnh đạo nhân dân và các cấp ủy Đảng, chính quyền
thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc
phòng - an ninh tại địa phương. MTTQ còn trực tiếp phản ánh kịp thời tình
hình nhân dân cho cấp ủy huyện, đồng thời là tổ chức tiến hành hiệp thương
trong công tác bầu cử, lựa chọn cán bộ, đánh giá cán bộ, trực tiếp góp ý vào
công tác xây dựng Đảng. Hoạt động của MTTQ cấp huyện liên quan chặt chẽ


3
và trực tiếp đến MTTQ cấp cơ sở. Vì vậy tăng cường sự lãnh đạo của Huyện

ủy đối với MTTQ Việt Nam cấp huyện là một nhiệm vụ quan trọng, một bộ
phận trọng yếu trong hoạt động lãnh đạo toàn diện của Huyện ủy.
Trong những năm qua Huyện ủy ? các huyện miền núi tỉnh Thanh
Hóa đã luôn tăng cường sự lãnh đạo đối với HTCT , trong đó có MTTQ Việt
Nam cấp huyện. Vì thế, nhiều phong trào cách mạng của Thanh Hóa được
duy trì và nhân rộng trên địa bàn tỉnh, có phong trào được nhân rộng trong cả
nước như: Phong trào "Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu hiếu thảo".
Nhờ đó Thanh Hóa đã luôn giữ vững sự ổn định chính trị, tăng cường đoàn
kết thống nhất trong Đảng và sự đồng thuận trong nhân dân, thực hiện tốt
nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội.
Tuy nhiên, ở một số nơi sự lãnh đạo của Huyện ủy đối với MTTQ cấp
huyện vẫn còn nhiều yếu kém như còn lúng túng trong nội dung và phương
thức lãnh đạo, còn biểu hiện buông lỏng sự lãnh đạo, khoán trắng các hoạt
động cho MTTQ, chưa thường xuyên coi trọng việc xây dựng điển hình tiên
tiến, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm để nhân ra diện rộng, chưa chú ý đúng
mức đến việc xây dựng, củng cố tổ chức MTTQ, chỉ đạo đổi mới nội dung và
phương thức hoạt động.v.v... Những yếu kém đó đã hạn chế không nhỏ đến
việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ và phát huy vai trò của MTTQ trong thực
hiện nhiệm vụ chính trị của huyện.
Trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, CNH,HĐH nông nghiệp, nông
thôn ở khu vực miền núi của tỉnh Thanh Hóa và trước thực trạng đó, đòi hỏi
phải nghiên cứu, tìm giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của Huyện ủy đối với
tổ chức này, đây là vấn đề thực sự cần thiết và cấp bách.
Là một cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Đảng bộ một huyện miền núi
tỉnh Thanh Hóa, có thời gian khá dài công tác tại huyện và tham gia công tác
trong các đoàn thể, lại được học tập cơ bản, hệ thống lý luận về xây dựng


4
Đảng, tôi nhận thấy trách nhiệm của mình trong thực hiện nhiệm vụ cấp bách

nói trên. Vì thế tôi chọn và thực hiện đề tài luận văn thạc sỹ "Sự lãnh đạo
của Huyện ủy đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở các huyện miền núi
tỉnh Thanh Hóa giai đoạn hiện nay".
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với HTCT trong thời kỳ đổi
mới là một nội dung hết sức quan trọng trong toàn bộ hoạt động lãnh đạo của
Đảng, trong đó sự lãnh đạo của Đảng đối với MTTQ Việt Nam đã được đề
cập trong một số văn kiện Đảng. Gần đây Đảng đã đề ra một số nghị quyết
chuyên đề về vấn đề này như: Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành
Trung ương khóa IX về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì mục
tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh; về công tác
dân tộc, tôn giáo. Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành (BCH)
Trung ương khóa X về đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan Đảng,
định hướng về tổ chức bộ máy Nhà nước, MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã
hội; Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm BCH Trung ương khóa X về tiếp tục
đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HTCT... Đây
là những cơ sở rất quan trọng để nghiên cứu đề tài luận văn.
Sự lãnh đạo của Đảng đối với HTCT và MTTQ Việt Nam đã thu hút
nhiều nhà khoa học nghiên cứu thể thực hiện ở các công trình khoa học, kết
quả nghiên cứu của các công trình khoa học đó đã được nghiệm thu, đăng tải
trên các sách, báo, tạp chí.
GS Nguyễn Đức Bình, GS,TS Trần Ngọc Hiên (đồng chủ biên) "Đổi
mới và tăng cường hệ thống chính trị nước ta trong giai đoạn mới" (NXB
Chính trị Quốc gia, Hà Nội 1999). Trong đó có một phần bàn về Đảng lãnh
đạo MTTQ.
* Các đề tài khoa học:


5
- "Đặc điểm nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng trong hệ

thống chính trị. Mối quan hệ giữa Đảng với Nhà nước và các đoàn thể tổ
chức xã hội" đề tài khoa học cấp nhà nước giai đoạn 1996-2000 do PGS Vũ
Hữu Ngoạn chủ biên, đã nghiệm thu.
Đề tài đã nghiên cứu làm sáng tỏ thêm các vấn đề lý luận và thực tiễn
về sự lãnh đạo của Đảng đối với HTCT nước ta gồm: Đảng Cộng sản Việt
Nam lãnh đạo HTCT trước và trong thời kỳ đổi mới; vị trí, vai trò lãnh đạo
của Đảng trong HTCT, đặc điểm và cơ chế lãnh đạo của Đảng; Đảng lãnh đạo
Nhà nước.v.v... đặc biệt đề tài đã giành một chương để nghiên cứu về sự lãnh
đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với MTTQ và các đoàn thể nhân dân.
Đây là những vấn đề rất bổ ích để nghiên cứu đề tài luận văn.
- "Giải pháp đổi mới hoạt động của hệ thống chính trị ở các tỉnh miền
núi nước ta hiện nay", đề tài độc lập cấp bộ do PGS.TS Nguyên Cúc làm chủ
nhiệm, đã nghiệm thu và in thành sách năm 2003, do Nxb Chính trị quốc gia
xuất bản. Trong đó có một số chuyên đề bàn về HTCT cấp huyện và sự lãnh
đạo của Đảng đối với HTCT cấp huyện; một số chuyên đề bàn về hoạt động
của MTTQ Việt Nam ở các tỉnh miền núi.
- "Mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân trong thời kỳ đổi mới đất
nước, vấn đề và kinh nghiệm", đề tài khoa học cấp bộ do TS. Nguyễn Văn Sáu
làm chủ nhiệm, đã nghiệm thu, in thành sách năm 2003, do Nhà xuất bản
Chính trị Quốc gia xuất bản. Trong đó có một số chương bàn về vai trò của
MTTQ đối với việc tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân
dân.
* Một số bài đăng trên tạp chí và sách:
- "Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng trong bầu cử cơ quan dân
cử ở nước ta", Vũ Thị Loan, Tạp chí Cộng sản, số 4/2004.
- "Nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong giai đoạn hiện nay"
của Huỳnh Đảm, Tạp chí Cộng sản, số 19/2004.


6

- "Đổi mới hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trịxã hội ở nước ta hiện nay" của tiến sĩ Thăng Văn Phúc, Tạp chí Cộng sản, số
13/2005.
- "Mặt trận Tổ quốc và chiến lược đại đoàn kết dân tộc trong giai
đoạn hiện nay" của Phạm Thế Duyệt đăng trong cuốn sách "Việt Nam đổi
mới và phát triển", Nxb Lao động Hà Nội, năm 2006.
- "Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận
Tổ quốc và các đoàn thể chính trị-xã hội" của GS ,TS Phạm Ngọc Quang,
Tạp chí Cộng sản, số 776 năm 2007.
"Đổi mới phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn
thể chính trị-xã hội" của Hải Triều, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 11/2007.
"Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với MTTQ Việt Nam"
của Nguyễn Túc, in trong cuốn sách: “Phương thức lãnh đạo của Đảng”, NXB
Lao động 2008.
Các công trình khoa học nói trên đã nghiên cứu và làm rõ cơ sở lý
luận và thực tiễn trên các phương diện khác nhau về sự lãnh đạo của Đảng đối
với MTTQ ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên chưa có công trình
nào đi sâu nghiên cứu về sự lãnh đạo của Huyện ủy đối với MTTQ ở các
huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích
Trên cơ sở làm rõ các phạm trù, khái niệm và những vấn đề lý luận
liên quan trực tiếp đến sự lãnh đạo của Huyện ủy đối với MTTQ ở các huyện
miền núi tỉnh Thanh Hóa và trên cơ sở khảo sát, nghiên cứu thực trạng lãnh
đạo của huyện uỷ các huyện đó đối với các tổ chức này, luận văn đề xuất
phương hướng và giải pháp tăng cường sự lãnh đạo của Huyện ủy đối với
MTTQ ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa đến năm 2015.
3.2. Nhiệm vụ


7

Làm rõ những khái niệm, quan niệm và những vấn đề lý luận chủ yếu
liên quan trực tiếp đến sự lãnh đạo của Huyện ủy đối với MTTQ ở các huyện
miền núi tỉnh Thanh Hóa.
Khảo sát, nghiên cứu, đánh giá thực trạng lãnh đạo của Huyện ủy các
huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa đối với MTTQ của huyện, chỉ rõ những ưu
điểm, khuyết điểm, nguyên nhân và tổng kết những kinh nghiệm.
Dự báo những thuận lợi, khó khăn đối với sự lãnh đạo của Huyện ủy
các huyện vùng này đối với tổ chức đó và đề xuất phương hướng và giải pháp
chủ yếu tăng cường sự lãnh đạo của Huyện ủy đối với MTTQ của các huyện
miền núi tỉnh Thanh Hóa đến năm 2015.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của luận văn
Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu sự lãnh đạo của Huyện
ủy đối với MTTQ ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa.
Phạm vi nghiên cứu: Luận văn khảo sát, nghiên cứu các vấn đề nêu
trên từ năm 2003 đến nay, các phương hướng, giải pháp đề xuất trong luận
văn có giá trị đến năm 2015.
Các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa gồm: Như Xuân, Như Thanh,
Quan Hóa, Bá Thước, Cẩm Thủy, Ngọc Lặc, Thường Xuân, Thạch Thành,
Quan Sơn, Lanh Chánh, Mường Lát. Luận văn tập trung khảo sát, nghiên cứu
thực tế ở một số huyện đặc trưng.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của luận văn
- Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như các Cương lĩnh, quan điểm của Đảng
Cộng sản Việt Nam về sự lãnh đạo của Đảng đối vớ HTCT nói chung và đối
với MTTQ nói riêng.
- Luận văn kế thừa có chọn lọc các công trình nghiên cứu của các nhà
khoa học về sự lãnh đạo của Đảng và dựa trên sự khảo sát, đánh giá thực
trạng và những kinh nghiệm, những biện pháp, chủ trương lãnh đạo của các


8

Huyện ủy khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa đối với MTTQ, tham khảo vấn
đề này ở một số tỉnh miền núi.
- Luận văn cũng dựa trên thực tiễn công tác của bản thân và thực tiễn
lãnh đạo của Huyện ủy Như Xuân đối với MTTQ của huyện trong thời gian
qua. Đồng thời luận văn sử dụng các phương pháp khảo sát, đánh giá, so sánh,
phân tích, tổng hợp, quy nạp, diễn dịch, lịch sử và logic, tọa đàm với các
chuyên gia, cán bộ chỉ đạo thực tiễn, cán bộ lão thành cách mạng.
6. Đóng góp về mặt khoa học của luận văn
Quan niệm về sự lãnh đạo của Huyện ủy đối với MTTQ Việt Nam ở
các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa, nội dung, phương thức và quy trình lãnh
đạo của Huyện ủy đối với MTTQ ở các huyện vùng này.
Những kinh nghiệm về sự lãnh đạo của Huyện ủy đối với MTTQ ở
các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa trong thời gian qua.
Những giải pháp chủ yếu tăng cường sự lãnh đạo của Huyện ủy đối
với MTTQ ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa đến năm 2015.
- Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được dùng làm tài liệu tham
khảo cho Huyện ủy ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa trong quá trình lãnh
đạo đối với MTTQ, các đoàn thể chính trị-xã hội của huyện.
- Kết quả nghiên cứu của luận văn còn có thể được dùng làm tài liệu
tham khảo phục vụ giảng dạy, học tập bộ môn xây dựng Đảng ở trường Chính
trị tỉnh Thanh Hóa, Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị các huyện ở Thanh Hóa.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm phần mở đầu, 3 chương, 6 tiết, kết luận, danh mục tài
liệu tham khảo và phục lục.


9


10

Chương 1
những vấn đề lý luận và thực tiễn về sự lãnh đạo
của huyện ủy đối với mặt trận tổ quốc việt nam
ở các huyện miền núi tỉnh thanh hóa
1.1. Huyện ủy và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở các huyện miền núi Thanh
Hóa

1.1.1. Huyện ủy các huyện miền núi Thanh Hóa
1.1.1.1. Khái quát về Đảng bộ ở các huyện miền núi Thanh Hóa
Thanh Hoá là tỉnh thuộc Bắc Trung bộ phía Đông giáp Biển Đông,
phía Bắc giáp tỉnh Ninh Bình, Hòa Bình, phía Nam giáp tỉnh Nghệ An, phía
tây giáp nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, tổng diện tích tự nhiên của
tỉnh là 11.120 km2, dân số 3,7 triệu người, trong đó có nhiều dân tộc thiểu số.
Tỉnh có 27 huyện, thị xã, thành phố được chia thành 3 vùng đặc trưng, vùng
đồng bằng, vùng ven biển, vùng trung du và miền núi.
Miền núi Thanh Hóa bao gồm 11 huyện là: Như Xuân, Thường Xuân,
Ngọc Lặc, Quan Hóa, Bá Thước, Quan Sơn, Mường Lát, Cẩm Thủy, Thạch
Thành, Lang Chánh và Như Thanh; có tổng diện tích tự nhiên là: 7976,5 km 2,
chiếm 72% diện tích toàn tỉnh. Miền núi Thanh Hóa tiếp với các tỉnh: Hòa
Bình, Ninh Bình, Nghệ An và có 192 km đường biên giới với nước bạn Lào.
Dân số của miền núi tỉnh Thanh Hóa là: 1063.273 người, chiếm 28% dân số
toàn tỉnh, trong đó dân tộc thiểu số là 595.360 người, bao gồm 6 dân tộc là:
Thái, Thổ, Mường, Mông, Dao, Khơ Mú. Miền núi Thanh Hóa có vị trí chính
trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh quan trọng, nằm dọc theo quốc lộ Hồ
Chí Minh, quốc lộ 217 và quốc lộ 45 nối liền giữa vùng Tây Bắc Bộ và Miền
trung Tây Nguyên. Chính vì vậy miền núi Thanh Hóa trở thành vị trí chiến
lược quan trọng trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ và hiện
nay. Trong xây dựng và phát triển kinh tế miền núi tỉnh Thanh Hóa chịu ảnh



11
hưởng của vùng kinh tế Tây Bắc Bộ, tiểu vùng sông Mê Kông và miền trung
Tây Nguyên.
Đảng bộ các huyện miền núi Thanh Hóa được thành lập khá sớm, đã
trải qua hơn 60 năm xây dựng và phát triển. Do vậy có bề dày truyền thống và
có bản lĩnh chính trị vững vàng; đội ngũ đảng viên được kế thừa và phát huy
truyền thống kiên cường của cha anh, đã lãnh đạo thắng lợi nhiệm vụ chống
ngoại xâm, phong kiến, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đảng bộ các huyện miền núi Thanh Hóa có 486 tổ chức cơ sở Đảng
trực thuộc; có 3011 chi bộ dưới Đảng bộ cơ sở và 38036 đảng viên; trong đó
đảng viên dân tộc ít người là 22149 đồng, chí chiếm 58,23%. Tuyệt đại đa số
thôn, bản, khu phố đều có chi bộ. Công tác phát triển đảng viên trong những
năm qua được các tổ chức Đảng chú trọng, số lượng đảng viên trẻ, có năng
lực, trình độ ngày càng tăng.
Đảng bộ các huyện miền núi Thanh Hóa có nhiệm vụ lãnh đạo toàn
diện mọi hoạt động của HTCT và các lĩnh vực kinh tế-xã hội, quốc phòng-an
ninh; cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước phù hợp với đặc điểm, yêu cầu địa phương đồng thời đề ra các chủ
trương, biện pháp lãnh đạo nhân dân, các cấp chính quyền tổ chức thực hiện.
Hiện nay ở Đảng bộ các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa có các loại
hình tổ chức cơ sở Đảng xã, thị trấn, hành chính sự nghiệp, doanh nghiệp, lực
lượng vũ trang.
Đảng bộ các huyện miền núi Thanh Hóa có những đặc thù riêng, đó
là: Đảng viên bao gồm cơ cấu nhiều dân tộc, trong đó đảng viên dân tộc ít
người chiếm 58,23%, do vậy trình độ và khả năng nhận thức các vấn đề chính
trị, kinh tế-xã hội khác nhau. Đảng viên dân tộc thiểu số ít nhiều chịu ảnh
hưởng bởi tâm lý và những thói quen trong phong tục, tập quán mà việc bày


12

tỏ quan điểm, chính kiến bản thân thường không rõ ràng, ít phát biểu ý kiến
và ngại đấu tranh phê bình.
Trong những năm qua các tổ chức Đảng ở các Đảng bộ miền núi tỉnh
Thanh Hóa đã duy trì nề nếp sinh hoạt và công tác trong Đảng theo đúng quy
định Điều lệ Đảng và của Huyện ủy. Việc phân công nhiệm vụ cho cấp ủy và
đảng viên được cụ thể, rõ ràng, gắn với việc đánh giá, phân loại, khen thưởng,
biểu dương đảng viên được thực hiện nghiêm túc, có chất lượng nên đã phát
huy được tính chủ động, tích cực ở mỗi cán bộ, đảng viên trong thực hiện
nhiệm vụ chính trị của địa phương và xây dựng sự đoàn kết, nhất trí trong các
tổ chức Đảng và trong nhân dân. Nội dung lãnh đạo của các Đảng bộ trên các
lĩnh vực đã được xây dựng đúng trọng tâm, trọng điểm. Quy trình lãnh đạo
khoa học và chặt chẽ. Phương thức lãnh đạo được đổi mới; nguyên tắc tập
trung dân chủ được tổ chức thực hiện nghiêm túc.
Hệ thống tổ chức Đảng từ huyện đến cơ sở luôn được chăm lo củng
cố, xây dựng, kiện toàn trên cả ba mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức. Có thể
khẳng định rằng: mặc dù địa bàn hoạt động của các tổ chức Đảng rất rộng và
phức tạp nhưng trên mọi lĩnh của đời sống xã hội đã đảm bảo sự lãnh đạo của
các tổ chức đảng và đảng viên.
Qua quá trình công tác nhiều cán bộ, đảng viên được rèn luyện, thử
thách, đào tạo và bồi dưỡng thể hiện được bản lĩnh chính trị vững vàng, năng
lực và phẩm chất đạo đức được nâng lên; có khả năng đáp ứng được yêu cầu
nhiệm vụ.
Các Đảng bộ ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa đã luôn coi trọng
lãnh đạo các tổ chức trong HTCT trong đó lãnh đạo MTTQ đạt kết quả, đã đổi
mới một bước về nội dung và phương thức lãnh đạo đối với MTTQ, tạo điều
kiện thuận lợi cho MTTQ các cấp hoạt động, tăng cường kiện toàn tổ chức, bộ
máy, công tác cán bộ do đó hoạt động của MTTQ ngày càng hiệu quả hơn.


13

Tuy nhiên ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa vẫn còn một số thôn
bản chưa có chi bộ, và còn tình trạng sinh hoạt ghép; thậm chí ở một số thôn
bản còn chưa có đảng viên. Nhận thức chính trị của một bộ phận cán bộ, đảng
viên còn hạn chế, chưa nhận thức đầy đủ vị trí then chốt của công tác xây
dựng Đảng; lúng túng trong lãnh đạo, chỉ đạo và cụ thể hóa các chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Trình độ mọi mặt
của đội ngũ đảng viên ở một số tổ chức cơ sở Đảng còn có sự chênh lệch khá
lớn. Một số đảng viên là dân tộc thiểu số có những hạn chế về nhận thức các
vấn đề chính trị trong nước và thế giới, về kinh tế thị trường, về pháp luật...
Trong sinh hoạt và công tác thường chưa mạnh dạn phát biểu ý kiến và tỏ rõ
quan điểm của mình, có biểu hiện về sự tự ti, thiếu ý chí phấn đấu rèn luyện
vươn lên. Một số đảng viên còn có sự bằng lòng với cuộc sống hiện tại.
Tinh thần, trách nhiệm và năng lực của một bộ phận đảng viên còn
yếu kém, tính tiền phong gương mẫu giảm sút, thiếu ý chí nghị lực vươn lên.
Một số đảng viên do năng lực trình độ yếu và điều kiện kinh tế khó khăn nên
thiếu tự tin, mặc cảm và xin ra khỏi Đảng. Một số cấp ủy khi gặp các vấn đề
nhạy cảm, phức tạp trong thực tiễn thì lúng túng, chưa kịp thời đề ra các chủ
trương biện pháp giải quyết đạt kết quả.
Không ít tổ chức Đảng và cán bộ, đảng viên chưa nhận thức sâu sắc và
thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của tổ chức cơ sở Đảng; chưa thường
xuyên làm tốt công tác bồi dưỡng, giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức cách
mạng cho cán bộ, đảng viên. Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, khả năng nhận
thức, vận dụng và cụ thể hóa, quyết định những nội dung lãnh đạo, cách thức
tổ chức tiến hành công việc của một số tổ chức Đảng còn hạn chế, còn lúng
túng trong đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo, nhất là lãnh đạo phát
triển kinh tế và lãnh đạo các tổ chức trong HTCT trong điều kiện thực hiện cơ
chế thị trường.


14

Chất lượng sinh hoạt của một số tổ chức cơ Đảng và chi bộ còn thấp,
nội dung và hình thức thì đơn điệu, việc đấu tranh phê bình trong sinh hoạt ở
một số cấp ủy và chi bộ còn biểu hiện nể nang, né tránh. Công tác đánh giá,
phân loại tổ chức Đảng và đảng viên ở một số tổ chức Đảng chưa phản ánh
đúng thực chất, thiếu chính xác. Công tác phát triển đảng viên chưa được coi
trọng đúng mức.
1.1.1.2. Huyện ủy các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa - Vai trò,
chức năng; nhiệm vụ và đặc điểm
Vai trò quan trọng của Huyện ủy ở các huyện miền núi tỉnh Thanh
Hóa được thể hiện trên các phương diện sau đây:
Trong hệ thống tổ chức và hoạt động của Đảng, Huyện ủy ở các huyện
miền núi tỉnh Thanh Hóa là một tổ chức trong hệ thống, hoạt động của Huyện
ủy góp phần rất quan trọng vào hoạt động của toàn Đảng để thực hiện thắng
lợi nhiệm vụ trong từng giai đoạn cách mạng.
Xét trong mối quan hệ với Tỉnh ủy Thanh Hóa thì Huyện ủy ở các
huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa là cấp dưới trực tiếp của Tỉnh ủy lãnh đạo
toàn diện các mặt hoạt động trên địa bàn bao gồm: Lãnh đạo xây dựng tổ
chức Đảng trong sạch vững mạnh, lãnh đạo các lĩnh vực kinh tế-xã hội, quốc
phòng-an ninh, lãnh đạo hoạt động của các tổ chức trong HTCT, các lĩnh vực
khác của đời sống xã hội.
Xét với trong mối quan hệ với các tổ chức cơ sở Đảng trong huyện thì
Huyện ủy các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa là cấp trên trực tiếp của các tổ
chức đó. Lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra mọi hoạt động của các tổ chức cơ sở
Đảng, nhân tố rất quan trọng đảm bảo xây dựng tổ chức cơ sở Đảng trong
sạch vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, thực hiện
thắng lợi các nhiệm vụ chính trị ở các địa phương trong huyện. Các Huyện ủy
quyết định mọi vấn đề về tổ chức và cán bộ trong HTCT bao gồm, quyết định
việc phân công, phân cấp công tác tổ chức và cán bộ, công tác đánh giá, công



15
tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng, đề bạt, luân chuyển, khen
thưởng, kỷ luật và thực hiện chính sách cán bộ.
Đối với từng huyện, vai trò của Huyện ủy các huyện miền núi tỉnh
Thanh Hóa được quyết định bởi vai trò của cấp huyện và của các huyện vùng
này đối với sự phát triển của tỉnh và cả nước trên các mặt kinh tế, chính trị,
văn hóa-xã hội, quốc phòng-an ninh. Huyện là đơn vị trung gian nối liền cơ sở
với tỉnh nên huyện mạnh thì tỉnh mạnh và cả nước mạnh. Trên thực tế chỉ một
số huyện yếu kém đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển chung của tỉnh
và ảnh hưởng nhất định đến sự phát triển toàn diện của đất nước. Nếu huyện
yếu kém thì thường hoạt động của nhiều cơ sở trong huyện không được sự chỉ
đạo đúng đắn của huyện và dẫn tới hiệu quả hoạt động thấp. Những huyện
không làm chủ, không chỉ đạo có hiệu quả các hoạt động ở cơ sở thì thường
xuất hiện những vấn đề phức tạp, nếu không được giải quyết kịp thời, tích cực
sẽ dẫn tới những điểm nóng, gây mất ổn định ở nông thôn. Thực tế ở nhiều
địa phương như ở Tây Nguyên, Tây Bắc.v.v... trong thời gian vừa qua có
nhiều diễn biến phức tạp về an ninh, chính trị do việc lãnh đạo, chỉ đạo cơ sở
chưa thường xuyên, thiếu nhạy bén.
Huyện ủy ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa lãnh đạo và quyết
định thắng lợi mọi hoạt động trên địa bàn bao gồm hoạt động của các tổ chức
Đảng, các tổ chức trong HTCT, các tổ chức kinh tế-xã hội, nghề nghiệp và các
lĩnh vực hoạt động khác. Huyện ủy là người định hướng chính trị cho các hoạt
động ấy, đảm bảo cho mọi hoạt động của huyện đi đúng đường lối, quan điểm
của Đảng, đi đúng định hướng XHCN. Huyện ủy trực tiếp uốn nắn những lệch
lạc của cơ sở, phát hiện khẳng định các nhân tố mới, tạo điều kiện cho các nhân
tố đó phát triển, phát huy tác dụng đối với các hoạt động chung của huyện.
Huyện ủy các huyện ở miền núi tỉnh Thanh Hóa là người lãnh đạo
triển khai các chương trình dự án trên địa bàn, khai thác tiềm năng, thế mạnh,



16
huy động các nguồn lực trong và ngoài khu vực phục vụ xây dựng các công
trình trọng điểm có ý nghĩa chiến lược về kinh tế, xã hội, quốc phòng-an ninh
trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Huyện ủy các huyện miền núi tỉnh Thanh
Hóa lãnh đạo chính quyền, MTTQ và các đoàn thể nhân dân để các tổ chức
này có đủ tư cách và khả năng giao lưu, liên kết với các địa phương, các
ngành, các cơ quan trong tỉnh và cả nước vì sự phát triển mọi mặt của huyện.
Như vậy Huyện ủy các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa có vai trò rất
quan trọng quyết định thắng lợi mọi hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa-xã
hội, an ninh-quốc phòng trên địa bàn huyện, đảm bảo cho các hoạt động của
chính quyền, MTTQ và các đoàn thể nhân dân hoạt động có hiệu lực, hiệu quả,
góp phần quan trọng vào công cuộc đổi mới trên địa bàn toàn tỉnh và cả nước.
Huyện ủy các huyện ở miền núi tỉnh Thanh Hóa là cơ quan lãnh đạo
cao nhất của Đảng bộ huyện giữa hai kỳ Đại hội và có các chức năng sau đây:
Chức năng chủ yếu bao trùm xuyên suốt của các Huyện ủy là lãnh đạo
tất cả các hoạt động trên địa bàn huyện, đảm bảo cho các hoạt động ấy theo
đúng đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và
theo đúng định hướng XHCN, bao gồm: Lãnh đạo các tổ chức Đảng trong
Đảng bộ huyện thực hiện các nhiệm vụ xây dựng nội bộ Đảng trong sạch
vững mạnh, có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao, đảm bảo thực hiện
thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương; lãnh đạo các lĩnh vực của
đời sống xã hội, lãnh đạo chính quyền huyện và MTTQ, các đoàn thể nhân
dân, xây dựng các tổ chức đó vững mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả.
Chức năng lãnh đạo của Huyện ủy các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa được
thể hiện cụ thể ở các mặt sau đây:
Ban hành quy chế hoạt động, chương trình làm việc toàn khóa của
Ban Chấp hành Đảng bộ huyện; quy chế làm việc của Uỷ ban Kiểm tra Huyện
ủy.



17
Quán triệt, triển khai và tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương,
nghị quyết của Trung ương, của Tỉnh ủy, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện;
cụ thể hóa thành chương trình hành động, kế hoạch thực hiện và nghị quyết
chuyên đề trong từng thời gian và trên từng lĩnh vực hoạt động. Trước các kỳ
Đại hội đại biểu Đảng bộ huyện, Huyện ủy xây dựng dự thảo báo cáo chính
trị, phương án nhân sự, các điều kiện đảm bảo để tổ chức thành công Đại hội
Đảng bộ nhiệm kỳ.
Quyết định những chủ trương, nhiệm vụ và giải pháp lớn về kinh tế-xã
hội, quốc phòng, an ninh, xây dựng Đảng, chính quyền, MTTQ và các đoàn
thể nhân dân. Tổ chức triển khai thực hiện và kiểm tra, đôn đốc, giải quyết
những vấn đề phát sinh do yêu cầu thực tiễn đặt ra.
Quyết định những vấn đề về tổ chức và cán bộ thuộc diện Huyện ủy
quản lý, giới thiệu những cán bộ ra ứng cử vào các chức vụ chủ chốt của Hội
đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân huyện, MTTQ và các đoàn thể.
Quyết định việc khen thưởng, kỷ luật và xem xét giải quyết những
khiếu nại kỷ luật Đảng theo quy định của Điều lệ Đảng.
Như vậy, sự lãnh đạo của Huyện ủy ở các huyện miền núi tỉnh Thanh
Hóa là sự lãnh đạo chính trị, là việc đề ra các chủ trương, biện pháp trên cơ sở
các quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Huyện ủy
không bao biện, làm thay, không can thiệp quá sâu vào các hoạt động cụ thể
của chính quyền, MTTQ và các đoàn thể nhân dân. Huyện ủy thống nhất lãnh
đạo công tác tổ chức và cán bộ, trực tiếp quản lý đội ngũ cán bộ, nhất là đội
ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý theo phân cấp, trên cơ sở nguyên tắc tập trung
dân chủ, đồng thời phát huy trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính
trị và người đứng đầu trong các tổ chức ấy.
Sự lãnh đạo của Huyện ủy ở nơi đây phải được hiểu theo nghĩa rộng,
tức là đã bao hàm sự tổ chức thực hiện. Thực hiện chức năng lãnh đạo không



18
có nghĩa là Huyện ủy chỉ đề ra chỉ thị, nghị quyết, chủ trương mà sau khi đề
ra các quyết định lãnh đạo Huyện ủy còn phải lãnh đạo tổ chức thực hiện đạt
kết quả các chủ trương, nghị quyết đó.
Ngoài ra Huyện ủy ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa còn có chức
năng đề xuất, kiến nghị với Tỉnh ủy về những chủ trương, biện pháp thực hiện
đường lối của Đảng, nghị quyết của Tỉnh ủy trên địa bàn huyện, về những vấn
đề liên quan đến huyện trước khi cấp trên quyết định. Huyện ủy còn chịu
trách nhiệm tổ chức quán triệt và triển khai thực hiện các chỉ thị, nghị quyết
của Trung ương, của Tỉnh ủy, đảm bảo cho mọi chủ trương, chính sách của
Đảng và Nhà nước đến với đồng bào các dân tộc trên địa bàn và được thực
hiện.
Điều 19 Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam quy định: “Cấp ủy huyện,
quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh ủy (gọi tắt là Huyện ủy, Quận ủy, Thị
ủy, Thành ủy) lãnh đạo thực hiện nghị quyết đại hội đại biểu, nghị quyết, chỉ
thị của cấp trên" [24, tr.32].
Trên cơ sở quy định của Điều lệ Đảng và hướng dẫn của Tỉnh ủy, chức
năng và thực tiễn hoạt động lãnh đạo, Huyện ủy ở các huyện miền núi tỉnh
Thanh Hóa có các nhiệm vụ chủ yếu sau đây:
Cụ thể hóa nghị quyết đại hội Đảng bộ huyện thành các chương trình
công tác toàn khóa, chương trình công tác năm, từ đó ra các quyết định lãnh
đạo (chỉ thị, nghị quyết, thông báo, kết luận, đề án, kế hoạch...) trên tất cả các
lĩnh vực như lãnh đạo phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh, xây
dựng Đảng, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể... trong đó trọng tâm là lãnh
đạo phát triển kinh tế, công tác xây dựng Đảng, coi trọng lãnh đạo, xây dựng
chính quyền, MTTQ, các đoàn thể nhân dân từ huyện đến cơ sở.
Đồng thời Huyện ủy cũng có nhiệm vụ triển khai và tổ chức thực hiện
các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên thông qua việc xây dựng chương trình



19
hành động, đề án công tác, phân công cấp ủy viên phụ trách từng mặt công
tác. Sơ kết và tổng kết việc thực hiện chỉ thị, nghị quyết, đề xuất và kiến nghị
với Tỉnh ủy và Trung ương những vấn đề vượt quá phạm vi thẩm quyền của
cấp mình.
Lãnh đạo và thực hiện nhiệm vụ xây dựng, củng cố khối đoàn kết toàn
dân trong huyện mà trọng tâm là đoàn kết các dân tộc. Trong lãnh đạo phát
triển kinh tế, các Huyện ủy có nhiệm vụ tập trung lãnh đạo chuyển dịch cơ
cấu kinh tế, khai thác, phát huy tiềm năng, thế mạnh của địa phương tạo sự
phát triển nhanh, bền vững về kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân, xóa đói,
giảm nghèo, giải quyết có hiệu quả những vấn đề xã hội, thu hẹp khoảng cách
về mức sống giữa đồng bào các dân tộc trên địa bàn và giữa miền núi và miền
xuôi. Phát triển sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa-thể thao, bảo tồn và phát
huy các giá trị văn hóa dân tộc, nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân.
Một nhiệm vụ hết sức quan trọng là các Huyện ủy miền núi tỉnh Thanh Hóa
tăng cường công tác xây dựng Đảng mà trọng tâm là cuộc vận động xây dựng,
chỉnh đốn Đảng, làm cho các tổ chức Đảng ngày càng có chất lượng cao, có
đội ngũ cán bộ, đảng viên có năng lực, trình độ, lãnh đạo thực hiện thắng lợi
nhiệm vụ chính trị của tổ chức cơ sở Đảng. Do đó Huyện ủy tập trung lãnh
đạo, củng cố các tổ chức Đảng yếu kém, xóa thôn, bản trống, trắng đảng viên
và chi bộ.
Huyện ủy các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa còn có nhiệm vụ cụ thể
hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, nghị quyết của Tỉnh ủy trong nhiệm
kỳ, chuẩn bị nội dung và kế hoạch tiến hành đại hội tổ chức cơ sở Đảng và đại
hội Đảng bộ huyện theo quy định của Điều lệ Đảng và sự lãnh đạo của Tỉnh
uỷ Thanh Hóa. Xây dựng và thực hiện quy chế làm việc của Huyện ủy, đảm
bảo phát huy vai trò lãnh đạo toàn diện của Huyện ủy trên tất cả các lĩnh vực
của đời sống xã hội, lãnh đạo chính quyền, MTTQ, các đoàn thể nhân dân
trên địa bàn một cách có hiệu quả, phát huy được sức mạnh đại đoàn kết nhân



20
dân các dân tộc trên địa bàn. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt
động của các tổ chức cơ sở Đảng, cán bộ, đảng viên, các cấp chính quyền, các
ngành và các lĩnh vực kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh.
Huyện ủy ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa có các đặc điểm chủ
yếu sau:
Một là: Huyện ủy các huyện miền núi Thanh Hóa được thành lập từ
sau cách mạng tháng 8/1945. Những đảng viên đầu tiên của Huyện ủy là
những chiến sỹ cách mạng trong các chiến khu Ngọc Trạo và các căn cứ cách
mạng của Đảng. Các Huyện ủy được xây dựng, thử thách, rèn luyện lãnh đạo
và trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, trong
công cuộc đổi mới với một tinh thần đoàn kết và trung thành với mục tiêu, lý
tưởng của Đảng, hoàn thành tốt nhiệm vụ góp phần quan trọng vào thắng lợi
của toàn dân tộc cũng như lãnh đạo nhân dân đạt được những kết quả quan
trọng trong phát triển kinh tế-xã hội, củng cố quốc phòng-an ninh, nâng cao
đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân; nhất là nhân dân các dân tộc
thiểu số. Huyện uỷ được nhân dân các dân tộc miền núi tin yêu, đùm bọc,
giúp đỡ, Huyện ủy đã làm tròn chức năng, nhiệm vụ của mình, trở thành chỗ
dựa và niềm tin của nhân dân trong huyện, uy tín và vai trò lãnh đạo của
Huyện ủy được nâng lên.
Hai là: Huyện ủy các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa đã được kiện toàn
qua các kỳ đại hội đại biểu Đảng bộ huyện vừa qua, chất lượng được nâng lên,
đảm bảo lãnh đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của địa phương.
Qua đại hội đại biểu Đảng bộ huyện vừa qua, Huyện ủy ở các huyện
miền núi tỉnh Thanh Hóa được kiện toàn, thường được cơ cấu từ 33 đến 35
Huyện ủy viên, trong đó có 11 đồng chí Uỷ viên Ban Thường vụ, 3 đồng chí
trong Thường trực Huyện ủy, gồm Bí thư, Phó bí thư Thường trực, Phó bí thư
phụ trách chính quyền. Cơ cấu của Huyện ủy khá hợp lý, nhất là cơ cấu



21
Huyện ủy viên là người dân tộc thiểu số. Các Ban tham mưu của Huyện ủy
được kiện toàn, chất lượng được nâng lên. Chất lượng của Huyện ủy ở các
huyện khóa sau cao hơn khoá trước, đủ năng lực lãnh đạo toàn diện các nhiệm
vụ chính trị ở địa phương. Ví dụ Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Như Xuân khóa
XIX có 72% số đồng chí có trình độ đại học chuyên môn và cao cấp lý luận,
khóa XX có 80% số Huyện ủy viên có trình độ đại học và cao cấp, cử nhân
chính trị.
Ba là: Huyện ủy các huyện miền núi ở Thanh Hóa hoạt động trong
môi trường tự nhiên và xã hội khá phức tạp: địa bàn hoạt động rộng, là vùng
miền núi cơ sở hạ tầng thấp kém, trình độ dân trí thấp, trình độ cán bộ, đảng
viên không đồng đều, nhiều dân tộc sinh sống với các phong tục tập quán
khác nhau, trong đó, có một số phong tục, tập quán lạc hậu ảnh hưởng nhất
định đến cán bộ, đảng viên.
Bốn là: Huyện ủy các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa lãnh đạo thực
hiện nhiệm vụ chính trị rất nặng nề, phức tạp trong điều kiện gặp nhiều khó
khăn trên các mặt kinh tế-xã hội với điểm xuất phát thấp, cơ sở hạ tầng thấp
kém đặc biệt là vấn đề giao thông, thủy lợi, các công trình phục vụ dân sinh
kinh tế, những năm gần đây có nhiều diễn biến phức tạp về các vấn đề tôn
giáo, dân tộc, vấn đề di dân tự do, vấn đề tái trồng cây thuốc phiện và buôn
bán vận chuyển các chất ma túy qua biên giới.v.v...
Ngoài các nhiệm vụ chung, Huyện ủy ở các huyện vùng này còn phải
lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp giữa nhân dân
các dân tộc, lãnh đạo thực hiện các chính sách miền núi và dân tộc, lãnh đạo
quan hệ ngoại giao với nước bạn Lào, lãnh đạo chống các hủ tục lạc hậu, mê
tín dị đoan.v.v...
Năm là: Đối tượng lãnh đạo của Huyện ủy ở các vùng miền núi tỉnh
Thanh Hóa rất đa dạng gồm nhiều dân tộc, với các đặc điểm tâm, sinh lý, tính



22
cách khác nhau. Các mối quan hệ dòng họ, dòng tộc khá phức tạp. Họ thường
ít bộc lộ tình cảm, chính kiến, họ trung thực nhưng thiếu nhạy cảm, bằng lòng
với cuộc sống hiện tại, thiếu mạnh dạn đấu tranh phê và tự phê bình. Một số ít
bộc lộ tư tưởng gia trưởng, tự ti. Đồng bào sinh sống phân tán, số cán bộ nhất
là cán bộ thôn bản có năng lực trình độ đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ
chiếm tỷ lệ thấp, số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ còn nhiều bất cập
trước yêu cầu của nhiệm vụ trong thời kỳ mới, do vậy ảnh hưởng không nhỏ
đến sự lãnh đạo của Huyện ủy.
1.1.2. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở các huyện miền núi tỉnh
Thanh Hóa - vai trò, chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm
1.1.2.1. Vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ở các huyện miền
núi tỉnh Thanh Hóa
Luật MTTQ Việt Nam đã xác định:
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính tr?
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, do Đảng Cộng sản Việt
Nam lãnh đạo, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, nơi thể
hiện ý chí, nguyện vọng, tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân, phát
huy quyền làm chủ của nhân dân, nơi hiệp thương, phối hợp và
thống nhất hành động của các thành viên [42, tr.1].
Thực tiễn cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng đã khẳng
định: MTTQ Việt Nam có vai trò và đóng góp to lớn vào thắng lợi của cách
mạng. MTTQ Việt Nam là nơi tập hợp sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn
dân tộc, là cầu nối giữa Đảng với dân, Đảng dựa vào dân, dân tin Đảng, theo
Đảng làm cách mạng. Thông qua Mặt trận quan hệ Đảng-Dân ngày càng mật
thiết. Mối quan hệ đó là sức mạnh vô địch đảm bảo thắng lợi của cách mạng.
Vai trò của MTTQ đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định:



23
Đoàn kết trong Mặt trận Việt Minh, nhân dân ta đã làm cách mạng
tháng Tám thành công, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Đoàn kết trong Mặt trận Liên Việt, nhân dân ta đã kháng chiến
thắng lợi, lập lại hòa bình ở Đông Dương, hoàn toàn giải phóng miền
bắc.
Đoàn kết trong MTTQ Việt Nam, nhân dân ta đã giành được thắng
lợi trong công cuộc khôi phục kinh tế, cải tạo xã hội chủ nghĩa và trong
sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc [52, tr. 604].
Như vậy theo Hồ Chí Minh MTTQ là một tổ chức mà thông qua tổ
chức ấy mọi giai cấp, mọi tầng lớp nhân dân, mọi tôn giáo, đảng phái được
tập hợp đoàn kết thành lực lượng cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Thông qua MTTQ Việt Nam khối đại đoàn kết toàn dân tộc trở thành sức
mạnh vô địch, đảm bảo thắng lợi của cách mạng.
Vai trò của Mặt trận ở bất cứ thời kỳ cách mạng nào cũng đều quan
trọng, góp phần quyết định vào thắng lợi cách mạng. Trong các cuộc kháng
chiến bảo vệ Tổ quốc nhờ có chính sách Mặt trận đúng chúng ta đã tranh thủ
được sự đồng tình ủng hộ của bầu bạn quốc tế, tập hợp đông đảo các tầng lớp
nhân dân, các tôn giáo, đảng phái, các giai tầng xã hội, tuyên truyền giác ngộ
được một bộ phận kẻ thù, đưa cách mạng đến thắng lợi.
Trong giai đoạn hiện nay tại Đại hội X Đảng ta đã khẳng định:
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể nhân dân có vai trò
rất quan trọng trong việc tập hợp, vận động, đoàn kết rộng rãi các
tầng lớp nhân dân, đại diện cho quyền lợi hợp pháp của nhân dân;
đưa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các chương
trình kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh và cuộc sống, góp phần
xây dựng sự đồng thuận trong xã hội [23, tr.124].
Trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới, thông qua MTTQ nhân
dân bày tỏ tâm tư nguyện vọng và đề xuất với Đảng những vấn đề thực tiễn



24
đòi hỏi phải giải quyết, đồng thời nhân dân đóng góp ý kiến xây dựng Đảng,
xây dựng chính quyền vững mạnh, gửi gắm niềm tin và thể hiện sự quyết tâm
đi theo Đảng làm cách mạng. Nhờ có MTTQ mà liên minh giai cấp và các
giai tầng xã hội trở thành liên minh chính trị bền vững, có tổ chức, có kỷ luật,
có cương lĩnh và mục tiêu hoạt động rõ ràng dưới sự lãnh đạo của Đảng, phát
huy được truyền thống yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, độc lập, tự chủ của
mọi tầng lớp xã hội vì mục tiêu của cách mạng XHCN
Nằm trong hệ thống MTTQ từ cơ sở đến Trung ương, MTTQ Việt
Nam ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa có vị trí, vai trò quan trọng, là
cấp trực tiếp lãnh đạo cơ sở, cụ thể hóa các chủ trương lớn của MTTQ Việt
Nam vào thực tiễn cuộc sống; là cầu nối giữa Đảng với dân, mà trước hết là
Huyện ủy, Đảng bộ huyện với nhân dân, trong đó có đồng bào các dân tộc
thiểu số, xây dựng, củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân
trên địa bàn huyện, phát huy sức mạnh của khối đoàn kết toàn dân thực hiện
nhiệm vụ chính trị của địa phương.
MTTQ là tổ chức trực tiếp tham mưu cho Huyện ủy về những chủ
trương công tác Mặt trận; liên minh các tổ chức chính trị cấp huyện; trực tiếp
hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ cho MTTQ cơ sở và ban công tác Mặt trận
các thôn, bản, khu phố, cụm dân cư.
Như vậy MTTQ Việt Nam ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa có
vai trò quan trọng là: đoàn kết toàn dân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc mà trọng
tâm là đoàn kết các dân tộc thiểu số với dân tộc Kinh trên địa bàn; chăm lo lợi
ích của đoàn viên, hội viên, thực hiện dân chủ, giáo dục lý tưởng, đạo đức
cách mạng, quyền và nghĩa vụ công dân, mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước
và nhân dân cho hội viên; là liên minh chính trị của các đoàn thể nhân dân và
các cá nhân tiêu biểu của các giai cấp và tầng lớp xã hội, các dân tộc, các tôn
giáo trên địa bàn huyện. MTTQ và các đoàn thể nhân dân cấp huyện là cơ sở
chính trị của chính quyền nhân dân. Các tổ chức Đảng trên địa bàn huyện, vừa



25
là thành viên, vừa là người lãnh đạo MTTQ. MTTQ Việt Nam ở các huyện
miền núi tỉnh Thanh Hóa hoạt động theo phương thức hiệp thương, dân chủ
phối hợp và thống nhất hành động giữa các tổ chức thành viên.
1.1.2.2. Chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm của Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa
Theo Luật MTTQ Việt Nam và các Văn kiện Đảng, nhất là Văn kiện
Đại hội X đã trích dẫn ở trên thì MTTQ Việt Nam có các chức năng chủ yếu:
tập hợp, vận động đoàn kết nhân dân; đại diện cho lợi ích của nhân dân; hiệp
thương, phối hợp hành động; giám sát và phản biện xã hội.
Trên cơ sở chức năng chủ yếu của MTTQ Việt Nam, MTTQ ở các
huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa có các chức năng sau đây:
- Tập hợp, vận động đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân.
MTTQ tập hợp, đoàn kết đồng bào Kinh, đồng bào các dân tộc thiểu số
trên địa bàn huyện, xây dựng, củng cố khối đoàn kết các dân tộc, phát huy sức
mạnh của khối đoàn kết đó, nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ kinh tế, xã
hội, quốc phòng-an ninh và xây dựng HTCT ở địa phương. Trong khối đoàn
kết các dân tộc trên địa bàn MTTQ thực hiện sự bình đẳng giữa các dân tộc,
tôn trọng và phát huy các giá trị văn hóa, phong tục, tập quán của từng dân
tộc, phát huy thế mạnh của từng dân tộc trong cộng đồng vì mục tiêu phát
triển chung. Đồng thời đấu tranh kiên quyết với những biểu hiện miệt thị dân
tộc và tự ti dân tộc.
- Đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân.
- MTTQ ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hóa là người quan tâm và
bảo vệ các tầng lớp nhân dân; lắng nghe và tập hợp nguyện vọng chính đáng
của nhân dân phản ánh với Huyện ủy, chính quyền huyện để có các chủ
trương, biện pháp, giải quyết đúng đắn kịp thời, nhất là những vấn đề nhạy
cảm trong nội bộ nhân dân; những vấn đề về chủ trương, chính sách dân tộc;