TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA MÔI TRƯỜNG

ĐỖ THỊ HƯƠNG

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
ỨNG DỤNG MÔ HÌNH DPSIR TRONG ĐÁNH GIÁ HIỆN
TRẠNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC MẶT CỦA LÀNG NGHỀ
CHẾ BIẾN TINH BỘT XÃ TÂN HÒA, QUỐC OAI,
HÀ NỘI

HÀ NỘI, 2015


TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA MÔI TRƯỜNG

ĐỖ THỊ HƯƠNG

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
ỨNG DỤNG MÔ HÌNH DPSIR TRONG ĐÁNH GIÁ HIỆN
TRẠNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC MẶT CỦA LÀNG NGHỀ
CHẾ BIẾN TINH BỘT XÃ TÂN HÒA, QUỐC OAI,
HÀ NỘI
Ngành: Công nghệ Kỹ thuật Môi trường
Mã ngành: 52510406

NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. Hoàng Ngọc Khắc

HÀ NỘI, 2015

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan các kết quả nghiên cứu đưa ra trong đồ án này dựa trên các kết
quả thu được trong quá trình nghiên cứu phân tích của riêng tôi, không sao chép bất
kỳ kết quả nghiên cứu nào của các tác giả khác.
Nội dung của đồ án có tham khảo và sử dụng một số thông tin, tài liệu từ các
nguồn sách, tạp chí được liệt kê trong danh mục các tài liệu tham khảo.

Sinh viên

Đỗ Thị Hương


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG
DANH MỤC HÌNH
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................. 1
2. Mục tiêu ........................................................................................................ 1
3. Nội dung nghiên cứu ..................................................................................... 2
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ........................................................ 2
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU................................... 3
1.1.

Tổng quan về điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội của khu vực nghiên cứu.
……………………………………………………………………………...3


1.1.1.

Điều kiện tự nhiên................................................................................ 3

1.1.2.

Điều kiện kinh tế - xã hội. .................................................................... 5

1.2.

Quy trình chế biến tinh bột của làng nghề xã Tân Hòa. ............................... 6

1.3.

Làng nghề và một số tiêu chí công nhận làng nghề. .................................... 8

1.3.1.

Khái niệm làng nghề. ........................................................................... 8

1.3.2.

Tiêu chí công nhận làng nghề. ............................................................. 8

1.4.

Hiện trạng ô nhiễm môi trường làng nghề ở Việt Nam. .............................. 9

1.5.


Ứng dụng mô hình DPSIR trong đánh giá hiện trạng môi trường trên thế

giới và Việt Nam. ............................................................................................... 11


1.5.1.

Giới thiệu về mô hình DPSIR. ........................................................... 11

1.5.2.

Ứng dụng mô hình DPSIR trong đánh giá hiện trạng môi trường trên

thế giới. ………………………………………………………………………..11
1.5.3.

Ứng dụng mô hình DPSIR trong đánh giá hiện trạng môi trường ở Việt

Nam………………………… ......................................................................... 12
CHƯƠNG II: ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .... 13
2.1.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................. 13

2.2.

Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 13

2.2.1.


Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp. ................................................ 13

2.2.2.

Phương pháp điều tra và khảo sát thực địa ......................................... 13

2.2.3.

Phương pháp lấy mẫu và phân tích phòng thí nghiệm ........................ 14

2.2.4.

Phương pháp ứng dụng mô hình DPSIR ............................................ 16

2.2.5.

Phương pháp xử lý số liệu .................................................................. 17

CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .............................. 18
3.1.

Động lực (D) đối với môi trường nước mặt làng nghề chế biến tinh bột sắn

xã Tân Hòa. ........................................................................................................ 18
3.2.

Áp lực (P) đối với môi trường nước mặt làng nghề chế biến tinh bột sắn xã

Tân Hòa. ............................................................................................................ 18
3.3.


Hiện trạng (S) môi trường nước mặt làng nghề. ........................................ 24

3.4.

Tác động (I) của sự suy thoái chất lượng nước mặt đến kinh tế - xã hội và

sức khỏe cộng đồng. ........................................................................................... 30
3.4.1.

Tác động tới kinh tế - xã hội. ............................................................. 30

3.4.2.

Tác động đến sức khỏe cộng đồng. .................................................... 30

3.5.

Giải pháp (R) nhằm cải thiện chất lượng nước mặt làng nghề chế biến tinh

bột sắn xã Tân Hòa. ............................................................................................ 33


3.5.1.

Giải pháp quản lý. .............................................................................. 33

3.5.2.

Giải pháp quy hoạch. ......................................................................... 33


3.5.3.

Áp dụng các công cụ quản lý bảo vệ môi trường làng nghề................ 34

3.5.4.

Tăng cường nhân lực và tài chính trong bảo vệ môi trường làng nghề 35

3.5.5.

Tăng cường, đa dạng hóa đầu tư tài chính cho bảo vệ môi trường làng

nghề............. ................................................................................................... 35
3.5.6.

Cụ thể hóa các giải pháp. ................................................................... 36

KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ..................................................................................... 37
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


Danh mục từ viết tắt

TCVN

: Tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia

QCVN


: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia

Sở TN & MT

: Sở Tài nguyên và môi trường

UBND

: Ủy ban nhân dân


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Phương pháp phân tích mẫu................................................................... 16
Bảng 3.1: Lượng nước thải trong quá trình chế biến tinh bột xã Tân Hòa .............. 20
Bảng 3.2: Kết quả phân tích mẫu nước thải làng nghề xã Tân Hòa ........................ 21
Bảng 3.3: Kết quả phân tích mẫu nước mặt của làng nghề xã Tân Hòa .................. 26
Bảng 3.4: Thống kê phiếu điều tra về tình hình sức khỏe của người dân làng nghề
xã Tân Hòa. ................................................................................................... 31


DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1: Bản đồ vị trí địa lý xã Tân Hòa ................................................................ 4
Hình 2.1: Điều tra phỏng vấn người dân sản xuất miến dong xã Tân Hòa .............. 14
Hình 3.1 : Biểu đồ so sánh thông số BOD5 với QCVN 14:2008/BTNMT (cột B) .. 22
Hình 3.2: Biểu đồ so sánh thông số N-NH4+ với QCVN 14:2008/BTNMT (cột B) 23
Hình 3.3: Biểu đồ so sánh thông số Coliform với QCVN 14:2008/BTNMT (cột B)
...................................................................................................................... 23
Hình 3.4 : Biểu đồ so sánh thông số COD với QCVN 08:2008/BTNMT (cột B1).. 27
Hình 3.5: Biểu đồ so sánh thông số BOD5 (mg/l) với QCVN 08:2008/BTNMT (cột

B1) ................................................................................................................ 27
Hình 3.6: Biểu đồ so sánh thông số N-NH4+ với QCVN 08:2008/BTNMT (cột B1)
...................................................................................................................... 28
Hình 3.7: Biểu đồ so sánh thông số Coliform với QCVN 08:2008/BTNMT (cột B1)
...................................................................................................................... 28


MỞ ĐẦU

1.

Tính cấp thiết của đề tài
Trong xu thế công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn việc tìm hướng đi, giải

quyết bài toán việc làm cho người nông dân ngày càng được quan tâm. Một trong
những giải pháp phát triển nông thôn là phải đa dạng hóa các loại hình sản phẩm tại
khu vực sản xuất nông nghiệp, chính vì vậy việc phát triển và mở rộng các loại hình
làng nghề gắn với nông nghiệp ngày càng được quan tâm.
Trong những năm gần đây, xu thế phát triển của các làng nghề chế biến nông
sản thực phẩm phát triển khá tốt. Các loại hình làng nghề này không chỉ cung cấp
các nguồn thực phẩm như: bún, bánh...cho người dân mà còn tham gia sản xuất để
phục vụ cho nhu cầu sản xuất công nghiệp như: chế biến tinh bột, sản xuất mạch
nha,...
Tuy nhiên, quá trình sản xuất của đa số các làng nghề chế biến nông sản lại
đang kéo theo sự ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm môi trường nước. Với
đặc trưng của quá trình sản xuất là phải sử dụng một khối lượng lớn nước sạch cho
các quá trình như làm sạch nguyên liệu, pha trộn...các làng nghề chế biến nông sản
hàng năm thải ra một lượng nước thải rất lớn. Lượng nước thải này hầu như không
qua xử lý mà được thải trực tiếp ra ao hồ, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Từ lý do trên, em quyết định chọn và thực hiện đề tài: ”Ứng dụng mô hình

DPSIR trong đánh giá hiện trạng môi trường nước mặt của làng nghề chế biến tinh
bột xã Tân Hòa, Quốc Oai, Hà Nội”.
Mục tiêu

2.
-

Ứng dụng mô hình DPSIR để đánh giá được hiện trạng môi trường nước
mặt của làng nghề chế biến tinh bột xã Tân Hòa.

1


-

Đề xuất được các giải pháp quản lý môi trường hợp lý đề khắc phục tình
trạng ô nhiễm môi trường nước mặt của làng nghề chế biến tinh bột xã Tân
Hòa.

3.

Nội dung nghiên cứu
-

Động lực đối với môi trường nước mặt làng nghề chế biến tinh bột xã Tân
Hòa.

-

Áp lực đối với môi trường nước mặt làng nghề chế biến tinh bột xã Tân

Hòa.

-

Hiện trạng môi trường nước mặt của làng nghề chế biến tinh bột xã Tân
Hòa.

-

Tác động của sự ô nhiễm nước mặt đến sự phát triển kinh tế xã hội và sức
khỏe cộng đồng.

-

Đề xuất các giải pháp quản lý môi trường hợp lý đề khắc phục tình trạng ô
nhiễm môi trường nước mặt của làng nghề chế biến tinh bột xã Tân Hòa.

4.

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Các kết quả nghiên cứu của đề tài về các yếu tố tác động đến môi trường

nước mặt, thực trạng ô nhiễm nước mặt của làng nghề chế biến tinh bột xã Tân Hòa
và đề xuất các giải pháp quản lý môi trường hợp lý đề khắc phục tình trạng ô nhiễm
môi trường nước mặt của làng nghề là tài liệu có giá trị cho công tác quản lý môi
trường của làng nghề chế biến tinh bột xã Tân Hòa.
Việc nghiên cứu lý luận và gắn với thực tiễn của vùng nhằm hướng tới
những giải pháp mang tính khả thi sẽ có những ý nghĩa đáng kể cho định hướng quy
hoạch làng nghề nhằm bảo vệ môi trường.
Qua đề tài này, sinh viên sẽ tích lũy được thêm nhiều kiến thức cũng như các

bài học kinh nghiệm trong sử dụng mô hình DPSIR để đánh giá hiện trạng môi
trường làng nghề.

2