I. Tên tình huống:

NƯỚC VÀ ĐỜI SỐNG CON NGƯỜI

Trong giờ giải lao, Lan đang cùng các bạn dàn hàng ngang bên vòi nước để
rửa mặt, tay chân cho khỏi bẩn và làm dịu bớt cái nóng sau khi vừa lao động rẫy cỏ
vườn trường. Lúc này bạn Nam đang rửa mặt và cứ để vòi nước xả tràn, thậm chí
cả lúc vừa nói chuyện vừa để nguyên cho vòi nước cứ chảy một cách phung phí.
Lan nhẹ nhàng nhắc nhở bạn:
- Lan: Bạn rửa nhanh lên, để nước chảy không như vậy phí nước quá.
- Nam: Cậu đừng nói quá lên thế, có tí nước mà cũng kêu tiết kiệm. Đầy hôm,
tớ thấy các bạn dùng xong khóa vòi nước không chặt, cứ thế để nó vẫn chảy thì có
làm sao đâu ?
- Lan: Như vậy là bạn đang lãng phí nguồn tài nguyên quý giá mà không biết
à? Cậu có biết nước quan trọng với mỗi một con người, với tất cả sinh vật như thế
nào không?
Chả thèm nghe hết câu, Nam đã chạy biến mất. Vừa quay lại lớp, Lan lại thấy
bạn Duy và Quang đặt cả bình nước xuống nền nhà, ca cốc uống nước rơi dưới nền
không thèm nhặt lên.
- Lan: Các cậu làm mất vệ sinh nguồn nước sạch quá đấy.
- Duy: Không phải việc của cậu, lắm chuyện.
- Lan: ???
II. Mục tiêu giải quyết tình huống:
Qua tình huống trên, chúng ta nhận thấy một số bạn chưa nhận thức được tầm
quan trọng của nước và tiết kiệm nước cũng như việc giữ gìn vệ sinh nguồn nước.
Vậy để giải quyết được tình huống này, chúng ta cần giải quyết các mục tiêu:
- Thứ nhất : Nước liên quan đến đời sống thiết thực của con người ( Vai trò
của nước với đời sống, thực trạng nguồn nước hiện nay, nguyên nhân gây ô nhiễm
nguồn nước, biện pháp hạn chế ô nhiễm nguồn nước…).
- Thứ hai: Nâng cao nhận thức cho tất cả các bạn học sinh nói riêng và mọi
người về tầm quan trọng của nước, trong đó có việc sử dụng nguồn nước tiết kiệm,

hợp lí và giữ vệ sinh nguồn nước là vấn đề quan trọng, thiết thực. Xuất phát là học
sinh chúng ta sẽ trở thành những tuyên truyền viên tích cực tạo những ảnh hưởng
1


tốt đến bạn bè xung quanh, đến tất cả những người thân trong gia đình, bà con lối
xóm, cùng nhau bảo vệ nguồn nước hiện có và biết cách sử dụng một cách hợp lí
nhất để hạn chế gây ô nhiễm nguồn nước.
-Thứ ba: Với chúng em, khi giải quyết tình huống này, chúng em sẽ tìm hiểu
được sâu hơn về kiến thức các môn học: Sinh học, Hóa học, Địa lí, Công dân, ..
Và từ đó các em tăng thêm kiến thức của mình và biết vận dụng các hiểu biết
đó vào cuộc sống hằng ngày.
III. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống:
Để giải quyết tình huống, nhóm chúng em đã tìm hiểu và thấy có nhiều kiến
thức trong nhiều môn học khác nhau, chúng em phân công nhau tìm hiểu mỗi vấn
liên quan đến nguồn nước, sau đó trao đổi và thống nhất với nhau các kiến thức
liên quan để giải quyết tình huống.
IV. Giải pháp giải quyết tình huống:
1. Vai trò của nước đối với đời sống con người.
2. Một số thông tin về nước của thế giới.
3. Nguyên nhân nguồn nước bị ô nhiễm ?
4. Tình trạng ô nhiễm nước ở nước ta và riêng ở địa phương. Hậu quả của việc
sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm.
5. Các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước và giữ gìn nước sạch.
6. Trách nhiệm của học sinh về việc tuyên truyền và cùng nhau bảo vệ nguồn
nước.
7. Một số biện pháp tiết kiệm nước trong đời sống hàng ngày.
V. Thuyết minh về tiến trình giải quyết tình huống :
Như chúng ta đã biết, cuộc sống trên Trái Đất bắt đầu từ nước. Nước là cội
nguồn của sự sống. Con người, động vật, thực vật sẽ không thể tồn tại nếu thiếu

nước. Nước tạo ra vòng tuần hoàn để duy trì sự sống và phát triển của muôn loài,
điều hòa khí hậu….
Đối với con người vai trò của nước là đặc biệt quan trọng. Người ta có thể
nhịn đói trong vài ngày thậm chí cả tháng mà không chết nhưng chỉ cần không có
nước trong một vài ngày sẽ bị chết.
2


Trong cơ thể con người, nước chiếm 70% trọng lượng cơ thể. Nước tham gia
vào quá trình chuyển hóa các chất, đảm bảo cho sự cân bằng các chất điện giải,
điều hòa thân nhiệt. Nếu cơ thể bị mất nước sẽ dẫn đến khát, rối loạn nhiệt độ cơ
thể, rối loạn tâm thần, nếu mất khoảng trên 5% nước trong cơ thể có thể dẫn tới
hôn mê. Trung bình trong 1 ngày mỗi người cần từ 1,5 đến 2,5 lít nước, những
người lao động nặng nhọc hay trong thời tiết nóng bức có nhu cầu nước nhiều hơn.
Không chỉ có vậy, nước còn rất cần thiết trong mọi mặt đời sống sinh hoạt hằng
ngày từ ăn uống, tắm rửa, giặt giũ, sản xuất nông nghiệp, sản xuất công nghiệp,
giao thông vận tải…, nước là dung môi hòa tan nhiều chất rắn, chất lỏng hoặc chất
khí. Nước còn rất cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của động vật, thực vật
để duy trì sự sống cho cả hành tinh của chúng ta.
Như vậy, nước giữ một vai trò đặc biệt trong đời sống và sự phát triển của
con người. Tuy nhiên, nguồn nước của chúng ta đang ngày càng bị ô nhiễm. Chính
vì vậy, việc bảo vệ tài nguyên nước đang trở thành vấn đề lớn của cộng đồng, của
cả thế giới mà trong đó mỗi người cần nhận thức được rằng: bảo vệ và sử dụng tiết
kiệm, hợp lý nguồn tài nguyên nước không chỉ là tiết kiệm tiền của cho mỗi cá
nhân, gia đình, cộng đồng mà còn bảo vệ được cuộc sống của chính chúng ta.
Trước hết chúng ta tìm hiểu qua thông tin về nước trên Trái Đất hiện nay: Có
đến ¾ diện tích trái đất là nước (1,38 tỷ km 3) trong đó 97% là nước mặn, nước
ngọt chỉ chiếm 3%. Trong phần nước ngọt có sẵn, nước chúng ta dùng được trong
ăn uống mà ta gọi là “nước an toàn ” hay “nước sạch ” lại chiếm tỉ lệ ít hơn nữa,
chỉ khoảng 3,6 triệu km3, tức chỉ chiếm 0,3 % lượng nước trên Trái Đất.

Vậy thế nào là “nước sạch” hay là “nước an toàn” ?
Dựa vào việc tham khảo kiến thức về nước sạch, vệ sinh môi trường và môn
Hóa học, môn Sinh học chúng em đã biết “Nước sạch” hay nước an toàn là nguồn
nước: trong, không màu, không mùi, không vị, không chứa các độc chất và vi
khuẩn gây bệnh. Tỷ lệ các chất độc hại và vi khuẩn không quá mức độ cho phép
của tiêu chuẩn vệ sinh của mỗi quốc gia. Các nguồn nước sạch như nước máy,
nước giếng khoan, nước mưa, nước giếng đào…Sử dụng nước sạch sẽ phòng được

3


các bệnh về đường tiêu hóa như tả, lỵ, thương hàn, các bệnh ngoài da, bệnh về
mắt….
Nước là nguồn tài nguyên quý giá nhưng không phải là vô tận. Tuy nhiên, do
việc sử dụng lãng phí và do hoạt động của con người gây ô nhiễm môi trường mà
lượng nước sạch để sử dụng ngày càng ít đi và bị ô nhiễm.
Nguyên nhân nào làm nguồn nước bị ô nhiễm?
Cũng theo kiến thức môn Sinh học, Hóa học: Ô nhiễm nước là sự biến đổi các
thành phần của nước khác biệt với trạng thái ban đầu. Đó là sự biến đổi các chất lý,
hóa, sinh vật và sự có mặt của chúng trong nước làm cho nước trở nên độc hại, ảnh
hưởng đến sức khỏe con người do uống nước trực tiếp, sử dụng nước để sinh hoạt
vệ sinh cá nhân hàng ngày.
Nguồn nước bị ô nhiễm do nhiều nguyên nhân: có thể từ tự nhiên như do
mưa, bão, lũ lụt và phần lớn do các hoạt động của con người như chất thải sinh
hoạt, chất thải từ các hoạt động công nghiệp, nông nghiệp (phân gia súc, gia cầm
đổ xuống nguồn nước, phun thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ…), giao thông vận tải, các
sự cố tràn dầu, nổ hoặc thủng tàu chở dầu .v.v…Theo tính toán, trung bình mỗi
ngày có hàng ngàn mét khối nước thải từ các nhà máy hóa chất, thuốc trừ sâu, nhà
máy sản xuất giấy, vải, giày da, vật liệu xây dựng.v.v…đổ xuống các dòng sông
làm nguồn nước bị nhiễm bẩn nghiêm trọng..


4


Rác thải sinh hoạt gây ô nhiễm mạch nước ngầm

N\ước thải chưa xử lý thải trực tiếp sông gây ô nhiễm

Qua bộ môn Địa lý chúng em được biết: do tình hình dân số ngày càng tăng
nhanh, dân cư sống ở các vùng đô thị với mật độ khá cao, nước thải sinh hoạt cộng
với nước thải của các cơ sở tiểu thủ công nghiệp, vứt rác bừa bãi, xử lí rác thải sinh
hoạt còn nhiều hạn chế cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước.
Tại Thái Nguyên, nguồn nước Sông Cầu đang bị ô nhiễm do tiếp nhận nước
thải của các tỉnh Bắc Cạn, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Bắc Giang, …Hoạt
động kinh tế của các tỉnh trong lưu vực sông Cầu chủ yếu dựa vào sản xuất nông
nghiệp, lâm nghiệp và công nghiệp. Trong đó, sản xuất công nghiệp "đóng góp"
lượng thải không nhỏ ra nguồn nước sông. Quá trình khai thác khoáng sản và
quặng ở hai tỉnh Bắc Cạn và Thái Nguyên đã làm ô nhiễm khá nghiêm trọng. Nước
thải của nhiều doanh nghiệp trong số đó được thải trực tiếp ra sông Cầu, trong khi
đa số các mỏ khai thác ở lưu vực sông đều không có hệ thống xử lý nước thải.
Theo thống kê, nước thải từ luyện kim, cán thép, chế tạo thiết bị máy tập
trung chủ yếu ở Thái Nguyên với tổng lượng thải khoảng 16.000 m3/ngày đêm. Sản
xuất giấy với tổng lượng thải khoảng 35.000 m3/ngày. Các cơ sở chế biến lương
5


thực, thực phẩm tại các tỉnh trong lưu vực xả lượng nước thải khoảng 2.000
m3/ngày đêm. Theo Sở TN-MT Thái Nguyên, nhiều sông suối chạy qua thành phố,
qua thị xã Sông Công và huyện Phổ Yên tiếp nhận nước thải công nghiệp, khai
thác khoáng sản, sinh hoạt đã bị ô nhiễm chất hữu cơ và kim loại nặng trước khi

hợp lưu với dòng sông Cầu. Chất lượng nước sông đoạn chảy qua TP Thái Nguyên
bị ô nhiễm, không bảo đảm cho mục đích sinh hoạt. Bên cạnh đó, nước thải của
các nhà máy, bệnh viện… tuy đã qua hệ thống xử lý nhưng chất lượng nước vẫn
không đạt tiêu chuẩn như: Bệnh viện Đa khoa trung ương, KCN luyện kim Lưu
Xá. Nước thải chủ yếu là các hợp chất ô nhiễm và kim loại nặng.

Nước sông Cầu bị ô nhiễm
Với thị xã Sông Công, tỉnh Thái Nguyên của chúng em hiện nay, trên địa bàn
có nhiều cơ sở sản xuất công nghiệp (Khu công nghiệp Sông Công, Nhà máy kẽm
điện phân, các nhà máy may TNG, Shinwon, nhà máy Phụ tùng, Y cụ, Diezen…)
và các nhà hàng, khách sạn, các trang trại chăn nuôi gia súc gia cầm đan xen trong
các khu dân cư (hợp tác xã chăn nuôi Thắng Lợi - T.X Sông Công) …, các cơ sở
này hàng năm thải ra một lượng lớn chất thải làm ô nhiễm các nguồn nước sông,
hồ, ao trên địa bàn thị xã và gây ô nhiễm môi trường. Nếu thiếu nước hoặc sử dụng
nguồn nước bị ô nhiễm sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng:
Nước không sạch sẽ đưa vào cơ thể vi trùng, chất độc gây ra nhiều bệnh cho
con người, có những bệnh kéo dài làm ảnh hưởng đến tính mạng và suy kiệt kinh
tế gia đình. Theo thống kê của các cơ quan y tế, có 80% bệnh của con người liên
quan tới nước, 50 % số người nằm viện liên quan tới nước. Mỗi năm có khoảng 4
tỷ người bị ỉa chảy (thống kê của Tổ chức y tế thế giới – Ngân hàng thế giới) làm
6


2,2 triệu người chết. Nước bị ô nhiễm ảnh hưởng đến đời sống của các loài sinh
vật.
Nước là nguồn tài nguyên của quốc gia, vì vậy mỗi người phải có ý thức và
trách nhiệm bảo vệ và tránh ô nhiễm nguồn nước bằng các biện pháp cụ thể:
 Không xả rác, xác súc vật, thuốc trừ sâu, diệt cỏ và chất độc hóa học, chất
thải của người và gia súc vào nguồn nước ao hồ, kênh rạch, sông suối, biển.
…

 Xử lý nước thải trước khi đổ ra môi trường.
 Giữ vệ sinh sạch sẽ xung quanh nguồn nước.
 Sử dụng tiết kiệm nguồn nước trong mọi sinh hoạt của đời sống con người.
 Thực hiện thu gom rác thải đúng theo qui định: chất thải rắn, khó phân hủy
tách riêng, chất thải dễ phân hủy để riêng rồi đem tái chế hoặc xử lý khoa
học để hạn chế ảnh hưởng đến môi trường nói chung và nguồn nước ngầm
xung quanh.
 Hưởng ứng các hoạt động ra quân dọn vệ sinh môi trường nước tại các khu
vực sông hồ, biển bị ô nhiễm.
 Tăng cường nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và sử dụng hợp lí nguồn tài
nguyên nước nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường nước.

Chung tay bảo vệ môi trường – giữ gìn nguồn nước sạch

7


 Một số biện pháp tiết kiệm nước trong đời sống hàng ngày: Với khẩu
hiệu “Tiết kiệm nước là bảo vệ cuộc sống của chính mình” chúng ta hãy
chung tay để thực hiện chương trình tiết kiệm nước, cụ thể:
- Trong các sinh hoạt ở gia đình:
1/ Hạn chế việc rửa dưới vòi nước chảy: Khi rửa bát, rửa rau hay cọ đồ vật,
nên hứng sẵn một thau nước sạch. Nước rửa lần cuối có thể dùng lại vào việc khác
như cọ rửa hoặc lau nhà. Chỉ rửa trực tiếp dưới vòi chảy khi thật cần thiết, trong
trường hợp đó nên điều chỉnh vòi nước vừa đủ dùng.
2/ Khi rửa tay hoặc khi đánh răng: Không cần thiết để nước tiếp tục chảy
trong khi đang đánh răng hoặc đang xát xà phòng ở 2 bàn tay mà vẫn để vòi nước
chảy thoải mái.
3/ Sử dụng vòi tắm hoa sen tiết kiệm, hiệu quả: Các đầu vòi hoa sen tiết kiệm
nước không tốn kém và rất dễ lắp đặt tại các hộ gia đình. Cứ một phút “nhàn rỗi”

thì 1 vòi hoa sen tiêu tốn 2 đến 4,5 lít nước, vì vậy hãy hạn chế xả nước tắm khi
bạn đang xát xà phòng và kỳ cọ.
4/ Sử dụng máy giặt: Chúng ta nên sử dụng máy giặt tự động khi có đủ khối
lượng theo công suất của máy để tiết kiệm nước một cách tốt nhất. Với mỗi mẻ
giặt, điều chỉnh mức nước phù hợp với khối lượng quần áo cần giặt.
5/ Kiểm tra rò rỉ nước: Để tiết kiệm nước, cần phải làm là kiểm tra hệ thống
cấp nước trong nhà xem có rò rỉ hay không.
- Ở trường :
1/ Dùng nước rửa tay khi cần thiết và tiết kiệm, dùng xong nhớ khóa nước cẩn
thận, không để tình trạng rò rỉ nước.
2/ Giữ vệ sinh chung, đổ rác đúng nơi qui định. Giữ vệ sinh nguồn nước và
dụng cụ đựng nước luôn sạch sẽ.
3/ Tham gia tuyên truyền về bảo vệ môi trường nước.

8


Ai cũng biết không dễ để thay đổi những thói quen sử dụng nước lãng phí
trong sinh hoạt hằng ngày. Tuy nhiên, nếu mỗi học sinh chúng ta, mỗi gia đình,
mỗi ngày, mỗi hoạt động đều thực hành tiết kiệm từng giọt nước nhỏ, sẽ có một
lượng nước sạch khổng lồ cho hiện tại và bảo tồn cho tương lai.
VI. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống
Thông qua các kiến thức trên, chúng em đều ý thức được: NƯỚC là nguồn
tài nguyên vô giá nhưng không phải là vô tận”, hiểu được “Tiết kiệm nước là
bảo vệ cuộc sống của chính mình ” và biết cách nâng cao nhận thức của mình và
các bạn xung quanh mình. Tiết kiệm nước sẽ trở thành thói quen khi tất cả mọi học
sinh trong nhà trường, mọi người trong gia đình nhận thức được tầm quan trọng
của nó. Nhờ vậy, chúng ta có thể cùng nhau tiết kiệm tiền, góp phần gìn giữ nguồn
nước sạch, bảo vệ tài nguyên và môi trường.
Trong các tiết học ở trường, từ tiết sinh họat lớp đến các tiết khác như Địa lí,

Vật lí, Sinh học, GDCD, thậm chí chúng ta có thể sử dụng môn Toán để tính toán
chi phí cho lượng nước đang sử dụng, lượng nước tiết kiệm được để kịp thời giải
quyết tình huống trên. Nếu hiểu biết nhưng vốn kiến thức về môn Ngữ văn bị hạn
chế thì sẽ gây trở ngại trong việc trở thành một tuyên truyền viên tích cực. Từ đó
các bạn thấy rằng tất cả những điều chúng ta học được từ các bộ môn đều có tác
dụng và ý nghĩa, có mối liên quan với nhau, không có kiến thức nào, môn học nào
là không quan trọng. Từ đó chúng ta xác định việc học tập quan trọng như thế nào,
xác định động cơ học tập của mình để làm cho cuộc sống ngày càng ý nghĩa hơn.
Trên đây là một trong nhiều tình huống thực tiễn mà nhóm chúng em đã giải
quyết trong quá trình học tập. Trong quá trình giải quyết tình huống có thể còn
những hạn chế và thiếu sót, rất mong nhận được sự góp ý của thầy cô và các bạn.
Xin trân trọng cám ơn.
Mỏ Chè, ngày 1 tháng 12 năm 2015
Nhóm học sinh
9


Lê Thị Thanh Thu
Lê Thị Thu Hòa

10


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÁI NGUYÊN
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO SÔNG CÔNG

HỒ SƠ DỰ THI
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC


Trường THCS Nguyễn Du
Địa chỉ: Phường Mỏ Chè, thị xã Sông Công, tỉnh Thái Nguyên.
Điện thoại:02803862380; Email:
Thông tin về học sinh (hoặc nhóm học sinh):
01. Họ và tên: Trịnh Thị Thu Ngân
Ngày sinh: 17/ 3/2003

Lớp 6A1

02. Họ và tên: Trịnh Thị Thanh Mai
Ngày sinh : 15/ 12/ 2003

Lớp 6A1

Mỏ Chè, ngày 16 tháng 12 năm 2014

11