Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2005 - 2006
A. PHẦN GIỚI THIỆU
- Tên sáng kiến kinh nghiệm :
PHƯƠNG PHÁP GIÚP HỌC SINH
HỨNG THÚ VÀ HỌC TỐT PHÂN MÔN TẬP ĐỌC NHẠC
- Đơn vò : Tổ Văn Thể Mỹ – Trường THCS Lê Anh Xuân
- Đối tượng : Học sinh Trung Học Cơ Sở
B. NỘI DUNG
I. LỜI MỞ ĐẦU
II. ĐẶT VẤN ĐỀ
III. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
A. CÁCH NHỚ TÊN NỐT
1. Sử dụng tập chép nhạc
2. Tập làm quen cách nhìn nguyên văn bài hát (cả lời lẫn nốt)
3. Đọc tên nốt bài hát yêu thích
B. PHƯƠNG PHÁP DẠY CỦA GV
1. Tổ chức học theo nhóm
2. Phát triển tai nghe của HS
C. MINH HỌA
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯC
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
GV: Trần Thò Bạch Yến
Trang 1
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2005 - 2006
LỜI MỞ ĐẦU
ó thể nói, Âm nhạc là một nhu cầu tất yếu của cuộc sống. Việc học Âm nhạc
đã khó, việc dạy Âm nhạc còn khó hơn. Ở trường THCS, học sinh được học
Âm nhạc không phải để trở thành những người hát hay, đàn giỏi. Nhưng Âm nhạc
sẽ giúp học sinh cân bằng nội dung học tập, tạo không khí hăng say trong học tập...
C
Xuất phát từ mục tiêu giáo dục nhằm đào tạo con người mới có ý thức học

tập tự giác, có tri thức cơ bản vững chắc, biết tư duy khoa học và có óc thẩm mỹ
góp phần tích cực hoàn thiện con người mới, để hướng con người tới Chân – Thiện
– Mó. Bộ môn Âm nhạc phải được coi như là một môn văn hóa bắt buộc, tất cả học
sinh đều cần được học và phải học để có một trình độ văn hóa âm nhạc phổ thông
trong nền học vấn chung của cấp THCS. Nắm vững tư tưởng chỉ đạo để xây dựng
môn m nhạc trường THCS, coi trọng thực hành, nhất là ở phân môn học hát; giảm
nhẹ tính kinh viện, hàn lâm ở phân môn nhạc lí, tập đọc nhạc; chú ý việc cho nghe
nhạc ở phân môn Âm nhạc thường thức để xây dựng và nâng cao thẩm mó âm nhạc
cho học sinh.
Như đã nói ở trên, dạy Âm nhạc ở trường phổ thông có những đặc điểm khác
với dạy Âm nhạc ở trường chuyên môn. Đối tượng của giáo viên chính là toàn bộ
học sinh, bất kể có năng khiếu hay không có năng khiếu. Chính vì thế, phương
pháp dạy nhạc ở trường THCS sẽ có kiểu cách riêng. Nếu không biết phối hợp bài
học với trình độ của học sinh, cũng như sở thích học nhạc của học sinh, với sự thích
thú tìm tòi, với sự phối hợp giữa các em học yếu và các em học tốt, tiết học âm
nhạc có thể sẽ thất bại
Điều này đặt ra trong tôi nhiều câu hỏi: Làm sao có thể vừa kết hợp những
tinh hoa của phương pháp dạy học truyền thống vừa kết hợp với phương pháp dạy
học mới, để có thể luôn luôn dạy tốt môn Âm nhạc? Không những thế, làm thế nào
để biết tận dụng tối đa những phương tiện dạy học đa dạng, các phương pháp dạy
và học để đạt được kết quả tối ưu trong dạy học? Và làm sao cho các học sinh đều
thực sự yêu thích môn âm nhạc để cho âm nhạc thực sự trở thành người bạn thân
thiết của các em, một nhu cầu thiết yếu, một món ăn tinh thần song hành với lứa
tuổi các em?
GV: Trần Thò Bạch Yến
Trang 2
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2005 - 2006
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Chương trình dạy Nhạc ở THCS có 3 phân môn:
 Học hát

 Nhạc lý – Tập đọc nhạc
 Âm nhạc thường thức
Vì là một môn nghệ thuật nên phần đông học sinh rất có hứng thú học môn
Âm nhạc. Nhưng không hẳn thế, cũng còn có một số học sinh lại xem môn Âm
nhạc là “cực hình”, nhất là giờ học Tập đọc nhạc và nhạc lý. Tại sao học sinh lại
không thích học Tập đọc nhạc? Theo tôi, có rất nhiều lý do: Có thể do học sinh
không có năng khiếu, chưa biết cách học nhạc, không có sở thích học âm nhạc,
hoặc do giáo viên dạy không đúng phương pháp làm cho học sinh khó hiểu...
Phân môn Tập đọc nhạc ở THCS là phân môn tổng hợp các kiến thức về âm
nhạc. Học sinh cần phải giải mã những ký hiệu âm nhạc đã được học trong phần
nhạc lý và ứng dụng chúng vào bài tập đọc nhạc. Để giải quyết dễ dàng các bài tập
đọc nhạc, học sinh cần phải đọc nhuần nhuyễn các tên nốt (cao độ). Tuy nhiên,
thực tế một số học sinh vẫn chưa đọc được tên nốt một cách nhanh và chính xác.
Điều này sẽ làm cho học sinh không hứng thú với việc đọc nhạc, các em chỉ thích
hát lời ca. Làm thế nào để học sinh có thể nhớ tên nốt nhanh và đọc được chính xác
nốt của một bản nhạc?
Qua hơn 3 năm giảng dạy môn âm nhạc, tôi có một số ý kiến về phương
pháp giúp học sinh nhớ nhanh và chính xác các tên nốt trong âm nhạc, cũng như
một số phương pháp của Giáo viên sẽ làm cho học sinh hứng thú hơn khi học tập
đọc nhạc. Tôi đã áp dụng nhiều lần và đạt kết quả khả quan. Và đây cũng là đề tài
sáng kiến kinh nghiệm của tôi
PHƯƠNG PHÁP GIÚP HỌC SINH
HỨNG THÚ VÀ HỌC TỐT PHÂN MÔN TẬP ĐỌC NHẠC
GV: Trần Thò Bạch Yến
Trang 3
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2005 - 2006
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
ối với phân môn học hát, học sinh đòi hỏi phải có chất giọng, có năng
khiếu mới thể hiện tốt các bài hát. Còn yêu cầu của phân môn tập đọc
nhạc là: Học sinh chỉ cần đọc đúng tên nốt, đúng giai điệu của bài tập đọc

nhạc kết hợp với gõ đệm. Công việc này dễ dàng đối với một học sinh trung bình.
Tuy nhiên, điều cần thiết đầu tiên cho việc đọc tập đọc nhạc đó chính là đọc tên
nốt
Đ
A. CÁCH NHỚ TÊN NỐT:
Khi học một từ mới trong Tiếng Anh, học sinh phải ôn luyện, phải sử dụng
thường xuyên thì mới có thể nhớ lâu được. Âm nhạc cũng chính là một ngôn ngữ,
học sinh cũng phải biết ôn luyện thì việc giải mã các ngôn ngữ âm nhạc sẽ không
còn khó khăn. Không những thế, với môn Tiếng Anh, học sinh có biết bao nhiêu từ
vựng học sinh phải nhớ. Còn âm nhạc, học sinh chỉ cần nhớ 7 tên nốt xoay quanh
các cao độ khác nhau:
Thực tế, không phải học sinh học một lúc tất cả các tên nốt trên, mà học dần
dần và đều được ôn luyện qua các bài TĐN tiếp theo:
 Lớp 6: Học sinh làm quen với 8 tên nốt chính ( TĐN số 1, 2, 3)
Học thêm vò trí nốt Sì (TĐN số 4)
Học thêm vò trí nốt Sòn ( TĐN số 10)
 Lớp 7: Học thêm vò trí nốt Là (TĐN số 2, 3)
Học thêm vò trí các nốt cao Rế, Mí, Phá (TĐN số 4)
 Các bài TĐN còn lại của khối 7, 8, 9 đều xoay quanh vò trí các nốt
nhạc trên
Vì thế, việc nhớ tên nốt không quá khó đối với học sinh. Vậy phải làm sao
để học sinh có thể nhớ được các tên nốt trên? Dưới đây tôi xin trình bày một số giải
pháp:
1. Sử dụng tập chép nhạc:
Tập chép nhạc cuốn tập kẻ sẵn các khuông nhạc, học sinh chỉ cần ghi nốt
lên khuông nhạc mà thôi. Có tập chép nhạc, học sinh sẽ ghi tất cả các bài tập đọc
nhạc vào cuốn tập chép nhạc. Thói quen của học sinh là ghi tên nốt vào Sách Giáo
Khoa, để tránh trường hợp này, giáo viên sẽ nhắc nhở học sinh ghi tên nốt của từng
GV: Trần Thò Bạch Yến
Trang 4

Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2005 - 2006
nốt nhạc ở phía dưới các nốt nhạc trong tập chép nhạc. Học sinh sẽ chép trước 3 – 5
lần bài tập đọc nhạc sẽ được học trong tiết học tiếp theo.
Việc sử dụng tập chép nhạc sẽ giúp ích rất nhiều cho giáo viên và học sinh:
• Đối với học sinh: Giúp học sinh
- Không phải kẻ khuông nhạc mỗi khi cần ghi nốt nhạc
- Rèn luyện cách ghi nốt nhạc
- Dễ nhớ và nhớ lâu tên nốt vì ghi chép lại là cách nhớ lâu nhất
- Hình dung được cao độ của mỗi nốt nhạc nhờ vào vò trí cao thấp của
từng nốt trên khuông
- Biết và đọc trước tên nốt của bài TĐN sắp học
• Đối với giáo viên: Giúp giáo viên ít tốn thời gian trong việc cho
học sinh đọc tên nốt, dành thời gian cho việc gõ đệm và đọc tiết
tấu, giai điệu.
2. Tập làm quen cách nhìn nguyên văn bài hát (cả lời lẫn nốt)
Trước khi học âm nhạc, học sinh chỉ thường quan tâm đến lời ca của một bài
hát. Nhưng khi đã được học âm nhạc, học sinh sẽ phải nhìn và hiểu được nguyên
văn một bài nhạc (có cả lời ca lẫn nốt nhạc). Việc này sẽ giúp học sinh tiếp xúc
nhiều với các nốt nhạc, quen dần với các nốt nhạc và cũng sẽ kích thích việc đọc
tên nốt nơi học sinh
3. Đọc tên nốt bài hát yêu thích hoặc các bài hát trong chương trình:
Một bài học trong chương trình Âm nhạc bao gồm cả 3 phân môn và dạy
trong 3 tiết, mà chỉ có một tiết dạy tập đọc nhạc. Như thế, những tiết còn lại học
sinh không được đọc nốt. Việc không được luyện tập thường xuyên này sẽ làm cho
GV: Trần Thò Bạch Yến
Trang 5
 Lưu ý : Khi cho học sinh sử dụng tập chép nhạc, giáo viên phải kiểm tra
việc thực hiện của học sinh. Cũng có nhiều cách để giáo viên biết được học
sinh có sử dụng tập chép nhạc hay không:
- Dành ít phút vào đầu giờ để kiểm tra

- Cho từng nhóm học sinh kiểm tra lẫn nhau
- Trong lúc dạy bài TĐN, giáo viên gọi một số học sinh đọc tên nốt
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2005 - 2006
các em quên dần các tên nốt. Vì thế, khi tập hát, thay vì chỉ hát lời ca, giáo viên
nên cho học sinh đọc qua tên nốt của bài hát từ 1 đến 2 lần.
B. PHƯƠNG PHÁP DẠY CỦA GV:
Một trong những lý do làm cho học sinh ngán ngẫm và không còn hứng thú
trong giờ tập đọc nhạc, đó là do phương pháp giảng dạy của giáo viên. Giáo viên
đứng lớp cũng là cả một nghệ thuật. Tôi sẽ trình bày một số phương pháp giúp học
sinh hứng thú hơn với giờ học tập đọc nhạc
1. Tổ chức học theo nhóm:
Trong giờ học nhạc, giáo viên nên tổ chức cho học sinh sinh hoạt theo từng
nhóm nhỏ (từ 4 – 6 em).
Thảo luận nhóm là một phương pháp mới trong kỹ thuật dạy học. Phương
pháp này sẽ làm cho từng thanh viên quen dần với sự phân công, hợp tác để hoàn
thành công việc. Riêng đối với giờ học nhạc, việc thảo luận nhóm cũng có những
lợi ích riêng:
• Giúp những học sinh yếu, không có năng khiếu vẫn đọc được bài
tập đọc nhạc
Ví dụ: Với 1 bài tập đọc nhạc, sau khi đọc tên nốt, tới phần nghe giai điệu,
GV sẽ đàn giai điệu từng câu 3 lần
- Lần 1: HS lắng nghe
- Lần 2: HS đọc nhẩm theo giai điệu
- Lần 3: Các bạn đọc tốt trong nhóm sẽ đọc mẫu cho cả nhóm và tập
cho các bạn học sinh yếu đọc
Sau 1 phút, giáo viên sẽ gọi một nhóm trình bày cho cả lớp nghe câu
nhạc đó và cả lớp cùng đọc lại câu nhạc
• Rút ngắn thời gian trong công việc nhận xét bài TĐN
Ví dụ: Khi nhận xét bài TĐN, giáo viên đưa ra hệ thống câu hỏi, từng nhóm
học sinh thảo luận trong 2 phút và viết câu trả lời vào bảng thảo luận

- Bài TĐN được viết ở nhòp mấy? Được chia làm mấy câu? Mỗi câu có
điểm nào giống hoặc khác nhau?
- Có những hình nốt nào trong bài? Có những hình tên nốt nào trong bài?
- Tiết tấu chính trong bài là gì?
GV: Trần Thò Bạch Yến
Trang 6
Sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2005 - 2006
- Ngoài ra, bài TĐN còn có các ký hiệu âm nhạc nào khác?
 Ghi chú : Giáo viên cần phải linh động thay đổi nhiều cách thức thảo luận
nhóm để tránh nhàm chán nơi học sinh
Ví dụ:
- GV viết câu hỏi lên bảng, HS thảo luận theo nhóm, sau 2 – 3 phút, ghi
câu trả lời vào bảng thảo luận
- GV viết câu hỏi lên bảng phụ, giao về cho mỗi nhóm một số câu trả
lời, các nhóm sẽ thảo luận, sau 2 – 3 phút, chọn câu trả lời đúng và
lên dán trên bảng phụ
- Mỗi nhóm có thể đặt các câu hỏi để cho nhóm khác trả lời
- Giáo viên ghi câu hỏi lên bảng phụ, các nhóm thảo luận, sau 2 – 3
phút, mỗi nhóm cử 1 bạn lên bảng, trình bày và giải thích cụ thể
2. Phát triển các kỹ năng âm nhạc:
Âm nhạc là một môn nghệ thuật, trong tiết học âm nhạc, học sinh được
rèn luyện một số kỹ năng như: Quan sát, tai nghe, các cách gõ đệm (mắt nhìn
bảng, tai nghe đàn, tay gõ đệm, miệng đọc nốt) Tất cả các giác quan đều được sử
GV: Trần Thò Bạch Yến
Trang 7
 Lưu ý: Khi sử dụng phương pháp này, giáo viên cần phải chú ý một số
vấn đề sau:
- Giáo viên phải quản lý lớp tốt khi học sinh thảo luận: quan sát,
hướng dẫn và tránh gây mất trật tự trong lớp học
- Giáo viên phải là người chốt lại các câu trả lời sau khi các nhóm

trình bày
- Không để thời gian thảo luận quá lâu hay quá nhanh
- Khuyến khích những cá nhân hay nhóm có kết quả tốt
- Để tránh trường hợp chỉ có một học sinh trong nhóm trình bày hoài,
Giáo viên hướng dẫn các nhóm phân công cho mỗi thành viên trả
lời một câu hỏi, nhóm trưởng là người tổng kết lại và truyền đạt cho
tất cả các thành viên trong nhóm hiểu vấn đề. Khi đó, giáo viên có
thể gọi bất kỳ học sinh nào trong nhóm trình bày cũng đều được.