TIỂU LUẬN QUAN HỆ LAO ĐỘNG
GIẢ LẬP KỊCH BẢN ĐỐI THOẠI VỀ AN TOÀN VÀ SỨC KHỎE CHO
NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH TOÀN LỢI PHÁT
GIẢ LẬP KỊCH BẢN ĐỐI THOẠI VỀ AN TOÀN VÀ SỨC KHỎE CHO NGƯỜI
LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TNHH TOÀN LỢI PHÁT
Tóm tắt
An toàn và sức khỏe cho người lao động tại nơi làm việc luôn là vấn đề cần phải
được quan tâm hàng đầu của mỗi doanh nghiệp trong chiến lược hoạt động sản xuất –
kinh doanh của họ. Khi người lao động cảm thấy vấn đề an toàn và sức khỏe của họ
không được đảm bảo, họ sẽ ra đi. Việc xây dựng một kịch bản đối thoại về an toàn và
sức khỏe cho người lao động tại công ty Toàn Lợi Phát để tìm ra được tiếng nói chung
trong các chính sách của công ty cho thấy đây là một vấn đề quan trọng và cần được
quan tâm đúng mức trong mỗi doanh nghiệp.
1. Đặt vấn đề
Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con người, nó tạo ra của cải vật chất
và các giá trị tinh thần của xã hội. Lao động có năng suất, chất lượng và hiệu quả cao là
nhân tố quyết định sự phát triển của đất nước, xã hội, gia đình và bản thân mỗi người
lao động. Để quá trình lao động diễn ra một cách ổn định, cần có một sự thống nhất
chung giữa người sử dụng lao động và người sử dụng lao động về các vấn đề có thể xảy
bên trong nó. Và quan hệ lao động xuất hiện.
Quan hệ lao động trong tổ chức có thể được coi là hệ thống các mối quan hệ giữa
một bên là người lao động và bên kia là phía người sử dụng lao động được thiết lập
nhằm thỏa thuận nhiều vấn đề liên quan phát sinh trong quá trình lao động và sử dụng
lao động tại nơi làm việc. Trong quá trình lao động, con người luôn phải tiếp xúc với
máy móc, trang thiết bị, công cụ và môi trường,… Đây là một quá trình hoạt động phong
phú, đa dạng và rất phức tạp, vì vậy luôn phát sinh những mối nguy hiểm và rủi ro làm
cho người lao động có thể bị tai nạn hoặc mắc bệnh nghề nghiệp. Trong các trường hợp
này, quan điểm của hai bên chủ thể sẽ ít nhiều ảnh hưởng tới diễn biến tình hình của
quan hệ lao động. Những khác biệt trong nhận thức của các chủ thể, bao gồm cả nhận
thức về điều kiện làm việc, có thể trở thành các tranh chấp lao động nếu không được
giải quyết từ nguyên nhân khởi phát. Chính vì thế, một trong những chủ đề quan trọng
thường được ưu tiên xem xét trong mỗi lần tổ chức đối thoại quan hệ lao động chính là
an toàn và sức khỏe cho người lao động tại nơi làm việc.
Bài viết này đề cập chi tiết đến điều kiện làm việc thực tế hiện nay của người lao
động làm việc cho công ty TNHH Toàn Lợi Phát, phân tích những yếu tố có thể gây ảnh
hưởng tới an toàn và sức khỏe cho họ, những khác biệt trong nhận thức giữa họ với ban
1
lãnh đạo của công ty. Mục đích chính của bài viết là giả lập xây dựng một kịch bản đối
thoại sẽ diễn ra tại công ty TNHH Toàn Lợi Phát, giữa một bên là những người lao động
và đại diện của họ, bên còn lại là ban lãnh đạo của công ty nhằm đưa ra những thống
nhất chung về vấn đề đảm bảo an toàn và sức khỏe cho người lao động trong quá trình
làm việc.
2. Điều kiện làm việc của người lao động và mối quan tâm cho sự an toàn và
sức khỏe nhân viên của công ty TNHH Toàn Lợi Phát
Điều kiện lao động có thể được hiểu là tổng thể các yếu tố kỹ thuật, tổ chức lao
động, kinh tế, xã hội, tự nhiên, thể hiện qua quá trình công nghệ, công cụ lao động, đối
tượng lao động, năng lực của người lao động và sự tác động qua lại giữa các yếu tố đó
tạo nên điều kiện làm việc của con người trong quá trình lao động sản xuất. Để có thể
làm tốt công tác đảm bảo an toàn và sức khỏe cho người lao động, người sử dụng lao
động cần phải đánh giá được các yếu tố điều kiện lao động, đặc biệt là phải phát hiện và
xử lý được các yếu tố không thuận lợi đe dọa đến an toàn và sức khỏe người lao động
trong quá trình làm việc.
Công ty TNHH Toàn Lợi Phát có một chủ sở hữu là Giám đốc, hoạt động chủ
yếu ở lĩnh vực lắp đặt hệ thống thiết bị điện cho các công trình nhà xưởng, chung cư,…
Công nhân làm việc thường xuyên tiếp xúc với hệ thống điện lưới, khói bụi do sử dụng
các loại máy móc có công suất lớn như máy khoan, máy đục,… Ngoài ra, họ còn thường
xuyên làm việc ở trên cao và trong các công trình còn đang dở dang. Những công việc
này đòi hỏi phải có trình độ chuyên môn kỹ thuật, thể lực và khả năng nhạy bén tốt trước
mọi tình huống từ người lao động.
Với tính phức tạp của điều kiện làm việc cộng với những nguy hiểm từ việc tiếp
xúc trực tiếp với hệ thống điện, sự bảo đảm sức khỏe và an toàn về thể xác của nhân
viên luôn là mục tiêu quan trọng của công ty. Việc quản lý an toàn và sức khỏe cho
người lao động là quá trình phức tạp mà không những đòi hỏi cần có sự quản lý tốt của
người lãnh đạo mà còn phụ thuộc vào sự hợp tác và chấp hành quy định về an toàn lao
động của những người lao động. Chính vì thế, ngay trong khâu tuyển dụng, công ty đã
phải lựa chọn người lao động một cách cẩn thận, kỹ lưỡng và đưa ra những quy định
hay thỏa thuận nhằm đảm bảo an toàn về tính mạng cũng như sức khỏe lâu dài của họ.
Bên cạnh đó, những hợp đồng tâm lý cũng được thiết lập thường xuyên giữa Giám đốc
và nhân viên công ty về các điều khoản hay chính sách đảm bảo an toàn lao động giúp
họ yên tâm làm việc và công ty cũng có được những người lao động sẵn sàng đóng góp
lâu dài cho mình. Hơn nữa, công ty còn hướng đến việc quan tâm đến tình cảm của nhân
viên cũng như môi trường xung quanh.
2
Quản lý an toàn và sức khỏe của người lao động còn bao gồm cả ý thức xã hội
và trách nhiệm nhân đạo. Công ty hoạt động trong mối liên hệ với môi trường xung
quanh, nên trách nhiệm với xã hội bao gồm những vấn đề liên quan đến việc ô nhiễm
môi trường, tiếng ồn hay những vấn đề khác liên quan trực tiếp đến đời sống của cộng
đồng. Vì thế, trước khi quyết định nhận một dự án nào đó, Giám đốc thường phân tích
những yếu tố liên quan tới môi trường tại đó và đưa ra những yêu cầu cho nhân viên
trong quá trình làm việc để đảm bảo được yếu tố trách nhiệm xã hội này. Trong một
phạm vi nào đó, hình ảnh của công ty đối với xã hội sẽ được thể hiện qua những gì mà
công ty thực hiện đối với xã hội. Mối quan tâm này thể hiện ở sự lưu ý đến những cảm
xúc của người lao động khi họ bị tai nạn hay đau ốm, bệnh tật. Giám đốc công ty đã làm
tốt việc này khi không những thường xuyên đến nơi làm việc để thăm hỏi động viên,
mua đồ ăn nước uống cho công nhân mà còn chi trả một phần viện phí cho những người
không may mắn xảy ra tai nạn lao động và thăm hỏi họ thường xuyên. Điều này vừa thể
hiện tình cảm vừa tỏ rõ sự chịu trách nhiệm của công ty với an toàn và sức khỏe của
người lao động.
3. Giả lập kịch bản đối thoại về an toàn và sức khỏe cho người lao động tại
công ty TNHH Toàn Lợi Phát
Trong những năm qua, việc thực hiện quy chế dân chủ tại nơi làm việc của công
ty TNHH Toàn Lợi Phát đã được cụ thể hóa bằng các hành động:
- Người lao động được ký kết và chấm dứt hợp đồng lao động theo quy định của
pháp luật trên nguyên tắc tự thỏa thuận. Mô hình của công ty còn nhỏ, người làm việc
cho công ty thường là người thân trong gia đình hoặc có quen biết với Giám đốc, nên
không ký kết hợp đồng trên giấy tờ mà thường là thỏa thuận ngầm.
- Số lượng người lao động dưới 20 người và không thể thành lập công đoàn hay
đại diện nên các nội dung về thỏa thuận trong quá trình làm việc thường được thống
nhất và quyết định theo ý kiến đa số của người lao động thông qua các cuộc họp bàn
trước khi nhận dự án; các buổi rút kinh nghiệm, tổng kết tháng, tổng kết năm,…
- Các nội dung tài chính liên quan đến người lao động, việc trích lập và sử dụng
quỹ khen thưởng, phúc lợi,… được công khai, minh bạch từ Giám đốc công ty.
Do đặc thù và tính chất công việc có nhiều rủi ro, nguy hiểm nên trong các buổi
họp bàn và tổng kết, người lao động thường đề nghị phía công ty xem xét, có những
quyết định và thỏa thuận hợp lý cho họ về vấn đề an toàn và sức khỏe. Lúc này, việc tổ
chức một buổi đối thoại trực tiếp về vấn đề này là một điều cần thiết mà công ty nên
thực hiện nhằm giải quyết triệt để, tránh các trường hợp xấu và có thể dẫn tới việc người
lao động rời bỏ công ty.
3
Đối thoại trong tổ chức có thể được hiểu là tất cả các hình thức thương lượng,
thảo luận ý kiến,… giữa người sử dụng lao động và người lao động hoặc đại diện của
họ.
3.1. Lập kế hoạch thực hiện
Để tổ chức một buổi đối thoại về vấn đề nào đó, phía công ty cần lập kế hoạch
chi tiết cho buổi làm việc đó một vài ngày trước khi diễn ra. Việc lập kế hoạch sẽ được
phân cho phòng nhân sự soạn thảo, trình lên Giám đốc ký duyệt và quyết định tổ chức.
Sau đó thông báo cho các bên liên quan và những người có trách nhiệm tham gia buổi
đối thoại được biết.
Nội dung của một bản kế hoạch cần có:
+ Thời gian, địa điểm sẽ tổ chức buổi đối thoại.
+ Thành phần tham gia, phân công nhiệm vụ cho những người có trách nhiệm.
+ Chủ đề chính của buổi đối thoại.
+ Trình tự diễn ra buổi đối thoại.
+ Những nội dung sẽ được trình bày.
+ Dự trù kinh phí, các khoản cần chi cho buổi đối thoại.
+ Dự phòng các tình huống không mong muốn có thể bất ngờ xảy ra.
Một bản kế hoạch tốt là bản kế hoạch có thể dự đoán được hầu hết những gì sẽ
diễn ra trong buổi đối thoại để có những hướng đi đúng đắn, giúp buổi thoại diễn ra
thành công và đạt được kết quả thuận lợi, làm hài lòng các bên đối thoại.
3.2.
Tiến hành tổ chức đối thoại
Với bản kế hoạch chi tiết, được sự đồng ý của Giám đốc, công ty sẽ sắp xếp để
tổ chức đối thoại với người lao động về vấn đề an toàn và sức khỏe lao động.
Tham dự buổi đối thoại gồm có: Giám đốc công ty, trưởng phòng nhân sự, quản
lý dự án và tập thể người lao động đang làm việc cho công ty.
Nội dung đối thoại bao gồm:
+ Giám đốc trình bày thông tin về tình hình hoạt động chung của công ty và kết
quả công việc giai đoạn vừa qua, các dự án đã hoàn thành và các dự án chưa thực hiện
được,… Đề ra kế hoạch hoạt động cho giai đoạn tiếp theo. Đồng thời, đưa ra hướng đi
dài hạn cho toàn công ty để mọi người nắm rõ.
+ Phía người lao động báo cáo lại chi tiết những khó khăn, thiếu thốn trong quá
trình làm việc. Bên cạnh đó, đưa ra những vấn đề thường gặp liên quan đến an toàn và
4
sức khỏe của người lao động trong quá trình làm việc và kiến nghị giải pháp cho công
ty giải quyết. Những điều này có thể là về trang thiết bị, dụng cụ bảo hộ lao động; điều
kiện và môi trường lao động; các hỗ trợ của công ty trong những trường hợp đặc biệt;
các vấn đề về đảm bảo sức khỏe của người lao động tại nơi làm việc, đối xử của phía
công ty với người lao động tại nơi làm việc hay trong các hoàn cảnh đặc biệt,…
+ Phía công ty giải đáp các thắc mắc của người lao động, phân tích các yếu tố có
thể gây ảnh hưởng tới quyết định của công ty trong quá trình thực hiện các thỏa thuận
của quan hệ lao động như các yếu tố xã hội, môi trường, hình ảnh của công ty,… để
người lao động hiểu được. Đồng thời đưa ra được câu trả lời hợp lý và sớm nhất cho
những đề nghị của người lao động.
+ Hai bên thương lượng, đàm phán về các chính sách cần được thực hiện để đảm
bảo an toàn và sức khỏe cho người lao động trong quá trình làm việc.
Trên cơ sở của việc đối thoại trực tiếp và trực diện, tạo được môi trường thân
thiện, dân chủ, từ đó người lao động có thể bày tỏ những tâm tư, nguyện vọng cũng như
được giải đáp các thắc mắc, băn khoăn để có thể yên tâm làm việc.
Kết thúc buổi đối thoại, hai bên cùng đưa ra những thống nhất chung cho vấn đề
an toàn và sức khỏe lao động đã được thỏa thuận để từ đó triển khai thực hiện trong
công việc. Phía công ty cam kết sẽ thực hiện đúng các thỏa thuận và các đề nghị đã được
thông qua của người lao động. Những người lao động cũng cam kết sẽ luôn cố gắng
hoàn thành công việc đúng thời hạn, chất lượng và đóng góp lâu dài cho công ty.
3.3.
Một số lưu ý trong quá trình thực hiện đối thoại
Đối thoại trong quan hệ lao động là một quá trình phức tạp, cần có sự chủ động
và biết cách điều tiết của cả hai phía để không trở thành một cuộc tranh cãi gay gắt,
không giải quyết vấn đề một cách triệt để. Trong quá trình đối thoại, cả hai bên cần đưa
ra được những điểm mấu chốt của vấn đề và từ đó tìm ra hướng giải quyết chung, tránh
để xảy ra mẫu thuẫn dẫn đến xung đột. Đặc biệt, vấn đề an toàn và sức khỏe của người
lao động tuy thường xảy ra trong hầu hết các doanh nghiệp nhưng lại khó nhận ra và
khó có được sự đồng thuận cao trong các cách giải quyết trước đây do một số khác biệt
trong nhận thức của các bên chủ thể.
Cả hai bên trong buổi đối thoại đều có những lý do hợp lý cho những quyết định
hay đề nghị của mình, vì thế, cần phải đưa ra được những luận cứ thuyết phục cho quan
điểm của mỗi bên để bên còn lại có thể chấp nhận và thực hiện.
Một buổi đối thoại cần phải tuân thủ theo 4 nguyên tắc của quan hệ lao động là
tôn trọng, hợp tác tích cực, thương lượng trong mọi hoàn cảnh và tự định đoạt. Khi xem
xét bất cứ một vấn đề nào, các bên cũng cần để ý đến các nguyên tắc này để buổi đối
5
thoại được diễn ra đúng hướng, đạt được kết quả là sự hài lòng và thỏa thuận chung của
cả hai bên, vì chỉ cần một bên không quan tâm đến một trong 4 nguyên tắc cũng có thể
dẫn đến những tranh cãi bất hợp lý, tạo kết quả không mong muốn cho buổi đối thoại.
Nếu buổi đối thoại không thành công, không đi đến thống nhất được các thỏa
thuận chung thì các bên tham gia cũng không được vì thế mà phá vỡ các quy định chung,
hành động theo cảm tính. Hơn nữa, cần tìm một biện pháp thích hợp hơn hoặc sắp xếp
một buổi đối thoại khác khi cả hai bên đã bình tĩnh và đưa ra được những lý lẽ thuyết
phục bên còn lại.
Nếu buổi đối thoại thành công, hai bên cần tuân thủ thực hiện các thỏa thuận đã
được thống nhất một cách tự nguyện. Đồng thời cũng không ngừng hỗ trợ, giúp đỡ lẫn
nhau trong việc thực hiện các thỏa thuận đó, không để diễn ra chỉ ở một phía.
4. Kết luận
Sự khác biệt trong nhận thức giữa người sử dụng lao động và người lao động
thường là nguyên nhân dẫn đến mâu thuẫn và tranh chấp lao động. Với vấn đề an toàn
và sức khỏe cho người lao động, nếu không có một cái nhìn tổng thể và chi tiết, người
sử dụng lao động rất dễ rơi vào những tình huống đánh giá chủ quan, thiếu tính thực tế,
vì vậy dễ gây ra sự nghi ngờ nơi người lao động. Bên cạnh đó, người lao động cũng cần
có cái nhìn cởi mở và tin tưởng hơn với người sử dụng lao động trong các chính sách
của họ vì doanh nghiệp cần phải đảm bảo về nhiều mặt lợi ích và trách nhiệm cần phải
thực hiện khác xung quanh việc hoạt động sản xuất kinh doanh của họ chứ không riêng
gì vấn đề lợi nhuận mà họ sẽ đạt được là bao nhiêu. Việc giả lập kịch bản đối thoại về
an toàn và sức khỏe cho người lao động tại công ty TNHH Toàn Lợi Phát cho thấy, để
duy trì tốt quan hệ lao động trong một tổ chức, cả người sử dụng lao động và người lao
động đều cần phải hiểu hơn về trách nhiệm và quyền hạn của mình. Doanh nghiệp cần
thường xuyên tổ chức các buổi đối thoại có thể theo nhiều cách khác nhau để mỗi bên
hiểu hơn về đối phương cũng như tâm tư nguyện vọng mà họ muốn bên còn lại đáp ứng.
Cuối cùng, những cam kết của mỗi bên trong quan hệ lao động cũng cần phải được xem
xét thực hiện một cách tự nguyện và hiệu quả trong suốt thời gian quan hệ lao động giữa
người sử dụng lao động và người lao động còn tồn tại.
6
Tài liệu tham khảo
1. Lê Thanh Hà (2009), Chương XI: Quan hệ lao động trong tổ chức, Giáo trình
Quản trị nhân lực (tập 2), Hà Nội, NXB Lao động – Xã hội.
2. Nguyễn Duy Phúc (2011). Tạo lập và thúc đẩy quan hệ lao động lành mạnh tại
các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Hà Nội. Luận án Tiến sĩ tại Trường
Đại học Kinh tế Quốc dân.
3. Tuổi trẻ online (29/12/2012). Đối thoại để ổn định quan hệ lao động. Khai thác
từ />
7