TRƯỜNG ĐH KINH TẾ & QTKD

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

KHOA KINH TẾ

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
Tên học phần: DÂN SỐ VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
Mã học phần: PED 321
1) Thông tin chung về các giảng viên dạy môn học
1.1. Họ và tên: Nguyễn Thị Thu Hà
-

Chức danh, học hàm, học vị: Phó trưởng Bộ môn

-

Địa chỉ liên hệ: Bộ môn Kinh tế phát triển, Khoa Kinh tế, Trường ĐH Kinh tế và QTKD.

-

Địa chỉ (CĐ,DĐ), email:
+ DĐ: 0912102154

-

+ Email:

Các hướng nghiên cứu chính: Thu hút đầu tư, bình đẳng xã hội, xây dựng nông thôn, phân

tích nhân tố khám phá, phân tích hồi quy,..

Thông tin về trợ giảng
- Họ và tên: Phạm Thị Mai Hương
+ Địa chỉ liên hệ: Bộ môn Kinh tế phát triển, Khoa Kinh tế, Trường ĐH Kinh tế và QTKD.
+ DĐ: 0972992678

+ Email:

2) Thông tin chung về học phần:
- Số tín chỉ:2TC .

Loại học phần : Bắt buộc đối với chuyên ngành Kinh tế phát triển

- Các học phần tiên quyết: Không có
- Học phần học trước: Không có
- Các học phần song hành: Không có
- Các yêu cầu đối với học phần (nếu có): Không có
- Bộ môn (Khoa) phụ trách học phần: Bộ môn Kinh tế phát triển – Khoa Kinh tế
- Giờ tín chỉ đối với các hoạt động:
+ Nghe giảng lý thuyết : 24 tiết

+ Thảo luận: 12 tiết

+ Làm bài tập : 0 tiết

+ Thực hành, thực tập: 0 tiết

+ Hoạt động theo nhóm: 0 tiết


+ Tự học: 0 giờ

3) Mục tiêu môn học:
-

Mục tiêu về kiến thức :

+ Người học nắm được những vấn đề lý luận cơ bản về mối quan hệ giữa dân số và phát triển
kinh tế.
+ Người học nắm được các kiến thức về quy mô, cơ cấu và chất lượng dân số.
+ Người học hiểu được các biến động tự nhiên dân số (mức sinh, mức sống, biến động tự nhiên
dân số và lý thuyết quá độ dân số), các kiến thức về di dân và đô thị hóa.
+ Người học nắm được kiến thức về dân số và các vấn đề kinh tế (nguồn lao động, việc làm,
tăng trưởng kinh tế, thu nhập, tiêu dùng và tiết kiệm).


+ Nhận thức được tầm quan trọng của dự báo dân số và chính sách dân số và biết vận dụng các
phương pháp dự báo trong quá trình quản lý, hoạch định các chính sách dân số.
+ Hiểu và vận dụng được những kiến thức về dân số vào các vấn đề xã hội (giáo dục, y tế, bình
đẳng giới) và các vấn đề về tài nguyên, môi trường.
-

Mục tiêu về kỹ năng:

+ Thông qua lý luận về dân số và các mối quan hệ với các vấn đên kinh tế, xã hội liên hệ với
thực tiễn nền kinh tế của Việt Nam.
+ Thông qua làm việc nhóm, người học có kỹ năng tự nghiên cứu độc lập và tổ chức, phối hợp làm
việc nhóm trong tìm kiếm tri thức, thông tin liên quan đến môn học, và tư duy phân tích giải quyết các vấn
đề liên quan đến quá trình phát triển kinh tế ở Việt Nam.
-


Mục tiêu về thái độ:

+ Thông qua lý luận về dân số và các mối quan hệ với các vấn đên kinh tế, xã hội liên hệ với
thực tiễn nền kinh tế của Việt Nam.
+ Môn học sẽ khơi dậy niềm đam mê của người học với nghiên cứu dân số và các vấn đề
phát triển kinh tế xã hội.
+ Tạo lập dần cho người học tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động giúp người học chủ
động với công việc.
+ Tạo cho người học ý thức được về vị trí và khả năng của đất nước, cũng như khơi dậy truyền
thống yêu nước, từ đó giúp người học vun đắp ý trí làm giàu cho bản thân và cho xã hội, góp phần
thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước.
-

Về năng lực tự chủ và trách nhiệm:

+ Có năng lực dẫn dắt về chuyên môn, nghiệp vụ thuộc lĩnh vực liên quan đến vấn đề dân số
và phát triển kinh tế, có sáng kiến trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao.
+ Có khả năng tự định hướng, tự học tập, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm để nâng cao trình độ
chuyên môn, nghiệp vụ, thích nghi với các môi trường làm việc khác nhau.
- Có năng lực lập kế hoạch, điều phối, phát huy trí tuệ tập thể, đánh giá và cải tiến các hoạt
động chuyên môn ở mức trung bình.
4) Tóm tắt nội dung học phần:
Dân số phát triển kinh tế là một môn khoa học xã hội bao gồm hai nội dung chính: Một là
những kiến thức cơ bản về dân số học và hai là mối quan hệ giữa dân số và phát triển. Dân số học
nghiên cứu các động thái và các quá trình dân số. Dân số thường xuyên biến động. Tại các thời điểm
khác nhau, quy mô, cơ cấu, chất lượng và tốc độ tăng dân số khác nhau. Bên cạnh đó, chũng ta còn
phải nghiên cứu các mối quan hệ giữa dân số và phát triển. Từ đó, cung cấp cho chúng ta bức tranh
dân số thế giới và Việt Nam hiện tại và tương lai; cung cấp cơ sở lý luận về mối quan hệ dân số và các
hiện tượng kinh tế, xã hội, môi trường và ngược lại; làm cơ sở cho việc hoạch định các chinh sách phát

triển kinh tế, xã hội, môi trường…Giúp đạt được các mục tiêu phát triển là: Nâng cao chất lượng cuộc
sống vật chất và tinh thần cho con người.
5) Học liệu:
- Giáo trình : Bộ môn Dân số và phát triển, Khoa Kinh tế và quản lý nguồn nhân lực, Trường
Đại học kinh tế Quốc Dân (2011), Dân số và phát triển, NXB Đại học kinh tế quốc dân, Hà Nội.
- Tài liệu tham khảo:


1. GS.TS Nguyễn Văn Nam và PGS.TS Ngô Thắng Lợi (2011), Chính sách phát triển bền
vững các cùng kinh tế trọng điểm ở Việt Nam, NXB Thông tin và truyền thông.
2. Tống Văn Đường và Nguyễn Nam Phương (2007), Giáo trình dân số và phát triển, NXB
Đại học Kinh tế Quốc dân.
3. Chủ biên GS. Phùng Thế Trường Giáo trình Dân số học (1995).
4. Chủ biên PGS.TS Nguyễn Đình Cử (1997), Giáo trình Dân số và phát triển.
5. Phạm Ngọc Linh (2013), Giáo trình Kinh tế Phát triển, NXB ĐH Kinh tế Quốc Dân.
6. Nguyễn Kim Hồng (2000), Dân số học đại cương, NXB Giáo dục.
7. Dự báo dân số Việt Nam 2010-2030. Tổng cục Dân số - KHHGĐ
8. Dân số học đô thị (2001), NXB Xây dựng, Hà Nội.
9. Xã hội học Dân số (2007), NXB Khoa học xã hội, Hà Nội.
10. Misra, Baskar: D. Nhập môn nghiên cứu dân số (sách dịch) NXB Thống kê. Hà Nội 1991.
11. Khomar A V. Di dân – Vấn đề lý luận và phương pháp luận NXB Khoa học: KIEV, 1979.
12. Newell Colin. Các phương pháp và mô hình trong dân số học.UBQGDS – KHHGD. Hà
Nội.1991.
13. United Nation. 2007. World Population Prospects. The 2006 Revision Population
Database. New York: United Nations. Access: November
2008.
6) Nội dung chi tiết học phần:
6.1 Nội dung về lý thuyết và thảo luận
Chương 1: Tổng quan về mối quan hệ giữa dân số và phát triển
(Tổng số tiết: 05; số tiết lý thuyết: 05 ; Số tiết bài tập, thảo luận 0)

1.1 Nội dung và các phương pháp nghiên cứu môn học
1.1.1 Nội dung và nhiệm vụ môn học
1.1.2 Các phương pháp nghiên cứu
1.1.3 Ý nghĩa của môn học
1.2 Tổng quan về dân số
1.2.1 Khái niệm dân số
1.2.2 Quy mô và phân bố dân số
1.2.3 Cơ cấu dân số
1.2.4 Chất lượng dân số
1.3 Mối quan hệ giữa dân số và phát triển
1.3.1 Khái niệm phát triển và phát triển bền vững
1.3.2 Tác động của dân số đến phát triển
1.3.3 Tác động của phát triển với dân số
Chương 2: Biến động tự nhiên dân số
(Tổng số tiết: 06; Số tiết lý thuyết: 03; Số tiết bài tập, thảo luận: 03 )
2.1 Mức sinh
2.1.1 Khái niệm và các chỉ tiêu đánh giá mức sinh
2.1.2 Xu hướng biến động mức sinh và các yếu tố ảnh hưởng


2.2 Mức chết
2.2.1 Khái niệm và các chỉ tiêu đánh giá mức chết
2.2.2 Bảng sống (bảng chết)
2.2.3 Biến động mức chết và các yếu tố ảnh hưởng
2.3 Biến động tự nhiên dân số và lý thuyết quá độ dân số
2.3.1 Đo lường biến động tự nhiên dân số
2.3.2 Xu hướng biến động tự nhiên dân số
2.3.3 Lý thuyết quá độ dân số
Chương 3: Di dân và đô thị hóa
(Tổng số tiết: 06; Số tiết lý thuyết:03 ; Số tiết bài tập, thảo luận: 03 )

3.1 Di dân
3.1.1 Khái niệm, phân loại và các đặc trưng cơ bản
3.1.2 Các chỉ tiêu và phương pháp đánh gái di dân
3.1.3 Xu hướng di dân và ảnh hưởng của di dân đến phát triển dân số và KTXH
3.2 Đô thị hóa
3.2.1 Khái niệm, phân loại và các nguyên nhân của quá trình đô thị hóa
3.2.2 Một số đặc trưng chủ yếu của đô thị hóa
3.2.3 Các thước đo đánh giá đô thị hóa
3.3 Ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển dân số và kinh tế - xã hội
3.3.1 Ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển dân số
3.3.2 Ảnh hưởng của đô thị hóa đối với kinh tế - xã hội
Chương 4: Dân số và các vấn đề kinh tế - xã hội – tài nguyên, môi trường
(Tổng số tiết: 16; Số tiết lý thuyết: 10; Số tiết bài tập, thảo luận: 06)
4.1 Dân số và nguồn lao động việc làm
4.1.1 Một số khái niệm cơ bản
4.1.2 Các chỉ tiêu đánh giá mối quan hệ dân số-lao động-việc làm
4.1.3 Mối quan hệ dân số và nguồn lao động, việc làm (cung, cầu lao động)
4.2 Dân số với tăng trưởng kinh tế
4.2.1 Dân số tác động đến tăng trưởng kinh tế
4.2.2 Tăng trưởng kinh tế tác động đến dân số
4.3 Dân số và thu nhập, tiêu dùng, tiết kiệm
4.3.1 Dân số và thu nhập
4.3.2 Dân số và tiêu dùng
4.3.3 Dân số và tiết kiệm (tích lũy), đầu tư
4.4 Dân số và giáo dục
4.4.1 Khái niệm và vai trò của giáo dục
4.4.2 Mối quan hệ giữa dân số và giáo dục
4.5 Dân số và y tế
4.5.1 Ảnh hưởng của dân số đến y tế
4.5.2 Ảnh hưởng của y tế đến dân số



4.6 Dân số và bình đẳng giới
4.6.1 Khái niệm và thước đo bình đẳng giới
4.6.2 Mối quan hệ giữa dân số và bình đẳng giới
4.6.3 Ảnh hưởng của bình đẳng giới đến dân số
4.6.4 Ảnh hưởng của bình đẳng giới đến phát triển kinh tế xã hội
4.7 Một số khái niệm cơ bản
4.7.1 Môi trường
4.7.2 Ô nhiễm môi trường
4.7.3 Tài nguyên và cạn kiệt tài nguyên
4.8 Mối quan hệ tác động qua lại giữa dân số và tài nguyên, môi trường
4.8.1 Ảnh hưởng của dân số đến tài nguyên, môi trường
4.8.2 Ảnh hưởng của tài nguyên, môi trường đến dân số
Chương 5: Một số chính sách dân số ở Việt Nam
(Tổng số tiết: 03 ; Số tiết lý thuyết: 03 ; Số tiết bài tập, thảo luận: 0 )
5.1 Chính sách dân số
5.1.1 Khái niệm chính sách dân số
5.1.2 Đặc điểm của chính sách dân số
5.1.3 Vai trò của chính sách dân số
5.1.4 Những mục tiêu của chính sách dân số
5.2 Nội dung về chính sách dân số
5.2.1 Những biện pháp chủ yếu của chính sách dân số
5.2.2 Một số chính sách dân số ở Việt Nam

6.2 Nội dung thực hành: Không có
6.3 Nội dung bài tập lớn, tiểu luận: Không có
7) Nội dung chi tiết và kế hoạch triển khai:
Tiết
thứ

1

2

3

4

Nội dung giảng dạy

Hình thức tổ
chức giảng dạy
Chương 1: Tổng quan về mối
Lý thuyết
quan hệ giữa dân số và phát triển
1.1 Nội dung và các phương pháp
nghiên cứu môn học
1.1.1 Nội dung và nhiệm vụ môn
học
Chương 1: (Tiếp)
Lý thuyết
1.1 (Tiếp)
1.1.2 Các phương pháp nghiên
cứu
1.1.3 Ý nghĩa của môn học
Chương 1: (Tiếp)
Lý thuyết
1.2 Tổng quan về dân số
1.2.1 Khái niệm về dân số
1.2.2 Quy mô và phân bố dân số

Chương 1: (Tiếp)
Lý thuyết
1.2 (Tiếp)
1.2.3 Cơ cấu dân số
1.2.4 Chất lượng dân số

Tài liệu đọc,
tham khảo
Giáo trình chính,
trang 38 - 43

Yêu cầu sinh
viên chuẩn bị
Đọc tài liệu

Giáo trình chính,
trang 38 - 43

Đọc tài liệu

Giáo trình chính,
trang 3, 45 - 58

Đọc tài liệu

Giáo trình chính,
3, 45 – 58

Đọc tài liệu


Ghi
chú


5

9

Chương 1 (Tiếp)
1.3 Mối quan hệ giữa dân số và
phát triển
1.3.1 Khái niệm phát triển và phát
triển bền vững
1.3.2 Tác động của dân số đến
phát triển
1.3.3 Tác động của phát triển với
dân số
Chương 2: Biến động tự nhiên
dân số
2.1 Mức sinh
2.1.1 Khái niệm và các chỉ tiêu
đánh giá mức sinh
2.1.2 Xu hướng biến động mức
sinh và các yếu tố ảnh hưởng
Chương 2: (Tiếp)
2.2 Mức chết
2.2.1 Khái niệm và các chỉ tiêu
đánh giá mức chết
2.2.2 Bảng sống (bảng chết)
2.2.3 Biến động mức chết và các

yếu tố ảnh hưởng
Chương 2: (Tiếp)
2.3 Biến động tự nhiên dân số và
lý thuyết quá độ dân số
2.3.1 Đo lường biến động tự nhiên
dân số
2.3.2 Xu hướng biến động tự
nhiên dân số
2.3.3 Lý thuyết quá độ dân số
Chương 2: (Tiếp)

10

Chương 2: (Tiếp)

Thảo luận

11

Chương 2: (Tiếp)

Thảo luận

12

Chương 3: Di dân
3.1 Di dân
3.1.1 Khái niệm, phân loại và các
đặc trưng cơ bản
3.1.2 Các chỉ tiêu và phương pháp

đánh gái di dân
3.1.3 Xu hướng di dân và ảnh
hưởng của di dân đến phát triển
dân số và KTXH
Chương 3: (Tiếp)
3.2 Đô thị hóa
3.2.1 Khái niệm, phân loại và các
nguyên nhân của quá trình đô thị
hóa
3.2.2 Một số đặc trưng chủ yếu
của đô thị hóa
3.2.3 Các thước đo đánh giá đô thị
hóa
Chương 3: (Tiếp)
3.3 Ảnh hưởng của đô thị hóa đến
phát triển dân số và kinh tế - xã hội
3.3.1 Ảnh hưởng của đô thị hóa

Lý thuyết

6

7

8

13

14


Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 10 -34

Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 72 – 84

Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 85 - 103

Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 103 - 106

Đọc tài liệu

Thảo luận


Giáo trình chính,
trang 72 - 110
Giáo trình chính,
trang 72 - 110
Giáo trình chính,
trang 72 - 110
Giáo trình chính,
trang 112 - 132

Đọc tài liệu,
chuẩn bị bài tập
Đọc tài liệu,
chuẩn bị bài tập
Đọc tài liệu,
chuẩn bị bài tập
Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 133 - 148

Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 149 – 153

Đọc tài liệu



15

đến phát triển dân số
3.3.2 Ảnh hưởng của đô thị hóa
đối với kinh tế - xã hội
Chương 3: (Tiếp)

Thảo Luận

16

Chương 3: (Tiếp)

Thảo luận

17

Chương 3: (Tiếp)

Thảo luận

18

Chương 4: Dân số và các vấn đề
kinh tế - xã hội – tài nguyên, môi
trường
4.1 Dân số và nguồn lao động
việc làm

4.1.1 Một số khái niệm cơ bản
4.1.2 Các chỉ tiêu đánh giá mối
quan hệ dân số-lao động-việc làm
4.1.3 Mối quan hệ dân số và
nguồn lao động, việc làm (cung,
cầu lao động)
Chương 4: (Tiếp)
4.2 Dân số với tăng trưởng kinh tế
4.2.1 Dân số tác động đến tăng
trưởng kinh tế
4.2.2 Tăng trưởng kinh tế tác
động đến dân số
Kiểm tra giữa kì
Chương 4: (Tiếp)
4.3 Dân số và thu nhập, tiêu dùng,
tiết kiệm
4.3.1 Dân số và thu nhập
4.3.2 Dân số và tiêu dùng
4.3.3 Dân số và tiết kiệm (tích
lũy), đầu tư
Chương 4: (Tiếp)
4.4 Dân số và giáo dục
4.4.1 Khái niệm và vai trò của
giáo dục
4.4.2 Mối quan hệ giữa dân số và
giáo dục
Chương 4: (Tiếp)
4.5 Dân số và y tế
4.5.1 Ảnh hưởng của dân số đến y
tế

4.5.2 Ảnh hưởng của y tế đến dân
số
Chương 4: (Tiếp)
4.6 Dân số và bình đẳng giới
4.6.1 Khái niệm và thước đo bình
đẳng giới
4.6.2 Mối quan hệ giữa dân số và
bình đẳng giới
Chương 4: (Tiếp)
4.6 (Tiếp)
4.6.3 Ảnh hưởng của bình đẳng
giới đến dân số
4.6.4 Ảnh hưởng của bình đẳng
giới đến phát triển kinh tế xã hội
Chương 4: (Tiếp)

Lý thuyết

19

20
21

22

23

24

25


26

Lý thuyết

Kiểm tra
Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 112 - 155
Giáo trình chính,
trang 112 - 155
Giáo trình chính,
trang 112 - 155
Giáo trình chính,
trang 180 - 196

Đọc tài liệu,
chuẩn bị bài tập
Đọc tài liệu,
chuẩn bị bài tập
Đọc tài liệu,
chuẩn bị bài tập
Đọc tài liệu

Giáo trình chính,
trang 197 - 211

Đọc tài liệu


Giáo trình chính,
trang 212 - 216

Ôn tập
Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 218 - 228

Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 229 - 240

Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 241 - 259

Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,

trang 241 - 259

Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,

Đọc tài liệu


29

4.7 Một số khái niệm cơ bản
4.7.1 Môi trường
4.7.2 Ô nhiễm môi trường
Chương 4: (Tiếp)
4.7 (Tiếp)
4.7.3 Tài nguyên và cạn kiệt tài
nguyên
Chương 4: (Tiếp)
4.8 Mối quan hệ tác động qua lại
giữa dân số và tài nguyên, môi
trường
4.8.1 Ảnh hưởng của dân số đến
tài nguyên, môi trường
4.8.2 Ảnh hưởng của tài nguyên,
môi trường đến dân số
Chương 4: (Tiếp)


Thảo luận

30

Chương 4: (Tiếp)

Thảo luận

31

Chương 4: (Tiếp)

Thảo luận

32

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 299 - 302

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 303 - 322

34

Chương 5: Một số chính sách dân
số ở Việt Nam

5.1 Chính sách dân số
5.1.1 Khái niệm chính sách dân
số
5.1.2 Đặc điểm của chính sách
dân số
5.1.3 Vai trò của chính sách dân
số
5.1.4 Những mục tiêu của chính
sách dân số
Chương 5: (Tiếp)
5.2 Nội dung về chính sách dân số
5.2.1 Những biện pháp chủ yếu
của chính sách dân số
5.2.2 Một số chính sách dân số ở
Việt Nam
Chương 5: (Tiếp)

Thảo luận

35

Chương 5: (Tiếp)

Thảo luận

36

Chương 5: (Tiếp)

Thảo luận


27

28

33

trang 262 - 270
Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 262 - 270

Đọc tài liệu

Lý thuyết

Giáo trình chính,
trang 271 - 296

Đọc tài liệu

Làm thảo luận
nhóm, tìm tài liệu
và chuẩn bị bài
thảo luận trên
slide
Làm thảo luận
nhóm, tìm tài liệu
và chuẩn bị bài

thảo luận trên
slide
Làm thảo luận
nhóm, tìm tài liệu
và chuẩn bị bài
thảo luận trên
slide
Đọc tài liệu

Đọc tài liệu

Làm thảo luận
nhóm, tìm tài liệu
và chuẩn bị bài
thảo luận trên
slide
Làm thảo luận
nhóm, tìm tài liệu
và chuẩn bị bài
thảo luận trên
slide
Làm thảo luận


nhóm, tìm tài liệu
và chuẩn bị bài
thảo luận trên
slide
8) Kiểm tra, đánh giá:
8.1 Kiểm tra, đánh giá thường xuyên trọng số: 0,3.

8.2 Kiểm tra, đánh giá định (giữa) kỳ trọng số 0,2.
8.3 Thi, đánh giá cuối kỳ trọng số 0,5; Hình thức thi: Tự luận
Hiệu trưởng

Trưởng Khoa

Bộ môn

Giảng viên phụ trách

Th.S Nguyễn T.Thu Hà

Th.S Nguyễn T.Thu Hà