Hocmai.vn – Website học trực tuyến số 1 tại Việt Nam

Vĩnh biệt Cửu Trùng đài
Khóa học Luyện thi THPT quốc gia PEN - C: Môn Ngữ văn (Thầy Phạm Hữu Cường) – Nguyễn Huy Tưởng -

VĨNH BIỆT CỬU TRÙNG ĐÀI (PHẦN 2)
Giáo viên: PHẠM HỮU CƯỜNG
ĐÁP ÁN BÀI TẬP TỰ LUYỆN
Đây là đáp án bài tập đi kèm với bài giảng Vĩnh biệt Cửu Trùng đài (Phần 2) thuộc khóa học Luyện thi THPT quốc gia
PEN-C: Môn Ngữ văn (Thầy Phạm Hữu Cường) tại website Hocmai.vn.

Đề 1: Phân tích hai mâu thuẫn cơ bản trong vở kịch "Vũ Như Tô" của Nguyễn Huy Tưởng
Gợi ý
I. Vài nét về tác giả, tác phẩm:
Tác giả Nguyễn Huy Tưởng (1912 - 1960) xuất thân trong một gia đình nhà nho của đất Bắc Ninh
xưa, nay thuộc huyện ĐôngAnh, Hà Nội. Từng gắn bó với phong trào cách mạng trong các tổ chức văn hoá
văn nghệ do Đảng lãnh đạo từ rất sớm. Nguyễn Huy Tưởng có thiên hướng khai thác đề tài lịch sử để xây
dựng tác phẩm có quy mô lớn, dựng lên những bức tranh, những hình tượng hoành tráng về lịch sử bi hùng
của dân tộc. Ông là một nhà viết kịch tài ba. Văn phong của ông vừa giản dị, trong sáng, vừa thâm trầm sâu
sắc khi đặt ra những vấn đề có tầm triết lý.
II. Mâu thuẫn thứ nhất:
Đó là mâu thuẫn giữa nhân dân lao động khốn khổ, lầm than, cơ cực với bọn hôn quân bạo
chúa và phe cánh của chúng sống xa hoa truỵ lạc trên máu xương của nhân dân.
Mâu thuẫn này vốn nảy sinh từ trước vì đây là mâu thuẫn cơ bản và muôn đời của xã hội cũ. Nhưng
đến khi Lê Tương Dực bắt Vũ Như Tô xây dựng Cửu Trùng Đài, thì mâu thuẫn này càng trở nên gay gắt,
quyết liệt, không thể điều hoà. Để xây dựng Cửu Trùng Đài-một công trình kiến trúc nguy nga, tráng lệ,
triều đình ra lệnh tăng thêm sưu thuế, bắt thêm thợ giỏi, tróc nã, hành hạ những người chống đối. Thợ phải
làm việc kiệt sức mà vẫn đói khát vì bị ăn chặn. Dân căm giận vua chua đã đẩy họ đến chỗ xơ xác làm cho
đất nước tiêu điều. Thợ oán hận Vũ Như Tô vì nhiều người chết bởi tai nan, vì ông đã cho chém những kẻ
chạy trốn. Trước sự thật thảm khốc đó, Trịnh Duy Sản đã can ngăn Lê Tương Dực và báo sẽ có loạn, đuổi
bọn cung nữ, giết Vũ Như Tô. Nhưng tên vua hôn quân ấy chẳng những không nghe còn đánh đòn Trịnh

Duy Sản một cách đau đớn và nhục nhã. (Hồi 3)
Tình hình lịch sử càng trở nên căng thẳng khi tin lụt lội, mất mùa, đặc biệt là tin dữ dân gian đói nổi lên
tứ tung truyền đến Thăng Long. Trong khi đó, Vũ Như Tô bị đá đè, bị thương nặng vẫn đốc thúc xây dựng
Cửu Trùng Đài. Thợ định nổi loạn. Lợi dụng tình hình rối ren ấy, Duy Sản-kẻ cầm đầu phe đối nghịch trong
triều đình đã dấy binh nổi loạn, lôi kéo thợ thuyền làm phản giết Lê Tương Dực, Vũ Như Tô, Đan Thiềm và
đốt cháy Cửu Trùng Đài (Hồi 4,5). Như vậy, mâu thuẫn này, đến hồi 5 đã trở nên cao trào và đỉnh điểm ở
hồi cuối cũng đã được giải quyết.

Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Hocmai.vn – Website học trực tuyến số 1 tại Việt Nam

Vĩnh biệt Cửu Trùng đài
Khóa học Luyện thi THPT quốc gia PEN - C: Môn Ngữ văn (Thầy Phạm Hữu Cường) – Nguyễn Huy Tưởng III. Mâu thuẫn thứ hai:
Mâu thuẫn giữa nghệ thuật cao siêu thuần tuý muôn đời với lợi ích sống còn của nhân dân.
Mâu thuẫn này có nguồn gốc từ nguyên nhân sâu xa. Người nghệ sĩ thiên tài đầy hoài bão, tâm
huyết, không thể thi thố tài năng của mình để đem lại cái đẹp cho đời, niềm tự hào cho dân tộc trong một
chế độ xã hội thối nát, trong một đất nước mà nhân dân còn sẽ sống triền miên trong đau khổ, lầm than, cơ
cực. Vũ Như Tô là một kiến trúc sư thiên tài. Có khả năng “tranh tinh xảo với hoá công” để xây dựng cho
đất nước một toà lâu đài vĩ đại, nguy nga, tráng lệ, để dân ta “nghìn thu còn hãnh diện”. Nhưng trong hoàn
cảnh đât nước không tạo điều kiện cho Vũ Như Tô thực hiện khát vọng sáng tạo vĩ đại chân chính đó, không
còn cách lựa chọn nào khác, Vũ Như Tô đã nghe theo lời Đan Thiềm đồng bệnh với ông , đành phải mượn
tiền bạc, uy quyền của Lê Tương Dực để thực hiện hoài bão lớn lao của mình nhằm xây dựng cho đất nước
một công trình hoành tráng. Nhưng trớ trêu thay, chính niềm khao khát được cống hiến, được sáng tạo ấy đã
đẩy Vũ Như Tô vào tình trạng đối nghịch với lợi ích thiết thực của nhân dân. Mặc dù vốn yêu nhân dân,
muốn cống hiến tài năng của mình, muốn đem lại niềm tự hào cho đất nước, Vũ Như Tô lại bị nhân dân
nhiều lúc có phần nông nổi, nhất là nhiều người thợ coi ông như kẻ thù của họ. Ta hãy nghe lời của Ngô

Hạnh : “xây Cửu Trùng Đài để thâm hụt ngân khố, để dân ta lầm than”. Và đây là tiếng cười đầy mỉa mai,
oán hận của quân sĩ. “mày không biết mấy nghìn người chết vì Cửu Trùng Đài, mẹ mất con, vợ mất chồng,
vì mày đó ư? Người ta oán mày như oán quỷ”. Người nghệ sĩ tài hoa ấy muốn thực hiện lý tưởng nghệ thuật
thì lại rơi vào tình trạng đi ngược lại quyền lợi trực tiếp của nhân dân ; nếu xuất phát từ lợi ích thiết thực của
nhân dân thì không thể thực hiện được ước mơ, nghệ thuật muôn đời của mình. Đó chính là nguồn gốc sâu
xa của tấn bi kịch không lối thoát của thiên tài Vũ Như Tô, và cũng là bi kịch muôn thuở của thiên tài trong
xã hội cũ.
Đề 2: Trình bày cảm nghĩ về bi kịch của nhân vật Vũ Như Tô trong "Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài"
BÀI LÀM
Mở bài:
Trong xã hội cũ, người bóc lột người, người nghệ sĩ thiên tài có lý tưởng cao đẹp thường lâm vào
cảnh ngộ không giải quyết được một cách đúng đắn vấn đề sáng tạo nghệ thuật cho ai và để làm gì. Đó cũng
chính là bi kịch của Vũ Như Tô trong vở kịch cùng tên của Nguyễn Huy Tưởng.
Thân bài:
I. Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả Nguyễn Huy Tưởng (1912 - 1960) xuất thân trong một gia đình nhà nho của đất Bắc Ninh
xưa, nay thuộc huyện ĐôngAnh, Hà Nội. Từng gắn bó với phong trào cách mạng trong các tổ chức văn hoá
văn nghệ do Đảng lãnh đạo từ rất sớm. Nguyễn Huy Tưởng có thiên hướng khai thác đề tài lịch ử để xây
dựng tác phẩm có quy mô lớn, dựng lên những bức tranh, những hình tượng hoành tráng về lịch sử bi hùng

Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Hocmai.vn – Website học trực tuyến số 1 tại Việt Nam

Vĩnh biệt Cửu Trùng đài
Khóa học Luyện thi THPT quốc gia PEN - C: Môn Ngữ văn (Thầy Phạm Hữu Cường) – Nguyễn Huy Tưởng của dân tộc. Ông là một nhà viết kịch tài ba. Văn phong của ông vừa giản dị, trong sáng, vừa thâm trầm sâu
sắc khi đặt ra những vấn đề có tầm triết lý.

2. “Vũ Như Tô” là vở kịch lịch sử có qui mô hoành tráng xuất sắc của Nguyễn Huy Tưởng và của
nền kịch Việt Nam hiện đại.Tác phẩm được sáng tác vào năm 1941, dựa trên một sự kiện lịch sử xảy ra ở
kinh thành Thăng Long vào thời hậu Lê. Tác phẩm gồm 5 hồi. Đoạn trích “Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài” là hồi
5, hồi cuối của vở kịch. Trong đoạn trích được học gây ấn tượng sâu sắc nhất là nhân vật Vũ Như Tô.
II. Trình bày cảm nghĩ về bi kịch nhân vật Vũ Như Tô:
1. Định nghĩa bi kịch:
Hiểu theo nghĩa thông thường là nỗi đau khổ vò xé dai dẳng không có cách nào giải thoát. Nhưng
theo từ điển văn học, bi kịch chỉ xảy ra khi có mâu thuẫn giữa khát vọng, hoài bão, lí tưởng của cá nhân với
thực tại. Thực tại chưa đủ điều kiện cho cá nhân thực hiện khát vọng, lý tưởng của mình nên rơi vào thất
bại, thậm chí dẫn đến cái chết thảm thương.
2. Những nét chính trong bi kịch Vũ Như Tô
a. Hiểu như định nghĩa nói trên, chúng ta thấy bi kịch của Vũ Như Tô là bi kịch của người nghệ sĩ có
tài và có hoài bão lớn, nhưng không giải quyết được mối quan hệ phức tạp giữa nghệ thuật và đời sống, đặc
biệt là không giải được một cách đúng đắn vấn đề sáng tạo nghệ thuật cho ai và để làm gì.
b. Vũ Như Tô là một kiến trúc sư thiên tài, là hiện thân của niềm khao khát say mê sáng tạo cái đẹp,
“là người ngàn năm dễ có một....có thể sai khiến gạch đá như viên tướng cầm quân, có thể xây lâu đài cao
cả, nóc vờn mây mà không hề tính sai một viên gạch nhỏ”
c. Vũ Như Tô là một nghệ sĩ lớn có nhân cách cao đẹp, có hoài bão lớn lao, có tư tưởng, lý tưởng
nghệ thuật cao cả, ông muốn xây dựng một toà lâu đài vĩ đại “bền như trăng sao” để cho “dân ta nghìn thu
còn hãnh diện”; muốn xây dựng một công trình kiến trúc vĩ đại, tuyệt mĩ, tô điểm cho non sông đất nước.
Ông mong muốn cho người đời biết những khát vọng cao đẹp của ông. Đó là ông chỉ có một hoài bão muốn
tô điểm cho đất nước, đem hết tài năng ra xây cho nòi giống một toà lâu đài hoa lệ,thách cả những công
trình trước sau, tranh tinh xảo với hoá công “để ta xây một Cửu Trùng Đài, dựng một kì công muôn thuở,
vài năm nữa Cửu Trùng Đài hoàn thành,cao cả huy hoàng, giữa cõi trần lao lực có một cảnh Bồng Lai....
Đời ta không quý bằng Cửu Trùng Đài”. Hồn ông để cả nơi đấy. Nhìn một cách đơn giản thì mục đích và
nguyện vọng của Vũ Như Tô là hết sức cao đẹp. Nó xuất phát từ thiên chức của người nghệ sĩ, từ lòng yêu
nước và tinh thần dân tộc. Vũ Như Tô vô cùng say mê với mơ ước của mình.
d. Nhưng Vũ Như Tô nào có hiểu được sâu xa, trên thực tế, Cửu Trùng Đài đã xây dựng bằng mồ
hôi xương máu của nhân dân và nếu được hoàn thành thì nó cũng chỉ là nơi ăn chơi xa xỉ, sa đoạ của vua
chúa, giống như công trình kiến trúc “Vạn Niên” của triều đình Nguyễn sau này: “Vạn niên là vạn niên nào?

Thành xây xương lính, hào đào máu dân”. Như vậy, Vũ Như Tô đã sai lầm khi lợi dụng quyền lực của bạo
chúa để thực hiện khát vọng nghệ thuật của mình.Chỉ đứng trên lập trường nghệ sĩ thuần tuý nên đã vô hình
chung, trở thành kẻ đối nghịch với nhân dân, gây đau khổ cho nhân dân.
Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

- Trang | 3 -


Hocmai.vn – Website học trực tuyến số 1 tại Việt Nam

Vĩnh biệt Cửu Trùng đài
Khóa học Luyện thi THPT quốc gia PEN - C: Môn Ngữ văn (Thầy Phạm Hữu Cường) – Nguyễn Huy Tưởng e. Nhân dân căm giận bạo chúa, đồng thời cũng oán trách, nguyền rủa, thậm chí là oán hận kiến trúc
sư đầy tài năng Vũ Như Tô và cuối cùng đã giết chết cả tên hôn quan bạo chúa Lê Tương Dực lẫn Vũ Như
Tô, đốt cháy cả Cửu Trùng Đài.Vũ Như Tô đúng là một nhân vật bi kịch. Ông không thể nào trả lời câu hỏi
“xây dựng Cửu Trùng Đài là đúng hay sai, là có công hay có tội? ”. Là một nghệ sĩ đầy tài năng và giàu
sáng tạo, Vũ Như Tô muốn khẳng định tài năng của mình, muốn tô điểm cho đất nước, muốn làm đẹp cho
đời, nhưng khát vọng nghệ thuật và đam mê sáng tạo của ông đã đặt lầm nơi lạc chốn, lạc điệu với thời thế,
xa rời thực tế, nên đã phải trả giá bằng chính sinh mệnh của bản thân và của cả công trình thấm đẫm mồ hôi
tâm não của mình.Thật đau đớn thay, bi kịch thay cho đến khi cuộc nổi loạn nổ ra, Đan Thiềm mặt cắt
không còn hột máu, hốt hoảng đến báo cho Vũ Như Tô, nếu không chạy trốn thì ông sẽ bị giết, nhưng Vũ
Như Tô vẫn không chịu đi và vẫn day dứt một câu hỏi: “Tôi có tội gì? Tôi làm gì nên tội? Làm gì phải
trốn?”. Và vẫn hi vọng thuyết phục được An Hoà Hầu, một kẻ cầm đầu một phe nổi loạn, song sự thực đã
diễn ra một cách phũ phàng tàn nhẫn, không như ảo tưởng của Vũ Như Tô. Khi tất cả chỉ là ảo vọng. Đan
Thiền và ông bị bắt, Cửu Trùng Đài bị thiêu huỷ thì ông mới bừng tỉnh, ngửa mặt lên trời mà cất lên tiếng
than ai oán tuỵệt vọng “Đốt thực rồi! Ôi Đảng ác! Trời ơi! Phú cho ta cái tài để làm gì. Ôi mộng lớn! Ôi
Đan Thiềm! Ôi Cửu Trùng Đài! Thôi thế là hết! Dẫn ta đến pháp trường”. Trong tiếng kêu than ấy, tiếng
“Đan Thiềm, mộng lớn Cửu Trùng Đài” dồn dập vang lên hoà nhập vào nhau thành khúc ca bi tráng, ai oán,
đầy tiếc thương. Đó chính là âm hưởng chủ đạo của đoạn trích “Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài”.
III . Phát biểu cảm nghĩ
1. Thương người nghệ sĩ có tài có tâm, đam mê nghệ thuật, khao khát sáng tạo, sẵn sàng hi sinh tất cả

cho cái đẹp nhưng xa rời thực tế, mà phải trả giá đắt bằng cả sinh mệnh và cả công trình nghệ thuật đầy tâm
huyết sáng tạo cuả mình
2. Không có cái đẹp tách rời cái chân cái thiện. Tác phẩm nghệ thuật không thể chỉ mang cái đẹp thuần
tuý, nó phải có mục đích chân chính là phục vụ nhân dân, phục vụ cuộc đời. “Văn chương không chỉ là văn
chương mà thực chất là cuộc đời, cuộc đời là nơi xuất phát và là nơi đi tới của văn chương”. Người nghệ sĩ
phải có hoài bão lớn, có khát vọng sáng tạo những công trình vĩ đại cho muôn đời, nhưng cũng biết xử lý
đúng đắn mối quan hệ giữa khát vọng đó với điều kiện thực tế cuộc sống với đòi hỏi của muôn dân.
3. Xã hội phải biết tạo điều kiện sáng tạo cho các tài năng, vun đắp tài năng, quý trọng nâng niu
những giá trị nghệ thuật đích thực.
Kết Luận :
Qua tấn bi kịch của người nghệ sĩ thiên tài Vũ Như Tô, Nguyễn Huy Tưởng gợi những suy nghĩ sâu
sắc về mối quan hệ giữa người nghệ sĩ với hoạt động sáng tạo nghệ thuật và thực tế đời sống nhân dân. Vì
vậy vấn đề tác giả đặt ra ngày ấy, giờ đây bước sang thiên niên kỉ mới, nó vẫn còn nguyên giá trị.

Nguồn

Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

:

Hocmai

- Trang | 4 -