I.
Đặt vấn đề
Bạo lực học đường(BLHĐ) không phải là điều gì mới. Nhưng sự gia tăng, bùng phát
về số lượng cũng như tính chất nghiêm trọng của vụ việc gần đây đã khiến xã hội hoang
mang, lo lắng. Tuy mức độ có khác nhau giữa các khu vực thành thị và nông thôn, đồng
bằng và miền núi song tổng số vụ liên quan đến bạo lực học đường đều gia tăng đáng kể.
Theo số liệu thống kê tổng hợp gần đây từ đường dây nóng của Cục Bảo vệ - Chăm
sóc trẻ em cho thấy, các vụ xâm hại và bạo lực đối với trẻ em trong gia đình tăng gấp 3
lần, tại cộng đồng tăng 7 lần và trong trường học tăng 12lần so với 10 năm về trước. Mỗi
năm, cả nước có khoảng 7000 đến 8000 vụ bạo hành và xâm hại tình dục trẻ em [5]
Theo các số liệu thống kê được báo cáo tại Hội nghị châu Á Thái Bình Dương lần thứ
2 về phòng chống tai nạn thương tích diễn ra tại Hà Nội, trong 3 năm 2005 - 2007, trung
bình mỗi năm ở nước ta có 475 trường hợp tử vong do tự tử và 114 trường hợp tử vong
trẻ em do bạo hành[4]
BLHĐ không chỉ diễn ra giữa học sinh - học sinh mà còn diễn ra giữa giáo viên - học
sinh, thậm chí là giữa giáo viên – giáo viên. BLHĐ xảy ra ở mọi bậc học và đặc biệt
nghiêm trọng ở lứa tuổi trung học phổ thông(THPT) [1,37]. BLHĐ bao gồm những hành
động bạo lực xảy ra trong môi trường học đường, hoặc những hành vi bạo lực ở lứa tuổi
học đường như bắt nạt, tát, đấm đá (cá nhân hoặc tập thể), có hoặc không sử dụng vũ khí
[24]. Nguyên nhân của thực trạng trên xuất phát từ nhiều khía cạnh như tâm lý của học
sinh, sự giáo dục của gia đình và nhà trường, ảnh hưởng của môi trường xã hội [6,45,55].
Bên cạnh những nguyên nhân đó là những hậu quả để lại không nhỏ của BLHĐ cả về thể
xác lẫn tinh thần [3]. Chính vì những lý do trên, em chọn viết bài tổng quan về chủ đề:
“thực trạng bạo lực học đường ở học sinh và các yếu tố liên quan”.
Trong những năm gần đây, BLHĐ đang ngày một tăng và trở thành một vấn đề nhức
nhối đối với nền giáo dục Việt Nam.Theo kết quả của một nghiên cứu về tình trạng lạm
dụng trẻ em ở Việt Nam của UNICEF năm 2003 có tới 72% trẻ em được hỏi cho rằng
mình bị bắt nạt, 70% bị hình phạt nhục hình, 51% bị bạo lực thân thể [13].
Theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong năm học 2011-2012, toàn quốc đã
xảy ra gần 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau trong và ngoài trường học, nhiều vụ có tính
chất nguy hiểm, gây thương tích, thậm chí tử vong. Bình quân cứ 10.000 học sinh thì có
một học sinh bị kỷ luật khiển trách, cứ 5.555 học sinh thì có một học sinh bị kỷ luật cảnh
cáo, cứ 11.111 học sinh thì có một học sinh bị thôi học có thời hạn vì đánh nhau [1].
II.
Phân tích vấn đề
Mức độ nghiêm trọng của vấn đề
Về phía học sinh
+ Học sinh đi bắt nạt: bị bạn bè xa lánh, kết quả học tập giảm sút, có thể bị nghỉ học
+ Học sinh bị bắt nạt: có thể bị ảnh hưởng đến quá trình phát triển tình cảm và xã
hội của trẻ cũng như các thành tích học tập ở trường. Bắt nạt cũng có thể để lại
hậu quả lâu dài như: ngại giao tiếp, và có ít bạn bè.
- Về phía gia đình – nhà trường – xã hội
+ Với gia đình; Cha mẹ, người thân gặp khó khăn trong việc hiểu con em mình,
không biết nguyên nhân vì sao mà con em mình khác bình thường. Từ đó thường đưa ra
những cách thức tìm hiểu làm tổn thương các em, tình cảm, hòa khí trong gia đình bị rạn
nứt.
+ Với nhà trường; Hành vi bạo lực học đường làm cho hoạt động giáo dục của
nhà trường bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thay vì tổ chức các hoạt động giáo dục đầy ý
nghĩa thì nhà trường phải tổ chức các Hội đồng kỷ luật, các cuộc họp phụ huynh và học
sinh để giải quyết các hệ quả của các em. Thầy cô, bạn bè lo lắng, mất tinh thần học tập,
tình đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau bị rạn nứt. Trường học trở thành “chiến trường” để các
em “thể hiện mình”. Hơn thế, các hành vi bạo lực còn lôi kéo một bộ phận học sinh tham
gia, làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới đạo đức học sinh và sự mô phạm của trường học.
+ Với xã hội; Bạo lực học đường giống như những hồi chuông cảnh báo cho toàn
xã hội về một bộ phận thế hệ trẻ đang “lệch lạc” giữa ngã ba đường của tuổi mới lớn, nó
ảnh hưởng nghiêm trọng tới trật tự an toàn xã hội, đặc biệt là với thanh thiếu niên – lực
lượng nòng cốt và thiết yếu của tương lai quốc gia. Biết bao nhiêu cuộc Hội thảo, các lực
lượng xã hội phải tham gia để chung tay giải quyết vấn nạn bạo lực học đường, các đề tài,
công trình nghiên cứu về hiện tượng này cũng theo đó mà được triển khai.
Quần thể đích chịu ảnh hưởng từ vấn đề là học sinh bị bắt nạt
Đặc điểm chung của quần thể đích: phần lớn rụt rè, ít bạn bè, thiếu kỹ năng để tự vệ hoặc
có hoàn cảnh gia đình bị kỳ thị, cá nhân bị khiếm khuyết.
III.
Phân nhóm và phân tích đối tượng đích
Đối tượng đích được phân nhóm theo vị thế xã hội và được chia thành 3 nhóm
chính:
-
Học sinh đi bắt nạt
-
Gia đình
-
Nhà trường và giáo viên.
Nhóm đối tượng đích là giáo viên và nhà trường.
Lợi ích và rào cản khi đối tượng thay đổi hành vi: sự tín nhiệm và yêu mến của
học sinh dành cho giáo viên thêm tăng, thành tích của lớp, trường tăng.
IV.
Yếu tố bên ngoài
Đối tác: học sinh trong lớp
Phụ huynh
V.
Yếu tố bên trong