Trêng THCS An D¬ng v¬ng

BÀI GIẢNG VẬT LÝ 8

Vải khô

GV: Đoàn Văn Tâm


KIỂM TRA BÀI CŨ:
1/ - Khi nào vật có cơ năng ?
- Kể các dạng của cơ năng.

16.1. Trong các vật sau đây, vật
nào không có thế năng?

- Lấy ví dụ vật đồng thời vừa A. Viên đạn đang bay.
có động năng vừa có thế năng .
B. Lò xo để tự nhiên ở một độ cao
so với mặt đất.
Trả lời:
- Khi vật có khả năng sinh
công, ta nói vật có cơ năng.

C. Hòn bi đang lăn trên mặt đất.

D.
LòMũi
xo bịtên
ép được
đặt ngay

trên
mặtcái
16.3.
bắn
đi
từ
- Thế năng và động năng là
đất.là nhờ năng lượng của mũi
cung
hai dạng của cơ năng.
tên hay của cánh cung? Đó là
- Ví dụ: Quả bóng đang bay dạng năng lượng nào?
trên cao…
Trả lời: Của cánh cung.
Đó là thế năng.


ĐẶT VẤN ĐỀ

Quan sát và dự đoán:
Trong quá trình
chuyển động của quả
bóng , thế năng và
động năng thay đổi
như thế nào?


BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG
I/ Sự chuyển hoá các dạng
cơ năng:


1) Thí nghiệm 1: Quả
bóng rơi

Quan sát


BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG
I/ Sự chuyển hoá các dạng
cơ năng:

1) Thí nghiệm 1: Quả
bóng rơi

Quan sát


BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG
I/ Sự chuyển hoá các
dạng cơ năng:
1) Thí nghiệm 1: Quả
bóng rơi

V trớ ca qu búng ang ri sau
nhng khong thi gian bng
nhau.
Quan sát
A

B



BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG
I/ Sự chuyển hoá các
dạng cơ năng:
1) Thí nghiệm 1: Quả
bóng
rơithời gian quả
- Trong
bóng rơi:
giả
Độ cao của quả bóng
m
tăng
dần, vận tốc của
quả
bóng
dần.
giả
Thế năng của quả bóng
m tăng
dần, còn động năng
của nó dần.

Quan sát


BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG
I/ Sự chuyển hoá các
dạng cơ năng:

1) Thí nghiệm 1: Quả
bóng rơi
- Trong thời gian quả
bóng
rơi:
- Trong
thời gian quả
bóng nảy lên:

Quan sát
*

A

tăng
Độ cao của quả bóng
giảquả
dần, vận tốc của
bóng
dần. mtăng
Thế năng của quảgiả
bóng
m năng
dần, còn động
của nó
dần.
B


BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG

I/ Sự chuyển hoá các
dạng cơ năng:
1) Thí nghiệm 1: Quả
bóng
rơithời gian quả
- Trong
bóng rơi:
giả
Độ cao của quả bóng
m
tăng
dần, vận tốc của
quả
bóng
dần.
giả
Thế năng của quả bóng
m tăng
dần, còn động năng
của
nó thời
dần.
- Trong
gian quả
bóng nảy lên:
tăng
Độ cao của quả bóng
giảquả
dần, vận tốc của
bóng

dần. mtăng
Thế năng của quảgiả
bóng

Quan sát

A

B


BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG
I/ Sự chuyển hoá các dạng
cơ năng:
1) Thí nghiệm 1: Quả
bóng
rơi bóng có thế
C4: - Quả
năng lớn nhất A
khi ở vị
trí và có thế B
năng
nhỏ nhất ở vị trí

Quan sát

A

- Quả bóng B
có động

năng lớn nhất khi Aở vị
và động năng nhỏ
nhất khi ở vị trí

B


BÀI 17. SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG
Nhận xét:

A

Khi quả bóng rơi, cơ năng đã
chuyển hoá từ dạng nào sang dạng
nào?
Khi quả bóng rơi: Thế năng chuyển
hoá thành động năng.
Khi quả bóng nảy lên, cơ năng
đã chuyển hoá từ dạng nào sang
dạng nào?
Khi quả bóng nảy lên: Động năng
chuyển hoá thành thế năng.

B

Quả bóng rơi

Quả bóng nảy lên



BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG
I/ Sự chuyển hoá các dạng
cơ năng:
1) Thí nghiệm 1: Quả
bóng
rơi 2: Con lc dao ng
2) Thớ nghim
Kéo con lắc lệch khỏi
vị trí cân bằng tới vị
trí A rồi thả tay ra.
Quan sát chuyển động
của
con
lắc
(Hình
17.2). Con lắc có độ cao
lớn nhất ở A và C, thấp
nhất ở vị trí cân bằng
B.
Tasỏt
lấy
trí
bằng
Quan
quvị
o
cacần
con lc
B
để

tính
Trlàm
li cỏcmốc
cõu hi
t C5
n các
độ
C8. cao.

A

C
h

B

V trớ cõn bng


BÀI 17. SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG

Quan s¸t

Sự chuyển hoá
cơ năng

Đi từ
Tăng
C5, A xuống B


Thế năng
chuyển hoá
thành động năng.

C6

*

*

Câu Dao động Vận
của
hỏi
tốc
con lắc

Đi từ
B lên C

Giảm

Ở vị trí
C7,
A và C

Bằng
0

*


C

C8

Ở vị
trí B

Lớn
nhất

Động năng
chuyển hoá
thành thế năng.

Thế năng lớn nhất .
Động năng nhỏ
nhất. (bằng 0)
Thế năng nhỏ nhất
(bằng 0). Động
năng lớn nhất.


BÀI 17. SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG

Nhận xét:
Trong chuyển động của con lắc đã có sự chuyển hoá
các dạng cơ năng như thế nào?
Trong chuyển động của con lắc đã có sự chuyển hoá liên
tục các dạng cơ năng : Thế năng chuyển hoá thành động
năng và ngược lại.

Có nhận xét gì về sự chuyển hoá cơ năng của con lắc
khi nó dao động xung quanh vị trí cân bằng B
Khi con lắc ở vị trí thấp nhất (cân bằng) thế năng đã
chuyển hoá hoàn toàn thành động năng. Khi con lắc ở vị trí
cao nhất, động năng chuyển hoá hoàn toàn thành thế năng.

Hãy tìm ví dụ trong thực tế về sự chuyển hoá lẫn
nhau giữa thế năng và động năng ?


BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG
I/ Sự chuyển hoá các dạng
cơ năng:
1) Thí nghiệm 1: Quả
bóng
rơi 2: Con lc dao ng
2) Thớ nghim
II/ Bo ton c nng:
Trong quỏ trỡnh c hc, ng
nng v th nng cú th chuyn
hoỏ ln nhau, nhng c nng
khụng i. Ngi ta núi c nng
c bo ton.
(Chỳ ý: Tt c cỏc thớ nghim
trờn u b qua ma sỏt).


BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG
I/ Sự chuyển hoá các dạng
cơ năng:

1) Thí nghiệm 1: Quả bóng
rơi
2) Thớ nghim 2: Con lc dao ng

II/ Bo ton c nng:
Trong quỏ trỡnh c hc, ng
nng v th nng cú th chuyn
hoỏ ln nhau, nhng c nng
khụng i. Ngi ta núi c nng
c bo ton.
(Chỳ ý: Tt c cỏc thớ nghim trờn
u b qua ma sỏt).

Ghi nhớ

* Động năng có thể
chuyển hoá thành
thế năng, ngợc lại thế
năng có thể chuyển
hoá thành động
năng.
* Trong quá trình cơ
học, động năng và
thế năng có thể
chuyển hoá lẫn nhau,
nhng cơ năng đợc bảo
toàn.


BÀI 17. SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG


III/ Vận dụng:
C9 Hãy chỉ ra sự chuyển hoá từ dạng cơ năng này sang dạng cơ
năng khác trong các trường hợp sau:

a)

b)

a) Thế năng cánh cung
động năng mũi tên
b) Thế năng nước
động năng.
c) - Khi vật lên cao: Động năng
Thế năng.
- Khi vật rơi xuống: Thế năng
Động năng.

c)


BI 17. S CHUYN HO V BO TON NNG LNG

III/ Vn dng:
Bài tập
Thả viên bi lăn trên một cái máng có
hình vòng cung (Hình vẽ)
a) ở vị trí nào viên bi có động
năng lớn nhất? Hãy chọn câu trả lời
đúng.


A

C

A. Vị trí C
B. Vị trí A
C. Vị trí B
D. Ngoài ba vị trí trên.
b) ở vị trí nào viên bi có thế
năng nhỏ nhất? Hãy chọn câu trả lời
đúng.
A. Vị trí B
B. Vị trí C
C. Vị trí A
D. Ngoài ba vị trí trên.

B


BÀI 17. SỰ CHUYỂN HOÁ VÀ BẢO TOÀN NĂNG LƯỢNG

III/ Vận dụng:
Chọn đáp án đúng. Có hai phát biểu:
I : Trong quá trình cơ học, động năng và thế năng có thể
chuyển hoá lẫn nhau, nhưng cơ năng được bảo toàn.
II : Nên khi một vật chuyển động, ở vị trí nào vật có động
năng lớn nhất thì thế năng của nó sẽ nhỏ nhất.
a. Phát biểu I và II đều sai.
b. Phát biểu I đúng, II sai.

c. Phát biểu I và II đều đúng.
d. Phát biểu I sai, II đúng.


NHIỆM VỤ VỀ NHÀ
- Học bài.
- Làm các bài tập trong bài 17 SBT.
- Làm các Phần A, B, C của Bài 18 SGK vào
vở bài tập.
- Đọc phần “ Có thể em chưa biết ”.


Bài học kết thúc,
Chúc các em về nhà
học bài tốt.


Quan sát

Phiếu học tập
Nhóm: ...
1. Điền từ thích hợp vào ô trống trong
bảng sau:
Sự chuyển hoá
Vị trí

*

*


*

Vận tốc

cơ năng

Từ A về B
Từ B lên C

2. Đánh dấu (X) và giá trị (nếu có) vào ô
trống ở mỗi vị trí trả lời đúng :
Vị
trí

A
B
C

Thế
năng
lớn
nhất
x

Động
năng
lớn
nhất

Thế năng

nhỏ nhất
(Giá trị nhỏ
nhất)

Động năng
nhỏ nhất( giá
trị nhỏ nhất)