BÀI GIẢNG
VẬT LÍ 9


KIỂM TRA BÀI CŨ
C1: Nêu kết luận về từ phổ, đường sức từ của
ống dây có dòng điện chạy qua?
TLC1:-Phần từ phổ bên ngoài của ống dây có dòng điện
chạy qua và bên ngoài của thanh nam châm giống nhau.
Trong lòng ống dây cũng có các đường sức từ, được sắp xếp
gần như song song với nhau.
-Đường sức từ của ống dây là những đường cong khép kín
-Giống như thanh nam châm,tại hai đầu ống dây, các đường
sức từ có chiều cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.


C2.Phát biểu quy tắc nắm tay phải. Hãy xác định chiều của
đường sức từ trong ống dây và các từ cực của ống dây biết
chiều mũi tên là chiều dòng điện? (theo hình sau).

A

B


TLC2:Quy tắc năm tay phải: Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn
ngón tay hướng theo chiều dòng điện qua các vòng dây thì ngón tay
cái choãi ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây.

N

S
A

B


BÀI GIẢNG VẬT LÝ 9

Bài 25
-TIẾT 29
SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP
NAM CHÂM ĐIỆN


Một
Tiết
nam châm
Bài 25:
điệnSỰ
mạnh
NHIỄM
có thểTỪ
hútCỦA
đượcSẮT,
xe tảiTHÉPnặng
hàng
27.
chục tấn, trong khi
NAM
đó chưa

CHÂM
có nam
ĐIỆN
châm vĩnh
cửu nào có được lực hút như vậy. Nam châm điện
được tạo ra như thế nào? Có gì lợi hơn so với nam
châm vĩnh cửu? Chúng ta cùng nghiên cứu bài này.


I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP

1. Thí nghiệm

a.Thí nghiệm 1

Bố trí thí nghiệm như hình 25.1
-Đóng công tắc cho dòng điện chạy
qua ống dây và quan sát góc lệch
của kim nam châm so với phương
ban đầu.
-Đặt lõi sắt non hoặc lõi thép vào
trong lòng ống dây.Đóng công tắc
quan sát góc lệch của kim nam châm.


K

Ống dây không có lõi thép (sắt non)

K


Ống dây có lõi thép (sắt non)


CÁC EM CÙNG QUAN SÁT LẠI THÍ NGHIỆM
Quan sát và cho nhận xét về góc lệch của kim nam châm
so với trường hợp ống dây không có lõi sắt (thép).

K

Ống dây không có lõi thép (sắt non)

K

Ống dây có lõi thép (sắt non)


I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP

Bố trí thí nghiệm như hình 25.2

1. Thí nghiệm

a.Thí nghiệm 1
NX: Góc lệch của kim nam châm trong
trường hợp ống dây có lõi sắt(thép) lớn
hơn.

b.Thí nghiệm 2


*Hãy cho biết hiện tượng gì xảy ra
với đinh sắt trong các trường hợp sau:
+Ống dây có lõi sắt non đang hút đinh
sắt. Ngắt khóa K
+Ống dây có lõi thép đang hút đinh
sắt. Ngắt khóa K


Ống dây có lõi sắt non

Ống dây có lõi thép


CÁC EM CÙNG QUAN SÁT LẠI THÍ NGHIỆM
Đinh sắt bị rơi

Ống dây có lõi sắt non

Đinh sắt bị không rơi

Ống dây có lõi thép

C1: Nhận xét về tác dụng từ của ống dây có
lõi sắt non và ống dây có lõi thép khi ngắt dòng điện qua ống dây.


I. Sù nhiÔm tõ cña s¾t,
1.
ThÝ
thÐp

nghiÖm
a. ThÝ nghiÖm 1

NhËn xÐt: Gãc lÖch cña
kim nam ch©m trong tr
êng hîp èng d©y cã lâi
s¾t hoÆc thÐp lín h¬n
gãc lÖch cña kim nam
ch©m trong trêng hîp èng
d©y kh«ng cã lâi s¾t
b. ThÝ nghiÖm 2
hoÆc thÐp.
NhËn xÐt: Khi ng¾t dßng
®iÖn ch¹y qua èng d©y lõi
s¾t non mÊt hÕt tõ tÝnh
cßn lâi thÐp vÉn gi÷ ®îc
tõ tÝnh l©u dµi


I. Sự nhiễm từ của sắt,
1.
Thí
thép
nghiệm
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2
2. Kết luận

Lõi sắt hoặc thép đã làm
tăng tác dụng từ của ống dây

có dòng điện chạy qua vì khi
đặt trong từ trờng sắt, thép
bị nhiễm từ và trở thành mt
na. điện, lõi sắt
nam
Khi châm
ngắt dòng
non mất hết từ tính còn lõi
thép vẫn giữ đợc từ tính.

Nguyên
nhân
nàosắt
đã
Sự nhiễm
từ của
làm
tăng có
tácgì
dụng
từ của
Sắt,thép
đ
ợc
dùng
và thép
khác
ống
dây có dòng điện
nhau?

để
làm
gì?
chạy qua?


I. Sự nhiễm từ của sắt,
1.
Thí
thép
nghiệm
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2
2. Kết luận

Lõi sắt hoặc thép đã làm
tăng tác dụng từ của ống dây
có dòng điện chạy qua vì khi
đặt trong từ trờng sắt, thép
bị nhiễm từ và trở thành mt
nam
Khi ngắt
châmdòng
na. điện, lõi sắt
non mất hết từ tính còn lõi
thép
vẫn giữ
đợc từ tính.
II. Nam
châm


1A - 22


Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn
điện
trong có lõi sắt non.

Hãy
tạo
Hãy cho
cho biết
biết cấu
ý nghĩa
của
namcon
châm
của các
số ghi
điện?
trên nam châm điện
trên hình?


I. Sự nhiễm từ của sắt,
1.
Thí
thép
nghiệm
a. Thí nghiệm 1

b. Thí nghiệm 2
2. Kết luận

Lõi sắt hoặc thép đã làm
tăng tác dụng từ của ống dây có
dòng điện chạy qua vì khi đặt
trong từ trờng sắt, thép bị
nhiễm
từ và dòng
trở thành
mt
Khi ngắt
điện,
lõinam
sắt
châm
na. hết từ tính còn lõi
non mất
thép
vẫn châm
giữ đợc từ tính.
II.
Nam

1A - 22

Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn
điện

trong có lõi sắt non.

Có thể làm tăng lực từ của nam
châm điện bằng cách tăng cờng
độ dòng điện chạy qua các vòng
dây hoặc tăng số vòng dây của
ống dây

Có những cách nào có
thể làm tăng lực từ của
nam châm điện?


So sánh các nam châm điện: a và b; c và d; b,d và
e nam châm nào mạnh hơn?
Nam ch©m b m¹nh
h¬n a
a)

b)

I = 1A
n = 250

c)
I = 1A
n = 500

d)

b)
I = 1A

n = 500

Nam ch©m d m¹nh
h¬n c
d)

I = 1A
n = 300

e)
I = 2A
n = 300

I = 2A
n = 750

I = 2A
n = 300

Nam
ch©m e
m¹nh h¬n
b vµ d
17


I. Sự nhiễm từ của sắt,
1.
Thí
thép




nghiệm
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2
2. Kết luận

Lõi sắt hoặc thép đã làm
tăng tác dụng từ của ống dây
có dòng điện chạy qua vì khi
đặt trong từ trờng sắt, thép
bị
nhiễm
và trở
thành

Khi
ngắttừ
dòng
điện,
lõi các
sắt
N
nammất
châm.
non
hết từ tính còn lõi
thép
vẫn châm

giữ đợc từ tính.
II.
Nam

C5:
Làm
thế
nào
C4:Nam
Tại sao
khi
chạm
C6:
châm
điện
có
nam
châm
điện
mất
lợi
íchchiếc
gì hơn
nam
mũi
kéo
vào
châm
vĩnh
cửu

hết
từ
tính?
Li th
đầu
thanh
nam
ca
nam
chõm in :
châm
thì
sau
đóchõm
Cú
th
ch
to
nam
Ch cn ngt dũng in i
mũi
kéo
hút
đ
ợc tng
cács
in
cc
mnh
bng

cỏch

Vỡ
khi
chm
vo
u
thanh
qua ng dõy ca nam chõm.
vụn
sắt?
vũng
v thỡ
tngmi
cng
nam dõy
chõm
kộoódũng
b

in
i qua
nhim
t ng
v dõy.
tr thnh mt
nam -chõm.
Mc
khỏc,
kộo

lm
Ch
cn
ngt
dũng
in
i
S
Cấu
tạo:
Gồm
ống
dây
dẫn
điện
bng
thộp
khụng
qua ng
dõynờn
l sau
nam khi
chõm
in
trong có lõi sắt non.
cũn
tip
xỳc vi nam chõm
Có thể làm tăng lực từ của nam
mt ht

t tớnh.
châm điện bằng cách tăng cờng na, nú vn gi c t tớnh
độ dòng điện chạy qua các vòng lõu di.
- Cú th thay i tờn t cc
dây hoặc tăng số vòng dây của
ca nam chõm in bng cỏch i
ống
dây
III. Vận dụng
chiu dũng in qua ng dõy.


Việc sử dụng Nam châm
điện thay cho các động cơ nhiệt để
vận chuyển hàng hoá(sắt, thép…)
trong sản xuất giúp phần bảo vệ môi
trường


I. Sự nhiễm từ của sắt,
1.
Thí
thép
nghiệm
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2
2. Kết luận

Lõi sắt hoặc thép đã làm
tăng tác dụng từ của ống dây

có dòng điện chạy qua vì khi
đặt trong từ trờng sắt, thép
bịKhi
nhiễm
từdòng
và trở
thành

ngắt
điện,
lõicác
sắt
nammất
châm.
non
hết từ tính còn lõi
thép
vẫn châm
giữ đợc từ tính.
II.
Nam
Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn
điện

trong có lõi sắt non.
Có thể làm tăng lực từ của nam
châm điện bằng cách tăng cờng
độ dòng điện chạy qua các vòng
dây hoặc tăng số vòng dây của
ốngVận

dây dụng
III.

Củng cố
So sánh sự nhiễm
từ của sắt và
thép
Giống nhau
Khác nhau
St, thộp khi
t trong t
trng, u b
nhim t.

Sau khi ó b
nhim t, st non
khụng cũn gi
c t tớnh lõu
di, cũn thộp thỡ
gi c t tớnh
lõu di


I. Sự nhiễm từ của sắt,
1.
Thí
thép
nghiệm
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2

2. Kết luận

Lõi sắt hoặc thép đã làm
tăng tác dụng từ của ống dây
có dòng điện chạy qua vì khi
đặt trong từ trờng sắt, thép
bịKhi
nhiễm
từdòng
và trở
thành

ngắt
điện,
lõicác
sắt
nammất
châm.
non
hết từ tính còn lõi
thép
vẫn châm
giữ đợc từ tính.
II.
Nam
Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn
điện

trong có lõi sắt non.
Có thể làm tăng lực từ của nam

châm điện bằng cách tăng cờng
độ dòng điện chạy qua các vòng
dây hoặc tăng số vòng dây của
ốngVận
dây dụng
III.

Cõu 1: Cỏch no mt thanh
thộp b nhim t ?
A. H trờn mt ngn la.
B. Cho c sỏt vi vi khụ.
C. t vo trong lũng mt ng
dõy cú dũng in chy qua.
D. gn ngun in.


I. Sự nhiễm từ của sắt,
1.
Thí
thép
nghiệm
a. Thí nghiệm 1
b. Thí nghiệm 2
2. Kết luận

Lõi sắt hoặc thép đã làm
tăng tác dụng từ của ống dây
có dòng điện chạy qua vì khi
đặt trong từ trờng sắt, thép
bịKhi

nhiễm
từdòng
và trở
thành

ngắt
điện,
lõicác
sắt
nammất
châm.
non
hết từ tính còn lõi
thép
vẫn châm
giữ đợc từ tính.
II.
Nam
Cấu tạo: Gồm ống dây dẫn
điện

trong có lõi sắt non.
Có thể làm tăng lực từ của nam
châm điện bằng cách tăng cờng
độ dòng điện chạy qua các vòng
dây hoặc tăng số vòng dây của
ốngVận
dây dụng
III.


Cõu 2: Chn cõu khụng ỳng
trong cỏc cõu sau dõy .
A. Khi t trong ttrng st,
thộp v mt s vt liu t khỏc
u b nhim t.
B. Khi khụng cho dũng in chy
qua ng dõy nam chõm in vn
cũn t tớnh.
C. Dựng nam chõm in trong
sn xut thay cho ng c nhit
l mt bin phỏp bo v mụi
trng.
D. Khi tng cng dũng in
chy qua cỏc vũng dõy ca nam
chõm in thỡ t tớnh ca nam
chõm in tng lờn


KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM
1.Sự nhiễm từ của các
vật liệu sắt từ.
-Các vật liệu sắt từ như

2. Nam châm điện:

sắt,thép,coban, niken….đặt
trong từ trường đều bị nhiễm
từ .
- Sau khi bị nhiễm từ thì sắt non
không giữ được từ tính lâu

dài, còn thép thì giữ được từ
tính lâu dài.

-

-

-

Nam châm điện là một ống
dây dẫn trong có đặt một lõi
sắt non.
Khi cho dòng điện chạy qua
ống dây nó có thể tạo ra xung
quanh nó một từ trường.
Có thể làm tăng lực từ của một
nam châm điện tác dụng lên
một vật bằng cách tăng cường
độ dòng điện qua ống dây hay
tăng số vòng của ống dây


Xin ch
â
n
thành
cảm ơ
n
quý th
ầy cô

v
à
các em
đ
ã
lắng n
ghe.