PHƯƠNG PHÁP THỊ TRƯỜNG TRONG ĐỊNH GIÁ DOANH NGHIỆP
GVHD: TS. NGUYỄN THỊ UYÊN UYÊN

LOGO


LOGO

Nội dung
1

Mục tiêu của chương

2

Các khái niệm cơ bản

3

4

5

6

Nguyên tắc và nội dung phương pháp

Quy trình định giá

Ưu và nhược điểm của phương pháp

Điều kiện áp dụng phương pháp


1. Mục tiêu chương

LOGO

 Nắm được quy trình định giá theo phương pháp tiếp cận thị trường.
 Nắm được cách tìm được công ty tương đồng và cách điều chỉnh các báo cáo tài chính
của công ty mục tiêu.

 Nắm được mô hình định giá và điều chỉnh các bội số giá để tìm ra giá trị công ty mục
tiêu.


2. Các khái niệm cơ bản

LOGO

 Công ty tương đồng là công ty có đặc điểm giống với công ty cần định giá. Đặc điểm giống
với công ty cần định giá ở đây được hiểu là công ty tương đồng phải tương thích với công ty
mục tiêu về các tiêu chí như ngành nghề kinh doanh, quy mô công ty, hiệu quả hoạt động,
đặc thù ngành, tính đa dạng vùng miền…

 Công ty mục tiêu là công ty cần định giá.


3. Nguyên tắc và nội dung phương pháp định giá dựa trên cơ sở thị trường

LOGO


Nguyên tắc định giá:

 Nguyên tắc cơ bản được sử dụng trong phương pháp định giá dựa trên cơ sở thị trường là tìm ra được
công ty tương đồng với công ty mục tiêu. Tuy nhiên, việc xác định công ty tương đồng phụ thuộc rất
lớn vào kinh nghiệm chuyên môn của nhà định giá. Cụ thể, nhà định giá phải xem xét đến các yếu tố
định tính của công ty mục tiêu như ngành nghề sản xuất kinh doanh, tính chất sản phẩm, năng lực quản
lý của ban điều hành công ty, rủi ro công ty đang phải đối mặt... để tìm ra được công ty tương đồng
thích hợp nhất với công ty mục tiêu.


3. Nguyên tắc và nội dung phương pháp định giá dựa trên cơ sở thị trường

LOGO

Nguyên tắc định giá:

 Tương đồng bên ngoài là tương đồng về các chỉ tiêu như:
 Mức độ đa dạng ngành nghề, lĩnh vực hoạt động và hệ thống phân phối
 Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro kinh doanh mà công ty đang phải đối mặt như tính chất sản phẩm, tuổi
thọ sản phẩm, các thay đổi trong tính chất nguyên vật liệu, nguồn cung nguyên vật liệu…


3. Nguyên tắc và nội dung phương pháp định giá dựa trên cơ sở thị trường

LOGO

Nguyên tắc định giá:

 Tương đồng bên trong là tương đồng về:

 Các chỉ tiêu đánh giá về mức độ sử dụng đòn bẩy tài chính
 Các chỉ tiêu đánh giá về quy mô công ty có các chỉ tiêu đánh giá về quy mô như sau: doanh thu, tài sản,
giá trị vốn hóa thị trường, số lượng công nhân…






Các chỉ tiêu đánh giá về hiệu quả kinh doanh (nhóm tỷ số hoạt động)
Chu kỳ sống của công ty
Năng lực quản trị công ty
Thương hiệu công ty…


3. Nguyên tắc và nội dung phương pháp định giá dựa trên cơ sở thị trường

LOGO

Chú ý 1:

 Trên thực tế sẽ không có công ty nào là tương đồng hoàn toàn với công ty mục tiêu, do đó
việc xác định tiêu chí nào để tìm ra được công ty tương đồng với công ty mục tiêu là còn tùy
vào kinh nghiệm của nhà định giá. Và trên thực tế, nhà định giá thường xác định công ty
tương đồng dựa vào việc tương đồng theo trình tự sau: tương đồng về ngành nghề sản xuất
kinh doanh, tương đồng về quy mô, tương đồng về các chỉ tiêu tài chính...


3. Nguyên tắc và nội dung phương pháp định giá dựa trên cơ sở thị trường


LOGO

Chú ý 2:

 Nhà định giá khi sử dụng phương pháp thị trường để định giá doanh nghiệp cũng phải xem xét đến yếu
tố kỳ vọng của nhà đầu tư về công ty mục tiêu ở tương lai, đây là một trong những lý do làm cho giá trị
thực (giá trị định giá từ phương pháp tiếp cận thị trường) sẽ bị điều chỉnh.

 Theo phương pháp tiếp cận thị trường có ba mô hình thường được sử dụng để định giá, đó là:
• Mô hình vốn hóa thị trường đối với các công ty đã niêm yết.
• Mô hình thị giá so sánh đối với các công ty chưa niêm yết.
• Mô hình dữ liệu thị trường trực tiếp (DMDM).


3.1. Mô hình vốn hóa thị trường đối với các công ty đã niêm yết

LOGO

 Mô hình vốn hóa thị trường đối với các công ty đã niêm yết đỏi hỏi nhà định giá phải tiến hành so sánh
thông tin giữa các công ty niêm yết (nhóm công ty tương đồng) và công ty mục tiêu. Sau đó, nhà định
giá sẽ ước tính giá trị thực của công ty mục tiêu bằng cách điều chỉnh giá cơ sở của công ty tương đồng
để tìm ra giá của công ty mục tiêu.



Khi lựa chọn mô hình này để định giá, nhà định giá cần phải xem xét tính đầy đủ và tin cậy của thông
tin để có thể ước tính ra giá trị thực của công ty mục tiêu.


3.2. Mô hình thị giá so sánh đối với các công ty chưa niêm yết


LOGO

 Mô hình thị giá so sánh đối với các công ty chưa niêm yết dựa trên giao dịch của các công ty chưa niêm
yết được thu thập từ các nguồn dữ liệu khác nhau.

 Tuy nhiên khi tiến hành định giá các công ty chưa niêm yết, các nhà định giá lại ưu tiên sử dụng
phương pháp định giá dựa trên cơ sở thu nhập hoặc tài sản hơn là theo phương pháp thị trường vì vấn
đề thông tin của các giao dịch trên thị trường. Điều đáng lưu ý ở đây là chứng khoán của các công ty đã
niêm yết thường có tính thanh khoản rất cao và giá thường hay biến động. Điều này làm cho nhà định
giá phải điều chỉnh các bội số rất nhiều, từ đó ảnh hưởng đến kết quả định giá của công ty chưa niêm
yết


3.3. Mô hình dữ liệu thị trường trực tiếp (DMDM)

LOGO

 Theo mô hình này, nhà định giá sẽ dựa vào các giao dịch mua bán của các công ty chưa niêm yết để tìm
ra giá trị của công ty mục tiêu. Điểm khác biệt của mô hình này so với mô hình thị giá so sánh là mô
hình này dựa trên số lượng đáng kể các giao dịch mua bán của các công ty chưa niêm yết đại diện cho
thị trường được thu thập từ các nguồn dữ liệu khác nhau.

 Trên thực tế thì mô hình này là một trong những mô hình được sử dụng phổ biến nhất trong lĩnh vực bất
động sản (BĐS) và mô hình này còn được gọi là mô hình so sánh giá trị. Ở Mỹ có một tổ chức chuyên
cung cấp dữ liệu về các giao dịch bất động sản là các căn hộ chung cư mà nhà định giá có thể thu thập
được là tổ chứ MLS.


4. Quy trình định giá doanh nghiệp theo phương pháp tiếp cận thị trường


LOGO

 Từ các mô hình trên cho thấy nhà định giá muốn tìm ra giá trị thực cho công ty mục tiêu cần phải thực
hiện ba bước sau:

•
•
•

Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu.
Bước 2: Tìm ra công ty/nhóm công ty tương đồng.
Bước 3: Ước tính ra giá trị thị thực của công ty mục tiêu dựa trên giá cơ sở của công ty tương đồng.


Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu

LOGO

Phân tích tình hình tài chính công ty mục tiêu:

 Đánh giá tình hình tài chính của công ty so với ngành và so với đối thủ cạnh
tranh.

 Nhận diện được các bất thường trong tình hình tài chính của công ty mục tiêu.
 Đánh giá tiềm năng triển vọng của công ty mục tiêu.


Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu


LOGO

Điều chỉnh trên báo cáo thu nhập
Mục tiêu: Điều chỉnh các khoản mục bất thường trên Báo cáo thu nhập về trạng thái bình thường ở cả công ty tương đồng và
công ty mục tiêu. Từ đó làm căn cứ để tính toán các bội số điều chỉnh.
Các khoản mục thường được điều chỉnh theo phương pháp này:
- Điều chỉnhText
thu nhập/chi phí không đến từ HĐKD của DN: Các khoản mục thu nhập/chi phí không đến từ HĐKD của DN
cần được tách ra khỏi Báo cáo thu nhập của công ty mục tiêu.
Text

Concept

Ví dụ: Một công ty sản xuất thiết bị y tế điện tử có:

-

Text

Vốn lưu động vượt trội là $10,000,000 được đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm cao với lãi suất 5%.
Text

Text

Thu nhập trước thuế của công ty (không bao gồm thu nhập từ việc mua trái phiếu doanh nghiệp trên) là $1,000,000. Giả sử
công ty không chịu thuế TNDN.

-

Giả sử nhà định giá tìm được công ty tương đồng với công ty này và công ty tương đồng có bội số giá trên thu nhập (P/E) là

12. Và công ty không bị đánh thuế TNDN trong trường hợp này?

Yêu cầu: xác định giá trị thực của công ty mục tiêu?


Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu

LOGO

Giải:
Cách 1: Nếu tính khoản thu nhập đến từ trái phiếu
Ta có:
Thu nhập từ trái phiếu: 10,000,000x5% = 500,000$
Tổng thu nhập trước
Text thuế của công ty: 1,000,000$ + 500,000$ = 1,500,000$
Giá trị của công ty mục tiêu: 1,500,000*12 + 10,000,000 = 28,000,000$
Text

Concept

Text

Cách 2: Nếu không tính khoản thu nhập đến từ trái phiếu
Tổng thu nhập trước
Text thuế: 1,000,000$

Text

Giá trị công ty đến từ thu nhập thuần HĐKD: 1,000,000*12= 12,000,000$
Giá trị của công ty mục tiêu: 10,000,000 + 12,000,000= 22,000,000$


Kết luận: khi tiến hành định giá một công ty hoạt động trong những lĩnh vực hay ngành kinh doanh khác nhau với các tài
sản khác nhau, cần thiết phải tách riêng các hoạt động sản xuất kinh doanh, tài sản đó ra và định giá chúng một cách riêng
biệt.


Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu

LOGO

Điều chỉnh tiền lương bất thường dành cho chủ sở hữu công ty

-

Khoản tiền lương “vượt trội” này ở các công ty cần được đưa ra ngoài khoản mục chi phí. Mức chuẩn
ở đây để so sánh là mức tiền lương của trung bình ngành.

-

Trường hợp ngược lại khi khoản tiền lương trả cho chủ sở hữu được cho là nhỏ hơn so với mức thì
cần điều chỉnh tăng thêm trong khoản mục chi phí.


Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu

LOGO

Điều chỉnh các khoản thuế đánh trên thu nhập

-


Việc điều chỉnh này đến từ các mức thuế khác nhau đối với công ty chưa niêm yết và niêm
yết theo luật của Mỹ.

-

Các mức thuế khác nhau sẽ ảnh hưởng tới thu nhập ròng hay dòng tiền từ đó có thể sai lệch
kết quả định giá.


Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu

LOGO

Điều chỉnh các vấn đề bất thường

-

Các vấn đề bất thường trong báo cáo thu nhập cần được nhìn nhận tương tự đối với khoản
thu nhập/chi phí không đến từ HĐKD chính trong công ty.

-

Nhà định giá cần bóc tách chúng ra khỏi việc định giá. Tuy nhiên sau đó cần đưa thêm yếu
tố này để xem xét tác động của việc có thêm yếu tố này ảnh hưởng như thế nào đến kết quả
định giá.


Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu


LOGO

Điều chỉnh trên bảng cân đối kế toán
Mục tiêu: Điều chỉnh các khoản mục bất thường trên Bảng cân đối kế toán về trạng thái bình thường ở cả
công ty tương đồng và công ty mục tiêu. Từ đó làm căn cứ để tính toán các bội số điều chỉnh.

Một số khoản mục cần điều chỉnh trên bảng cân đối kế toán gồm:

-

Tài sản/nợ phải trả không tham gia vào hoạt động SXKD
Hàng tồn kho
Nợ và vốn luân chuyển.


Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu

LOGO

 

Mô hình tính điểm tương đồng:

Trong đó: là điểm của chỉ tiêu thứ k.

Giả sử nhà định giá đang tiến hành định giá công ty A (công ty này là công ty đã
niêm yết) và nhà định giá sử dụng các tiêu chí tìm ra công ty tương đồng với công
ty A theo trình tự các chỉ tiêu như sau: tương đồng về ngành và tương đồng về quy
mô.



Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu

LOGO

Mô hình tính điểm tương đồng:
Về chỉ tiêu ngành: Ngành sẽ được nhà định giá chia thành các mức độ tương đồng như sau: Không tương đồng khi hai công ty
hoạt động khác ngành, Tương đồng ít khi hai công ty hoạt động trong cùng lĩnh vực, Tương đồng vừa khi hai công ty hoạt động
trong cùng nhóm ngành, Tương đồng cao khi hai công ty hoạt động trong cùng ngành và Tương đồng hoàn toàn khi hai công ty
hoạt động trong cùng tiểu ngành.
Về chỉ tiêu quy mô: Nhà định giá chia chỉ tiêu này thành các mức độ tương đồng như sau: Không tương đồng khi chênh lệch
trong doanh thu của hai công ty >= 40%, Tương đồng ít khi chênh lệch trong doanh thu của hai công ty từ 30% đến dưới 40%,
Tương đồng vừa khi chênh lệch trong doanh thu của hai công ty từ 20% đến dưới 30%, Tương đồng cao khi chênh lệch trong
doanh thu của hai công ty từ 10% đến dưới 20%, Tương đồng hoàn toàn khi chênh lệch trong doanh thu của hai công ty <= 10%.


Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu

Mô hình tính điểm tương đồng:



Về chỉ tiêu ngành:

Không tương đồng: khác lĩnh vực - 0 điểm
Tương đồng ít: cùng lĩnh vực – 10 điểm
Tương đồng vừa: cùng nhóm ngành – 20 điểm
Tương đồng cao: cùng ngành – 30 điểm
Tương đồng hoàn toàn: Cùng tiểu ngành - 40 điểm




Về chỉ tiêu quy mô:

Không tương đồng: chênh lệch trong doanh thu >= 40%: 0 điểm
Tương đồng ít: chênh lệch trong doanh thu từ 30% đến dưới 40%: 5 điểm
Tương đồng vừa: chênh lệch trong doanh thu từ 20% đến dưới 30%: 10 điểm
Tương đồng cao: chênh lệch trong doanh thu từ 10% đến dưới 20%: 15 điểm
Tương đồng hoàn toàn: chênh lệch trong doanh thu <= 10%: 20 điểm

LOGO


Bước 1: Phân tích tình hình tài chính và điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty mục tiêu

LOGO

Chú ý: Ngoài việc sử dụng mô hình tính điểm mà nhóm tác giả đã trình bày ở trên để tìm ra
được công ty tương đồng thì nhà định giá có thể sử dụng thêm cách khác. Đó là dựa vào đánh
giá chuyên môn của chính nhà quản trị doanh nghiệp của công ty mục tiêu hoặc dựa vào các
đánh giá phân tích của chuyên gia định giá hoặc của các công ty khảo sát thị trường.


Bước 2: Tìm (nhóm) công ty tương đồng

LOGO

 Mục tiêu: Sau bước này, ta sẽ xác định được (nhóm) công ty tương đồng, trong đó sẽ bao gồm:
•


Sử dụng các nguồn thông tin khác nhau để tìm ra danh sách các công ty tương đồng về ngành nghề hoạt động kinh doanh với công ty mục tiêu.
Hay nói cách khác, việc tìm ra nhóm công ty tương đồng về ngành nghề hoạt động kinh doanh được ưu tiên để xem xét. Trong đó, nhà định giá
cần xem xét một cách chi tiết hoạt động kinh doanh của các công ty này và loại bỏ các công ty có quá nhiều khác biệt so với công ty định giá.

•

Nhà định giá sau khi đã tìm được các công ty tương đồng về ngành nghề sản xuất kinh doanh với công ty mục tiêu thì cần xem xét đến chỉ tiêu
tương đồng thứ hai đó là tương đồng về quy mô.

•

Sau đó, nhà định giá cần thu thập một cách chi tiết tất cả các thông tin tài chính (cả trong quá khứ và triển vọng ở tương lai) của công ty mục
tiêu để đánh giá các tiêu chí tương đồng về tình hình tài chính của công ty mục tiêu với công ty khác và đặt các dữ liệu này tương thích với nhau
để có thể so sánh một cách dễ dàng.

•

Cuối cùng, nhà định giá sẽ sử dụng mô hì nh tính điểm (scorecard) để chọn được công ty tương đồng nhất với công ty mục tiêu.