NHỮNGiCĂUiC^^UỴÊN

THIEn V

à NTHỦ

VỊ

Chúng ta quen gọi vầng trăng cong cong đâu tháng là trăng
non, phân bên phải của Mặt trăng rốt tròn, buổi chiều tối có thể
nhìn thấy. Trăng xế vào cuối tháng cũng có hình lưõi liềm, nhưng
mạt bẽn trói của trăng thì tròn, xuất hiện khoảng tầm bình minh.
Lúc này, bạn sẽ phát hiện ra: Trống non và trăng xế rốt giống
nhau, đều giống một lưỡi liềm cong cong. Vậy thì lòm thế nào để
phân biệt chúng đây?
Có một phưong pháp phân biệt rất đon giản, hãy nhó nhé,
để sau này khi bạn nhìn thấy vâng trăng lưỡi liềm trên bâu tròi,
bạn sẽ biết đó là trăng non hay trăng xế.
Phồn được chiếu sáng ỏ trăng non sẽ quay mặt sang bẽn
phải; còn phân được chiếu sóng quay sang trái lò trăng xế. Ngoài
ra, còn một phưong pháp nữa cũng rất đon giản: Hình dạng của
trăng xế giống chữ cói c. Do đó, nếu Mặt trăng có hình giống chữC
lò trăng xế; nếu không phải chữ c thì đưong nhiên lò trồng non rồi.


Mặt trăng

Tuy nhiên, phương pháp phân biệt này lại chỉ có thể áp dụng
được ở bán cầu Bắc, bởi vì trên bầu trởi ở bán cầu Nam, hướng
nhô ra của trăng non và trăng xế ngược lọi với bón cầu Bắc. Trăng
non ở bán cầu Nam có phần phát sóng quay sang trói, trăng xế

thì có phần phát sóng quay sang phải. Nắm vững được quy luật
này, cho dù bạn ở bán cầu nào cũng có thể phân biệt rõ ròng
trăng non và trăng xế rồi.
Nhưng cho dù là ở bán cầu Bắc cũng có những khu vực
ngoại lệ. Ví dụ: Khu vực nằm ỏ phía Nam bón cầu Bắc vò ở gần
xích đạo, vầng trõng lưỡi liềm nhìn thấy ở đây rất nghiêng, còng
về phía Nam thì còng nghiêng. Tới gần xích đạo, chúng ta thđy
vầng trăng như một con thuyền đang lơ lửng trẽn mặt biền.


NHỮNC^eẬU CHUYỆN
THIÊN VĂN THÚ VỊ

Do đó, người ở nhũng khu vực độc biệt này nếu muốn phân
biệt trăng non hay trăng xế thì buộc phải dùng phưong pháp của
thiên vỡn học. Đó là vào buổi sóng, trăng nhìn thấy ỏ phưong
Đông lò trăng xế; còn vào buổi chiều, trăng nhìn thđy ỏ phưong
Tây lò trăng non.
Sự thay đổi của AAặt trăng tạo nên một cảnh quan rất độc
đáo vào ban đêm , bỏi vậy, hdy thoải m ói thưổng thức ánh
trăng nhé!


— \ Bài học từ viện bảo tàng V

Thời điểm sáng nhất của ánh trăng
Thời điểm M ặ t trăng tròn nhất/ sáng nhất là vào ngày “rằm”.
\ /Ạ

Vậy


«

^ „ »

|\

ram là 31 (
Ngày 1 5 / 1 6 âm hch/ toàn bộ phần đước chiếu sáng của

M ặ t trăng đều quay về phía Trái dất/ M ặ t trăng mà chúng ta
nhìn thấy tròn xoC/ đước gọi là “trăng tròn”/ hay còn gọi là “trăng
rằm” . Theo như quy đmh cách tính hch âm/ thời điểm “rằm” là
thời điểm mà trăng tròn nhất/ sóm nhất có thể là vào sáng sớm
ngày 1 5 / muộn nhất sẽ xuất hiện vào sáng sóm ngày 1 7 .

Phía sau Mặt trăng có cái gì?
Năm 1 9 5 9 / tàu Luna 3 của Liên Xô đã chụp đước những
bức ảnh đầu tiên từ phía sau M ặ t trăng. Các nhà thiên văn học đã
nhận ra hđn 5 0 0 loại vật thể/ trong đó đa số là các dãy núi hình
vòng cung.
Đ ia hình ò phía sau M ặ t trăng nhấp nhô/ thậm chí còn
không tìm dưực một mảnh dất bằng phẳng.

fl0 7 ^


CH ÙM SAISKĩỈỊlEDI
Heracles là một á thần, con trai của thần Zcus và một người
phàm tục.

Hera cô ý khiến Heracles phát điên và giết chết vỢ con mình.
Sau khi tỉnh dậy, Heracles vô cùng hối hận và đau lòng, chàng xin
quốc vương giao cho chàng nhiệm vụ thật khó khăn đế đền tội,
quốc vương bèn phái chàng đi giết một con sư tử ăn thịt người.
Heracles vào rừng sâu để tìm con sư tử, chàng đã thử giết nó
bằng cung tên, rồi sau đó bằng gươm, nhưng mũi tên bị lớp da sư
tử chặn lại, gươm thì gãy. Nó vốn là một con sư tử siêu phàm, bất
tử với một tấm thân không hề sỢ kiếm cung. Cuối cùng, Heracles
đành phải chiến đấu với con sư tử, trận chiến vô cùng khốc liệt,
nhưng cuối cùng chàng đã kẹp chết đưỢc con sư tử bằng sức mạnh
của mình.
Để tưởng nhớ dũng khi chiến đấu
của con sư tử, Hera đã cho nó lên trời,
biến thành chòm sao Sư Tử.


GHÒMSADXÍiíNDpiiOl
Một hôm, nàng Persephone - con gái độc nhất của nữ thần
nông nghiệp Demeter khi đang

ở

trong sơn cốc thì chợt nhìn thấy

một đóa hoa thủy tiên màu bạc rất đẹp. Khi nàng đưa tay chạm vào
bông hoa thì bỗng dưng mặt đất nứt đôi, thì ra thần chết Hades vì
quá say mê nàng nên đã nghĩ cách để cướp nàng.
Nữ thần Demeter vô cùng buồn bã, bỏ bê công việc của mình
để lên đường di tìm con gái.
Nhân gian thiêu vắng nữ thần nông nghiệp, các hạt giống

không thể nảy mầm, đất đai cằn cỗi, con người đã sắp chết đói.
Zeus bèn ra lệnh cho Hades thả Persephone ra, Hades không thể
không nghe, nhưng lại âm thầm cho Persephone ăn một thứ, khiến
cho, nàng sẽ không thể sống đưỢc trên nhân gian.
Zeus đành phân xử như sau: “Trong một năm, Persephone
có bốn tháng

ở

lại với chổng, thời gian còn lại ở với mẹ trên

thiên đàng”. Từ đó về sau, chỉ cần thấy mặt
đất chìm trong sương giá là mọi người biết rằng
Persephone đang d dưới địa ngục,
không thê mang mùa xuân ấm áp đến
cho vạn vật.


4

ẼSgũ1| ữ
Q â s ^ e a ĩ)

1. Trên tròi có bao nhiêu ngôi sao

2. Nguồn gốc tên gọi của các chòm sao
3. Vén tấm mòn bí một về tên các chòm sao
4. Các hành tinh thích chổi trò "mèo vòn chuột"
5. Sao Bắc Cực nằm ỏ đâu?
6. Tinh đổ lò tấm bản đổ tìm kiếm các vì sao

Truyền thuyết về các chòm sao: Thiên Bình, Bò Cạp


Bí mật các vì sao I

'ị

Bài 1

Trên trời có bao nhiêu ngôi sao

Mỗi buổi tối đẹp trời, khi nhìn

trên trời có bao nhiêu ngôi sao
khống? Muốn đếm chính xác được số
ngôi sao trên bâu trời quả
là một việc khó khăn. Bải vì có những ngôi sao rất
nhỏ, ánh phàn quang yếu, trông nó thoắt ổn thoắt
hiện, đặc biệt là những ngôi sao ỏ gần đường
chôn tròi, có lúc không thể nhìn thấy bằng mắt
thường được.

*

í v

V

í


J ^ ! Ĩ5 V 'jíi5 '


NHỮNGXĂU^CHUYỆN

THllĩTm ^HUVỊ
Một điều nữa là: Các ngôi sao cũng giống như Mạt trời, mọc
ỏ đằng Đông và lặn ở đằng Tây. Khi bạn còn chưa kịp đếm hết số
sao ỏ phía Tây thì chúng đổ lặn mốt rồi; còn khi bạn vừa đếm hết
số sao ỏ phưong Đông thì một ngôi sao mói lợi mọc lên, bạn có
thể bị nhâm lẫn.
Có thể bạn sẽ cho rằng, không có cách nào đếm được số
sao trên bâu trời.
Thực ra, chắc chắn có thể đếm được cóc vì sao trên bâu tròi
mò mắt thường nhìn.
Cóc nhò thiên võn học đõ chia cóc ngôi sao trên bầu trời ra
thành 88 chòm sao lớn. Bâu tròi phía Bắc (Iđy ranh giói lò xích
đạo thiên câu) có 29 chòm sao; bổu tròi phía Nam có 46 chòm
sao; phía Nam vò Bắc gần xích đạo thiên cầu có 13 chòm sao.
Chỉ cần chúng ta kiên nhẫn, đếm hết chòm sao này rồi đếm sang
chòm sao khóc thì chắc chắn có thể đếm được những ngôi sao
mò mắt thường nhìn thấy.
Cóc nhò thiên văn học còn chia độ sóng của cóc ngôi sao ra
thành nhiều cốp bậc: Sao rốt sóng lò sao cấp 1, tiếp theo là cấp
2, cấp 3... Mắt thường có thể nhìn thđy tói sao cốp 6. Thõng qua
việc đếm cóc ngôi sao thật tỉ mỉ, những ngôi sao có thể nhìn thấy

112



Bí mật các vì sao

u ĩ ỉên vẵ

bằng mắt thường trẽn bâu trời thực ra khống nhiều như tưởng
tượng của chúng ta. Ví dụ: Sao cốp 1 có 20 ngôi, sao cấp 2 có 46
ngôi, sao cắp 3 có 130 ngôi, sao cốp 4 có 458 ngồi, sao cốp 6 có
4.840 ngôi. Từ sao cốp 1 tói sao cấp 6, nếu cộng lại thì có khoảng
6.974 ngôi sao. Không chỉ như vậy, cùng một lúc, một người chỉ
có thể nhìn thấy một nửa số ngôi sao trẽn bầu tròi, nửa còn lại
nằm ở bên dưới, chúng ta không nhìn thấy. Do đó, vào
bđt cứ thòi gian nào, số ngôi sao mò
bạn nhìn thấy cũng chỉ vào khoảng
3.000 ngôi sao.


NHỮNGiCĂUịCtjTHIẾN VÃ r / THU V| ■

Nếu chúng ta dùng kính viễn vọng thì sẽ khác, cho dù chỉ
dùng m ột cái kính viễn vọng logi nhỏ cũng có thể nhìn được
khoảng 50 nghìn ngôi soo trỏ lẽn. Loại kỉnh viễn vọng lớn nhất
hiện noy có thể nhìn thấy trẽn một tỉ ngôi soo. Thực ro, số lượng
cóc ngôi soo trong vũ trụ khống chỉ có như thế, những ngôi soo
mò cóc nhò thiên văn học hiện đại nhìn thấy chỉ lò một phần rốt
nhỏ củo vũ trụ mò thôi.

OA'

1141

— { Bài học từ viện bảo tàng >
Trên trời có bao nhiêu ngôi sao?
Ông Trương Ngọc Khánh, chủ nhiệm Câu lạc bộ thiên văn
nghiệp dư H à Nội cho biết: Vào một dêm dẹp trời, chúng ta có
thể quan sát dưỢc bằng mắt thường khoảng 3 . 0 0 0 ngôi sao trên
bầu trời dêm. Những ngôi sao này có dộ sáng từ cấp 1 dến cấp 6.
Trong khi dó, theo số liệu nghiền cứu năm 2 0 1 0 của cấc nhà
thiên văn học, các ngồi sao trong vũ trụ quan sát dưỢc bằng kính
thiên văn mạnh nhất lên tối 3 0 0 nghìn tỉ tỉ (3 X 10^^) sao.
Tính đến thời điểm này, chúng ta biết dưỢc vũ trụ chứa
nhiều hơn 8 0 tỉ thiên hà, mỗi thiên hà có khoảng từ 1 0 triệu
(1 0 ^ ) đến nghìn tì ( 1 0 ’ ^) sao. Tuy nhiên, thực tế còn nhiều
diều mà chúng ta chưa thể quan sát thấy dưỢc, nền số lượng sao
trong vũ trụ chính xác
là bao nhiêu cũng còn
là mọt ân so.

■^


NHƠNGÌCÃUXHUYỆN
THÌẼN VĂN THỦ VỊ

Nguồn gốc tên gọi của các
chòm sao
Tên gọi của 12 chòm sao Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử,
Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên Bình, Bò Cạp, Nhân Mở, Ma Kết, Bảo
Bình, Song Ngư đõ xuất hiện từ thế kỉ thứ XIII trước công nguyên,

tên gọi này là do hai nước Babylon và Assyrian cổ đợi đặt ra, được
lưu truyền cho tới ngày nay.
Hai nước Babylon vò Assyrian cổ bắt nguồn từ khu vực
gần với nước Iraq hiện nay, nơi này nằm gần hai dòng sống


Bí mật các vì sao

I imm.*

Euphrates và sồng Tigris, từng cho ra đời nền vỡn hóa thượng cổ
vô cùng phong phú.
Mặc dù nước Babylon vò Assyrian cổ đđ trỏ thành những
cói tên của lịch sử, nhưng chúng ta không thể vì thế mà phủ
nhộn việc họ đõ quy cóc ngồi sao thành cóc chòm sao, vò vận
dụng trí tựỏng tượng phong phú của mình để đặt cho cóc chòm
sao này những truyền thuyết đẹp hoặc những cồu chuyện thần
thoại lõng mạn.
Mặc dù tên gọi chỉ lò một danh từ thay thế, nhưng những
ngôi sao trên bầu tròi cũng giống như cóc sinh vạt trên mặt đốt,
để tiện quan sót, phõn biệt, chúng ta cần đạt cho nó một cói tên
hoặc kí hiệu khóc nhau.

...


NHỮrỊĨ^CÃU CHUYỆN
TH|Ên WANYHU%Ị

Các quốc gia Ai Cộp, Hi Lạp và Ấn Độ cổ đại tới ngày nay

mặc dù đđ suy tòn, nhưng tìm hiểu về tình hình khi đó, vẩn không
thể phủ định ròng họ đở để lợi những di sản văn hóa phong phú.
Họ lợi dụng sự thay đổi của cóc hiện tượng tự nhiên, quy nạp cóc
ngôi sao ở gần nhau và phân chia bầu tròi ra thành nhiều khu
vực, đây chính lò nguồn gốc của cóc vì sao. Khi có được những
nhận thức này, đi sâu vào tìm hiểu một vì sao nào đó thì mói
không bị nhầm lẫn.

BẮC
Huyền vũ I k

Chòm (ịổu ngú

Vĩm ông bích

I

‘Ỷ \

ĐÔNG
Thanh
long

I >J I

Kỳo^ Ồ ^ I
* Phương Bác

5>
Tứ . T

T ââyy*^'^
^ r lâu
lũu

^^°".^^hư ơ ng
Thi i- i thốt

’phụ
p h ư ơ n g vịvị
pPhU
Dhưonoí

I

I

th ấ tt^ ^ áng

^

>^iaỆ ,^^tham

Ạ1

Tâ y
Bach hổ

/ i

Chándỉ^"il18

I

ịễu quỷ fnh

NAM
Zhu tước


Bí mật các vì sao 1 * m n m

Khi nhìn lên bâu trời sao, chúng ta chắc chắn sẽ phát hiện
ra cố những ngôi sao rốt sóng, có những ngôi sao lại tối hon.
Các nhò thiên văn học đõ đặt tên các ngôi sao này theo trình tự
từ sáng tói tối vói hệ chữ cói Hi Lạp, đồng thòi trước mỗi chữ cói
Hi Lạp lại thêm vào đó tên gọi của chòm sao.
Nhưng sau khi đõ dùng hết một lượt 24 chữ cói Hi Lạp để đột
tên cóc tên chòm sao, thì những ngôi sao tiếp theo sẽ phải đặt
tên thế nào đây?
Dùng cóc chữ số để tiếp tục đặt tên lò được rồi! Ví dụ: Ngôi
sao thứ 61 chòm sao Bọ Cạp. Cho dù cóc nhò thiên vỗn học tÌỄ
tục phát hiện ra cóc ngôi sao mói, chỉ cồn dùng
phưong pháp tưong tự tiếp tục đặt tên
lò được.


{ Bài học từ viện bảo tàng
^

mm

mm mm mm «

mm « r .

mm

ì—

mm mm M ^

Tên gọi các chòm sao của Trung Quốc
Trung Quốc là một đất nưổc có lich sử văn hóa lâu

từ

th ế kỷ X I trưổc công nguyên^ họ đã có thể phân biệt đước rất
nhiều các vì tinh tú.
Ngưòi Trung Quốc cổ <íại chia bầu trời ra thành “tam viên
nhj thập bát tú”, trong tam viên có ba khu vực bầu trời là Tử Vi
viên, Thái V i viên và Thiên Thi viên.
N hj thập bát tú là chỉ: 2 8 khu vực bầu trời ỏ gần hoàng
đạo, đưỢc chia thành tứ thời, dùng các tên con vật dể dặt tên, gọi
là "tứ tưđng”, chúng lần lượt là: “ Phương Đông Thương Long,
phương Bắc Huyền V ũ , phươns Tây Bạch H ổ và phương Nam
Chu Tưóc” .
"Thương” đổng nghĩa vdi “Thanh”, Thương Long chính là
Thanh Long; Chu Tưóc là con chim sẻ; Bạch H ổ là vua của các
loài thú, cũng dưỢc ví là chiến thần; chỉ có Huyền Vũ là dặc biệt
nhất, nó là hình tưỢng kết hỢp giữa hai loài dộng vật là rắn và rùa.

120


Bí mật các vì sao I

V én tấm màn b í mật v ể tên các
chòm sao
Sau khi đọc xong cỡu chuyện dưới đây, bạn có thể biết hoặc
đoán được vì soo cóc ngôi soo ở vùng Bắc bón cầu lại đo dạng
như thế, vò tên cóc vì soo ở Bắc bón cầu vò Nom bón cầu vì soo
lại có sự khóc biệt đến vậy?
Nghe nói, quốc vương Hi Lạp có một người con gói
vô cùng xinh đẹp lò công chúa Andromedo.

^

^

3


Nh<ữ^j gÃÚỊCHUYỆN
thieÌ Í van^rổLTvỊ
AAỗi khi nhìn thấy con gái, hoàng hộu Cossiopeia đều khen ngợi:
"Xenn kìa! Cống chúa của chúng ta quả là hoàn mĩ, ngay cà tiên
nữ cũng không đẹp bằng con!"
"Suỵt! Đừng có nói linh tinh, ngộ nhỡ..." Quốc vưong khống
kịp ngăn cản hoàng hậu, cóc tiên nữ hay đố kị tình cò bay ngang
qua hoàng cung, thế lò họ bèn tố khổ vói thân biển Neptune.

Thần biển nổi giận quát: "Bọn chúng đõ có cả thế giói, lại
còn kiêu ngạo, không biết hòi lòng, nhất định phải dạy cho chúng
một bài học!"
Thần biển lộp tức sai một con có voi khổng lồ boi vào sót bò
biển của nước Hi Lạp, hung dữ quậy phó.
"Bổm... bẳm báo quốc vưong..." Cóc đại thần sọ hối lắp
bắp nói: "Quái vạt có voi yêu cáu, chỉ cồn hiến nòng công chúa
xinh đẹp lò sẽ... sẽ chấm dứt được con óc mộng này".
Quốc vưong vò hoàng hậu sao nõ ròi xa con gói mình?
Nhưng họ không thể nào bỏ mặc những lòi than khóc của nhỗn
dân bách tính, đành gọt lệ đưa công chúa tói hòn đó gần biển,
chò có voi nuốt chửng nòng.
Khi con có voi tiến gần đến công chúa, ngưòi anh hùng
Perseus cưỡi ngựa bay tói, dùng kiếm giết chết con có voi vò
122


Bí mật các vì sao

CỨU được cõng chúa. Sau đ ó , Perseus cưới Andromeda, họ sinh

được bảy người con trai vò hai người con gói, mỗi người cai
quản một vùng.
Câu chuyện thần thoại lõng mạn vò thú vị này dở được lưu
truyền ỏ đốt nước Hi Lạp cổ từ thế kỉ thứ II sau cống nguyên. Từ
câu chuyện này, chúng ta biết được tên cóc chòm sao trẽn bâu
trời như chòm Tiên Vương (Cepheus), chòm Tiên Hậu (Cassiopeia),
chòm Tiên Nữ (Andromeda), chòm Anh Tiên (Perseus), chòm Phi
AAỔ vò chòm Kình Ngư là đột theo tên cóc nhân vật trong truyện.
Nhờ thiên vốn học của Hi Lạp cổ đại, Ptolemy đđ dùng

cóc tên trong truyện thần thoại Hi Lạp để đặt tên cho 48 chòm
sao trên trời, đây là tên các chòm sao lâu đời nhốt trong lịch sử
phương Tây; đồng thời, trong số 88 chòm sao thông dụng tr |
toàn thế giới, tđ't cả vỗ
những cói tên đó.
Trong số 88 chòm
có khoảng m ột nửa cc
chòm sao được đ ặ t th
tên của cóc loài
động vật, V4 số đó


NHỮNG^GÃU^CHỰYỆN
TÌHÍEN v Ằ n THUVỊ

được đặt theo tên của các nhân vật trong thân thoại Hi Lạp, số còn
lại thì đặt theo tên của các thiết bị vò dụng cụ.
Ngoài ra, một số tên cóc loài dị thú cũng được đặt tên cho
cóc vì sao như Chòm sao Khổng Tước, Chòm sao Phượng Hoàng,
Chòm sao Có Kiếm ... cũng mói được đưa vào danh sách 88
chòm sao thông dụng trẽn quốc tế từ nỗm 1928.
Dù vói cói tên não đi nửa, tên tròn đầy màu sắc lổng mạn
của những nhân vật thần thoại, hay lò những cói tên của thiết bị
vò dụng cụ thông dụng, hoặc lò tên cOa cóc loài dị thú... thì chúng
ta cũng biết thêm được nhiều kiến thức về sự phát triển của nhân
loai vò lịch sử của vũ trụ.


— 1 Bài học từ viện bảo tàng )
Truyển thuyết vể chòm sao Anh Tiên

(Perseus)
A n h hùng Perseus là con trai của thẩn Zeus. N ữ thần trí tuệ
Athena bắt chàng nghĩ cách để lấy đầu ma nữ M edusa, và hứa sau
dó sẽ dưa chàng lên thiên giói. Trên dầu của M edusa toàn là rắn
dộc^ chỉ cẩn nhìn mụ ta một cái là người dó sẽ lập tức biến thành
dá. Perseus mang con ếch biết bay ở chân/ trên dầu là chiếc mũ
tàng hình/ nhờ ánh phản quang của chiếc khiên dồng/ dã tránh
dưởc ánh mắt của M edusa/ dùng sức mạnh của mình d ể chặt dứt
dầu nữ quái vật/ cưỗi con ngựa bay nhảy ra từ người của M edusa
d ể rời khỏi nđi dó. Trên dường trỏ về/ chàng cứu dưỢc công chúa
Andromeda và kết hôn với nàng. CucM cùng/ chàng dâng tặng dầu
của M edusa cho nữ thần A thena. N ữ thần thực hiện lời hứa của
mình/ đưa Perseus lên trồi, trở thành chòm sao A n h Tiên. Đồng
thời/ nàng cũng dưa công chúa Andromeda lên trời/ trở thành chòm
sao Tiên Nữ. H ai người họ lúc nào cũng dựa vào nhau trên bầu trời.


NHỮNG^CÃUXHUỴỆN
,ĩiitx.i i: w y i I '; V # . V“; ^ í Ị t o '

THÍÊN VĂN THÚ VỊ

Các hành tinh thích chơi trò
"mèo vờn chuôt"
Khi cái buốt giá của m ùa đống qua đi, những cơn mưa
xuân khiến cỏ cổy đâm chồi nảy lộc. Tiếng côn
trùng rỉ rả, tiếng chim hót
von cùng báo hiệu
mùa xuân đổ tới.
Những cành lá non

mơn mởn giơ tay
vẫy chào bâu trời.
Đ êm x u â n , n g ô i
sao Bdc Cực mọc
lẽn ở phương Bắc
đúng giờ đỡ định.
Nếu bạn từng
quan sót tỉ mỉ, chắc
chắn sẽ phát hiện
ra: M ọi ngôi sao
126


Bí mật các vì sao I

đều quay xung quanh sao Bắc Cực, sự chuyển động này diễn ra
theo chu kì từng tuần.
Nếu quan sót kĩ hơn, bạn còn phát hiện: Sự thay đổi vị trí cóc
ngôi sao không phải lò đúng một ngày một đêm quay được một
vòng, mò lò mỗi ngày sẽ sớm 3 phút 56 giây.
Nếu đúng 9 giờ tối nay, ỏ hướng chính Nam xuất hiện sao
Sirius thì ngày mai, 8 giờ 56 phút tối, ngôi sao
Sirius sẽ x u đ t hiện.
M ỗ i hõm x u ấ t hiện
sớm 3 phút 56 giây,
một nõm sau sẽ sớm
đúng 24 tiếng, chúng
ta lại có thể nhìn thấy
sao Sirius xuất hiện ở
hướng chính Nam vào

đúng 9 giờ tối.
C hò m s a o Bọ
C ạp và o đ ê m m ù a
hẻ râ't són g, nhưng
tới đ ê m thu, nó Igi
chuyển động dồn về


phía Tây, và chòm sao Phi Mã sẽ nổi bột trên nền trời phía Nam;
^m

mùa Đống, chòm sao Orion sẽ "đuổi" chòm sao Phi Mở
về phía Tỡy; tới đêm mùa xuân, chòm sao Sư Tử
lợi được ngồi lẽn chiếc "ngai vàng" của
Ĩ1.
Các hiện tượng xuất hiện
.trên bổu trời sao - "vạn động

c.

chu kì" khiến chúng

k

ta đ cóc m ùa khóc
nhau, và o cđc
th a 'n g vđ ca'c
ngày khóc nhau,
I q uan s đ t được

những sự thay đổi của cóc vì sao. Chẳng nhẽ các ngôi sao thực
sự hiếu động vò nghịch ngợm như vậy sao? Người cổ đại rốt tin
tưởng vào điều này, bỏi vì họ khống biết, sỏ dĩ thế giói này đa
dọng như vậy lò vì hòng ngày Trói đđt vẩn tự quay quanh mình
vò quay xung quanh Mặt tròi!
Cứ mỗi 24 tiếng đồng hồ. Trói đốt lại tự quay từ Tây sang
Đống, do đó những ngôi sao mò chúng ta nhìn thấy "vận động
chu kì" từ Đông sang Tây. Tưong tự, sự thay đổi dần dần phía sau
1281