TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM TRUNG ƯƠNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

TIỂU LUẬN HỌC PHẦN: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Tên đề tài:
NHU CẦU TƯ VẤN HƯỚNG NGHIỆP CỦA HỌC SINH Ở MỘT SỐ TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Sinh viên thực hiện:
1. Võ Thị Như Ý
2. Nguyễn Thị Như Ý

Lớp: Giáo dục công dân 5

MSSV: 509150084
MSSV: 509150083

- Khoa: Giáo dục chính trị

Ngành học: Giáo dục công dân

Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 06/2016


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU
LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Thế giới nghề nghiệp rất rộng lớn, đa dạng, phong phú và hàng ngàn nghề khác
nhau. Nghề nghiệp là phương tiện mà mỗi người dựa vào đó để sống và thỏa mãn
các nhu cầu vật chất cùng tinh thần, là nền tảng vững chắc đầu tiên cho bạn xây
dựng ngôi nhà cuộc đời cùa mình. Nếu không có nó bạn sẽ mãi mãi không có gì.
Cũng vậy, một nghề nghiệp thiếu vững chắc, không phù hợp với khả năng: Bạn
như căn nhà chắp vá, tạm bợ sẽ dễ dàng sụp đỗ trong giông bảo cuộc đời… Đó là
lí do vì sao mỗi người trong chúng ta phải chọn một nghề cho mình ngay từ năm
cấp 3.
Tương lai cuộc đời tùy thuộc vào nghề nghiệp của mỗi người. Điều quan trọng
không nằm ở nghề gì kiếm được nhiều tiền hay không, có tạo dựng được danh
tiếng hay không, mà chính là nghề nghiệp đó có phù hợp với bản thân hay không.
Chỉ có sự “lành nghề”, dù là nghề gì, sự xuất sắc trong nghề là yếu tố quyết định
đưa tới thành công. Vì thế, chọn nghề có thể nói là điều quan trọng nhất trong
cuộc đời của mỗi người.
Hẳn nhiên, cuộc sống đa dạng và phong phú, không chỉ là làm việc và làm
việc, nhưng nghề nghiệp lại giữ một vị trí hết sức quan trọng trong suốt cuộc đời
của mỗi người. Điều quan trọng nhất trong cuộc sống là được sống hạnh phúc, cho
dù điều muốn có đó là tiền bạc, danh vọng hay tình yêu thì con người sẽ có được
những gì khi bệnh hoạn và đau khổ vì phải sống dật dờ không nghề nghiệp hoặc
chịu nhiều ức chế với một nghề không phù hợp. Với các bạn trẻ, ngay từ bước đầu
nếu bỏ chút công cố gắng tự tìm hiểu mình, xác định được ngành học để sau này
có thể theo đuổi những nghề phù hợp với mình thì rất là lý tưởng và quan trọng,
bởi họ sẽ là những chủ nhân tương lai của đất nước. Quyết định ngành học là một
quyết định rất quan trọng, ảnh hưởng sâu đậm trong cuộc đời mỗi người và nhân
tố con người cũng là nhân tố quyết định cho sự tồn tại và phát triển của xã hội. Vì
3



vậy một xã hội hiện đại rất cần những con người có nghề nghiệp chuyên môn
vững vàng cho sự phát triển của đất nước.
Xã hội ngày nay biến đổi không ngừng, yêu cầu mỗi xã hội mỗi khác, việc lựa
chọn cho mình một nghề nghiệp ổn định và phù hợp là không dễ. Đứng trước
ngưỡng cửa cuộc đời, ai cũng muốn sẽ tìm cho mình một nghề nghiệp ổn định để
kiếm sống, để thể hiện năng lực, khẳng định vị trí của bản thân. Song, trước mắt kì
thi đại học, cao đẳng, kì thi vào các trường dạy nghề đến gần, nhiều người vẫn còn
băn khoăn, lo nghĩ không biết chọn nghề như thế nào: Chọn nghề phù hợp với
năng lực thực tế bản thân, chọn nghề đang được ưa chuộng trong đời sống xã hội
hay nhất thiết theo đuổi ngành nghề mà bản thân tha thiết?
Vấn đề này thật khó khăn đối với thế hệ trẻ chúng ta bởi tuổi trẻ còn thiếu
kinh nghiệm, bồng bột, nông nổi dễ đưa ra những quyết định thiếu chín chắn, làm
phí đi nhiều thời gian, sức lực. Nghề nghiệp là vấn đề gắn bó lâu dài với đời sống
mỗi cá nhân, chỉ cần chọn sai nghề là phải trả giá. Trước thực trạng khá phổ biến
là nhiều bạn trẻ chuẩn bị đi vào cánh cửa đại học, vẫn lúng túng về việc chọn cho
mình một ngành học; nhiều bạn sau khi tốt nghiệp đại học, mới nhận ra là mình đã
chọn sai ngành học và rất nhiều bạn trẻ phải học lại, chọn lại những ngành nghề
mới, gây bao nhiêu lãng phí về thời gian, tài chính cho gia đình và xã hội... Định
hướng nghề đồng nghĩa với định hướng cuộc sống tương lai, là khâu đầu tiên và
quan trọng nhất trong cuộc đời lập nghiệp của mỗi con người. Do đó, hơn bao giờ
hết cần phải có sự hỗ trợ quan tâm và định hướng đúng mức từ gia đình, nhà
trường và các tổ chức xã hội để giúp học sinh tự quyết định, lựa chọn cho mình
một ngành nghề để theo đuổi, vừa phù hợp với năng lực, sở thích, phẩm chất của
các em, vừa phù hợp với nhu cầu xã hội. Do đó, việc hướng nghiệp đóng vai trò
vô cùng quan trọng.
Tư vấn nghề nghiệp đang là một vấn đề nóng bỏng trong xã hội hiện nay, việc
định hướng nghề nghiệp cho học sinh phổ thông được xem là bước khởi đầu quan
4



trọng trong quá trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Khi được định hướng
đúng đắn về nghề, con người sẽ yên tâm về nghề nghiệp mà mình đã chọn, có thái
độ chủ động, tích cực học tập, rèn luyện để có thể hoạt động tốt lĩnh vực nghề
nghiệp trong tương lai. Nếu chọn được đúng nghề phù hợp, con người sẽ càng có
nhiều cơ hội thành đạt sau này. Nói cách khác, tư vấn hướng nghiệp giúp cho
thanh thiếu niên chọn nghề một cách có cơ sở, giúp họ có được nhận thức đúng
đắn hơn về nghề nghiệp, phát huy tối đa năng lực sáng tạo, nâng cao chất lượng
cuộc sống, phù hợp với nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường, đồng thời đáp
ứng được nhu cầu của xã hội, tránh lãng phí về đào tạo và sử dụng lao động hợp
lý, góp phần vào việc phát triển kinh tế xã hội bền vững của đất nước. Nhìn tổng
quan về công tác hướng nghiệp hiện nay thì vấn đề ày chưa được quan tâm hoặc
làm đến nơi đến chốn. Thường thì chỉ khi gần tới kì thi tuyển sinh hàng năm, các
trường đại học, cao đẳng, trung cấp mới kết hợp với các cơ quan truyền thông
hoặc các tổ chức chính trị - xã hội để tổ chức đi tuyên truyền ở các trường trung
học phổ thông. Điều này chỉ cung cấp được một số thông tin cơ bản về trường thi,
khối thi, điểm chuẩn, nguyện vọng,.. chưa đủ cơ sở để các em học sinh có những
quyết định đúng đắn trong việc lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Chính vì vậy học
sinh rất cần được sự định hướng, tư vấn rõ ràng và đầy đủ trong việc hướng
nghiệp.
Đặc biệt là ở thành phố Hồ Chí Minh, nơi mà tụ tập rất nhiều học sinh ở các
mọi nơi đổ về đây để chọn trường thi, nhu cầu tư vấn của các em càng cao, các em
luôn tìm đến thầy cô, các đoàn thể, các tổ chức để giải đáp mọi thắc mắc. Tuy
nhiên, việc học sinh còn gặp khó khăn trong việc chọn trường, chọn nghề luôn xảy
ra. Sự hiểu biết của các em còn rất mơ hồ và hạn chế, điều này ảnh hưởng không
nhỏ đến quá trình học tập của các em trong các trường đại học sau này. Có những
em theo đuổi ngành học của mình cho đến khi thực tập mới nhận ra nó không phù
hợp với mình, sinh viên ra trường làm việc trái với ngành mình đã học và không
xin được việc làm ngày càng nhiều. Tính đến nay thì có nhiều nguyên nhân dẫn
5



đến việc này, do các em thiếu thông tin cần thiết nên chọn nghề chưa phù hợp với
thị trường lao động, chưa đáp ứng được nhu cầu của xã hội. Bên cạnh đó còn do
các em có nhu cầu hướng nghiệp nhưng nhu cầu này còn phiến diện, học sinh chỉ
tập trung chủ yếu vào các ngành có thu nhập cao, chưa quan tâm đến các khía
cạnh khác như năng lực, hứng thú cá nhân, yêu cầu của nghề đối với người lao
động, triển vọng phát triền nghề ở địa phương,.. Đây là những nội dung cần thiết
mà học sinh vẫn chưa ý thức được. Mặt khác, tại các trường trung học phổ thông
chỉ mới dừng lại ở việc tư vấn các ngành nghề cho học sinh mà không quan tâm
đến một số vấn đề liên quan khác, một số trường có tổ chức cho học sinh tham gia
hoạt động tư vấn tuyển sinh, tham quan trường đại học,.. nhưng các hoạt động này
không nhiều và không đạt được hiệu quả như mong muốn. Do đó, khi học sinh
muốn tìm hiểu các vấn đề có liên quan khác thì hầu như nhà trường không đáp
ứng được, hoặc chưa định hướng được cho các em về nội dung cần tư vấn. Từ đó
các em chưa ý thức được tầm quan trọng của việc tư vấn nghề khi chọn nghề.
Từ những lý do nêu trên, nhóm chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Nhu cầu tư
vấn hướng nghiệp của học sinh ở một số trường trung học phổ thông tại thành phố
Hồ Chí Minh”.
1. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

- Nêu lên nhu cầu hướng nghiệp và mức độ biểu hiện sự cần thiết của học
sinh trung học phổ thông.
- Đề ra những biện pháp giúp học sinh thấy được sự cần thiết của tư vấn
hướng nghiệp, định hướng nghề nghiệp tương lai, phát triển nhu cầu tư vấn hướng
nghiệp ở học sinh khi chọn nghề.
- Dựa trên nhu cầu của học sinh mà đề ra những nội dung cần thiết cho công
tác tư vấn hướng nghiệp.
- Thử nghiệm tổ chức các hoạt động tư vấn hướng nghiệp nhằm đáp ứng nhu
cầu của học sinh.

2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU

6


3. 1. Đối tượng nghiên cứu
Nhu cầu tư vấn hướng nghiệp của học sinh ở một số trường trung học phổ
thông tại thành phố Hồ Chí Minh.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Học sinh lớp 12 một số trường trung học phổ thông.
3. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU

Đa số các em học sinh lớp 12 tại các trường trung học phổ thông đều có nhu
cầu tư vấn hướng nghiệp, nhưng các em lại không hiểu rõ về nội dung cũng như
sự cần thiết của việc tư vấn, định hướng nghề nghiệp dẫn đến một số hiểu biết sai
lầm khi chọn nghề nghiệp tương lai. Như vậy cần phải đề ra một số giải pháp cho
vấn đề này, từ đó giúp các em thay đổi nhận thức về công tác tư vấn hướng
nghiệp, về tầm quan trọng của việc tư vấn,.. Từ đó có nhu cầu hướng nghiệp rõ
ràng và đầy đủ khi chọn nghề tương lai.
4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

- Tìm hiểu cơ sở lí luận về nhu cầu tư vấn hướng nghiệp của học sinh lớp 12.
- Tìm hiểu thực trạng nhu cầu tư vấn nghiệp của học sinh lớp 12 hiện nay; mức
độ đáp ứng nhu cầu.
- Đề xuất biện pháp nhằm định hướng và phát triển nhu cầu tư vấn hướng
nghiệp cho học sinh; Đề xuất biện pháp tổ chức hoạt động tư vấn hướng nghiệp
hiệu quả nhằm đáp ứng nhu cầu của học sinh.

5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
5.1.

Phương pháp nghiên cứu tài liệu

7


Tham khảo các tài liệu tâm lý học, các công trình nghiên cứu liên quan đến đề
tài, nhằm thu thập các nghiên cứu và tài liệu liên quan đến hoạt động tư vấn
hướng nghiệp cho học sinh.
5.2.

Phương pháp điều tra và thu thập thông tin bằng bảng hỏi

Sử dụng các phiếu điều tra bao gồm hệ thống câu hỏi về nhu cầu tư vấn hướng
nghiệp nhằm xác định tầm hiểu biết của học sinh đối với vấn đề này. Hệ thống
câu hỏi sẽ làm sáng tỏ thực trạng nhu cầu tư vấn của học sinh và nguyên nhân của
thực trạng. Đồng thời thu thập thông tin liên quan đến nhu cầu tư vấn hướng
nghiệp của học sinh ở các trường trung học phổ thông về nội dung, cách thức,
thời gian tiến hành hoạt động tư vấn hướng nghiệp.
5.3.

Phương pháp trò chuyện

Tổ chức các buổi phỏng vấn trực tiếp các em học sinh, đây là phương pháp
bổ trợ cho phương pháp điều tra bằng bảng hỏi. Được thực hiện đối với một số
học sinh nhằm hiểu rõ hơn về nhu cầu tư vấn hướng nghiệp của các em học sinh.
5.4.

Phương pháp thống kê toán học

Sử dụng phần mềm SSPS để xử lí số liệu đã tìm được. Suy ra được số liệu,

phần trăm cụ thể của thực trạng hiểu biết vấn đề trong học sinh.
5.5.

Phương pháp tọa đàm

Thực hiện với cán bộ quản lí giáo dục tại các trường trung học phổ thông
tham gia khảo sát để tìm hiểu nhu cầu tư vấn hướng nghiệp của học sinh trung
học phổ thông.

6. GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI ĐỀ TÀI
6.1.
Giới hạn nghiên cứu
8


- Về khách thể: Học sinh lớp 12 tại các trường trung học phổ thông thành phố
Hồ Chí Minh.
- Về đối tượng: Nhu cầu tư vấn hướng nghiệp của học sinh ở một số trường
trung học phổ thông thành phố Hồ Chí Minh.
7.2.
Phạm vi nghiên cứu
Tập trung nghiên cứu về tầm hiểu biết và nhu cầu tư vấn hướng nghiệp của
học sinh trung học phổ thông tại thành phố Hồ Chí Minh.

9


NỘI DUNG
NHU CẦU TƯ VẤN HƯỚNG NGHIỆP CỦA HỌC SINH Ở MỘT SỐ TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

1. Một số nội dung của nhu cầu tư vấn hướng nghiệp
1.1.
Các nội dung tư vấn hướng nghiệp
- Giúp học sinh tìm hiểu thế giới nghề nghiệp: các em biết được tính đa dạng
phong phú của nghề, xu hướng phát triển nghề, các yêu cầu của nghề, đặc biệt là
các yêu cầu về tâm sinh lý, những điều kiện học nghề và vào nghề… Từ đó hình
thành ở học sinh những biểu tượng đúng đắn về những nghề cần phát triển, hình
thành và rèn luyện cho các em phương pháp tìm thông tin.
- Giúp học sinh tìm hiểu thông tin về định hướng phát triển kinh tế - xã hội,
về thị trường lao động ở địa phương, cả nước và xa hơn nữa là trong khu vực và
thế giới; giúp học sinh tiếp cận dần về hệ thống thông tin về đào tạo nhân lực và
việc làm, giúp các em quen dần với những tính chất, quy luật của thị trường lao
động; giúp các em thấy được những đòi hỏi mới về nhân lực phục vụ sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa để các em có được trình độ tự chủ cao hơn, có kĩ
năng giao tiếp, tinh thần trách nhiệm và sáng kiến trong lao động. Do tính biến
động của thị trường lao động, người lao động cũng cần thể hiện tính năng động,
thích ứng qua việc không ngừng nâng cao trình độ tay nghề, trình độ chuyên môn
hóa. Và những nội dung này cũng có tính đến đặc điểm nhận thức, tâm sinh lý lứa
tuổi.
- Giúp học sinh tự đánh giá hứng thú và năng lực nghề nghiệp của bản thân:
hứng thú là một động lực hết sức quan trọng để con người gắn bó với nghề. Bên
cạnh đó, để có thể gắn bó với nghề, đạt năng suất lao động cao, người lao động
cần có năng lực chuyên môn thật sự, đóng góp được sức lực, trí tuệ một cách hữu
hiệu với nghề mình yêu thích. Giúp học sinh tự đánh giá và phát triển hứng thú,
năng lực nghề nghiệp tương lai của các em trên cơ sở phân tích những đặc điểm,
những điều kiện, những hoàn cảnh của từng em một.

10



1.2.

Các hình thức tư vấn hướng nghiệp
- Tư vấn thông tin hướng dẫn: nhằm giới thiệu nghề, nhóm nghề mà thanh
thiếu niên định chọn qua các bản mô tả nghề. Ở đây người cán bộ tư vấn sẽ giới
thiệu những yêu cầu do nhóm nghề đề ra đối với những phẩm chất cá nhân của
con người, đồng thời chỉ ra con đường để đạt được nghề nghiệp và triển vọng
nâng cao tay nghề.
- Tư vấn chuẩn đoán trên cơ sở nghiên cứu và đo đạc nhân cách con người
một cách toàn diện được thực hiện bằng các test như: tìm hiểu hứng thú xu hướng
nghề, tìm hiểu thần kinh khí chất, trắc nghiệm tư duy, trắc nghiệm trí nhớ, trắc
nghiệm chú ý… Mục đích của tư vấn chuẩn đoán là xác định trong những lĩnh
vực hoạt động nào con người có thể lao động thành công nhất, tức là đem lại lợi
ích tối đa cho xã hội, đồng thời cũng đem lại niềm vui và sự hài long cho bản
thân chính người lao động.
- Tư vấn y học: nếu như người được tư vấn mắc một trong những bệnh
thuộc loại chống chỉ định của nghề thì người cán bộ tư vấn sẽ khuyên nên chọn
một nghề khác gần gũi hơn với thiên hướng và hứng thú, đồng thời phù hợp với
trạng thái sức khỏe của người đó.
- Tư vấn hiệu chỉnh: được tiến hành trong trường hợp ý định nghề nghiệp
của con người không phù hợp với khả năng và năng lực thực tế của họ. Kế hoạch
nghề nghiệp của cá nhân cần được xem xét và uốn nén lại phù hợp với tình hình.

1.3.

Một số nguyên tắc tư vấn hướng nghiệp cơ bản
Nguyên tắc tư vấn là những quy định mang tính chỉ đạo hoạt động của nhà
tư vấn trong suốt quá trình tư vấn, các nguyên tắc tư vấn chính là yếu tố phân biệt
với tư cách là hoạt động nghề nghiệp của họ.
Những nguyên tắc này được xây dựng trên cơ sở triết lý. Mục đích của

nghề và những kinh nghiệm của các tổ chức, cá nhân được đúc kết trong lịch sử

11


phát triển của nghề tư vấn. Thực hiện đúng theo tư vấn, hoạt động tư vấn sẽ diễn
ra với hiệu quả trợ giúp cao và ngược lại, thậm chí sẽ làm hại đến thân chủ.
Một số nguyên tắc cơ bản nhất là:
-

Nguyên tắc tôn trọng thân chủ trong quá trình tư vấn. Dành quyền tự quyết cho

-

thân chủ. Tất cả vì lợi ích thân chủ.
Nguyên tắc chấp nhận, không phán xét mọi hành vi, cảm xúc của thân chủ
Nguyên tắc thấu cảm
Nguyên tắc đảm bảo tính bí mật thông tin cho thân chủ
Tóm lại, tư vấn hướng nghiệp không chỉ dừng lại ở việc cung cấp cho học

sinh những thông tin liên quan đến nghề, yêu cầu của nghề đối với người lao động,
nhu cầu xã hội, hay hệ thống trường đào tạo… mà còn phải giải đáp được các thắc
mắc của học sinh, giúp học sinh hiểu được ý nghĩa, tầm quan trọng của việc lựa
chọn nghề nghiệp trong tương lai, gợi ý và định hướng cho học sinh tìm hiểu
những thông tin nào là cần thiết cho nghề, giúp cho học sinh có khả năng tự đánh
giá năng lực của mình và gia đình trong việc định hướng nghề nghiệp, biết cách
tìm kiếm những thông tin nghề và thông tin cơ sở đào tạo cần thiết cho bản thân
trong việc chọn nghề. Bên cạnh đó, tư vấn hướng nghiệp giúp học sinh có thái độ
chủ động và tự tin trong việc chọn nghề phù hợp, có hứng thú và khuynh hướng
chọn nghề đúng đắn. Tuy nhiên, tư vấn hướng nghiệp cần phải được hiểu một cách

rộng hơn, là không chỉ tác động và làm thay đổi nhận thức của cá nhân đối với
nghề định chọn, mà còn phải biết làm cho cá nhân đó hiểu được giá trị của nghề,
hình thành hứng thú với nghề và tận tâm cống hiến với nghề đã chọn. Nói cách
khác, tư vấn hướng nghiệp làm cho cá nhân thấy được hạnh phúc khi cống hiến
toàn bộ tinh thần và sức lực cho nghề mình chọn, coi việc hoạt động trong lĩnh
vực nghề là một lẽ sống chứ không phải là phương tiện kiếm sống.

12


2. Thực trạng nhu cầu tư vấn hướng nghiệp của học sinh ở tp.HCM
2.1.
Đặc điểm chọn nghề của học sinh THPT ở tp. HCM

Một thực tế đáng để chúng ta cần quan tâm trong công tác tư vấn hướng
nghiệp là hầu hết các học sinh sau khi tốt nghiệp THPT đều đổ xô đi học đại học,
chỉ có những học sinh trượt tốt nghiệp hay đại học mới tính đến chuyện học trung
cấp, tuy nhiên trong những em học sinh này có rất nhiều em vẫn cố thi lại đại học
vào năm sau. Tâm lý chuộng bằng cấp, thích làm thầy không thích làm thợ đã ăn
sâu vào suy nghĩ của các em và cả phụ huynh, chính vì vậy mà các em phải thi vào
đại học mà không cần quan tâm đến năng lực của bản thân có hay không. Các em
xem nhẹ việc học nghề, trong khi đó đại học không phải là yếu tố duy nhất quyết
định hay đảm bảo sự thành công của các em trong công việc hay trong cuộc sống,
mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, và nhất là trong tình trạng thừa thầy thiếu
thợ như hiện nay. Và đa số các em học sinh lớp 12 đã chọn được một nghề cụ thể
cho bản thân.
Mức độ thể hiện nhu cầu tư vấn hướng nghiệp của học sinh lớp 12
- Mức độ quan tâm đến tư vấn hướng nghiệp:
Nhu cầu tư vấn hướng nghiệp của các em học sinh lớp 12 là nhu cầu học
2.2.


sinh cần được tư vấn các vấn đề có liên quan đến việc lựa chọn nghề nghiệp cho
tương lai của các em. Nhu cầu tư vấn của các em là rất cao, chính vì vậy mà các
em rất quan tâm đến công tác tư vấn hướng nghiệp.
- Mức độ biểu hiện nhu cầu tư vấn hướng nghiệp theo từng mặt nội dung:
Mỗi học sinh có mức độ biểu hiện nhu cầu tư vấn hướng nghiệp khác nhau
và mức độ biểu hiện này được thể hiện trong việc đánh giá mức độ quan trọng của
từng mặt nội dung tư vấn. Trong các nội dung mà học sinh quan tâm thì có 5 nội
dung tư vấn mà các em chọn nhiều nhất:
+ Khả năng có việc làm sau khi ra trường.
+ Điểm thi tuyển của các năm trước.

13


+ Mức lương bình quân của việc làm sau khi ra trường.
+ Uy tín của cơ sở đào tạo.
+ Địa vị xã hội của nghề.
-

Mức độ hài lòng về các hoạt động tư vấn trong thời gian qua
Hàng năm, các nhà trường THPT và các tổ chức đoàn thể đều tổ chức hoạt

động tư vấn cho học sinh trước khi bước vào mùa thi. Tuy nhiên nhà trường chưa
đáp ứng được nhu cầu của học sinh, hay nói cách khác là chưa thật sự làm tốt công
tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh và chưa hoàn thành vai trò của mình trong
công tác giáo dục học sinh.
2.3.
Mức độ hiểu biết của học sinh THPT đối với nghề nghiệp
2.3.1. Nhận thức về nghề nghiệp nói chung


Thực tế cho thấy rằng mỗi học sinh có một mức độ nhận thức về nghề
nghiệp là khác nhau, nó phụ thuộc vào trình độ nhận thức của mỗi người, đồng
thời phụ thuộc vào tính tích cực hoạt động nhận thức của mỗi người trong việc
chiếm lĩnh tri thức. Sự hiểu biết của học sinh về nghề, về các yêu cầu của nghề là
rất ít và chung chung, nhưng thực tế thì các em lại không nhận được sự tư vấn đầy
đủ từ các đối tượng mà các em tìm đến tư vấn, từ đó dẫn đến việc các em nhận
thức mơ hồ, làm cho các em chọn nghề không chính xác dẫn đến hệ quả là khi ra
trường không tìm được việc làm phù hợp với chuyên nghành đào tạo, không đáp
ứng được yêu cầu tuyển dụng của các công ty, cơ quan…
2.3.2. Những khó khăn học sinh thường gặp phải khi lựa chọn nghề
Trên thực tế, khi quyết định lựa chọn cho mình một nghề, học sinh thường
lúng túng và gặp không ít khó khăn. Sau đây là 7 khó khăn mà các em gặp phải
khi lựa chọn nghề cho bản thân:
-

Nghề phù hợp với sở thích nhưng không phù hợp với năng lực
Nghề phù hợp với sở thích, năng lực nhưng gia đình không đồng ý
Nghề phù hợp với sở thích, năng lực nhưng thu nhập thấp
Nghề phù hợp với sở thích, năng lực nhưng khả năng có việc làm thấp
14


-

Nghề phù hợp với sở thích, năng lực nhưng không có địa vị trong xã hội
Nghề phù hợp với sở thích, năng lực nhưng không đảm bảo đủ sức khỏe
Nghề phù hợp với sở thích, năng lực nhưng hướng phát triển không cao
Nghề phù hợp với sở thích, năng lực nhưng điều kiện kinh tế gia đình khó khăn
3. Kết luận

Nghề nghiệp đóng một vai trò quan trọng đối với cá nhân và đới với sự phát

triển kinh tế xã hội của đất nước. Làm chủ được nghề nghiệp của mình đồng nghĩa
với việc làm chủ được tương lai của mình. Chọn nghề là một quá trình nhận thức
vầ quyết định của học sinh lớp 12 trung học phổ thông, học sinh có quyền lựa
chọn nghề nghiệp cho mình phù hợp giữa nghuyện vọng, khả năng của bản thân
với nhu cầu của xã hội. Tuy nhiên, đây là một quá trình khó đối với học sinh, bởi
phải chịu sự chi phối của nhiều yếu tố khách quan của cuộc sống.
Nhu cầu tư vấn hướng nghiệp là nhu cầu thiết yếu của mỗi em học sinh
trung học phổ thông, và nhu cầu này càng thiết thực đối với các bạn trẻ khi bước
vào đời. Chính vì vậy mà học sinh rất cần được tư vấn trước khi chọn nghề và các
em rất quan tâm đến công tác hướng nghiệp. Tuy nhiên trên thực tế, học sinh chỉ
nhận được sự tư vấn chung chung, không đầy đủ, làm các em cảm thấy khó khăn
và không biết phải chọn lựa như thế nào cho đúng. Có thể nói, các hoạt động tư
vấn hướng nghiệp trong thời gian vừa qua còn mang tính chắp vá, theo mùa, chưa
đáp ứng được nhu cầu của học sinh. Tư vấn hướng nghiệp sẽ là bước đầu quan
trọng không chỉ đối với mỗi cá nhân trong bước đầu phát triển nghề nghiệp tương
lai, mà còn là bước khởi đầu quan trọng trong việc sử dụng lao động một cách hợp
lý và phát triển kinh tế xã hội của nhà trường. Tư vấn hướng nghiệp tốt phải có sự
phối hợp của gia đình, nhà trường và xã hội, trong đó nhà trường đóng vai trò chủ
đạo.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nhiều tác giả, Tôi chọn nghề (Tủ sách hướng nghiệp), Nhà xuất bản
Kim Đồng.
2. Trung ương đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Cẩm nang chọn nghề và việc
làm, Nhà xuất bản Kim Đồng.
3. Nhiều tác giả, Chọn nghề - chọn tương lai (tập 1,2), Nhà xuất bản trẻ.
15



4. Cẩm nang hướng nghiệp Đại học Hoa Sen.
5. Danh mục ngành, chuyên ngành tuyển sinh 2010 Đại học Cần Thơ.

16