Giáo án Ngữ văn 10 bài: Tam đại con gà - Nhưng nó phải bằng hai mày
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (308 KB, 4 trang )
Tiết 25
Ngày soạn............................
TAM ĐẠI CON GÀ
NHƯNG NĨ PHẢI BẰNG HAI MÀY
(Truyện cười)
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
1. Tam đại con gà
- Hiểu được mâu thuẫn trái tự nhiên trong cách ứng phó của nhân vật “thầy”, hiểu được ý
nghĩa phê phán của truyện.
- Nắm được những đặc trưng cơ bản của truyện cười trào phúng.
2. Nhưng nó phải bằng hai mày:
- Thấy được tình cảnh bi hài của người lao động xưa khi lâm vào cảnh kiện tụng và thái độ
của nhân dân đối với nạn tham nhũng của quan lại địa phương.
- Hiểu được nghệ thuật gây cười của truyện.
II. TRỌNG TÂM, KIẾN THỨC, KỸ NĂNG:
1. Kiến thức:
1. Tam đại con gà:
- Bản chất của nhân vật “thầy” qua những việc gây cười và ý nghĩa phê phán của truyện:
cái dốt khơng che đậy được, càng che giấu càng lộ ra, càng làm trò cười cho thiên hạ.
- Kết cấu truyện ngắn gọn, chặt chẽ; lối kể chuyện tự nhiên, kết thúc truyện bất ngờ; sử
dụng hiệu quả nghệ thuật phóng đại, “nhân vật tự bộc lộ”.
2. Nhưng nó phải bằng hai mày:
- Sự kết hợp giữa lời nói và hành động trong việc thể hiện bản chất tham nhũng của thầy lý
và tình cảnh vừa đáng thương vừa đáng trách của người lao động khi lâm vào cảnh kiện
tụng.
- Truyện ngắn gọn, chặt chẽ, lối kể chuyện tự nhiên, kết thúc bất ngờ. Thủ pháp chơi chữ,
kết hợp giữa ngơn ngữ và hành động của các nhân vật.
2. Kỹ năng:
1. Tam đại con gà:
- Phân tích một truyện cười thuộc loại trào phúng.
- Khái qt hố ý nghĩa và những bài học mà tác giả gửi gắm.
2. Nhưng nó phải bằng hai mày:
- Phân tích các tình huống gây cười.
- Khái qt, rút
ra ý nghĩa và những bài học mà tác giả gửi gắm.
3. Phương tiện:
SGK, SGV, chuẩn kiến thức kĩ năng, thiết kế bài giảng.
III. NỘI DUNG LÊN LỚP:
1. Kiểm tra bài cũ (3 phút):
- Quá trình biến hoá của Tấm nói lên điều gì?
- Suy nghó như thế nào về hành động trả thù của Tấm?
2. Bài mới (40 phút):
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Hoạt động 1: Tạo tâm thế tiếp
nhận cho học sinh
- GV: Gọi HS đọc phần tiểu dẫn:
+ Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung
gì?
+ Phân loại truyện cười?
- HS: trả lời.
Hoạt động 2: Đọc, tóm tắt tác
phẩm văn bản “Tam đại con gà”
- GV: Gọi HS đọc truyện cười Tam
đại con gà:
Hoạt động 3: Phân tích cắt nghĩa
văn bản “Tam đại con gà”
- GV: Hai dòng đầu có ý nghĩa gì
trong toàn bộ câu chuyện?
- HS: trả lời.
- GV: Toàn bộ phần sau của truyện
nói về sự việc gì?
- HS: trả lời.
- GV: Nêu các tình huống khó xử
của thầy đồ:
+ tình huống 1 là gì?
+ Thầy đồ đã xử lý tình huống này
như thế nào?
+ Việc xử lý như vậy có ý nghĩa gì?
- HS: trả lời.
- GV:Các tình huống 2, 3, 4 đặt
câu hỏi tương tự.
- HS: trả lời.
- GV: Qua các tình huống em rút
ra kết luận về mâu thuẫn trái tự
nhiên ở nhân vật thấy đồ?
- HS: trả lời.
Hoạt động 4: Tổng hợp, đánh giá
chung văn bản “Tam đại con gà”
- GV: Truyện gây cười bằng thủ
pháp nghệ thuật gì?
-
- GV hướng HS vào phần ghi nhớ.
Gọi HS đọc to và rõ phần GN.
truyện Tam đại con gà còn phê phán thói dốt
hay nói chữ, dốt học làm sang, dốt lại bảo thủ,
qua đó nhắn nhủ đến mọi người phải luôn học
hỏi, không nên che giấu cái dốt của mình.
Hoạt động 5: Đọc, tóm tắt tác
phẩm văn bản “Nhưng nó phải
bằng hai mày”
- GV: Gọi HS đọc truyện
Hoạt động 6: Phân tích cắt nghĩa
văn bản “Nhưng nó phải bằng hai
mày”
- GV: Nêu tên nhân vật chính?
Hãy cho biết mối quan hệ giữa 2
nhân vật: Cải và thầy lí?
- HS: trả lời.
- GV: Kịch tính thể hiện qua yếu tố
bất ngờ. Vậy yếu tố bất ngờ đó là
gì?
- HS: trả lời.
- GV: Trước hành động xử kiện
của thầy lý, Cải có lời nói và cử
chỉ ra sao?
- HS: trả lời.
- GV: Sau đó thầy lý phản ứng như
thế nào trước lời nói cử chỉ của
Cải
- HS: trả lời.
B. NHƯNG NÓ PHẢI BẰNG HAI MÀY
1. Nội dung:
a. Mối quan hệ giữa Cải và thầy lí:
Cải: Người đưa đơn kiện.
Thầy lí: Người xử kiện.
- Cải lót tiền trước cho thầy lí.
- Mâu thuẫn đột ngột xuất hiện: Thầy lý tuyên
bố đánh Cải 10 roi.
Một bên chủ động, một bên hoàn toàn bị động.
- GV: Hãy nêu giá trị nghệ thuật
kết hợp hai” ngôn ngữ” trên?
- HS: trả lời.
- GV: Cái c ười được thể hiện bằng
thủ pháp nghệ thuật nào? Hãy
phân tích?
- HS: trả lời.
- GV: Tác dụng của thủ pháp gây
cười?
- HS: trả lời.
- GV: Em đánh giá như thế nào về
nhân vật Cải?
Hoạt động 7: Tổng hợp, đánh giá
chung văn bản “Nhưng nó phải
bằng hai mày”
- GV: Nghệ thuật của truyện ?
- HS: Trả lời
b. Sự kết hợp của hai thứ “ngôn ngữ” trong
truyện:
giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ cửchỉ.
- Chơi chữ: phải là từ chỉ tính chất được dùng
kết hợp với từ chỉ số lượng tạo sự vô lý (trong
xửkiện) nhưng lại hợp lý (trong quan hệ thực
tế giữa các nhân vật).
3. Ý nghĩa văn bản:
- GV: Em hãy cho biết ý nghĩa của
Truyện Nhưng nó phải bằng hai mày vạch trần
truyện ?
bản chất tham nhũng của hàng ngũ quan lại
- HS: Trả lời.
xưa.
III. Luyện tập
Hoạt động 8: Củng cố, kiểm tra,
đánh giá
Qua 2 truyện rút ra nhận xét gì về
truyện cười dân gian.
3. Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà (2 phút):
-
