MÔN:C¤NG NGHÖ
12

GIÁO VIªN: nguyÔn v¨n nghÜa
trêng THPT Yªn dòng sè 3
tæ: lý - ktcn


TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét
pha
I- C«ng dông cña m¹ch ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay
chiÒu mét pha

§ÓEm
thay
khi
ki
tªn
sö dông
c¸c
tèc lo¹i
®é
c¸c®éng
®éng
®éngc¬
c¬
c¬®iÖn
em
nµy
thÊy

ta
xoay
cã
ngcÇn
chiÒu
êi tathay
sö
mét
dông
®æi
pha
c¸c ph¬ng ph¸p nµo? mµ
tècem
®ébiÕt
kh«ng?
?


Tiết 15 - Bài 15:
MạCH ĐIềU KHIểN tốc độ động cơ điện xoay chiều một
pha
II- Nguyên lý mạch điều khiển tốc độ động cơ điện xoay chiều
một pha

1- Điều khiển tốc độ bằng cách
thay đổi điện áp
U 2, f 1
Quan sát sơ đồ
và cho biết cách
Điều khiển

U1 , f 1
C
điều chỉnh trên
điện áp
thuộc cách nào
trong các cách đã
2- Điều khiển tốc độ bằng
nêu ở trên
cách thay đổi điện áp và tần
số
U 2, f 2
So sánh sự khác nhau
giữa hai cách thay đổi
Điều khiển
U1 , f 1
C
tần số
tốc độ của
động cơ xoay chiều


TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét
pha
III-Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha

1- S¬ ®å nguyªn lý:

Quan s¸t s¬ ®å kÓ tªn c¸c linh kiÖn ®iÖn tö vµ
thiÕt bÞ cña m¹ch?



TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét
pha
III-Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha

2-Nguyªn lý lµm viÖc
1

Triac dÉn

Tô n¹p ®Çy

U

Udc
t

UC

2

Quan s¸t s¬ ®å vµ cho biÕt khi nµo cã dßng
®iÖn qua ®éng c¬?


TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét
pha

III-Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha

2-Nguyªn lý lµm viÖc
1

Triac dÉn

Tô n¹p ®Çy

U

Udc
t

UC

2


Tiết 15 - Bài 15:
MạCH ĐIềU KHIểN tốc độ động cơ điện xoay chiều một
pha
III-Một số mạch điều khiển động cơ điện xoay chiều một pha

3- Cách điều chỉnh tốc độ
quay của động cơ
U

Udc
t


UC

Quan sát hình vẽ và cho biết đờng mầu đỏ trên đồ
thị thể hiện điện áp ở đâu?


TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét
pha
III-Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha

3- C¸ch ®iÒu chØnh tèc ®é
Uv
quay cña ®éng c¬
t

Uv
U®c

t
VR


TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét
pha
III-Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha

3- C¸ch ®iÒu chØnh tèc ®é

Uv
quay cña ®éng c¬
t

Uv
U®c

t
VR


TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét
pha
III-Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha

3- C¸ch ®iÒu chØnh tèc ®é
Uv
quay cña ®éng c¬
t

Uv
U®c

t
VR


TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét

pha
III-Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha

3- C¸ch ®iÒu chØnh tèc ®é
Uv
quay cña ®éng c¬
t

Uv
U®c

t
VR


TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét
pha
III-Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha

3- C¸ch ®iÒu chØnh tèc ®é
Uv
quay cña ®éng c¬
t

Uv
U®c

t
VR



TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét
pha
III-Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha

3- C¸ch ®iÒu chØnh tèc ®é
Uv
quay cña ®éng c¬
t

Uv
U®c

t
VR


Tiết 15 - Bài 15:
MạCH ĐIềU KHIểN tốc độ động cơ điện xoay chiều một
pha
III-Một số mạch điều khiển động cơ điện xoay chiều một pha

4- Ưu và nhợc điểm của mạch
+ u điểm:Có

thể điều khiển liên tục tốc độ động cơ,
có thể dùng cho nhiều tải khác nhau và có
kích thớc nhỏ gọn

+ Nhợc điểm
-Khi điện áp trên tụ cha đủ lớn để điều khiển triac
mở thì vẫn có dòng điều khiển kích thích tác
động vào triac làm cho tri ac mất dần độ chính
xác . Để khắc phục ta mắc thêm Diac vào cực G
điều
đểTriac
khống
điện
áp tốt
mởthì
của ởtriac
-Nếukhiển
chất lợng
vàchế
điac
không
vùng
bằng
điện
ápđộng
mở của
tốc độ
thấp
cơdiac
xuất hiện tiếng ù do thành
phần một chiều
- Mạch có chất lợng điều khiển không tốt và khó
tự động hoá



TiÕt 15 - Bµi 15:
M¹CH §IÒU KHIÓN tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét
pha
III-Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha

K

4- ¦u vµ nhîc
T ®iÓm
a

Da
U1

U

C
U2

VR R

ÑC

Udc

U1

+UDA
- UDA O


ωt
UC


ĐỘI A

10
10
20
20
10

ĐỘI B

10
10
20
20
10


10
im

A
B

Mạch điều khiển tốc độ động cơ điện xoay
chiều một pha thờng dùng những cách nào sau

đây?
Điều chỉnh
điện áp
S
đặt vào động cơ

Thay đổi tần số
đặt Svào động cơ

Thay đổi số vòng dây
C
của của Scuộn dây Stator
D

Cả 3 cách
đều đúng



10
im

Trong các câu trả lời sau câu nào không chính xác
khi nói về cách
điều chỉnh tốc độ quay của động cơ điện xoay
chiêù một pha?
A Tốc độ quay Sđộng cơ phụ thuộc
khoảng thời gian dẫn của triac
Tốc độ quay động cơ phụ thuộc
S

B
khoảng thời gian nạp của tụ
cơ phụ thuộc
C Tốc độ quay động

trị số điện dung của tụ

cơ phụ thuộc việc
DTốc độ quay động
S

thay đổi trị số điện trở của biến trở


BẠN ĐÃ NHẬN ĐƯỢC MỘT PHẦN THƯỞNG
LÀ MỘT TRÀNG PHÁO TAY CỦA LỚP.


20
im

Điac trong mạch điều khiển tốc độ quay của động
cơ có tác dụng gì?

XácA định khoảngS thời gian làm việc của động cơ
B

điện áp mở của triac
Xác định


C

Xác định Sđiện áp nạp vào tụ điện

D định khoảng
Xác
S thời gian nạp điện vào tụ C


20
im
Mch iu khin tc ng c bng mạch in t cú
nhc im gỡ?
A Mạch có chất lợng
S điều khiển không tốt
B

S
Mạch khó
tự động hoá

Khi
chất lợng không tốt thì ở
C triac và diac có
S
vùng điện áp thấp xuất hiện tiếng ù

D

Cả 3 đáp

án đều đúng


Tiết 15 - Bài 15:
MạCH ĐIềU KHIểN tốc độ động cơ điện xoay chiều một
pha

Hớng dẫn học bài ở nhà:

Khi dùng mạch điều khiển bằng điện tử thì
điện áp đa vào động cơ ntn?
Điện áp vào động cơ lớn hay nhỏ phụ
thuộc vào khoảng thời gian nạp của tụ để
điều khiển triac dẫn
Khi dùng triac để điều chỉnh tốc độ quay
của động cơ thì cần tác động vào thông
số nào
nguồn
cấp điện
cho
cơ
Khi
dùngcủa
triac
để điều
chỉnh
tốcđộng
độ quay
của động cơ thì làm thay đổi điện áp
của nguồn cấp điện cho động cơ



20

HT Gi

im
Trong sơ đồ mạch hình 14.3,khi cần thay đổi ngỡng báo hiệu và
bảo vệ từ 230V xuống 220V thì con chạy biến trở VR cần nâng lên
phía trên hay giảm xuống phía dới?Tại sao?
TL:Rơle K hút khi T1T2 dẫn khi điện áp từ VR vợt quá ng
Điều chỉnh
dới áp D0 .Việc đặt ngỡng cho
A ỡng đánh
thủng của
điot ổn
Sxuuóng
D0 nhờ VR.Đầu biến trở nối tới D0 càng xuống thấp (gần
về phía R1) thì điện áp trên D0 càng thấp,lúc đó điện
Điềuphải
chỉnh
B áp nguồn
S sang
cao
lên mớitrái
đủ ngỡng đánh thủng D0.Ngợc
lại đầu nối tới D0 càng lên cao (gần về phía D1) thì
áp trên
D0 càng
cao,điện áp nguồn dù có thấp hơn

chỉnh
C điện Điều
lên trên
đã đủ ngỡng đánh thủng D0.Vậy VR phải nâng lên phía
trên.
Diều chỉnh
D
S sang phải