
Nguyễn Thị Như Ý

Giáo Án Hóa Học 9
CHƯƠNG 5 DẪN XUẤT CỦA HIĐROCACBON – POLIME
Tuần 27
Tiết 54
RƯỢU ETYLIC C
2
H
6
O =46
Ngày soạn:
08/03/08
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- HS nắm được CTPT, CTCT, TCHH, tchất hóa học & ứng dụng của rượu Etilic (Etanol)
- Biết nhóm –OH là nhóm ngtử gây ra TCHH đặc trưng của rượu.
2. Kĩ năng
- Viết được PTHH PỨ của rượu với Natri, biết cách giải 1 số bài tập về rượu.
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS
- Mô hình ptử rượu Etilic.
- Rượu Etiic, Natri, nước, Iot.
- Ống ngiệm, chén sứ loại nhỏ, diêm hoặc bật lửa.
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
Hoạt động 1
TÍNH CHẤT VẬT LÍ
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng
Tính chất vật lí
- Cho HS quan sát mẫu rượu
etilic

-TN hòa tan rượu etilic vào
nước
-TN hòa tan iốt vào rượu
- Trên nhãn của chai rượu có
ghi 45
o

, 25
o
… có nghĩa là gì?
-GV giải thích độ rượu
Độ rượu =
100.
Vhh
Vr
-HS quan sát : chất lỏng không
màu, tan trong nước, hòa tan
được nhiều chất
-Độ rượu
-Số ml rượu có trong 100ml
hhợp gọi là độ rượu
I/Tính chất vật lí
- Chất lỏng không màu, sôi ở
78
o
nhẹ hơn nước, tan trong
nước, hòa tan được nhiều chất
- độ rượu: số ml rượu có trong
100ml hhợp rượu với nước gọi
là độ rượu

Độ rượu =
100.
Vhh
Vr
Hoạt động 2
CẤU TẠO PHÂN TỬ
Cấu tạo phân tử
-HS lắp ráp mô hình phân tử
rượu
- Viết công thức cấu tạo
- GV nhấn mạnh sự có mặt của
nhóm – OH và đặc điểm của
ntử H trong nhóm –OH của
rượu khác với các ntử H còn lại
trong phân tử
CH
3
-CH
2
- OH (rượu etilic)
CH
3
-O-CH
3

II/ Cấu tạo phân tử
H
H
OHCC
H

H
H
CH
3
-CH
2
- OH
- Có 1 ntử H không liên kết với
ntử C mà liên kết với ntử O, tạo
nhóm – OH. Chính nhóm – OH
làm cho rượu có tính chất đặc
trưng
Hoạt động 3
TÍNH CHẤT HÓA HỌC
Tính chất hóa học
Rượu etilic có cháy không?
GV TN nhỏ vài giọt rượu vào
chén sứ rồi đốt

HS qs , nhận xét và viết PTPỨ
- Rượu cháy cho ngọn lửa màu
xanh, tỏa nhiều nhiệt
III/ Tính chất hóa học
1/Rượu etilic có cháy không?
C
2
H
6
O +3O
2

2CO
2
+3H
2
O
Trường THCS Phan Thúc Duyện – Năm học 2007-2008
101

Nguyễn Thị Như Ý

Giáo Án Hóa Học 9
- Rượu cháy tỏa nhiều nhiệt và
không có muội than
Rượu có phản ứng với Natri
không?
-GV TN Cho mẫu Na vào cốc
đựng rượu
- Hiên tượng,- Nhận xét
Ntử Na thay thế cho ntử H nào
trong ptử rượu?
- HS nhớ lai PỨ của Na với
nước để so sánh khả năng pứ
- D của Na > D rượulúc đầu
Na chìm xuống sau đó nổi lean
vì nhiệt tỏa ra làm Na giản nở,
mặt khác các bột khí bám xung
quanh cũng làm Na nổi lên
PỨ với axit axetic (bài sau)
C
2

H
6
O +3O
2
2CO
2
+3H
2
O
- Bột khí thoát ra Na tan dần
- Na thay thế cho ntử H trong
nhóm - OH
2CH
3
- CH
2
-OH+2Na
2CH
3
-CH
2
- ONa+ H
2
natri etylat
2/ Rượu có phản ứng với
Natri không?
2CH
3
-CH
2

-OH+2Na
2CH
3
-CH
2
-ONa+ H
2
natri etylat
Hoạt động 4
ỨNG DỤNG
Treo tranh ứng dụng của rượu
- Dựa vào tính chất nào mà
rượu được dùng làm nhiên liệu,
dung môi, nguyên liệu cho công
nghiệp
Hs qs tranh và trả lời
- Cao su, axit axetic, dược
phẩm…
- Uống rượu nhiều có hại cho
sức khỏe
IV/ ứng dụng
SGK
Hoạt động 5
ĐIỀU CHẾ
- Trong thực tế em thấy người
ta điều chế rượu uống bằng
cách nào
- Nêu PP điều chế rượu từ tinh
bột hoặc đường
- Điều chế rượu từ C

2
H
4
thường
được dùng dung môi, n/liệu cho
công nghiệp
- Từ đường, tinh bột, hoặc C
2
H
4
V/ điều chế
Tinh bột,đường
 →
men leân
rượu
etilic
C
2
H
4
+ H
2
O
 →
axit
C
2
H
5
OH

IV. HƯỚNG DẪN BÀI TẬP SGK
1/ Câu đúng d/
2/ Chất CH
3
-CH
3
, C
6
H
6
, CH
3
-O-CH
3
không tác dụng với Natri vì không có nhóm –OH, CH
3
-CH
3
-OH
PỨ được với Natri.
3/ Ống 1: 2CH
3
-CH
2
-OH+2Na2CH
3
-CH
2
-ONa+H
2

Ống 2: 2H
2
O+2Na2NaOH+H
2
và 2CH
3
-CH
2
-OH+2Na2CH
3
-CH
2
-ONa+H
2
Ống 3: 2H
2
O+2Na2NaOH+H
2
* HS làm Bài tập về nhà: 4, 5 tr139
Trường THCS Phan Thúc Duyện – Năm học 2007-2008
102

Nguyễn Thị Như Ý

Giáo Án Hóa Học 9
Tuần 28
Tiết 55-56
AXIT AXETIC C
2
H

4
O
2
= 60
MỐI LIÊN HỆ GIỮA ETILEN,
RƯỢU ETILIC VÀ AXIT AXETIC
Ngày soạn:
15/03/08
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- HS nắm được CTPT, CTCT, TCHH, tchất hóa học & ứng dụng của axit Axetic.
- Biết nhóm –COOH là nhóm ngtử gây ra tính axit.
- Biết khái niệm Este & PỨ este hóa.
- Nắm được mối liên hệ giữa hiđro cacbon, rượu, axit và este với các chất cụ thể là etilen, rượu etilic,
axit axetic và etyl axetat
2. Kĩ năng
- Viết được PTHH PỨ của axit Axetic với các chất, củng cố kĩ năng giải bài tập hữu cơ.
- Viết các PTHH theo sơ đồ chuyễn đổi giữa các chất
I. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS
- Mô hình ptử axit Axetic.
- Dung dịch phenolphthalein, CuO, Zn, Na
2
CO
3
, rượu Etilic.
- CH
3
COOH, dd NaOH, axit Sufuric đặc.
II. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
Hoạt động 1

Tiết 55 TÍNH CHẤT VẬT LÍ
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng
- Hòa tan axit axetic vào nước
- Dấm ăn là dd Axit axetic .vậy
Axit axetic có vị gì?
- QS trạng thái, mùi vị , tính tan I/ tính chất vật lí
Là chất lỏng, không màu, vị
chua, tan vô hạn trong nước
Hoạt động 2
CẤU TẠO PHÂN TỬ
-HS lắp ráp mô hình phân tử
Axit axetic - Viết công thức cấu
tạo
- Nêu sự giống nhau và khác
nhau giữa rượu và axit axetic từ
đó nêu bật nhóm –COOH là
nhóm ntử gây nên tính axit
- CH
3
-COOH
- Nhóm –OH liên kết vối nhóm
C = O tạo thành nhóm –
COOH . Chính nhóm này làm
cho phân tử có tính axit
II/ Cấu tạo phân tử
CTCT
H
H
H
C C

H
O
O
CH
3
-COOH
- Nhóm –OH liên kết với nhóm
C = O tạo thành nhóm –
COOH . Chính nhóm này làm
cho phân tử có tính axit
Hoạt động 3
TÍNH CHẤT HÓA HỌC
Tính chất hóa học
axit axetic có tính chất của
axit không?
HS làm TN theo nhóm
Cho dd axit axetic lần lươt vào
các ống nghiệm đựng các chất
sau: quỳ tím, dd NaOH có

- Quỳ tím  hồng
- CH
3
COOH +NaOH
- CH
3
COOH +CuO
III/ Tính chất hóa học
1/ axit axetic có tính chất của
axit không?

- Quỳ tím  hồng
-CH
3
COOH+NaOH
CH
3
COONa+ H
2
O
- 2 CH
3
COOH +CuO
Trường THCS Phan Thúc Duyện – Năm học 2007-2008
103

Nguyễn Thị Như Ý

Giáo Án Hóa Học 9
phenolphthalein, CuO, Zn,
Na
2
CO
3
- Ghi lại các hiện tượng qs được
vào giấy
- Nêu nhận xét
- Ghi PTPỨ
Axit axetic có tác dụng với
rượu etilic không?
GV Lắp ráp TN như hình 55

- Đun sôi hh trong ống nghiệm
A, thêm 1 ít nước vào chất lỏng
thu được ở ống B, lắc nhẹ quan
sát
-Độ tan của este trong nước
muối nhỏ hơn nước vì vậy thêm
nước muối vào ống B để qs rõ
hơn
- nhận xét độ tan, mùi của sản
phẩm
- GV viết PT
- Sản phẩm giữa axit và rượu
gọi là este
- Sản phẩm giữa axit và rượu
tạo este và nước gọi là PỨ este
hóa
- CH
3
COOH +Zn
- CH
3
COOH +Na
2
CO
3
+ axit axetic có tính của axit
- Ống B có chất lỏng không
màu, mùi thơm, không tan trong
nước, nổi trên mặt nước
(CH

3
COO)
2
Cu+ H
2
O
- 2CH
3
COOH +Zn
(CH
3
COO)
2
Zn + H
2
-2CH
3
COOH+Na
2
CO
3

2CH
3
COONa+ H
2
O+CO
2
+ axit axetic có tính của axit
2/ Axit axetic có tác dụng với

rượu etilic không?
CH
3
COOH+CH
3
-CH
2
-OH
 →
CH
3
COOCH
3
CH
2
+ H
2
O
Etyl axetat
Sản phẩm giữa axit và rượu gọi
là este
Etyl axetat là este
Hoạt động 4
ỨNG DỤNG
Treo tranh ứng dụng của axit
axetic
- axit axetic được dùng để pha
chế dấm ăn và là n/liệu trong
công nghiệp. HS nêu VD
- Dấm ăn là dd axit axetic có

nồng độ từ 2-5%
Hoạt động 5
ĐIỀU CHẾ
HS nêu 1 số PP làm dấm ăn dân
gian
2C
4
H
10
+5O
2
 →
4CH
3
COOH+
Butan
2H
2
O
CH
3
-CH
2
-OH + O
2
 →
CH
3
COOH+ H
2

O
Làm bài tập 1,2,3,4,5,6,7 tr 143
Tiết 56
I. HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP SGK
Bài 2 : - tác dụng với Na : a,b,c,d
- tác dụng với NaOH :b,
- tác dụng với Mg: b,d
Bài 3 : Câu d
Trường THCS Phan Thúc Duyện – Năm học 2007-2008
104

Nguyễn Thị Như Ý

Giáo Án Hóa Học 9
Bài 4 : Câu a có tính axit vì trong phân tử có nhóm COOH
Bài 5 : ZnO, KOH, Na
2
CO
3
, Fe
Bài 6: a/ 2CH
3
COONa +H
2
SO
4
 →
Na
2
SO

4
+ 2CH
3
COOH
b/ CH
3
-CH
2
-OH + O
2
 →

CH
3
COOH+ H
2
O
Bài 7: CH
3-
COOH+CH
3
-CH
2
-OH
 →
CH
3
COO-CH
3
CH

2
+ H
2
O
Cứ 60 gam CH
3-
COOH PỨ hết 46 gam C
2
H
5
-OH tạo ra 88 gam CH
3
COO-C
2
H
5
Theo đề bài C
2
H
5
-OH là 100 gam, vậy C
2
H
5
-OH dư, do đó hiệu suất PỨ tính theo
CH
3-
COOH
Theo lí thuyết 60 gam CH
3-

COOH tạo ra 88 gam CH
3
COO-C
2
H
5
Theo thực tế lượng CH
3
COO-C
2
H
5 thu được
là 55 gam
Vậy hiệu suất PƯ là
100.
88
55
= 62,5%
II. MỐI LIÊN HỆ GIỮA ETILEN, RƯỢU ETILIC VÀ AXIT AXETIC
C
2
H
4
 →
C
2
H
5
-OH
 →

CH
3-
COOH
 →
CH
3
COO-C
2
H
5
HS viết PT ghi điều kiện
(1) H
2
O, axit (2) Oxi, men (3) rượu etilic, H
2
SO
4
, đặc, t
o
III. BÀI TẬP
Bài 1 a/ A: C
2
H
4,

B : CH
3-
COOH
b/ D: Br-CH
2

- Br-CH
2 ,

E:-CH
2
-CH
2
-CH
2-
Bài 2 a/ Dùng quì tím
b/ Dùng Na
2
CO
3
hoăc CaCO
3
Bài 3: C vừa t/d với Na vừa t/d với Na
2
CO
3
Vậy C là axit  có nhóm – COOH
C là C
2
H
4
O
A t/d được với Na nên 2 chất còn lại A
phải là C
2
H

5
OH
B là C
2
H
4
Bài 4:
a/ Đốt cháy A thu được CO
2
, H
2
O. Vậy A chứa
H, C và có thể có oxi
Kl của C, KL của H, KL của O
 trong A có C, H, O  CT C
x
H
y
O
z
b/ M
A/2
=23 M
A=
46
 x, y, z
Bài 1/ HS viết PT thực hiên chuyễn hóa
Bài 2/ HS viết PT để phân biệt
Bài 3/ HS lập luận dể xác định CTPT và viết CTCT
của A,B,C

Bài 4:
a/ Đốt cháy A thu được CO
2
, H
2
O. Vậy A chứa H, C
và có thể có oxi
m
C =
44:44x 12= 12 gam
m
H
= 27:18 x2 = 3 gam
m
O
= 8 gam
M
A
: 2= 23 M
A
=46
Cứ 23 gam A có 12 gam C
Vậy 46 gam A có 12x gam C
 x= 2, , y= 6 ,z= 1
CT A là C
2
H
6
O
Trường THCS Phan Thúc Duyện – Năm học 2007-2008

105

Nguyễn Thị Như Ý

Giáo Án Hóa Học 9
Tuần 29
Tiết 57
KIỂM TRA 1 TIẾT
Ngày soạn:
223/08
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Kiểm tra kiến thức HS tiếp thu ở chương 4 ( CH
4
, C
2
H
4
, C
2
H
2
, C
6
H
6
) và dẫn xuất Hiđrocacbon
(C
2
H

5
OH, CH
3
COOH)
Kịp thời uốn nắn những sai lệch của HS.
3. 2. Kĩ năng
- Rèn luyện cách làm bài trắc nghiệm, cách sử dụng ngôn ngữ hóa học, vận dụng bài học vào làm bài
kiểm tra.
II. CÁCH TIẾN HÀNH
- Phát đề bài kiểm tra cho HS.
- HS độc lập làm bài.
III. ĐÁP ÁN
Trường THCS Phan Thúc Duyện – Năm học 2007-2008
106