CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH QUỐC TẾ
Global Advanced Master of Business Administration

BÀI TẬP CÁ NHÂN
MÔN HỌC: KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
HỌC VIÊN: TRẦN NGỌC ANH
LỚP: GAMBA 01. X0310
BÀI ĐỌC:

Tại sao kế hoạch ngân sách (ngân quỹ) lại không tốt cho doanh nghiệp?
BÀI LÀM:

Kế hoạch ngân sách ( ngân quỹ) là một công cụ quản lý chủ yếu giúp lập kế hoạch, giám
sát và kiểm soát các nguồn tài chính cho một dự án hoặc một tổ chức. Nội dung của kế
hoạch ngân sách là dự tính các khoản thu và chi cho một thời kỳ nhất định.
Trong các Doanh nghiệp, Kế hoạch ngân quỹ là kế hoạch định lượng sử dụng nguồn lực
qua một thời kỳ cụ thể, gồm những mục tiêu chính trong hoạt động của doanh nghiệp như
sản xuất, bán hàng, tài chính...
Kế hoạch ngân quỹ có hai loại: ngắn hạn và dài hạn. Kế hoạch ngân quỹ ngắn hạn là kế
hoạch xây dựng cho khoản thời gian một năm hay ngắn hơn. Kế hoạch ngân quỹ dài hạn
có thời gian dài hơn một năm. Thông thường Kế hoạch ngân quỹ được lập hàng năm theo
năm tài chính của Doanh nghiệp.
Kế hoạch ngân quỹ thường được sử dụng cho hai mục đích là Lập kế hoạch và Kiểm soát.
Lập kế hoạch bao gồm phát triển các mục tiêu và lập các dự toán khác nhau cho các mục
đích này. Kiểm soát bao gồm các bước thực hiện bởi ban quản lý để tăng khả năng làm
việc cùng nhau cho các bộ phận trong tổ chức để đạt được các mục tiêu được thiết lập
trong giai đoạn lập kế hoạch.
Lợi ích của việc lập Kế hoạch ngân quỹ trong Doanh nghiệp:
- Truyền đạt kế hoạch của Ban quản trị trong Doanh nghiệp
- Buộc các nhà quản lý phải suy nghĩ và lên kế hoạch cho tương lai.

- Cung cấp các phương tiện để phân bổ nguồn lực vào các bộ phận của Doanh nghiệp để
có thể sử dụng một cách hiệu quả nhất.
- Lường trước được những bế tắc trước khi chúng xảy ra.
- Liên kết các hoạt động của toàn bộ Doanh nghiệp thông qua việc tham gia vào kế hoạch
của các bộ phận khác nhau. Kế hoạch giúp cho mọi hoạt động trong Doanh nghiệp đi
đúng hướng.
- Kế hoạch xác định các mục tiêu, mục đích và được coi là tiêu chuẩn đo lường các hiệu
quả hoạt động thực tế.
1. Mục tiêu của Kế hoạch ngân quỹ trong doanh nghiệp là gì ?
Các mục tiêu của Kế hoạch ngân quỹ trong doanh nghiệp gồm:
AnhTN – Gamba01.X0310 – Kế toán quản trị

1 of 6


CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH QUỐC TẾ
Global Advanced Master of Business Administration

- Kiểm soát toàn bộ các chỉ tiêu đặt ra dưới dạng lượng hoá các thước đo: Khi lập kế
hoạch ngân quỹ, Ban quản lý Doanh nghiệp cần hoạch địch xem tiền thu vào và chi ra
như thế nào từ đó kiểm soát những khoản thu vào, chi ra đó bằng cách theo dõi các
khoản mục chi phí hay doanh thu thật sự, so sánh chúng với những con số mà chúng ta
đã dự đoán trước trong kế hoạch ngân quỹ và có những hành động thích hợp khi phát
hiện ra những chênh lệch ngoài ý muốn.
- Là cơ sở để đánh giá hiệu quả của công việc đã đặt ra trong Kế hoạch: Ứng với mỗi
mục tiêu chiến lược Doanh nghiệp đề ra sẽ có những chỉ tiêu được lượng hóa. Việc thực
hiện được bao nhiêu % chỉ tiêu đặt ra trong kế hoạch sẽ giúp Doanh nghiệp đánh giá
được hiệu quả công việc trong thời kỳ đó. Tuy nhiên Kế hoạch ngân quỹ chỉ quan tâm
tới số lượng mà không quan tâm tới chất lượng, trong khi thực tế kinh doanh của đơn vị

thì vấn đề chất lượng kinh doanh lại là yếu tố quan trọng nhất. Kế hoạch ngân quỹ chỉ
cho nhà quản lý biết đã tiêu hao gì cho hoạt động nhưng không chỉ ra được khách hàng
đánh giá nó như thế nào, và hơn nữa là việc bạn đánh giá quy trình hoạt động của ngân
sách sai, đúng thế nào để rút kinh nghiệm cho lần sau ….
- Tạo trách nhiệm của người quản lý, người chịu trách nhiệm cho các sai lệch sau
này: Mặc dù các Kế hoạch ngân quỹ đều được lập và duyệt trên cơ sở những căn cứ và
phương pháp khoa học để phù hợp nhất với mục tiêu và thực tế của Doanh nghiệp
nhưng hầu hết các Kế hoạch này đều là tĩnh trong khi hoạt động của doanh nghiệp là
động. Việc có đạt mục tiêu, kế hoạch hay không phụ thuộc nhiều vào trách nhiệm của
những nhà quản lý các bộ phận cấu thành.
- Thúc đẩy con người và hợp tác với những nỗ lực của họ: Thành công của Kế hoạch
ngân quỹ là sự chấp thuận và ủng hộ của những người có vị trí liên quan. Với mục tiêu
này, Kế hoạch ngân quỹ được sử dụng như là một công cụ tích cực để hoàn thành mục
tiêu chung. Hoàn thành hoặc hoàn thành vượt mức kế hoạch đặt ra ( tức là hiệu quả )
luôn đi kèm với những khoản lợi ích như lương thưởng cho các bộ phận. Điều đó thúc
đẩy con người nỗ lực hơn nữa trong quá trình phấn đấu hoàn thành mục tiêu.
2. Điều gì khiến cho việc lập kế hoạch ngân quỹ không còn đúng với mục tiêu ban
đầu của nó? Và khi đó kế hoạch ngân quỹ trở thành cái gì?
Kế hoạch ngân quỹ chỉ hợp lý trên phương diện theo dõi việc tiền được chi tiêu thế nào.
Kế hoạch ngân quỹ không còn đúng với mục tiêu ban đầu của nó khi chúng bị gán cho
nhiều vai trò hơn, khi mà kế hoạch ngân quỹ trở thành công cụ chính để đánh giá hiệu
quả hoạt động, khi nó trở thành rào cản các nhà quản lý trong việc dịch chuyển các
nguồn lực hay khi cần thiết nó bóp méo kế hoạch dài hạn. Và khi đó, Kế hoạch ngân
quỹ trở thành rào cản cho tính linh hoạt, thủ tục vô nghĩa, là thước đo cứng nhắc.
- Kế hoạch ngân quỹ chỉ quan tâm đến số lượng mà không quan tâm đến chất lượng như
thị phần, sự hài lòng của khách hàng ... Không ít doanh nghiệp để đối phó với kế hoạch,
đối phó với các chính sách lương, thưởng đi kèm nó, họ đã bằng mọi cách để làm đúng
theo kế hoạch đề ra mà không bận tâm tới chất lượng của kế hoạch. Do đó xảy ra những
AnhTN – Gamba01.X0310 – Kế toán quản trị


2 of 6


CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH QUỐC TẾ
Global Advanced Master of Business Administration

tình huống đạt mục tiêu giảm hàng tồn nhưng thực chất là giảm lượng hàng bán chạy
còn hàng kém chất lượng, lỗi thời thì vẫn nhiều; hay cố gắng chi tiêu một cách bất hợp
lý do đã có trong kế hoạch chi tiêu ngân sách mặc dù thực tế họ có thể tiết kiệm được
nhiều hơn cho doanh nghiệp.
- Kế hoạch ngân quỹ nhiều khi trở hành rào cản các nhà quản lý trong việc dịch chuyển
các nguồn lực cần thiết, thiếu tính linh hoạt. Thực tế trong nhiều Doanh nghiệp, việc
hoàn thành kế hoạch ngân quỹ không cho phép chi tiêu để bảo vệ thị phần hay cải tiến
sản phẩm vì chúng không nằm trong kế hoạch và ảnh hưởng đến chi phí sản phẩm.
Trong khi bộ phận này thừa nguồn lực không khai thác hết thì bộ phận khác lại thiếu hụt
mà không thể sử dụng nhiều nguồn lực hơn theo kế hoạch ngân quỹ.
- Một chương trình lập kế hoạch thành công phải có sự chấp thuận của những người có vị
trí quan trọng liên quan. Nếu cấp trên không nhiệt tình thì bất kỳ ai trong tổ chức cũng
sẽ có chung quan điểm. Kế hoạch sẽ trở nên không hiệu lực nếu kế hoạch luôn được sử
dụng như là một phương thức để gây áp lực và sử dụng một cách cứng nhắc, không linh
động. Do vậy mà không huy động và thúc đẩy được nguồn lực con người.
- Quy trình lập kế hoạch cũng dễ tạo ra xung đột giữa các phòng ban, ở đó mục tiêu cuối
cùng của công ty là hợp tác hướng tới một mục tiêu chung có thể bị lãng quên. Bản kế
hoạch tổng thể là tổng hợp của tất cả các bản kế hoạch chi tiết của doanh nghiệp. Nếu
các bản kế hoạch chi tiết mang sẵn trong đó các yếu tố chủ quan không tích cực thì bản
kế hoạch tổng thể không tránh khỏi việc xa rời thực tế kinh doanh.
3. Thực tế mối quan hệ giữa Kế hoạch ngân sách với thực hiện mục tiêu chiến lược
của doanh nghiệp ? Nguyên nhân ?
Mục tiêu chiến lược là đích đến của doanh nghiệp trong việc lựa chọn các hoạt động để

doanh nghiệp tạo ra sự khác biệt đáng kể trên thị trường. Chiến lược kinh doanh chính
là xây dựng mục tiêu, đánh giá hiện tại và định hướng con đường đi đến mục tiêu. Việc
xây dựng mục tiêu chiến lược cần phải được lượng hóa thành các chỉ tiêu theo từng giai
đoạn cụ thể thông qua các công cụ trong đó có kế hoạch ngân quỹ. Để đạt được mục
tiêu chiến lược, doanh nghiệp cần phải lập được kế hoạch ngân quỹ vì kế hoạch ngân
quỹ là công cụ để Ban lãnh đạo doanh nghiệp có thể chuyển tải mục tiêu chiến lược của
mình thành các thước đo hiệu quả hoạt động mà nhân viên công ty có thể dễ dàng hiểu
được. Ngược lại, muốn xây dựng được kế hoạch ngân quỹ thì phải căn cứ trên các mục
tiêu chiến lược của doanh nghiệp. Như vậy, về lý thuyết, mối quan hệ giữa kế hoạch
ngân sách với thực hiện mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp là mối quan hệ tương hỗ,
kế hoạch ngân quỹ là điều kiện cần chứ chưa đủ để thực hiện mục tiêu chiến lược.
Nhưng trên thực tế, theo bài đọc, thì kế hoạch ngân sách vẫn là một rào cản trong việc
thực hiện mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp như: thiếu linh hoạt, có tính đối phó,
hạn chế sự đầu tư theo thời điểm, tạo sự thành công ảo, tăng chi phí bất hợp lý, gây
xung đột nội bộ và về căn bản nó không phản ánh được chất lượng của doanh nghiệp….
Do vậy doanh nghiệp cần xem xét tới một hệ thống bảng điểm cân bằng bao gồm một
AnhTN – Gamba01.X0310 – Kế toán quản trị

3 of 6


CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH QUỐC TẾ
Global Advanced Master of Business Administration

tập hợp các thước đo hiệu quả hoạt động phát triển trên cơ sở các chiến lược của công ty
để hỗ trợ cho các chiến lược đó.
Thực tế, Kế hoạch ngân quỹ không đáp ứng được mục tiêu chiến lược của Doanh
nghiệp. Nguyên nhân:
- Chú trọng vào số lượng mà không đi vào chất lượng, điều đó có khả năng dẫn đến lệch

mục tiêu chiến lược.
- Kiểm soát những việc làm không cần thiết, bỏ qua những việc đúng đắn cần thiết nhưng
không có trong kế hoạch.
- Để đạt được mục tiêu này, họ có khả năng hy sinh các mục tiêu khác làm ảnh hưởng đến
mục tiêu chung của cả Doanh nghiệp.
- Kế hoạch thường đặt ra đầu năm và cho cả một năm tài chính trong khi kết quả thực hiện
là cả một quá trình có nhiều biến động khách quan và chủ quan là không hợp lý.
- Nó bóp méo kế hoạch dài hạn như trường hợp tiết kiệm chi phí trong dài hạn thông qua
quy trình hoặc trang thiết bị mới thì bị chuyển thành cắt giảm chi phí không hợp lý trong
ngắn hạn làm giảm chất lượng hàng hoá.
- Đề cao quy định hơn sự sáng tạo. Sự sáng tạo nhằm đem lại hiệu quả chung cho Doanh
nghiệp như chi thêm chi phí cho chương trình quảng bá sản phẩm mới có thể gây tăng
chi phí sản xuất, điều mà bộ phận sản xuất không muốn.
- Mục tiêu chiến lược là động trong khi kế hoạch ngân sách là tĩnh.
Từ những phân tích trên cho thấy rằng: Nếu người quản lý doanh nghiệp biết xây dựng
các chỉ tiêu sát với thực tế và sử dụng chúng một cách linh hoạt thì Kế hoạch ngân quỹ
sẽ là công cụ hiệu quả để thực hiện mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp.
4. Các công ty như Xerox, Emerson và 3M đã tổ chức hoạt động và hệ thống đánh
giá thế nào để tránh các “cuộc chiến cục bộ” giữa các bộ phận trong cùng tổ chức?
Sự khác biệt giữa cách làm của các công ty đó là gì?
Kế hoạch ngân quỹ có nhiều lợi ích nhưng cũng có nhiều hạn chế. Các doanh nghiệp
đều đang nỗ lực xây dựng cho mình Kế hoạch ngân quỹ sao cho phù hợp nhất và hiệu
quả nhất tránh những tác dụng tiêu cực của nó. Để nhằm đạt được hiệu quả tối ưu cho
kế hoạch ngân sách của doanh nghiệp, nhà quản lý cần đến những thước đo hiệu quả
hoạt động hợp lý. Điểm cốt lõi ở đây chính là xây dựng nền tảng của hệ thống kiểm soát
dựa trên những thước đo đó chứ không phải là dựa trên các kế hoạch ngân sách. Các
công ty đa ngành nghề như Xerox, Emerson, 3M đã tổ chức hoạt động theo quy trình đó
để tránh các xung đột trong nội bộ của tổ chức của mình.
Emerson: Lợi nhuận là thước đo cơ bản, tất cả đều chịu trách nhiệm về lợi nhuận. Các
bộ phận sẽ được cụ thể hoá bằng những thước đo phù hợp khác khuyến khích các bộ

phận hỗ trợ nhau mà không gây trở ngại hay xung đột cho nhau. Khi xây dựng chiến
lược của mình, Công ty đồng thời cũng lập kế hoạch cho những tình huống bất ngờ
mang tính đột phá. Các nhà quản lý Emerson lập ngân sách cho tình huống xấu bằng
việc xây dựng 3 kịch bản khác nhau cho các trường hợp bất thường.
AnhTN – Gamba01.X0310 – Kế toán quản trị

4 of 6


CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH QUỐC TẾ
Global Advanced Master of Business Administration

3M: Công ty 3M là một doanh nghiệp tổ chức hoạt động kinh doanh theo kiểu ma trận:
con người, công nghệ và tiền, có sự đan xen lẫn nhau giữa các bộ phận. Báo cáo thu
nhập được phản ánh trong báo cáo nội bộ của các bộ phận có liên quan. Điều này đã
giảm thiểu đáng kể sự tranh cãi nội bộ mà rất dễ xảy ra. Khi xây dựng chiến lược của
mình, 3M đồng thời cũng lập kế hoạch cho những tình huống bất ngờ mang tính đột
phá. Trong dự báo chiến lược của họ sẽ tạo thêm “các cơ hội tăng trưởng chưa rõ ràng”
– là những hạng mục mà chi phí và doanh thu khó đoán trước.
Xerox: Các bộ phận kinh doanh khi lập kế hoạch ngân sách luôn cố gắng đẩy công việc
và chi phí cho bộ phận khác. Để tránh có những mâu thuẫn không hay xảy ra đối với các
cấp quản lý, nên gắn kết các kế hoạch ngân quỹ theo chiều dọc không phải theo chiều
ngang. Xerox tái cơ cấu hoạt động của mình bằng việc kết hợp bán hàng, dịch vụ và
nhận đơn đặt hàng theo các đơn vị đại lý hơn là tổ chức vận hành theo các chức năng
song song là cách mà các bộ phận chức năng có thể “tranh giành” nguồn vốn của nhau.
Sự khác biệt giữa các cách làm của 3 Công ty :
Để tránh các “cuộc chiến cục bộ” giữa các bộ phận trong cùng một tổ chức, cả ba công
ty Xerox, Emerson, 3M đều đã tổ chức hoạt động và hệ thống đánh giá phù hợp với đặc
thù kinh doanh của mình. Sự khác biệt giữa cách làm của 3 Công ty:

Emerson: Đưa ra mục tiêu chung là Lợi nhuận, mỗi bộ phận sẽ có những kế hoạch chiến
lược riêng nhưng đều để đạt mục tiêu chung.
3M: Gắn kết trách nhiệm và quyền lợi của các bộ phận liên quan đến nhau, từ đó tạo ra
sự linh hoạt trong tìm kiếm nguồn tiền đang có ở tất cả các bộ phận của công ty.
Xerox: Gắn kết các kế hoạch ngân quỹ theo chiều dọc tức là theo các đơn vị địa lý để
tránh “tranh giành” nguồn vốn của nhau
5. Liên hệ với thực tế tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam – chi nhánh
Hưng Yên:
Sau khi nhận được Kế hoạch của NHTMCPCTVN giao thì Lãnh đạo chi nhánh tiếp tục
giao chỉ tiêu cụ thể tới các Phòng ban.
Việc lập Kế hoạch ngân quỹ ngắn hạn được thực hiện hàng năm. Xác định Lợi nhuận
luôn là mục tiêu hàng đầu nên thước đo cơ bản để lập Kế hoạch ngân quỹ hàng năm tại
Chi nhánh là Lợi nhuận. Mức lương thưởng hàng năm được phân bổ trên cơ sở lợi
nhuận đạt được. Để phát huy được năng lực và trách nhiệm của tất cả các bộ phận, Kế
hoạch ngân quỹ được lập theo phương thức tự áp đặt. Tức là các Phòng/ban tự xây dựng
cho mình Kế hoạch ngân quỹ dựa trên kết quả thực hiện năm trước năm Kế hoạch và tự
định hướng các mục tiêu cho năm Kế hoạch. Ban Giám đốc Chi nhánh sẽ xem xét, phê
duyệt và giao lại các chỉ tiêu cho các Phòng/Ban.
Trên cơ sở thước đo cơ bản là Lợi nhuận, các Phòng/Ban tuỳ thuộc vào chuyên môn
nghiệp vụ của mình mà thể chế hoá thước đo chung đó thành những chỉ tiêu riêng của
mình. Ví dụ như:
AnhTN – Gamba01.X0310 – Kế toán quản trị

5 of 6


CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH QUỐC TẾ
Global Advanced Master of Business Administration


- Phòng Kế toán: chỉ tiêu về nguồn vốn huy động, số lượng tài khoản mở mới, phí dịch
vụ tài khoản...
- Phòng Khách hàng: chỉ tiêu về Dư nợ cho vay, Tỷ lệ nợ xấu, doanh số thanh toán xuất
nhập khẩu, bảo lãnh ...
- Phòng hành chính nhân sự: Các khóa đào tạo tổ chức, Số phòng giao dịch mới mở, số
đợt bảo trì, nâng cấp máy móc thiết bị ...
- Phòng Thẻ: Số thẻ ATM và thẻ tín dụng quốc tế được phát hành, Số đơn vị chấp nhận
thẻ mới, Doanh số thanh toán qua thẻ tín dụng...
Để đạt được mục tiêu chung là tối đa hóa lợi nhuận, các Phòng đều phải nỗ lực và hỗ trợ
nhau để có thể hoàn thành 100% kế hoạch được giao đồng thời giảm thiểu tối đa chi phí
phát sinh. Với cách làm như vậy, Chi nhánh Hưng Yên đã tạo ra được trách nhiệm và nỗ
lực chung không tạo mâu thuẫn giữa các bộ phận. Kế hoạch ngân quỹ không những
giúp kiểm soát tốt chi phí mà còn tạo động lực cho mọi cá nhân, các Phòng/ban trong
Chi nhánh hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Tuy nhiên, Kế hoạch ngân quỹ hiện tại đang áp dụng tại Chi nhánh Hưng Yên vẫn có
một số nhược điểm trong quá trình thực hiện. Đó là khi lập kế hoạch, các chỉ tiêu đều
căn cứ vào kết quả năm trước nhân với tỷ lệ tăng trưởng áp đặt. Ví dụ như:
-

Huy động vốn năm 2009 đạt 700 tỷ đồng, tốc độ tăng qua các năm trung bình
khoảng 20%, thì kế hoạch đặt ra cho năm 2010 phải là 875 tỷ đồng ( 25%) trong khi
không có kế hoạch mở thêm phòng giao dịch, tăng số lượng giao dịch viên...

-

Dư nợ cho vay cũng được giao tăng 30% so với 2009 trong khi tốc độ tăng trưởng
kinh tế của tỉnh ước đạt trên 10%...
Theo ý kiến cá nhân tôi, Kế hoạch ngân quỹ cần được xây dựng một cách linh hoạt hơn
cho các mục tiêu của Chi nhánh. Lãnh đạo Chi nhánh cần phải chia Kế hoạch ngân quỹ
năm thành các Kế hoạch quý, tháng và đến cuối quý 3, căn cứ vào thực tế có thể có

những điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp để tối đa hóa được mục tiêu của mình là Lợi
nhuận.
KẾT LUẬN

Kế hoạch ngân sách là phương tiện của nhà quản lý để truyền đạt mục tiêu chiến lược
chung, nó phân bổ nguồn lực một cách có hiệu quả…. Người quản lý cần phải phân tích
thực tế tại mỗi đơn vị để từ đó tìm ra các thước đo hiệu quả khác để kết hợp với kế
hoạch ngân sách tạo nên một “bảng điểm cân bằng” từ đó tiến gần tới mục tiêu chiến
lược của doanh nghiệp hơn.
TÀI LIỆU

• Giáo trình Kế toán quản trị - Chương trình Đào tạo Thạc sỹ Quản trị Kinh doanh quốc tế Tháng 2/2010 – Global Advanced.
• Giáo trình Kế toán quản trị - TS. Nguyễn Thị Minh Tâm. Nguồn: Trường ĐH Kinh tế ĐHQGHN
AnhTN – Gamba01.X0310 – Kế toán quản trị

6 of 6