Đối với một Sinh viên, muốn hoàn thiện bản thân cũng như hoàn thành khóa
học một cách tốt nhất, thì trong quá trình học tập phải có sự kết hợp giữa lí thuyết
và thực hành. Hiểu được nhu cầu thiết thực của Sinh viên, các Thầy Cô khoa Tâm
Lý Giáo Dục - Trường Đại học Sư Phạm đã tổ chức nhiều đợt thực hành, thực tế
giúp Sinh viên cọ sát thực tiễn, tăng năng lực cho bản thân.
Sau khi hoàn thành khóa học lý thuyết môn Công tác xã hội với nhóm tại
trường, chúng tôi được Thầy Cô liên hệ cho đi thực hành môn Công tác xã hội với
nhóm tại Trường Tiểu học Hồng Quang, Thành phố Đà Nẵng. Đợt thực hành này
sẽ giúp Sinh viên có điều kiện áp dụng lý thuyết đã học vào thực tiễn, tích lũy kinh
nghiệm thực tế, tăng cường tính chủ động và sáng tạo trong việc tiếp cận thân chủ,
tìm hiểu thông tin, xác định nhu cầu, đặt mục tiêu, xây dựng kế hoạch trợ giúp và
hỗ trợ thân chủ. Lớp mà chúng tôi được phân công thực hành là lớp 2. Công việc
của chúng tôi ở cơ sở là tìm và thiết lập mối quan hệ với một nhóm thân chủ từ 610 người, cùng nhau thảo luận ra mục tiêu của nhóm và lập kế hoạch giúp đỡ.
Trong suốt quá trình thực hành tại đây, nhóm chúng tôi đề ra các kế hoạch và thực
hiện nhằm mục đích giúp các nhóm viên giải trí sau những giờ học căng thẳng.
Nhưng bên cạnh đó, bản thân tôi có chú ý đến một thành viên không phải là thành
viên của nhóm mình. Ngay từ lúc nhận lớp, qaun sát lớp, tôi đã có cái nhìn đặc biệt
với em, một chàng trai với thân hình cao to, nhưng lại có kiểu ngây ngô, khờ dại
thế nào đó, chỉ cần chú ý một chút xíu là đã có thể nhận ra em chậm hơn sơ với các
bạn trong lớp. Tôi bắt chuyện với em, lúc đầu em nhút nhát, rụt rè lắm phải mất
hơn một buổi em mới chịu mở lòng với tôi. Qua thông tin từ bạn lớp trưởng thì tôi
biết được em lớn tuổi hơn các bạn và vấn đề của em, nói như bạn bên cạnh em nói
thì em bị “ chậm phát triển”. Không hiểu sao, từ lúc gặp em tôi cứ hay trăn trở, suy
nghĩ về vấn đề của em, tôi thấy thương vì em phải chịu nhiều thiệt thòi nhưng lại
vui vì em đã bỏ qua mặc cảm để đến trường hòa nhập với các bạn. Tôi tự cảm thấy
mình cần phải làm gì đó để có thể giúp em theo kịp các bạn trong lớp. Và tôi đã
chủ động liên lạc với cô chủ nhiệm lớp và nhờ cô giúp tôi gặp bố mẹ của và em để
biết thêm thông tin về những vấn đề của em . Cô đã giúp tôi rất tận tình, nhưng tôi
lại gặp khó khăn khi gặp bố mẹ em. Tất nhiên, lúc đầu họ không tin khi tôi ngỏ ý
muốn giúp em cải thiện vấn đề , bằng những kiến thức đã học và hiểu biết của
mình, tôi đã cố hết sức để cô chú hiểu và tin, cộng với sự tác động của cô giáo bố

mẹ em đã đồng ý cho tôi được gặp em 2 đến 3 lần một tuần sau giờ học của em để


tôi được trò chuyện và giúp đỡ em. Còn về phần em, vì tôi đang thực hành ở lớp
của em, nên em gọi tôi bằng “Cô”, và tỏ ra vui vẻ khi biết tôi sẽ hay ghé nhà chơi,
vì như em khoe với ba mẹ “ mấy bạn lớp con rủ miết mà Cô Hiếu đâu có vô nhà
mấy bạn đó đâu”.
Mô tả trường hợp
Thông tin về trường hợp
Trần Anh Tài là một cậu bé 11 tuổi , bị thiểu năng trí tuệ, đang học lớp 2 tại
Trường Tiểu học Hồng Quang
+ Thông tin từ gia đình : Từ khi sinh ra cho đến giờ, Tài sống với bố mẹ trong
một căn nhà nhỏ nhưng chất chứa nhiều niềm vui, đầy đủ sự yêu thương. Tuy là
một cuộc sống có phần khó khăn nhưng mỗi thành viên trong ngôi nhà nhỏ ấy vẫn
đùm bọc, giúp đỡ nhau, động viên nhau mà sống. Mới sinh ra, Tài vẫn là một đứa
trẻ bình thường, vẫn vui chơi, vẫn bò, vẫn đòi mẹ bế, vẫn bi bô tập nói...như bao
đứa trẻ khác. Khi vào mẫu giáo, Tài có dấu hiệu về trí tuệ, không phát triển như
các bạn. Ở độ tuổi mẫu giáo, hầu hết các trẻ đều nhanh nhẹn,tiếp thu mọi thứ rất
nhanh. Là lúc trí tuệ các em phát triển một cách linh hoạt nhưng Tài thì không. Tài
cũng được dạy bảo như các bạn nhưng tất cả dường như rất khó đối với em, em
không hề nhớ những gì cô dạy ngày hôm trước thậm chí cách vài giờ đồng hồ. Em
tiếp thu bài khá lâu, mặc dầu nghe tốt nhưng Tài không hiểu
+ Hoàn cảnh gia đình :
Họ và tên cha: Trần Ngọc Thắng
Nghề nghiệp: thợ nề
Họ và tên mẹ: Hồ Thị Tuyết Sâm
Nghề nghiệp: nội trợ và lao công ở bệnh viện
Anh (chị) em ruột: Trần Anh Hiếu

9 tuổi


Học sinh trường: tiểu học Lý Tự Trọng
Tài là con trưởng trong gia đình có hai anh em. Khi phát hiện em bị bệnh,
gia đình đã đưa em đi chữa ở một số nơi nhưng kết quả không mấy khả quan. Bác


sĩ bảo rằng Tài mắc chứng thiểu năng trí tuệ bẩm sinh. Nguyên nhân là do khi
mang thai Tài thì mẹ bị ốm và uống một lượng thuốc khá lớn. Và một phần là khi
mới sinh ra Tài hay mắc bệnh như ho, sốt xuất huyết phải thường xuyên vào bệnh
viện nên mới dẫn ra tình trạng như thế. Trong thời kì, Tài từ 1- 2 tuổi, bố mẹ
thường xuyên đi làm, ít quan tâm, chăm sóc đến em nên có lẽ đó cũng là một
nguyên nhân không nhỏ. Trong thời gian đó, Tài thiếu đi sự chiều chuông của bố
mẹ, cả ngày chỉ gặp bố mẹ được vài giờ, em được gửi cho bà ngoại, có khi chơi với
những bạn gần nhà.
+ Điểm mạnh của Tài :
- Tài mang một vẻ bề ngoài cao to, mang dáng dấp của người quản lý, người có uy
quyền.
- Nhìn Tài nghiêm nghị lắm.
- Tài học toán tốt hơn Tiếng Việt, có lẽ vì thế mà em thích học Toán.
- Tài tính toán được
- Tài biết cách chọn màu, phân biệt được màu sắc
- Em vẽ được những họa tiết đơn giản như bông hoa, ngôi nhà, ông mặt trời...
- Trong giờ học, em chăm chú nghe cô giáo giảng bài. Em quan sát tỉ mỉ từng nét
vẽ của cô giáo rồi cẩn thận trong từng nét vẽ.
- Tài nhận biết được các hình ảnh trong máy tính. Biết cách điều khiển con trỏ theo
ý muốn của mình, làm được thao tát mở và tắt các thanh cửa sổ
- Tài lại nhớ rất rõ những ai đã từng tiếp xúc hay trò chuyện với em
- Em biết quan tâm đến cảm xúc và thái độ của người khác
- Biết cách cư xử với bạn bè
- Tài thương em trai nhiều lắm, biết che chở cho em, biết giúp đỡ Hiếu khi Hiếu

khó khăn.
- Lúc học thể dục , Tài cố gắng vận động và ghi nhớ những động tác mà thầy đã
dạy.


-Kỹ năng sống : Tài biết tự tắm, đi vệ sinh trong nhà tắm, biết rửa mặt, đánh răng,
cởi và mặc quần áo
+ Khó khăn của Tài :
-Em không hề nhớ những gì cô dạy ngày hôm trước thậm chí cách vài giờ đồng hồ.
Em tiếp thu bài khá lâu, mặc dầu nghe tốt nhưng Tài không hiểu
- Em ít phát biểu xây dựng bài nhưng trong lớp lại phát ngôn lung tung
- Còn tiếng Việt, Tài chưa nhận diện được hết các âm trong bảng chữ cái. Em chỉ
mới nhận diện được một số âm cơ bản, chưa đánh vần được. Viết chữ thì Tài viết
được nhưng có khi không thẳng hàng, có chữ to chữ nhỏ, đôi khi lại thừa nét thiếu
nét
- Tài không tập trung chú ý nghe cô giáo giảng bài.
- Em tiếp thu bài khá lâu, mặc dầu nghe tốt nhưng Tài không hiểu
- Âm nhạc: dường như em không thích hát, không có hứng thú khi tập hát
- Trí nhớ của Tài kém nên các bài học ở lớp hầu như Tài rất hay nhanh quên
- Tài rất thụ động trong việc phát biểu ý kiến
- Chậm chạp, hay đánh bạn.
Đặt mục tiêu :
Sau một thường gian tìm hiểu thông tin, tôi thấy được Tài sinh ra trong một
gia đình khó khăn. Ba mẹ phải mưu sinh,tìm kiếm việc làm ở nhiều chỗ. Điều đó
cũng một phần nào đó làm em tổn thương, gia đình mình không có điều kiện như
các bạn, đôi mắt em lắm lúc buồn. Khi còn nhỏ, Tài thiếu đi tình yêu thương của
bố mẹ, thiếu sự chăm sóc của bàn tay mẹ nên em có cảm giác như bị bỏ rơi. Và đến
bây giờ, thì em đã phần nào cảm nhận được tình yêu thương của ba mẹ vì ba mẹ đã
quan tâm em nhiều hơn. Trong sinh hoạt, em thành thạo với những việc làm mà ba
mẹ đã dạy cho, Tài tự phục vụ bản thân mình rất tốt,biết cách giữ gìn vệ sinh.

Trong học tập, Tài cũng rất nỗ lực. Tính toán Tài làm rất tốt, nhanh nhưng tiếng
việt thì lại chưa sâu. Em chưa đánh vần được các vần, chưa nhận diện được các âm


trong bảng chữ cái, em chỉ mới nhận diện được các âm cơ bản. Và đó là vấn đề
trọng tâm của Tài.
- Từ những khó khăn của mình khi gặp thân chủ, dần dần tôi đã thiết lập mối
quan hệ giữa tôi và thân chủ khá tốt. Mỗi lần trò chuyện thì tôi nói to hơn, bản thân
sắp xếp thời gian gặp gỡ giữa tôi và thân chủ nhiều hơn và đặc biệt trong những
slần nói chuyện thì tôi tâm sự về bản thân mình nhiều hơn, kể cho em nghe những
câu chuyện vui…Em đã tin tưởng và chia sẻ với tôi những khó khăn hiện em đang
gặp phải. Tôi đưa ra 3 mảng vấn đề để em lựa chọn xem là mình khó khăn về vấn
đề gì nhất: Hành vi cư xử, học tập hoặc truyền thông giao tiếp.
- Em suy nghĩ một lúc rồi nói “em thấy mình chưa có khả năng đánh vần nên em
muốn chị hỗ trợ, giúp đỡ em về học tập”.
- Nghe những tâm sự của Tài mà tôi thấy tội nghiệp cho em, tuy vậy nhưng tôi phải
kiềm chế không để bộc lộ cảm xúc của bản thân ngay trước mặt thân chủ.
-Lúc đầu đang trong giai đoạn nhận diện vấn đề thì tôi nhận thấy em có 2 vấn đề
lớn cần sự can thiệp, hỗ trợ đó là vấn đề về học tập và hành vi cư xử. Tôi có ý định
chọn vấn đề về hành vi cư xử để lập kế hoạch giúp đỡ em nhưng được sự hướng
dẫn của mẹ thân chủ thì tôi nhận ra rằng thân chủ có những hành vi cư xử như vậy
là do em bị khuyết tật trí tuệ. Một người bị khuyết tật bao giờ họ cũng tự tạo ra cho
mình một cái “vỏ bọc” để họ không tủi thân…chính vì thế nếu can thiệp vào lĩnh
vực này mà không khéo léo, tế nhị sẽ làm cho thân chủ mất thăng bằng gây sụp đổ
niềm tin nơi em. Hơn nữa hành vi cư xử là vấn đề rất khó khăn đòi hỏi phải có sự
nỗ lực can thiệp trong thời gian dài. Do vậy tôi nhận thấy là mình chỉ nên khuyên
nhủ, giảng giải và giải thích cho thân chủ hiểu nên cư xử như thế nào cho đúng
mực để được gia đình, thầy cô và bạn bè yêu mến còn lĩnh vực mà tôi hỗ trợ, giúp
đỡ và tôi sẽ hướng đến can thiệp cho Tài là lĩnh vực học tập.



- Tất nhiên là trong bất cứ việc gì cũng vậy, trước khi bước tay vào thực hiện công
việc, phải tự đặt cho mình những mục tiêu để có động lực, để nhìn vào đó mà cố
gắng , phấn đấu hoàn thành tốt công việc. Và bản thân tôi cũng không ngoại lệ
,những mục tiêu mà tôi muốn mình phải đạt được trong quá trình giúp đỡ em là :
Mục tiêu ngắn hạn
-