Nhiệm vụ: Hãy xây dựng một kế hoạch để tạo điều kiện cho người cao tuổi phát huy
vai trò của mình trong việc giáo dục truyền thống văn hóa của dân tộc hoặc địa
phương; hoặc huy động các cụ tham gia trong một lĩnh vực nào đó.
Chủ đề: Tìm hiểu về làng nghề truyền thống – gốm Thanh Hà tại Hội An
CUỘC THI: “NÉT ĐẸP GỐM THANH HÀ”
Mục đích, yêu cầu
1. Mục đích
- Tạo cho người cao tuổi có điều kiện để phát huy vai trò của mình trong giáo dục
truyền thống văn hóa tại địa phương cho thế hệ trẻ.
- Tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích để người cao tuổi và lớp trẻ có cơ hội gắn bó, hiểu
nhau hơn; đồng thời hướng đến sự gìn giữ, kế thừa và phát huy các giá trị truyền
thống văn hóa tại địa phương.
2. Yêu cầu
- Tổ chức cuộc thi đảm bảo an toàn, nghiêm túc, tiết kiệm, công bằng, khách quan,
đảm bảo chất lượng, hiệu quả.
II.
Đối tượng dự thi
- Là người dân đang cư trú tại địa phương trong độ tuổi từ 18 đến 80 tuổi.
- Gồm có 3 đội chơi (đã đăng kí trước đó). Mỗi đội gồm có 6 thành viên, trong đó
có 2 người cao tuổi và 4 người trẻ tuổi.
- Nhiệm vụ của 2 người cao tuổi trong mỗi đội sẽ là phụ trách, hướng dẫn thế hệ trẻ
hoàn thành tốt cuộc thi.
III.
Thời gian, địa điểm
- Thời gian: 1 buổi sáng chủ nhật
- Địa điểm: khuôn viên tại UBND Thành phố Hội An
IV.
Trang phục dự thi
I.
Trang phục: mỗi đội chơi sẽ tự do lựa chọn trang phục cho đội mình sao cho thoải
mái, phù hợp với cuộc thi, mang bản sắc văn hóa của địa phương.
V.
Các công việc cần thực hiện
Thứ nhất, khảo sát, thu thập thông tin.
Thứ hai, lập kế hoạch, xây dựng nội dung chương trình.
Thứ ba, liên hệ với lãnh đạo địa phương để trình bày, triển khai kế hoạch.
Thứ tư, vận động nguồn tài trợ.
Thứ năm, vận động sự đăng kí tham gia của người dân bằng các hình thức như treo
băng rôn, quảng cáo, phối hợp với địa phương làm công tác dân vận, phát thông báo qua
loa phát thanh,….
Thứ sáu, kiểm tra và hoàn tất công tác chuẩn bị
Thứ bảy, bắt đầu tiến hành cuộc thi
VI.
Nguồn lực hỗ trợ
Ban tổ chức sẽ vận động những nguồn lực có sẵn tại cộng đồng nhằm phục vụ cho
công tác chuẩn bị cuộc thi và giải thưởng cho cuộc thi. Các nguồn lực hỗ trợ gồm:
VII.
Ủy ban nhân dân Thành phố Hội An.
Các công ty, tổ chức, doanh nghiệp tại địa phương.
Các công ty dịch vụ du lịch.
Sự ủng hộ của người dân.
Giải thưởng
- Giải nhất: 1 chuyến đi tham quan, giao lưu kinh nghiệm với làng gốm Bát Tràng.
- 2 giải nhì: mỗi đội sẽ nhận được 2.000.000 VNĐ
VIII.
Nội dung cuộc thi
Chương trình sẽ có 3 phần thi: “thi chào hỏi”, “ngược dòng lịch sử” và “chế tác
gốm”. Số điểm của các phần thi sẽ được cộng dồn lại và là cơ sở để đánh giá đội
chiến thắng.
Phần 1: “Thi chào hỏi”
Mục đích
Các đội chơi sử dụng các làn điệu dân ca tại địa phương để giới thiệu đội chơi của
mình, thông qua đó thể hiện được tính đồng đội, phát huy truyền thống văn hóa của địa
phương đồng thời thể hiện sự sáng tạo trong các làn điệu dân ca.
Thể lệ phần thi
- Trong thời gian 10 phút, lần lượt mỗi đội sẽ trình bày phần thi chào hỏi của
mình thông qua các làn điệu dân ca tại địa phương.
- Ở phần thi này cần đảm bảo các nội dung như: tên đội, số thành viên, câu
khẩu hiệu của đội,..
- Sau khi các đội trình bày, ban giám khảo sẽ nhận xét, đánh giá phần thi của
từng đội và cho điểm.
Phần 2: “Ngược dòng lịch sử”
Mục đích
-
Tìm hiểu về nguồn gốc, lịch sử hình thành của làng gốm Thanh Hà.
Thông qua sự khác biệt để nhấn mạnh đến nét đặc trưng của làng gốm.
Hình thức câu hỏi
-
Những câu hỏi cũng như câu trả lời sẽ được người cao tuổi là nghệ nhân tại địa
phương đóng góp để đảm bảo tính xác thực.
-
Hỏi và trả lời theo hình thức thảo luận và bấm chuông giành quyền trả lời.
Thể lệ phần thi:
-
-
Sẽ có 15 câu hỏi được đặt ra cho các đội chơi. Nhiệm vụ của mỗi đội là nghe
ban tổ chức đọc hết câu hỏi rồi bấm chuông giành quyền trả lời.
Nếu đội nào bấm chuông trước khi ban tổ chức đọc xong câu hỏi thì sẽ phạm
luật và mất quyền trả lời câu hỏi đó. Quyền bấm chuông trả lời câu hỏi thuộc
về hai đội còn lại.
Nếu cả ba đội chơi đều không trả lời được câu hỏi thì sẽ nhường lại cho khán
giả.
Đối với một số câu hỏi cần làm rõ câu trả lời thì ban tổ chức sẽ mời ban cố
vấn-những nghệ nhân cao tuổi am hiểu về lịch sử của làng gốm Thanh Hà để
cung cấp kiến thức và giải thích cho mọi người được rõ.
Nội dung câu hỏi
Câu 1: Làng gốm Thanh Hà ra đời vào năm nào? (năm 1516)
Câu 2: Địa điểm đầu tiên bắt đầu sản xuất gốm là ở đâu? (làng Thanh Chiêm nay
thuộc khối phố 6, phường Thanh Hà)
Câu 3: Hằng năm, vào thời gian nào thì người dân tại địa phương cúng miếu tổ
nghề của làng? (ngày 10 tháng giêng)
Câu 4: Vật liệu đặc trưng để làm nên những sản phẩm của làng gốm Thanh Hà lấy
từ loại đất sét nào? (đất sét nâu)
Câu 5: Từ thế kỷ XVII tại Thanh Hà loại hình sản xuất gốm nào thịnh hành nhất?
(gạch ngói)
Câu 6: Nghệ nhân nào tại Thanh Hà được ban tổ chức Festival gốm sứ Việt Nam
trao tặng danh hiệu nghệ nhân làng gốm Thanh Hà? (Lê Thị Chiến)
Câu 7: Sản phẩm gốm Thanh Hà khi ra lò có màu gì? (Màu gạch đỏ)
Câu 8: Nghề gốm Thanh Hà có nguồn gốc, xuất xứ từ đâu? (Thanh Hoá)
Câu 9: Miếu tổ của làng tọa lạc ở đâu? (Nam Diêu)
Câu 10: Có mấy công đoạn chính trong quá trình sản xuất gốm Thanh Hà? Bạn
hãy kể tên các công đoạn đó? (Ban cố vấn trả lời) Gồm có 5 công đoạn chính: - khai thác
đất - chuẩn bị nguyên liệu để nhào đất và nặn sản phẩm - mang sản phẩm đi phơi khô
-trang trí gốm- quét men và đưa vào lò nung
* Quy trình tế tác gốm: bao gồm 5 công đoạn
Để tạo ra một sản phẩm gốm Thanh Hà có mẫu mã đẹp và mang đậm nét đặc trưng
của văn hóa nơi đây thì cần phải trải qua nhiều công đoạn như sau:
Thứ nhất, đất sét lấy về dùng xuồng xăm kĩ, nhào nhuyễn rồi dùng kéo xén đất, cắt
mỏng 3 đến 4 lần. Sau đó dùng sức người đạp đi đạp lại để tăng độ liên kết.
Thứ hai, khi đất đã được luyện kĩ thì chia thành từng phấn mới bắt đầu tạo dáng.
Muốn tạo dáng trước tiên phải chuốt. Khi chuốt phải có hai người ( thường do phụ nữ
đảm nhận). Một người đứng 1 chân còn chân kia đạp bàn xoay trong khi đó 2 tay làm
con đất; người còn lại ( kĩ thuật chính) lấy con đất đặt lên bàn xoay, cuốn thành hình sâu
kèn rồi dùng cái sò, vòng, giẻ thấm nước để tạo dáng sản phẩm.
Thứ ba, khi đã tạo dáng xong thì đem ra ngoài nắng phơi.
Thứ tư, phơi gốm se lại thì có 1 người sẽ dập hoa văn hay trang trí tùy ý. Đối với sản
phẩm có đáy bầu sau khi phơi se lại thì được đưa vào bàn xoay lần thứ 2 úp ngược rồi
dùng 1 dụng cụ ” vòng tròn” để tạo dáng.
Cuối cùng, sau khi gốm được phơi kĩ thì chất vào lò. Nhóm lửa khoảng 7-8 giờ thì xem
khói đốt đã hết mới bắt đầu đốt thật lớn cho đến độ thì nghỉ lửa. Người thợ dùng “gốm
thăm” trong lò kéo ra để thử. Nghỉ lửa thì phá cửa lò cho rộng để mau nguội khoảng 12h
sau cho ra lò. Thời gian nung tổng cộng 1 lò trong 25 ngày.
Câu 11: Thời gian nung và để nguội sản phẩm trong vòng bao lâu? (Nung 24 tiếng,
để nguội 48 tiếng)
Câu 12: Nơi bảo tồn những sản phẩm gốm Thanh Hà là ở đâu? (Công viên đất
nung Thanh Hà)
Câu13: Vào triều đại nào thì gốm Thanh Hà thịnh hành nhất? (Triều Nguyễn)
Câu 14: Miếu tổ làng được xây dựng vào thế kỷ nào? (Thế kỷ XIX)
Câu 15: Câu ca dao nào phản ánh sự phát triển sâu đậm của làng gốm Thanh Hà
trong lịch sử?
“Lửa chi rực rỡ sáng loà
Nghề gạch, nghề gốm Thanh Hà là đây”
Phần 3: “Chế tác gốm”
Mục đích
-
-
Tạo điều kiện để người cao tuổi có cơ hội truyền đạt những kinh nghiệm, kỹ
thuật làm gốm cho giới trẻ.
Giúp giới trẻ được trải nghiệm thực tế việc làm nghề truyền thống tại địa
phương. Từ hoạt động này, nó sẽ giúp cho giới trẻ biết trân trọng những sản
phẩm do mình tạo ra và biết phát huy giá trị truyền thống văn hóa của địa
phương.
Tăng sự đoàn kết giữa hai thế hệ.
Thể lệ phần thi
-
IX.
Trong mỗi đội, người cao tuổi sẽ đóng vai trò là người hướng dẫn, còn những
người trẻ tuổi sẽ là người thực hành phần thi này.
Không qui định số lượng sản phẩm tạo ra.
Ban tổ chức sẽ quan sát, chấm điểm xuyên suốt quá trình thực hành của các đội
chơi.
Số điểm chấm sẽ dựa vào các tiêu chí như: tính sáng tạo, tính đồng đội, thẩm
mỹ, tính ứng dụng.
Kết luận :
Gốm Thanh Hà là 1 nghề truyền thống rất đáng để gìn giữ bởi những sản phẩm của nó
rất cần thiết cho đời sống của người dân. Thế nhưng giới trẻ đang dần lãng quên 1 nghề
truyền thống này. Nhận thấy được sự quan trọng của nghề làm gốm, tôi muốn tất cả
chúng ta - những người dân Thanh Hà hãy cùng chung tay giữ gìn và phát huy để cho
nghề gốm phát triển mạnh mẽ và lâu dài. Muốn làm được điều này thì vai trò của thế hệ
người cao tuổi là rất lớn. Họ sẽ là những người truyền lửa, truyền đạt những kiến thức, kỹ
thuật làm gốm để thế hệ trẻ tiếp nối, gìn giữ nghề của cha ông. Bên cạnh đó, việc thực
hiện tốt công tác chăm sóc, nâng cao vai trò của người cao tuổi trong các hoạt động xã
hội là một cách thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc và giáo dục truyền
thống tốt đẹp cho thế hệ trẻ, đồng thời động viên người cao tuổi tiếp tục cống hiến công
sức, trí tuệ cho sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và giữ vững an ninh trật tự
của quê hương, đất nước. Đó chính là lí do mà chúng tôi thiết kế nên hoạt động này và hi
vọng nó sẽ đi vào hoạt động và đạt được thành công...