A: MỤC LỤC
1/GIỚI THIỆU CHUNG
2/APOPTOSIS LÀ GÌ?
3/ CON ĐƯỜNG DẪN ĐẾN QUÁ TRÌNH
APOPTOSIS.
4/BIỂU HIỆN
5/DIỄN BIẾN QUÁ TRÌNH APOPTOSIS
6/SO SÁNH QUÁ TRÌNH APOPTOSIS VÀ QUÁ
TRÌNH HOẠI TỬ
7/CÁC ỨC CHẾ QUÁ TRÌNH APOPTOSIS
8/ỨNG DỤNG CỦA QUÁ TRÌNH APOPTOSIS
B:NỘI DUNG:
1/GIỚI THIỆU CHUNG:
-Cơ thể của sinh vật đa bào là một thể thống nhất làm được chia làm nhìu cấp bậc khác
nhau :cơ thể<=nhiều cơ quan <=cơ quan<=nhiều mô<=mô <=nhiều tế bào<=tế bào.số
lượng tế bào trong cơ thể đa bào là vô cùng lớn.tất cả các tế bào liên kết với nhau theo
một cách mật thiết,phức tạp. Số lượng tế bào trong cộng đồng này là quy định chặt
chẽ, không chỉ đơn giản bằng cách kiểm soát tỷ lệ phân chia tế bào, mà còn bằng cách
kiểm soát tốc độ của tế bào chết.Để đẩm bảo tính ổn định cho cơ thể và đảm bảo cơ
thể không bị nguy hiểm.các tế bào có thể sống được mà không bị chết đi nhờ loại bỏ
được tín hiệu gây chết theo chương trình. Nhưng nếu tế bào không còn cần thiết,
chúng sẽ tạo ra tín hiệu gây chết,chúng sẽ tự tử bằng cách kích hoạt một chương trình
chết tế bào. Do đó quá trình này được gọi là chết tế bào theo chương trình hay thường
được gọi là apoptosis.Chết tế bào theo trương trình là cần thiết cho quá trình phát triển.
Chết tế bào theo trương trình là cần thiết để tiêu diệt các tế bào đại diện cho một mối
đe dọa đến tính toàn vẹn của sinh vật.
2/APOPTOSIS LÀ GÌ ?
-Apoptosis(sự chết rụng tế bào) là một quá trình của sự chết tế bào được lập
trình (programmed cell death - PCD) xảy ra trong các sinh vật đa bào. Các sự kiện hóa
sinhdẫn đến những thay đổi đặc trưng về hình thái của tế bào và dẫn tới cái chết của tế
bào đó. Những sự thay đổi này bao gồm việc hình thành những chỗ phồng, việc tế bào
bị mất phần bất đối xứng và các phần gắn lên màng tế bào, tế bào bị co rút lại, nhân tế
bào bị phân chia thành từng mảnh nhỏ, nhiễm sắc chất bị co lại và DNA trong nhiễm
sắc thể bị xắt nhỏ. Tế bào chết rụng phân rã thành các cấu trúc gọi là tiểu thể chết
rụng và các tiểu thể này sẽ bị các thực bào xung quanh tiêu hóa trước khi các thành
phần bên trong tế bào có thể tràn ra ngoài và gây hư hại cho các tế bào xung quanh..
Tế bào bình thường (trên) và tế bào đang chết rụng (dưới).
-Apoptosis là mô hình được kiểm soát chặt chẽ của các tế bào chết cần thiết cho sự
tăng trưởng và phát triển điển hình trong các sinh vật đa bào. Apoptosis bị lỗi có thể
dẫn đến sự phát triển bất thường và sinh bệnh.
3/CÁC CON ĐƯỜNG ĐẪN ĐẾN QUÁ TRÌNH APOPTOSIS:
+kích hoạt từ con đường bên ngoài
Con đường bên ngoài cho apoptosis có thể được gây ra thông qua việc kích hoạt các
thụ thể chết và được liên kết bởi ligand tương ứng. . Ligand receptor chết đặc trưng
cho việc thu tín hiệu thông qua thụ thể.Dẫn đến kích thích caspase 8 khởi tạo một chuỗi
các hoạt caspase dẫn đếnthực bào của các tế bào.
+kích hoạt bằng con đường bên trong
Trong một tế bào khỏe mạnh, màng ngoài của ti thể của nó hiển thị các protein Bcl-2
trên bề mặt của chúng. Bcl-2 ức chế apoptosis.Thiệt hại bên trong để các tế bào gây
ramột protein có liên quan, Bax, để di chuyển tới bề mặt của ty thể, nơi nó ức chế tác
dụng bảo vệ của Bcl-2 và chèn chính nó vào trong ty thể lỗ đấm màng ngoài trong đó
và gây ra cytochrome c để rò rỉ ra ngoài dẫn đến quá trinh apoptosis.
4/Biểu hiện:
-Nhiều con đường và tín hiệu dẫn đến apoptosis, nhưng chỉ có một cơ chế mà thực sự
gây ra cái chết của một tế bào. Sau một tế bào nhận kích thích, nó trải qua suy thoái tổ
chức của cơ quan tế bào bởi caspase phân giải protein kích hoạt. Ngoài ra sự phá hủy
của cơ quan tế bào, mRNA được nhanh chóng và toàn cầu bị suy thoái bởi một cơ chế
mà không có đặc điểm là chưa đầy đủ. mRNA sâu được kích hoạt rất sớm trong quá
trình apoptosis. Một tế bào trải qua apoptosis cho thấy một hình thái đặc trưng:Co rút tế
bào và làm tròn được hiển thị do sự phân hủy của các khung tế bào proteinaceous bởi
caspase. Các tế bào chất xuất hiện dày đặc, và các bào quan xuất hiện đóng gói chặt
chẽ.Nhiễm sắc trải qua ngưng tụ thành các bản vá lỗi nhỏ gọn so với màng nhân trong
một quá trình được gọi là pyknosis, một dấu hiệu của quá trình apoptosisMàng nhân trở
nên không liên tục và DNA bên trong nó là bị phân mảnh trong một quá trình gọi là
karyorrhexis. Màng tế bào cho thấy chồi bất thường được gọi là blebs.Các tế bào phân
rã thành hiều túi gọi là cơ quan tự hủy hoại, mà sau đó được thực bào.
5/ Diễn biến quá tình apoptosis:
-Qúa trình apoptosis được bắt đâu đầu từ 2 con đường bên trong và bên ngoài,khi đã
tiếp nhận được các kích thích.các thụ thể bề mặt bắt đầu tiếp xúc với các thụ thể chết
trên bề mặt tế bào bổ sung truyền tín hiệu cho tế bào đẫn đến tế bào thực hiện quá
trình hoạt hóa pro-caspase.các adaptor protein liên kết mặt trong của thụ thể làm phóng
đại tín hiệu mà thụ thể đưa vào.tiếp đến các tiền pro-caspase 8 khi nhận được tín hiệu
sẽ duy chuyển đến và liên kết với adaptor protein làm hoạt hóa pro-caspase 8.khi procaspase 8 đã được hoạt hóa chúng tách ra khỏi adaptor protein để tìm đến caspase 3
để hoạt hóa nó (caspase 3 tồn tại trong tế bào ở dạng nghĩ chưa hoạt động).các
caspase 3 phân cắt protein.đẫn tới sự gia tăng số lượng một cách nhanh chống.tiếp
đến các các cytochrome C được giải phóng ra từ mitochondria.Nóliên kết và kích hoạt
một protein được gọi là bộ chuyển đổi Apaf-1.các apaf-1 liên kết lại với nhau tiếp đến
liên kết với các caspase 9 tạo thành apoptosome.các apoptosome thực hiện quá trình
hoạt hóa tạo ra các caspase 3 để bắt đầu đẩy mạnh và khuyếch đại dòng thác
caspase.sau khi đã được hình thành caspas 3 tiến hành phá hủy khung của tế bào.sau
đó tế bào được phân chia thành các mảnh nhỏ và được các thể thực bào tiêu hủy một
cách dể dàng.
6/So sánh quá trình apoptosis và quá trình hoại tử:
-Sự khác biệt giữa hoại tử và apoptosis. Nét cơ bản là sự phá hủy màng bào tương
phóng thích tất cả thành phần của tế bào ở hoại tử, điều này có thể khởi phát tiến trình
viêm lan rộng. Trong apoptosis, màng bào tương nguyên vẹn của các thể apoptotic hầu
như sẽ bị thực bào êm đềm không khởi phát tiến trình viêm.
7/Các ức chế quá trình Apoptosis:
-Việc ức chế chết rụng có thể dẫn đến nhiều loại bệnh ung thư, bệnh tự miễn dịch,
bệnh sưng viêm và bệnh do nhiễm virut. Ban đầu việc số lượng các tế bào tăng bất
thường và tạo ra khối u được tin là do việc sinh sôi nảy nở của tế bào tăng mạnh, tuy
nhiên bây giờ các nghiên cứu cho thấy việc suy giảm tốc độ chết của tế bào cũng là
nguyên nhân của hiện tượng này. Loại bệnh phổ biến nhất trong nhóm này là ung thư,
một căn bệnh trong đó tế bào sản sinh quá mức, thông thường được mô tả như là sự
biểu hiện quá mức của họ protein ức chế chết rụng tế bào (IAP). Kết quả là các tế bào
ác tính thể hiện sự phản hồi bất bình thường đối với các kích thích chết rụng: các gien
điều tiết chu kỳ tế bào (p53,ras,c-myc) bị đột biến hay bất hoạt trong các tế bào ung thư
và các gien khác (bcl-2,...) cũng có biểu hiện bị thay đổi trong các khối u.
8/Ứng dụng và thành tựu của quá trình apoptosis trong đời sống:
- Trong thực tại quá trình apoptosis được phát triển và nghiêng cứu sau rộng trong y
học như
+Ứng dụng tiềm năng của apoptosis trong việc điều chỉnh hành vi sinh học của ung thư
+ứng dụng quá trình ức chế quá trình apoptosis để điều chỉnh hành vi.Cung cấp các
phương pháp thay thế để thay đổi hành vi sinh học ung thư kháng trị
+ứng dụng trong quá trình bảo vệ cơ thể.