ể loại:Kendova taewondo


Mục lục
1

Kendo

1

1.1

Võ phục và dụng cụ tập luyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.1.1

Dụng cụ tập luyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.1.2

Võ phục . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

Tập luyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.2.1

Mục đích tập luyện của Kendo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

1.3

Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

1.4

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

1.2

2

3

4

5

Kihon


4

2.1

Nguồn gốc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

2.2

Nội dung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

2.3

Trong Karate

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

2.4

Trong Kendo

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4


2.5

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

2.6

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

Miyamoto Musashi

5

3.1

Tiểu sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.2

Tiểu thuyết hóa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.3


Nghệ thuật

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.4

Văn hóa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.5

Mục liên quan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3.6

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

3.7

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6


Ngũ luân thư

7

4.1

Cấu thành . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

4.2

Phê phán các môn phái khác trong Phong thư . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

4.3

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

4.4

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

Taekwondo


9

5.1

9

Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
i


ii

6

7

8

MỤC LỤC
5.1.1

Sơ khai

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

5.1.2


Hiện đại . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

5.2

Đặc điểm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

5.3

Các hệ phái chính . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

5.3.1

Hệ phái Chang Hon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

5.3.2

Hệ phái Kukkiwon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

5.4


ập vị đại sư . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

5.5

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

5.6

Chú thích

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

5.7

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

Choi Hong Hi

14

6.1


iếu thời và khởi đầu sự nghiệp võ thuật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

6.2

Sự nghiệp quân sự, chính trị và võ thuật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

6.3

Tâm huyết một đời với Taekwon-Do . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15

6.4

Vinh danh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

6.5

Gia đình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

6.6


Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

Hwang Jeong-ri

18

7.1

Phim sử

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

7.2

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

7.3

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

Mười hai đại võ sư taekwondo đầu tiên


20

8.1

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

20

8.2

Nguồn, người đóng góp, và giấy phép cho văn bản và hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

8.2.1

Văn bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

8.2.2

Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

8.2.3

Giấy phép nội dung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


22


Chương 1

Kendo
Katori Shintō-ryū. Từ năm 1975, mục đích của Kendo
được đề ra bởi Liên đoàn Kendo Nhật Bản là để “trui
rèn nhân cách con người thông qua đường kiếm”Tuy
nhiên, Kendo kết hợp các giá trị võ thuật với các yếu
tố thể thao, có người luyện tập ưa thích phần võ thuật
cũng có người chuộng phần thể thao.
Liên đoàn Kendo quốc tế (e International Kendo
Federation – FIK) được thành lập vào năm 1970 và giải
Vô địch Kendo ế giới được tổ chức 3 năm một lần
và lần đầu tiên tại Nippon Budokan trong cùng năm
đó. Vào tháng7 năm 2003, giải Vô địch Kendo ế giới
lần thứ 12 được tổ chức tại Glasgow, Scotland. Những
người tập Kendo đến từ 41 quốc gia và các vùng lãnh
thổ khác nhau

1.1 Võ phục và dụng cụ tập luyện
Kendo được tập luyện với bộ trang phục truyền thống
của Nhật Bản (hakama), bộ giáp bảo vệ cơ thể (防具
bōgu) và thường sử dụng một (hoặc đôi khi là hai)
thanh kiếm tre (shinai).

Luyện tập Kendo

•


shinai.

•

Men

•

Dô

Luyện tập Kendo tại một trường nông nghiệp ở Nhật Bản khoảng
năm 1920

Kendo (剣道 (劍道)* (Kiếm đạo)/ けんどう Kendou,
Ken có nghĩa là kiếm, Do có nghĩa là đạo; Kendo -Kiếm
đạo hay Đạo dùng kiếm), là một môn võ thuật đánh
kiếm hiện đại của Nhật Bản, phát triển từ các kỹ thuật
truyền thống của kiếm sĩ Nhật, ví dụ như kenjutsu
1


2

CHƯƠNG 1. KENDO

1.2 Tập luyện
•

Tare


•

Kote

•

1.1.1

Bộ võ phục và áo giáp bảo vệ

Dụng cụ tập luyện

anh kiếm tre shinai được dùng thay thế cho thanh
kiếm Nhật Katana trong tập luyện và nó được làm từ
bốn thanh tre ghép lại, giữ chặt với nhau bằng các
miếng da. Ngày nay còn có thêm cây Shinai được làm
từ vật liệu carbon được gia cố bằng các thanh nhựa tổng
hợp.
Kendoka (những người tập kendo) cũng thường sử dụng
những thanh kiếm gỗ cứng (⽊⼑ -bokutō- ぼくとう)
để tập luyện kata.

Tập luyện Kendo khá ồn ào khi so sánh với các môn
võ hay các môn thể thao khác. Bởi các kendōka thường
sử dụng tiếng thét, hoặc tiếng (気合い/ きあい kiai),
để biểu lộ tinh thần thi đấu và đe doạ đối phương.
Đồng thời các kendōka cũng sử dụng các bước dậm
chân (踏み込み⾜/ ふみこみあし fumikomi-ashi) để
tăng thêm sức mạnh của đòn đánh.

Cũng giống như các môn võ thuật khác của Nhật Bản,
các kendoka tập luyện và thi đấu với chân không. Vì vậy
Kendo được tập luyện lý tưởng nhất là ở trong các võ
đường hoặc nhà thi đấu dōjō lớn với sàn gỗ sạch và có
độ đàn hồi tốt cho động tác dậm chân fumikomi-ashi.
eo như truyền thống của kiếm đạo Nhật Bản là nhất
chiêu tất sát (chỉ cần một chiêu là giết được đối thủ),
vì vậy các đòn đánh của kiếm đạo thường nhằm vào
những chỗ hiểm yếu trên cơ thể. Đó là chém vào đỉnh
đầu, chém vào hông nơi giữa xương sườn và xương
chậu, chém vào cổ tay và đâm vào cổ họng. Tập luyện
kendo ngày nay các kendoka cũng tập trung vào các
điểm đánh này (打突 -部位/ だとつ -ぶい datotsu-bui)
và các điểm này đều có giáp bảo vệ. Những mục tiêu cụ
thể là men, sayu-men hoặc yoko-men (bên trái hoặc bên
phải phía trên đỉnh đầu), cổ tay kote bên phải vào bất cứ
lúc nào hoặc cổ tay bên trái khi tay đang ở trên cao, và
phần hông bên trái hoặc bên phải dō. Đòn đâm (突き/
つき tsuki) chỉ được phép đâm vào cổ họng. Tuy nhiên
với những cú đâm trượt vào cổ họng rất nguy hiểm, có
thể gây chấn thương nghiêm trọng, vì vậy những đòn
đâm này được giới hạn chỉ cho những người ở cấp độ 1
dan trở lên.

Bộ giáp bảo vệ được dùng để bảo vệ các bộ phận chính,
là mục tiêu trên cơ thể là đầu, cổ tay và thân.
Đầu được bảo vệ bằng một loại mũ đặc biệt (⾯ - Men
-めん) với lưới sắt để bảo vệ mặt, kết cấu bằng da và
bìa cứng để bảo vệ đỉnh đầu, cổ và hai bên vai.


•

Đòn Debana Kote.

Cẳng tay, cổ tay và bàn tay được bảo vệ bằng loại găng
tay dài, dày và có đệm (⼩⼿ - kote -こて).
Phần hông được bảo vệ bằng áo giáp (胴 - dō - どう),
phần eo và phía trước háng được bảo vệ bằng (垂れ tare - たれ).
•

1.1.2

Võ phục

Bộ võ phục mặc bên trong bōgu bao gồm một áo khoác
(kendogi or keikogi) và hakama, một loại quần có dây
buộc ở thắt lưng với 2 ống quần rất rộng. Cái khăn bằng
coon (⼿拭い - tenugui - てぬぐい) được quấn quanh
đầu trước khi đội men dùng để thấm mồ hôi đồng thời
làm cho “men”được đội chặt

•

Hai kendoka trong động tác
tỳ đẩy bằng tsuba.

Hai kendoka, người bên trái
sử dụng nitō (song kiếm) và người bên phải sử
dụng ʻ'iō (đơn kiếm).



1.4. LIÊN KẾT NGOÀI
Khi một kendoka bắt đầu tập luyện với giáp, các bài tập
luyện có thể là một hoặc tất cả các bài tập sau:
• Kiri-kaeshi (切 -返し/ きり -かえし):Chém liên
tục bên trái và bên phải của Men bằng 4 bước tiến
và 5 bước lùi, mục đích là tập luyện để giữ vững
trọng tâm, khoảng cách và các kỹ thuật, đồng thời
cũng để nâng cao tinh thần và thể lực.
• Waza-geiko (技 -稽古/ わざ -げいこ): waza là các
kỹ thuật, chiến thuật tập luyện để các kendoka rèn
luyện và chuẩn hoá các kỹ thuật trong kendo.
• Kakari-geiko (掛 -稽古/ かかり -げいこ):Đánh
nhanh, liên tục và mạnh mẽ trong một khoảng
thời gian ngắn, mục đích để rèn luyện sự tỉnh táo
và sẵn sàng trong mọi đòn đánh, đồng thời cũng
để nâng cao tinh thần và thể lực.
• Ji-geiko (地 -稽古/ じ -げい): Đánh tự do, sử dụng
tất cả những gì mình học được để thi đấu với người
cùng tập.
• Gokaku-geiko (互⾓ -稽古/ ごかく -げいこ):Tập
luyện giữa 2 kendoka có cùng đẳng cấp.
• Hikitate-geiko (引 ⽴ -稽 古/ ひ き た て -げ い
こ):Tập luyện dưới sự hướng dẫn của kendoka cấp
cao hơn.
• Shiai-geiko (試合 -稽古/ しあい -げいこ):i đấu
có trọng tài.

1.2.1


Mục đích tập luyện của Kendo

• Rèn luyện trí óc và thân thể
• Trau dồi tu dưỡng sức mạnh tinh thần
• ông qua cách tập luyện đúng và nghiêm khắc:
• Để cố gắng phát triển nghệ thuật của Kendo
• Gìn giữ tính nhân bản, sự tôn trọng và lịch sự giữa
con người.
• Để kết giao với mọi người trên cơ sở chân thành,
ngay thật.
• Và luôn luôn tự trau dồi tu dưỡng bản thân.

1.3 Chú thích
1.4 Liên kết ngoài
• Liên đoàn Kendo quốc tế
• Lịch sử Kendo trên trang web của Liên đoàn
Kendo Nhật Bản

3


Chương 2

Kihon
Kihon (基本, きほん* ?) trong tiếng Nhật Bản có nghĩa
là “cơ bản”hoặc “gốc”. Ngày nay Kihon được hiểu
một cách rộng rãi là kỹ thuật cơ bản trong nhiều môn
võ thuật đương đại.

Kihon trong Karate gồm những kỹ thuật tấn công,

phòng thủ bằng các bộ phận của cơ thể, kỹ thuật di
chuyển và tấn pháp. Luyện tập Kihon là nền tảng cho
Kata và Kumite.

2.1 Nguồn gốc

2.4 Trong Kendo

Kihon được dùng để chỉ hệ thống các kỹ thuật cơ bản
và nền tảng ở trong các môn võ của người Nhật như
Jijitsu, Kendo, Karate cổ. Sau một quá trình dài phát
triển của các môn võ cũng như sự hình thành của các
môn, trường phái võ thuật mới thì Kihon hiện nay được
xem là một phần quan trọng của các môn như Judo,
Karate, Jijitsu…

Kihon trong Kendo gồm những kỹ thuật như đâm,
chém, di chuyển,…
Ngoài ra Kihon còn được dùng trong nhiều môn võ như
Jijitsu, Judo,…

2.5 Xem thêm
• Gichin Funakoshi

2.2 Nội dung

2.6 Tham khảo

Kihon là phần mà những người vừa bắt đầu quá trình
tập võ thuật phải luyện tập cũng như phải được trau

dồi trong suốt quá trình luyện võ.
Luyện tập kỹ thuật cơ bản là vô cùng quan trọng trong
bất kỳ môn phái nào, trong đó người tập phải học cách
thực hiện các kỹ thuật, đòn thế cũng như cách khống
chế cơ thể, khống chế lực thích hợp.
Bên cạnh đó, nó còn bao gồm việc phối hợp các bộ phận
của cơ thể và hơi thở để đạt được hiệu quả.
Luyện tập Kihon không chỉ chú trọng vào kỹ thuật, mà
còn hướng tới mục đích rèn luyện tinh thần, ý chí, trau
dồi và tiếp thu tinh hoa của môn phái.

2.3 Trong Karate
Kihon là một trong ba phần chủ đạo trong quá trình
tập luyện Karate, cùng với Kata và Kumite.
Ban đầu Kihon được xem như là những kỹ thuật cơ bản
của Karate cổ ở đảo Okinawa. Khi Gichin Funakoshi hệ
thống lại và phát triển Karate thì ông cùng các học trò
của mình đã chia quá trình luyện tập Karate thành ba
bộ phận cấu thành như hiện nay.
4


Chương 3

Miyamoto Musashi
Đây là một tên người Nhật; họ tên được viết
theo thứ tự Á Đông (họ trước tên sau): họ là
Miyamoto. Tuy nhiên, tên người Nhật hiện
đại bằng ký tự La Tinh thường được viết theo
thứ tự Tây phương (tên trước họ sau).


đã trưởng thành, thay đổi để trở thành một Miyamoto
Musashi, kiếm sĩ nổi danh và thành công nhất của Nhật
Bản với những trận đấu chưa hề chịu thất bại, và đặc
biệt là trận đối đầu sinh tử với Sasaki Kojiro, một kiếm
sĩ có biệt danh Ganryū (Ngạn Liễu), với thanh kiếm
mang tên “cây sào phơi”và những tuyệt chiêu được
luyện thành khi chém đôi chim nhạn đang bay và chẻ
dọc những cành dương liễu trên đảo Ganryūshima.

Miyamoto Musashi (宮 本 武 蔵 Miyamoto Musashi,
Cung Bản Vũ Tàng) (sinh 1584 - mất 19/5 (tức 13/6) năm
1645) là kiếm sĩ đã sáng lập trường phái Hyōhō Niten
Ichi-ryū (兵法⼆天⼀流, Binh pháp nhị thiên nhất lưu;
còn gọi là ⼆⼑⼀, nitōichi, Nhị đao nhất) sử dụng song
kiếm. Được đánh giá là “kiếm sĩ trong thiên hạ" của
Nhật Bản thời tiền Tokugawa, Miyamoto Musashi đã
trải qua một cuộc đời của một samurai chưa từng thất
bại trước bất cứ đối thủ nào.

(Những điều nói trên đây chỉ là tiểu thuyết của
Yoshikawa Eiji thôi, đời thực của ông không như vậy.
Takezo chỉ là cái tên tưởng tượng do Yoshikawa nghĩ
ra mà thôi)

3.2 Tiểu thuyết hóa
Cuộc đời của Miyamoto Musashi được tái họa một cách
hết sức sinh động trong tiểu thuyết 8 quyển, thuộc xu
hướng văn học bình dân (heimin bungaku), mang tên
Musashi của văn hào Yoshikawa Eiji.


3.1 Tiểu sử

Musashi sinh trưởng vào thế kỷ 17 trong ời kỳ
Azuchi-Momoyama (1568–1603), thời đại của những
cuộc nội chiến liên miên trên đất nước Nhật Bản. uở
nhỏ chàng mang tên Shinmen Takezō và sau được 3.3 Nghệ thuật
Takuan Shoho, một thiền sư lỗi lạc của Nhật Bản, đổi
âm đọc Takezō thành Musashi theo âm Hán tự của chữ
Miyamoto Musashi còn được biết đến là tác giả của
武蔵).
cuốn sách bàn về kiếm đạo Gorin no sho (五輪書, Ngũ
Những năm đầu đời Takezō bị cả làng xa lánh như thể luân thư), và là một bậc thầy về nghệ thuật chạm khắc
cậu là đứa con của quỷ, tất cả là vì bản tính hoang tượng gỗ cũng như hội họa thủy mặc.
dã và thích phá phách của mình. Takezō đã bỏ nhà
ra đi khi mới 17 tuổi cùng một người bạn, đó chính
là Honiden Matahachi. Takezō gia nhập vào đội quân 3.4 Văn hóa
của Toyotomi, cậu cùng người bạn thân nhất của mình
tham gia vào trận chiến nổi tiếng Sekigahara chống lại
Trong serie Kamen Rider Ghost, Musashi là một trong
bè đảng của Tokugawa. Tuy nhiên trong trận đánh này
15 linh hồn danh nhân hỗ trợ các Kamen Rider, trong
quân của Tokugawa đã hoàn toàn thắng lợi, mở đầu cho
đó Musashi mang số hiệu 01. Ngoài ra, cuốn tiểu thuyết
một triều đại mới kéo dài gần 300 năm.
và tấm bảo vệ tay của ông cũng xuất hiện.
Takezō và Matahachi đã may mắn sống sót trong trận
đánh này, về sau đã thề rằng sẽ làm được những điều
vĩ đại trong cuộc đời mình. Nhưng sau đó họ buộc phải
3.5 Mục liên quan

đi theo những con đường khác nhau.
Bị săn đuổi, Takezō trở thành tội phạm, anh phải thay
đổi họ tên để tránh một cái chết ô nhục. Trên chặng
đường dài ấy, từ một kẻ lạnh lùng, hoang dã, Takezō

• Tiểu thuyết Miyamoto Musashi
• Miyamoto Musashi I (phim điện ảnh)
5


6

CHƯƠNG 3. MIYAMOTO MUSASHI

3.6 Tham khảo
3.7 Liên kết ngoài
• Tinh hoa kiếm pháp


Chương 4

Ngũ luân thư
Gorin no Sho (五輪書, ごりんのしょ) là tên một tập
binh pháp thư do kiếm khách Nhật Bản là Miyamoto
Musashi biên soạn. Đây cũng là tác phẩm tiêu biểu của
ông. Người ta cho rằng tác phẩm này được Musashi
chấp bút trong hang động Reigan-dō trên đỉnh núi
Kimpōzan thuộc xứ Kumamoto trước khi ông mất,
trong khoảng thời gian từ năm Kan-ei thứ 20 (1643) cho
đến năm Shōhō thứ 2 (1645). Nội dung của Gorin no Sho

chủ yếu bàn về binh pháp, võ nghệ, kiếm pháp nhưng
ngày nay, nó được đánh giá cao ở nhiều phương diện
như chiến lược, kinh doanh, giáo dục,… Gorin no Sho
thể hiện quan điểm của Musashi về cách để đi đến chiến
thắng trong các trận đấu. Yếu tố này được các doanh
nhân hiện đại coi trọng, họ xem đó là một phần kim chỉ
nam giúp họ đạt được thành công trong sự nghiệp. Bản
gốc của Gorin no Sho do Musashi viết đã bị đốt cháy,
hiện chỉ còn một số bản sao. Vì bản chính không còn
tồn tại mà giữa các bản sao có lại có nhiều điểm dị biệt,
và cũng vì tập sách có nhiều ghi chép dựa trên các giá
trị quan sau thời của Musashi nên có thuyết cho rằng
Gorin no Sho không phải trước của Miyamoto Musashi
mà là tác phẩm của các đệ tử hậu thế rồi gán ghép cho
ông.

trên quan điểm “con đường thẳng thì viết trên mặt
đất”.
Thủy thư (Sui-no-maki)
Phần này bàn về tâm lý chuẩn bị đối với phái kiếm
Niten Ichi-ryū, cách cầm kiếm và nhiều khía cạnh liên
quan đến kiếm thuật khác. yển này được đặt tên là
“thủy thư" dựa trên quan điểm “Niten Ichi-ryū như
dòng nước dẫn đường”, trong đó thân pháp (Taisabaki),
kiếm chiêu (Kensabaki) linh hoạt uyển chuyển như
nước chảy.
Hỏa thư (Hi-no-maki)
Phần này viết về thực chiến, cá nhân đấu cá nhân, số
đông chọi số đông cũng như tâm lý khi lâm chiến. Phần
này được đặt tên là“hỏa thư" dựa trên quan điểm“trận

đấu như thế lửa cháy dữ".
Phong thư (Fū-no-maki)

Ngày nay, sách được dịch và chú giải bằng tiếng Nhật
hiện đại và cũng được dịch sang nhiều ngôn ngữ khác. Viết về các môn phái khác. Vì phần này bàn đến chỗ
Alpha Books đã phát hành quyển sách này tại Việt Nam hay dở của từng phái kiếm, từng nhà từng họ nên tác
giả chơi chữ đặt tên là “phong thư" vì “phong”còn
với tên Ngũ luân thư.
có nghĩa là phong cách, dạng thứ như “gia phong”,
“cổ phong”…

4.1 Cấu thành

Không thư (Kū-no-maki)

Tên sách, Gorin no Sho hay“Ngũ Luân ư", bắt nguồn
từ quan niệm ngũ đại trong Phật giáo Mật tông. Sách Phần này viết bản chất của binh pháp là “không”, to
gồm 5 quyển lần lượt là "địa”“
, thủy”“
, hỏa”“
, phong” lớn quảng đại khôn lường.
và “không”.

4.2 Phê phán các môn phái khác
trong Phong thư

Địa thư (Chi-no-maki)
Musashi tự xưng phái kiếm của mình là Niten Ichi-ryū,
giới thiệu về cuộc đời và công phu binh pháp của mình.
Đương thời, từ“binh pháp”(heihō, hyōhō) được dùng

theo cả hai nghĩa là thuật dụng binh và nghĩa võ nghệ,
kiếm pháp. yển này được đặt tên là "địa thư" dựa

• Phê phán các môn phái ưa dùng trường kiếm vì
không thích hợp khi cận chiến và trở thành bất lợi
khi chiến đấu ở nơi chật hẹp. Kiếm sĩ phải từ bỏ
tâm lý dựa dẫm vào vũ khí dài.
7


8

CHƯƠNG 4. NGŨ LUÂN THƯ
• Phê phán các môn phái ưa dùng đoản kiếm, vì
đoản kiếm chỉ thích hợp với“hậu thủ" chứ không
thể chiếm được“tiên thủ" và đoản kiếm cũng bất
lợi khi phải chọi với số đông.
• Phê phán các môn phái ưa vung kiếm thật mạnh,
vì khi ra đòn mạnh thì ta cũng sẽ mất thăng bằng
và tăng nguy cơ làm gãy kiếm.
• Phê phán các môn phái có bộ pháp kỳ lạ, vì nhiều
chuyển động quái dị khiến chậm mất nhịp, bị địch
chiếm mất tiên thủ và cũng bị giới hạn ở nhiều địa
hình khác nhau.
• Phê phán các môn phái chấp trước vào thế thủ.
ế thủ là yếu tố căn bản nhưng mang tính phòng
vệ, là hậu thủ. Trong thực chiến, để làm địch hỗn
loạn, phân tâm thì thế thủ phải mềm dẻo linh hoạt.
• Phê phán các môn phái sở hữu tuyệt kỹ bí truyền,
vì khi chém nhau trong thực chiến thì không phân

biệt tuyệt kỹ hay kỹ thuật sơ bộ, phàm đòn nào đả
thương đối thủ đều có giá trị như nhau cả. Khi đào
tạo thì cần dựa vào năng lực thực tế của từng cá
nhân mà chỉ đạo.

Từ những điểm phê phán các môn phái khác, tác giả
làm rõ tính hữu dụng của Niten Ichi-ryū.

4.3 Tham khảo
• Watanabe Ichirō,“Gorin no Sho”, Nhà xuất bản
Iwanami shoten
• Sokomoto Hosokawa kehon
• Mihashi Kan-ichirō,“Kendō Hiyō", Nhà xuất bản
thể dục thể thao, 2002
•“Gorin no Sho”, phụ lục “Kendō Hiyō"
• Matsunobu Ichiji,“Keeiban Miyamoto Musashi
zensho”
• Gorin no Sho bản chính thức, dịch sang tiếng Nhật
hiện đại do Ōkura Ryūji dịch

4.4 Liên kết ngoài
• Bình giải Gorin no Sho
• />ngu-luan-thu-cuon-binh-phap-kinh-dien-cua-nguoi-nhat-2502.
htm


Chương 5

Taekwondo
thuật Triều Tiên, được thành lập. Con cháu của giới quý

tộc ở Tân La đã được tuyển chọn để học tập huấn luyện
trong Hwarangdo như là một tổ chức quân đội, giáo
dục và xã hội. Các kỹ thuật chiến đấu của Trung ốc
cũng được du nhập và được đưa vào huấn luyện truyền
bá trong Hwarangdo với tên gọi Dang Soo (Đường thủ),
Gong Soo (Tống thủ).
Nhiều tài liệu cho thấy tổ chức này không chỉ xem
việc tập luyện võ thuật như là phần thiết yếu trong
huấn luyện quân đội và tăng cường thể chất mà còn
phát triển chúng như là một hoạt động giải trí. Các
khám phá nghệ thuật cổ như các bức tranh trên tường ở
những ngôi mộ của triều đại Cao Câu Ly, các hình ảnh
khắc trên đá ở những đền, chùa được xây dựng trong
khoảng thời gian của triều đại Silla và nhiều tài liệu cho
thấy các thế tấn, kỹ thuật và hình dáng rất giống với
các thế tấn và hình dáng của Taekwondo ngày nay.

Taekwondo, Tae Kwon Do, Taekwon-Do (
,跆
拳道, âm Hán Việt: thai quyền đạo), là môn thể thao
quốc gia của Hàn ốc và là loại hình võ đạo (mudo)
thường được tập luyện nhất của nước này. Nó cũng là
một trong các môn thể thao phổ biến nhất trên thế giới
. Trong tiếng Triều Tiên, Tae ( , hanja 跆) có nghĩa là
“thủ pháp"; Kwon ( , hanja 拳) nghĩa là “cước pháp";
và Do ( , hanja 道) có nghĩa là "Đạo, con đường”hay Trong thời kì Cao Ly (918-1392), võ thuật Triều Tiên,
“nghệ thuật.”Vì vậy, Taekwondo có nghĩa là “Nghệ lúc bấy giờ được biết nhiều với tên gọi là Subakhi, được
thuật đấu võ bằng tay và chân.”
tập luyện không chỉ được xem như là một kỹ năng để
tăng cường sức khoẻ mà nó còn được khuyến khích tập

luyện như một võ thuật có giá trị cao. Có ít nhất là hai
tài liệu được ghi chép trong thời gian đó cho thấy rằng
5.1 Lịch sử
Subakhi đã trở nên rất phổ biến đến nỗi nó được đem
biểu diễn cho vua xem. Điều này có nghĩa là Subakhi
5.1.1 Sơ khai
đã được tập luyện như một môn thể thao có tổ chức cho
Võ thuật ở Hàn ốc có lịch sử lâu đời bắt đầu từ thời khán giả xem và các chuyên gia cho rằng vào thời gian
cổ đại. Các nghệ thuật chiến đấu truyền thống của Hàn đó người Hàn ốc rất thích khía cạnh thi đấu của võ
ốc, có thể bắt nguồn từ thời kì Cao Ly năm 37 trước thuật.
Công nguyên. Người ta đã phát hiện ra tại di tích của
mồ mả hoàng gia Muyongchong và Kakchu-chong xây
cất trong khoảng từ năm thứ 3 đến năm 427 nhiều bức
tranh vẽ trên tường có cảnh những người đàn ông đang
tập luyện. Đây có thể là những tài liệu ban đầu mô tả
về các kỹ thuật đối kháng ban đầu có tên là Subakhi.

Dưới thời nhà Triều Tiên có một quyển sách phát hành
về dạy hệ thống các kỹ năng chiến đấu tương tự cách
huấn luyện võ thuật ngày nay. Nó đã trở thành phổ
biến hơn với công chúng, ngược lại với triều đại Koryo
trước đây, võ thuật chỉ độc quyền cho quân đội. Một
tài liệu lịch sử viết người dân của tỉnh Chungchong và
Cholla đã tụ tập ở một làng tổ chức thi đấu Subakhi. Tài
liệu này cho thấy Subakhi đóng một vai trò quan trọng
trong hoạt động thể thao quần chúng. Hơn thế nữa, dân
chúng muốn tham gia vào quân đội của hoàng gia rất
háo hức tập luyện Subakhi bởi vì nó là môn kiểm tra
chính trong chương trình tuyển chọn.


Các kỹ thuật chiến đấu truyền thống Triều Tiên cũng
được tập luyện tại Sil La, một vương quốc được thành
lập ở đông nam Triều Tiên vào khoảng 20 năm trước
triều đại Cao Câu Ly ở phía bắc. Tại Kyongju, kinh đô
trước đây của Tân La, hình hai vị Kim Cang trừ ma diệt
quỷ bảo vệ Phật giáo trong tư thế trụ tấn được khắc trên
bức tường trong hang động Sokkuram ở đền Pulkuk-sa. Đặc biệt, vua Triều Tiên Chính Tổ (1777-1800) phát
ời gian này, một tổ chức Hwarangdo gây ảnh hưởng hành một bộ sách giáo khoa về phong tục và tập quán
rất lớn và làm phong phú thêm cho nền văn hoá và võ
9


10

CHƯƠNG 5. TAEKWONDO

Hàn ốc có tựa đề là Chaemulbo, trong đó nói rằng vào tháng 9 năm 1954. Buổi biểu diễn đã gây được ấn
Subakhi được gọi là Taekkyon, một tên gọi rất tương tượng lớn đối với Rhee và Choi được bổ nhiệm làm
đồng với tên gọi Taekwondo ngày nay.
huấn luyện viên trưởng của Chung Do Kwan, bấy giờ
Các chuyên gia cho rằng vấn đề quan trọng ở đây là võ đường lớn nhất Hàn ốc. Đầu năm 1955, một
không chỉ là tên được thay đổi mà cả kỹ thuật cũng ủy ban đặc biệt được thành lập theo chỉ thị của tổng
thay đổi một cách đột ngột. Trong giai đoạn lịch sử thống bao gồm các nhân sĩ trí thức, giáo sư, sử gia và
Subakhi trước đó, kỹ thuật tay được nhấn mạnh. Các các chính khách uy tín để đặt tên cho môn võ mới nhằm
tài liệu lịch sử có liên quan đến Taekkyon được xuất quảng bá trong đại chúng. Ngày 11 tháng 4 năm 1955,
ủy ban công bố tên gọi TaeKwonDo cho môn võ thuật
bản vào khoảng cuối thế kỷ 19 ghi lại rằng nó là một
nghệ thuật được đặt phần lớn trên các kỹ thuật chân. dựa trên nền tảng của môn Taekkyon đã được hiện đại
hóa. Tên gọi này chính thức được dùng để thay thế cho
Lúc bấy giờ, Taekkyon thật sự là một môn thi đấu có

hệ thống tập trung vào kỹ thuật chân và chiến thuật. những tên gọi cũ như Dang Soo, Gong Soo, Taek Kyon,
Kwon Bup,… vốn vẫn được lưu hành trong dân gian.
Vì vậy thật là rõ ràng trong suốt thời nhà Triều Tiên,
Subakhi đã trở thành một môn thể thao quốc gia quan Cuối cùng vào tháng 9 năm 1959, Hội Taekwondo Hàn
trọng và thu hút sự chú ý của cả hoàng gia lẫn công ốc được thành lập (trước đó vốn mang tên là Hiệp
chúng.
hội Tae Soo Do Triều Tiên). Vào thập niên 1960, huấn
Vào cuối triều đại Chonsun, Subakhi bắt đầu suy tàn vì luyện viên Hàn ốc bắt đầu ra nước ngoài phổ biến
sự bỏ mặc của hoàng gia cũng như sự ăn sâu của đạo Taekwondo. áng 10 năm 1963, Taekwondo đã trở
Khổng đề cao giá trị văn chương. Subakhi chỉ tồn tại thành môn thi đấu chính thức lần đầu tiên tại Đại hội
ể thao ốc gia. Đây là bước ngoặt trong lịch sử phát
như một hoạt động giải trí của người dân thường.
triển của môn võ này.
Vào cuối thế kỷ 19, quân đội Triều Tiên suy yếu, người
Ngày 22 tháng 3 năm 1966, Liên đoàn Taekwondo quốc
Nhật đô hộ đất nước. Sự áp bức của đế quốc Nhật Bản
đối với nhân dân Triều Tiên rất hà khắc và việc tập tế (International Taekwon-Do Federation - ITF) được
thành lập với 9 thành viên sáng lập gồm Việt Nam Cộng
luyện võ thuật được xem nguồn gốc của sự nổi loạn bị
cấm đoán. Tuy nhiên, các tổ chức kháng Nhật sử dụng hòa, Malaysia, Singapore, Tây Đức, Hoa Kỳ, ổ Nhĩ
Kỳ, Ý, Ai Cập và Hàn ốc.
Taekkyon như một phương pháp huấn luyện tinh thần
và thể chất. Ngoài ra, các du học sinh Triều Tiên tại Năm 1972, Taekwondo chứng kiến cuộc phân ly lớn sau
Nhật Bản cũng hấp thu được các môn võ mới của Nhật khi Chủ tịch ITF lưu vong sang Canada và dời trụ sở của
Bản như Karate và Jujitsu. Điều này đã ảnh hưởng rất ITF về đây sau đó chia làm 3 chi phái: Choi Hong Hwa
lớn đến việc hình thành môn võ Taekwondo hiện đại [con trai của Choi Hong Hi], Chang Ung thành viên
IOC tại Bắc Hàn,. Tại Hàn ốc, Hiệp hội Taekwondo
sau này.
Hàn ốc thành lập Kukkiwon (
) để tiêu chuẩn

hóa kỹ thuật và tổ chức. Giải Vô địch ế giới lần 1
5.1.2 Hiện đại
tại Seoul từ ngày 25 đến 27 tháng 5 năm 1973 với 19
quốc gia tham dự. Tại cuộc họp được tổ chức bên lề
Sau giải phóng vào ngày 15 tháng 8 năm 1945, những của giải, một tổ chức mới được thành lập với tên gọi
người có nguyện vọng khôi phục lại môn võ thuật cổ là Liên đoàn Taekwondo ế giới (World TaeKwonDo
truyền Triều Tiên bắt đầu dạy trở lại. Bên cạnh đó, các Federation - WTF), do Tiến sĩ Un Yong Kim làm chủ
du học sinh Triều Tiên tại Nhật Bản cũng trở về Triều tịch. Từ đó, giải Vô địch Taekwondo ế giới được tổ
Tiên và mở các võ đường dạy các kỹ thuật họ tổng hợp chức 2 năm một lần.
từ môn võ truyền thống Triều Tiên với các kỹ thuật
Hiện nay Liên đoàn Taekwondo ế giới (WTF)
tân tiến của Nhật Bản. Các võ đường lớn được thành
có 193 quốc gia thành viên toàn thế giới, với
lập như Chung Do Kwan (
) do Lee Won Kuk
khoảng 50.000.000 người tập luyện. IOC đã công nhận
thành lập tháng 9 năm 1944; Moo Duk kwan (
)
Taekwondo là môn thể thao quốc tế tại đại hội lần thứ
do Hwang Kee thành lập tháng 11 năm 1945, Kwon Bop
83 năm 1980, Taekwondo được công nhận là môn thi
dojang (
) do Yun Byung-in thành lập và Song
đấu tại ế vận hội 2000 và 2004.
) do Byung Jik Ro thành lập). Hầu
Moo kwan (
hết đều dùng tên gọi Kong So do hay Tae Soo Do cho Về tên gọi của Taekwondo ở Việt Nam, do được truyền
bá bởi quân đội Nam Hàn trong chiến tranh Việt Nam
môn võ tổng hợp của mình.
nên thời gian đầu môn võ này được gọi là Võ Đại Hàn,

áng 1 năm 1946, Choi Hong Hi, một sĩ quan trẻ, đã
sau đó được gọi là Túc yền đạo, ái Cực Đạo (tên
xây dựng phong trào tập luyện võ thuật trong đơn vị
gọi này được cho là xuất phát từ lá cờ mang hình âm
của mình. Tám năm sau, trên cương vị iếu tướng Tư
dương thái cực của Hàn ốc). Taekwondo cũng phổ
lệnh Sư đoàn 29 Bộ binh, ông đã thành lập võ đường
biến ở miền Nam Việt Nam trước khi được truyền bá ra
Oh Do Kwan (
- Ngã Đạo án) tại Yong Dae
miền Bắc.
Ri. áng 9 năm 1954, Choi cùng các môn đệ của mình
đã biểu diễn các kỹ thuật mới do chính ông tổng hợp
trước sự chứng kiến của Tổng thống Rhee Syngman


5.3. CÁC HỆ PHÁI CHÍNH

11
phú như vậy, không hề thua sút môn yền Anh nếu
môn sinh không sao nhãng luyện tập. Dầu vậy, trong
huấn luyện và thi đấu với tư cách một môn thể thao
hơn là một môn võ có giá trị tự vệ, Taekwondo đặt nặng
vào vai trò của các đòn chân, nên đòn tay của môn phái
không tránh khỏi sự mai một và ít được trau truốt, tinh
lọc để đạt được tính hiệu quả.

5.3 Các hệ phái chính
Taekwondo hiện đại thoát thai từ các hệ phái võ thuật
truyền thống của Triều Tiên, vì vậy cũng có rất nhiều

hệ phái khác nhau với những hệ thống quyền pháp
khác nhau. Tuy nhiên, có 2 hệ phái chính lớn nhất và
ở quy mô thế giới:

5.3.1 Hệ phái Chang Hon

Các võ sĩ đang thi đấu

5.2 Đặc điểm
Do võ phục, phân cấp màu đai cũng như đòn thế của
Taekwondo có nét tương đồng với Karatedo, và việc
Nhật Bản truyền bá môn võ Karatedo vào Hàn ốc
trong thời thế chiến đệ nhị nên trong những năm thập
niên 50-60, nhiều người trên thế giới lầm tưởng rằng
Taekwondo là từ một hệ phái của Karatedo tách ra
và phát triển thành một môn võ. Trong nỗ lực thoát
khỏi ảnh hưởng từ Karatedo của các bậc thầy sáng
lập môn phái Taekwondo hiện đại, và để phù hợp hơn
với đặc tính của môn thể thao Taekyon truyền thống,
Taekwondo chú trọng đặc biệt vào những đòn chân
(chokki, cước pháp) và nhấn mạnh tính chất thể thao
của bộ môn. Trong khi có một số nét tương tự Kungfu
của Trung ốc và các môn võ Triều Tiên khác như
Hapkido, Tangsudo, Taekwondo có chiều hướng sử
dụng bàn chân và cẳng chân qua những cú đá đầy uy
lực. Các võ sư Taekwondo chuyên nghiệp đã làm cả thế
giới ngạc nhiên với những kỹ năng nhào lộn phá tan
những tấm gỗ đặt cách mặt đất 10 feet hay tấn công
liên hoàn nhiều mục tiêu trên không.* [1]


Đây là hệ phái lớn đầu tiên của Taekwondo, dựa trên
hệ thống kỹ thuật và quyền pháp do Đại võ sư Choi
Hong Hi xây dựng từ năm 1954. Hệ phái lấy tên theo
tên hiệu của đại sư Choi Hong Hi, người sáng lập hệ
phái: Chang Hon (
, ương Hiên). Đây cũng là hệ
phái nền tảng của Liên đoàn Taekwondo quốc tế, thành
lập năm 1966.
Đặc điểm của hệ phái là có nhiều nét tương đồng với
quyền pháp Karate, mang nặng tính chiến đấu. Hệ
thống quyền pháp có 24 bài quyền ( , hyeong) và hệ
thống đẳng cấp phân thành 10 cấp ( , Kup) và 9 đẳng
( , dan). Võ phục và thể lệ thi đấu gần như tương tự
với Karate. Vì vậy, khi thi đấu, các võ sĩ không mang
giáp và khi ra đòn phải dừng đòn ở cự ly tối thiểu hoặc
chỉ được khẽ chạm vào đối thủ.
Xem thêm: Liên đoàn Taekwondo quốc tế

5.3.2 Hệ phái Kukkiwon
Đây là hệ phái lớn nhất thế giới, dựa trên hệ thống
kỹ thuật và quyền pháp quy định tổ chức kỹ thuật
Kukkiwon (
) của Hiệp hội Taekwondo Hàn
ốc, thành lập năm 1973. Đây cũng là hệ phái nền
tảng của Liên đoàn Taekwondo thế giới, thành lập cùng
năm đó.
Đặc điểm của hệ phái mang tính hiện đại và thể thao
nhiều hơn. Các đòn thế nguy hiểm bị cấm dùng trong
thi đấu. Hệ thống quyền pháp có 25 bài quyền (
,

Poomsae) và hệ thống đẳng cấp: 8 cấp ( , Kup) và 10
đẳng ( , Dan).* [2] Võ phục dùng loại áo cổ chữ V và
thể lệ thi đấu mang nặng tính thể thao. Vì vậy khi thi
đấu, các vận động viên bắt buộc mặc giáp và chỉ được
phép tấn công vào phần mặc giáp của đối thủ.

Tuy nhiên, thực tế Taekwondo có một số lượng đòn tay
(sugi) khá lớn, nếu xem xét các bài quyền và chương
trình luyện tập, người tập dễ nhận thấy số lượng đòn
tay của Taekwondo nhiều gấp ba lần các đòn tấn công
hoặc phòng ngự bằng chân. Với số lượng đòn tay phong Xem thêm: Liên đoàn Taekwondo ế giới


12

CHƯƠNG 5. TAEKWONDO
6. Choi Hong Hi, người sáng lập võ đường Oh Do
Kwan, tổ sư hệ phái Chang Hon, sáng lập viên Liên
đoàn Taekwondo quốc tế (ITF). Ông cũng từng là
một môn sinh của Gichin Funakoshi, người sáng
lập hệ phái Shotokan Karate.
7. Nam Tae Hee, đồng sáng lập và huấn luyện viên
trưởng đầu tiên của võ đường Oh Do Kwan.
8. Jong Pyo Hong, người sáng lập võ đường Kang
Duk Won, Kwon Bop Bu
9. Park Chul Hee, đồng sáng lập võ đường Kang Duk
Won, Kwon Bop Bu.
10. Lee Yong Woo, người sáng lập võ đường Jung Do
Kwan.
Ngoài ra, hệ phái Kukkiwon còn công nhận 6 võ sư đạt

đẳng cấp cao nhất: ập đẳng huyền đai.
1. Yong Ki Pae (Jidokwan)
2. Chong Soo Hong (Moo Duk Kwan)
3. Il Sup Chun (Jidokwan)
4. Nam Suk Lee (Chang Moo Kwan)
5. Tiến sĩ Sang Kee Paik (Sa Sang Kwan)

Các võ sĩ Taekwondo thi đấu trong trang phục quy định của WTF

5.4 Thập vị đại sư
Dưới đây là 10 vị đại sư được công nhận là co công lao
to lớn trong việc xây dựng và truyền bá Taekwondo
hiện đại:
1. Lee Won Kuk, người sáng lập võ đường Chung
Do Kwan, về sau từng là võ đường Taekwondo
lớn nhất Hàn ốc. Ông cũng từng là một môn
sinh của Gichin Funakoshi, người sáng lập hệ phái
Shotokan Karate.
2. Chun Sang Sup, người sáng lập hệ phái Choson
Yunmookwan Kwon Bop Bu, về sau trở thành các
võ đường Jido Kwan và Han Moo Kwan. Ông cũng
từng là một môn sinh của Gichin Funakoshi, người
sáng lập hệ phái Shotokan Karate.
3. Yun Byung In, người sáng lập hệ phái YMCA
Kwon Bop Bu, về sau trở thành võ đường Chang
Moo Kwan.
4. Hwang Kee, người sáng lập võ đường Moo Duk
Kwan.
5. Roh Byong Ji, người sáng lập võ đường Song
Moo Kwan. Ông cũng từng là một môn sinh

của Gichin Funakoshi, người sáng lập hệ phái
Shotokan Karate.

6. Tiến sĩ Un Yong Kim, cựu chủ tịch Kukkiwon và
WTF.

5.5 Tham khảo
• Taekwondo, đòn tay của bạn ở đâu?, in trên Sổ tay
Võ thuật, số tháng 7 năm 2005.
• Hồ Hoàng Khánh và Trần Khoan Lộc, 25 bài quyền
W.T.F Taekwondo, 2 tập: Tập 1: kỹ thuật căn bản
và 8 bài Taegeuk (thái cực); Tập 2: các bài quyền
huyền đai, Nhà xuất bản trẻ, 1992.
• Nhập môn ái cực đạo, hệ phái I.T.F, gồm ba phần:
Phần 1. lịch sử, chương trình tập luyện, tập điều
hòa cơ thể; Phần 2. Các thế tấn chính và các đòn
căn bản; Phần 3: 20 bài quyền trường phái Chang
Hong. Nhà xuất bản Tổng hợp Sông Bé.

5.6 Chú thích
[1] Hiện nay đòn đá đang được xem là kỉ lục là Bay người
trên không 900* o-đá 5 mục tiêu-chân đá tiếp đất trước.
[2] Nếu võ sinh dưới 15 tuổi thì không được công nhận đạt
các dan. ay vì vậy, các võ sinh chỉ mang các đẳng cấp
poom, hay“võ sinh đai đen ít tuổi”. Võ sinh chưa đến
tuỏi trưởng thành có thể đạt tối đa 4 poom, và tất cả các
đẳng poom đều chuyển thành đẳng dan khi võ sinh tới
đủ tuổi và qua kì thi lên cấp tiếp theo.



5.7. LIÊN KẾT NGOÀI

13

5.7 Liên kết ngoài
• Liên đoàn Taekwondo
Taekwondo Federation)

ế

giới

(World

• Liên đoàn Taekwondo ốc tế (International
Taekwondo Federation) tại và
• Taekwondo Canada Team
• Kukkiwon. World Taekwondo Headquarters
• Tài nguyên không chính thức về Taekwondo
• MartialArts 101.com, có bài viết và video về
Taekwondo
• Trường Taekwondo, Singapore, có liên kết đến
bách khoa toàn thư về Taekwondo của tướng Choi
• Câu lạc bộ Taekwondo WTF Đại
Pennsylvania, có tài liệu về Taekwondo

học

• Blue Wave Association, có tài liệu về Taekwondo
• European Taekwondo Union

• Taekwondo-vn club, có tài liệu về Taekwondo
• Korea Nationale Taekwondo Team • Performance
in Oslo Norway • 23.05.06


Chương 6

Choi Hong Hi
Choi Hong Hi hay Choe Hong Hui (hangul:
;
âm Việt: Chuê-Hôông-Hi; hanja: 崔 泓 熙, Hán-Việt:
ôi Hoằng Hi; (9 tháng 11 năm 1918 - 15 tháng 6 năm
2002), hiệu là ương Hiên (hangul:
; hanja: 蒼
軒, Chang Heon), còn được gọi là tướng Choi, từng là
một tướng lĩnh quân đội và chính trị gia Hàn ốc* [1].
Tuy nhiên, ông được biết đến nhiều hơn với tư cách
là người sáng lập ra Liên đoàn Taekwon-Do quốc tế, tổ
chức võ thuật taekwondo (Đài yền Đạo) hiện đại đầu
tiên trên thế giới.* [2]

6.2 Sự nghiệp quân sự, chính trị và
võ thuật
Năm 1944, dù là dân thuộc địa, Choi bị buộc phải tham
gia quân đội chính quốc Nhật Bản trong khi đang theo
học dở dang tại trường Đại học Luật Chuo (Hachiōji,
Tokyo, Nhật Bản). Trong thời gian trong quân ngũ, ông
dính líu vào một cuộc nổi loạn của binh lính Triều Tiên
trong quân đội Nhật Bản và bị tuyên án tù 7 năm. Trong
thời gian ở tù, ông vẫn tiếp tục tập luyện võ thuật * [2].


Sau chiến tranh, ông được giải thoát khỏi nhà tù. áng
1 năm 1946, Choi đã được gọi tái ngũ với tư cách là một
iếu úy quân đội của chính quyền Nam Triều Tiên.
Trong thời gian công tác tại Kwang-Ju, ông đã xây dựng
phong trào tập luyện võ thuật cho binh sĩ toàn đại đội.
6.1 Thiếu thời và khởi đầu sự Không lâu sau, ông được thăng Trung úy và điều động
sang phục vụ tại Trung đoàn Bộ binh số 2 đóng ở Tae
nghiệp võ thuật
Jon. Tại đơn vị mới này, Choi tiếp lục xây dựng phong
trào, không những trong các binh sĩ Triều Tiên, mà còn
Ông sinh ngày 9 tháng 11 năm 1918 tại Hwa Dae, lan sang các binh sĩ người Mỹ đồn trú tại đấy. Đây chính
Myŏngch'ŏn (lúc bấy giờ đặt dưới sự cai trị của Nhật là bước đầu tiên để người Mỹ biết đến Taekwondo.
Bản, nay thuộc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Choi được biết đến như một sĩ quan năng nổ và được
Tiên).* [2] Lúc nhỏ, ông thường xuyên đau yếu nhưng thăng cấp nhanh chóng. Ông được thăng Đại úy, rồi
lại sở hữu được một tinh thần mạnh mẽ. Năm 12 tuổi, iếu tá chỉ trong năm 1947. Năm 1948, ông được điều
ông tham gia phong trào phản kháng sự thống trị của động về Seoul làm sĩ quan hậu cần và trở thành huấn
Nhật Bản đối với Triều Tiên, do đó bị đuổi khỏi trường luyện viên võ thuật cho Học viện ân cảnh Mỹ tại
học. Vì vậy, ông được thân phụ gửi đến Han Il Dong để đây. Cuối năm 1948, ông được thăng cấp Trung tá.
học tập về văn hóa và thư pháp. Han đồng thời cũng
Một năm sau, ông được thăng Đại tá và sang Mĩ lần
là một võ sư của T'aekkyŏn, một môn võ truyền thống
của Triều Tiên thiên về sử dụng cước pháp (Park, 1993, đầu tiên. Tại học viện lục quân Fort Riley, ông đã giới
p. 241).* [2]. Vì thế, Han đã dạy thêm cho Choi võ thuật thiệu các kĩ thuật chiến đấu tay không truyền thống
để có thể trạng khỏe mạnh đồng thời hun đúc cho Choi của Triều Tiên đến công chúng Mĩ.
sự say mê võ thuật truyền thống của Triều Tiên.
Năm 1951, ông được phong Chuẩn tướng và được cử
Năm 1937, Choi đến Kyoto để theo học các chương tham gia tổ chức Học viện Lục quân Pusan. Năm 1952,
trình về Anh ngữ và toán.* [2]* [3]. Tại đây, ông đã gặp ông được bổ nhiệm làm am mưu trưởng ân đoàn
Kim Hyun Soo, một người đồng hương Triều Tiên, cũng 1 và chịu trách nhiệm làm tùy viên cho tướng Douglas

là một võ sư karatê. Chính Kim đã hướng dẫn ông bắt MacArthur trong chuyến thăm Kang Nung. Vào thời
đầu tập luyện môn võ này, khi đấy đang là thời thượng điểm hiệp ước đình chiến, ông đang giữ chức Tư lệnh
tại Nhật Bản.* [2] Choi cũng từng có thời gian thụ giáo Sư đoàn Bộ binh số 5.
karatê hệ phái Shotokan dười sự truyền dạy của tổ sư
Karatê hiện đại Funakoshi Gichin.* [4]. Ông đạt được
nhất đẳng Karate năm 1939, và đạt được nhị đẳng sau
đó không lâu.* [2]*

Năm 1953 là một mốc lớn cho cả sự nghiệp quân sự và
võ thuật của Choi. Ông trở thành tác giả quyển sách
đầu tiên về tình báo quân sự tại Hàn ốc. áng 6
năm 1954, ông được chỉ định làm Tư lệnh Sư đoàn Bộ

14


6.3. TÂM HUYẾT MỘT ĐỜI VỚI TAEKWON-DO
binh 29 mới thành lập tại đảo Cheju với cấp bậc iếu
tướng.
Năm 1955, ông được thăng chức Tư lệnh ân khu 3;
năm 1960, thăng chức Phó tư lệnh Tập đoàn quân số 2
đóng tại Tae Gu. Sau khi tham gia một khóa học về vũ
khí hiện đại ở Mĩ, ông về nước và nhận chức vụ Giám
đốc Tình báo của ân đội Hàn ốc. Năm 1961, ông
được bổ nhiệm chức vụ Tư lệnh ân đoàn 6.

15
ra thế giới.
Năm 1960, trong thời gian tham gia một khóa học tại
Texas (Mỹ), Choi đã tập huấn Taekwondo tại võ đường

Jhoon Rhees Karate tại San Antonio và thuyết phục các
môn sinh ở đây dùng cái tên Taekwon-Do thay cho tên
gọi Karate Hàn ốc. Vì lý do này, mà Võ đường Jhoon
Rhee được xem là võ đường Taekwon-Do đầu tiên ở Mỹ.

Cũng trong năm 1960, Taekwon-Do được công nhận
Năm 1962, Choi đã được bổ nhiệm làm Đại sứ Hàn ốc là một môn huấn luyện bắt buộc trong quân đội và
tại Malaysia. Năm 1965, ông được triệu hồi về nước và cảnh sát ở Hàn ốc. Năm 1963, Hiệp hội Taekwon-Do
nghỉ hưu.
Malaysia được thành lập tại sân vận động Merdeka dưới
chứng kiến của Choi, khi đấy đang là Đại sứ Hàn ốc
tại Malaysia, và thủ tướng Malaysia, Tunku Abdul
Rhaman. Cùng trong năm đó, phái đoàn Taekwon-Do
6.3 Tâm huyết một đời với biểu diễn tại trụ sở Liên Hợp ốc tại New York và võ
sư Nam Tae Hui dẫn đầu một phái đoàn huấn luyện
Taekwon-Do
sang Nam Việt Nam để huấn luyện cho quân đội Việt
Nam Cộng hòa. áng 2 năm 1964, Hiệp hội TaekwonTrong thời gian chỉ huy Sư đoàn Bộ binh 29, ông đã
Do Singapore cũng được thành lập. Cùng năm đó, Choi
xây dựng phong trào võ thuật tại đây và thành lập Ngô
đã thực hiện một chuyến đi đến Nam Việt Nam với
đạo quán (吾道館,
, Oh Do Kwan) tại Yong Dae
mục đích duy nhất là thống nhất giáo trình giảng dạy
Ri, mũi nhọn của Taekwondo hiện đại. Chính tại đây,
Taekwon-Do theo các mô hình tiên tiến. Điều này đã
ông đã đào tạo rất nhiều hạt nhân của phong trào trong
mở ra một kỷ nguyên mới cho Taekwon-Do khi ông
quân đội, cũng như hoàn thiện việc kết hợp các kỹ thuật
đã phân định rõ ràng giữa Taekwon-Do và Karate, do

của T'aekkyŏn và Karatê thành một hệ thống kỹ thuật
hoàn toàn loại bỏ các di tích còn lại của Karate.
của Taekwon-Do hiện đại, với sự giúp đỡ của Nam Tae
Hui, cánh tay phải đắc lực của ông, vào năm 1954. Song Năm 1965, ông trở về nước tái cử vào chức vụ Chủ tịch
song với những cải tiến về kỹ thuật, Choi hệ thống các Hiệp hội Taekwon-Do Triều Tiên. Với cương vị đó, ông
bài quyền, quy trình huấn luyện và hệ thống đẳng cấp đã thẳng tay loại bỏ các ý định chính trị hóa môn võ
Taekwon-Do. Điều này đã làm nảy sinh mâu thuẫn giữa
của môn võ.
ông và tổng thống Bak Jeonghui, người luôn muốn sử
Sau chuyến viếng thăm và chứng kiến buổi biểu diễn
dụng Taekwondo như một công cụ chính trị, quân sự
của môn võ thuật mới tại Sư đoàn Bộ binh 29 của Tổng
và tuyên truyền. Cũng trong này, ông được tổng thống
thống Lý ừa Vãn vào tháng 9 năm 1954, ông được bổ
Bak cho hồi hưu.
nhiệm làm huấn luyện viên trưởng của Chương Đào
quán (
, Cheong Do Gwan), một phòng tập võ Cùng trong năm đó, Choi cho xuất bản ấn bản bằng
thuật lớn nhất Hàn ốc. Chính từ nơi này, Choi có tiếng Anh đầu tiên giới thiệu về Taekwondo. Ông cũng
điều kiện truyền bá môn võ mới từ môi trường quân dẫn đầu một phái đoàn thiện chí của Hàn ốc giới
thiệu Taekwondo đến nhiều quốc gia trên thế giới
đội ra môi trường dân sự.
như một môn võ thuật quốc gia của Hàn ốc.Ngày
Đầu năm 1955, một ủy ban đặc biệt được thành lập theo
22 tháng 3 năm 1966, Liên đoàn Taekwon-Do quốc
chỉ thị của tổng thống bao gồm các nhân sĩ trí thức, giáo
tế (International Taekwon-Do Federation - ITF) được
sư, sử gia và các chính khách uy tín để đặt tên cho môn
thành lập với các thành viên sáng lập gồm Nam Việt
võ mới nhằm quảng bá trong đại chúng. Ngày 11 tháng

Nam, Malaysia, Singapore, Tây Đức, Hoa Kỳ, ổ Nhĩ
4 năm 1955, ủy ban công bố tên gọi Taekwon-Do cho
Kỳ, Ý, Ai Cập và Hàn ốc. Choi trở thành chủ tịch
môn võ thuật mới mà Choi đã xây dựng. Tên gọi này
đầu tiên của tổ chức này.
chính thức được dùng để thay thế cho những tên gọi cũ
như Tangsu, Kongsu, T'aekkyŏn, Kwŏnpŏp,… vốn vẫn Khi ITF mới thành lập, trụ sở ban đầu đặt tại Seoul (Hàn
ốc), Choi đã liên tục có những chuyến quảng bá
được lưu hành trong dân gian.
Taekwon-Do tại nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên, do
Ngay từ năm 1959, ông thành lập Hiệp hội Taekwon-Do
những bất đồng về quan điểm chính trị hóa Taekwondo
đầu tiên trong nước, nhằm cổ vũ cho phong trào cách
cũng như các phát biểu chống chính quyền độc tài
tân võ thuật truyền thống. Cũng trong năm đó, Choi
của tổng thống Park* [5], năm 1972, Choi phải lưu
cùng 19 môn đệ huyền đai của mình thực hiện chuyến
vong tại Canada và ông dời trụ sở của ITF về Toronto
lưu diễn vùng Viễn Đông (trong đó có miền Nam Việt
(Canada). Tại đây, ông tiếp tục những nỗ lực truyền
Nam) và gây được sự lôi cuốn kinh ngạc với khán giả
bá Taekwondo đến các nước Đông Âu. Năm 1974,
bằng những kỹ thuật xuất sắc của mình. Một số môn
giải Vô địch Taekwon-Do thế giới (World Taekwonđệ xuất sắc của ông như Nam Tae Hui, Ko Jae Chun,
Do Championships) lần đầu tiên đã được tổ chức tại
Baek Joon Gi, Woo Jong Lim, Han Cha Kyo, Cha Soo
Montreal (Canada).
Young,… về sau là hạt nhân của phong trào phát triển



16

CHƯƠNG 6. CHOI HONG HI
thư.* [3]

Tuy nhiên, chính vì những nỗ lực cách tân mà ông
gặp nhiều sự chống đối từ giới võ thuật Triều Tiên.
Nhiều võ sư cho rằng ông đã mang quá nhiều hơi
hướng Karatê vào Taekwondo và làm mất đi nét tinh
túy truyền thống. Bên cạnh đó, những va chạm của
ông với chính quyền độc tài quân sự của tổng thống
Bak Jeunghui, đã dẫn đến nhiều cản trở cũng như cuộc
sống lưu vong của ông vào năm 1972. Năm 1973, được
sự hậu thuẫn của chính quyền tổng thống Bak, Liên
đoàn Taekwondo thế giới được thành lập. Choi bị buộc
những tội danh không rõ ràng và bị tước đai danh dự
tứ đẳng và truất khỏi vị trí huấn luyện tại Chương Đào
quán* [7]. Dưới áp lực của chính quyền tổng thống Bak
Mộ phần của Tổ sư Taekwon-Do Choi Hong Hi tại Bình Nhưỡng nhằm xóa bỏ tư cách và ảnh hưởng của Choi, tổ chức
WTF không công nhận Choi là một người có công lao
Từ năm 1974 đến 1979, Choi vẫn liên tục thực hiện các lớn trong việc xây dựng và truyền bá Taekwondo hiện
bằng cách không nêu tên ông trong lịch sử võ thuật
chuyến lưu diễn nhằm quảng bá Taekwondo đến nhiều đại,
*
[8]
hay qua các bản tuyên cáo * [7].
nước trên thế giới, từ châu Âu, châu Á, đến châu Phi,
châu Mỹ, châu Úc. Năm 1980, lần đầu tiên, Choi cùng 15 Mặc dù Taekwondo được xem như là sự hiện đại hóa
môn đệ, gồm cả con trai ông là Choi Joong Hwa* [6], đã của các môn võ thuật cổ truyền Hàn ốc và có sự góp
thực hiện chuyến biểu diễn Taekwondo tại CHDCND sức của rất nhiều võ sư Hàn ốc, nhưng không thể

Triều Tiên, nơi sinh của ông.
phủ nhận những nền móng mà Choi đã xây dựng để
Bằng những nỗ lực không mệt mỏi, Choi tiếp tục truyền Taekwondo hiện đại được truyền bá khắp thế giới. Có
bá Taekwondo không phân biệt tôn giáo, chủng tộc, thể tóm tắt những công lao của ông đối với môn võ này
ranh giới quốc gia hoặc ý thức hệ. áng 10 năm 1981, như sau:
ông đã gặp gỡ với ông Csandi, Chủ tịch Ủy ban tổ chức
Olympic ốc tế tại Budapest, Hungary để thảo luận
về việc công nhận của ITF bởi IOC. áng 1 năm 1983,
ông thực hiện một chuyến viếng thăm Colorado, Mỹ
và phong cấp cho ông Charles E. Sereff, Chủ tịch Liên
đoàn Taekwon-Do Hoa Kỳ, cấp thất đẳng.
Năm 1985, ông đã tổng hợp tất cả các tài liệu kỹ thuật
mà ông đã nghiên cứu trong nhiều năm và xuất bản Bộ
bách khoa toàn thư về Taekwon-Do. Để có thể thiết lập
một nền tảng vững chắc cho sự truyền bá môn võ của
mình ra toàn thế giới, đặc biệt là ở các quốc gia chủ
nghĩa xã hội cũng như ế giới thứ ba, ông đã cho di
chuyển trụ sở của ITF về Viên, thủ đô nước Áo.

• Hệ thống khoa học quy trình huấn luyện
• Xây dựng các bài quyền đơn giản khoa học
• Tiêu chuẩn hóa võ phục, đẳng cấp trong môn phái
• Xây dựng tinh thần dân tộc Triều Tiên trong hệ
thống các đòn thế và bài quyền
• Nỗ lực truyền bá môn võ mới từ quân đội, đến
người dân Hàn ốc và ra thế giới suốt 60 năm.
• Xây dựng nguyên tắc Taekwondo không phân
biệt.

• Xây dựng những tổ chức cũng như những giải đấu

áng 8 năm 1988, người cha để của Taekwon-Do hiện
quốc tế Taekwondo đầu tiên tại Hàn ốc về trên
đại đã có thể nhìn thấy ước mơ giới thiệu và truyền bá
thế giới.
môn võ của mình mà không bị ảnh hưởng bởi tôn giáo,
chủng tộc, ranh giới quốc gia hoặc ý thức hệ, khi dẫn Chính vì thế, Choi được thành viên của Liên đoàn
đầu phái đoàn của ITF đến biểu diễn tại Moskva, Liên Taekwon-Do quốc tế tôn sùng là tổ sư của môn võ
Xô.
Taekwondo* [9]* [10]* [11]* [12]. Hệ thống đòn thế và
bài quyền do ông xây dựng ở Ngô Đạo quán và
Chương Đào quán, về sau được xem như một hệ phái
Taekwondo lớn lấy theo tên hiệu của ông là hệ phái
6.4 Vinh danh
Chang Heon, lấy theo tên hiệu của ông.
Suốt cuộc đời mình, Choi Hong Hi đã cống hiến cho
sự nghiệp truyền bá Taekwondo, không phân biệt tôn
giáo, chủng tộc, ranh giới quốc gia hoặc ý thức hệ. 6.5 Gia đình
Chính vì điều này, ông gặp nhiều khó khăn và ngăn trở
từ chính quyền tổng phống Bak Jeunghui. Năm 2000, Ông lập gia đình với bà Choi Joon Hee. Ông bà có với
ông trở về CHDCND Triều Tiên, sống phần đời còn lại nhau 3 người con, một trai tên là Choi Jung Hwa, và
tại thủ đô Bình Nhưỡng, cho đến khi qua đời vì ung hai gái là Sunny và Meeyun.* [3]


6.6. CHÚ THÍCH

6.6 Chú thích
[1] Tiểu sử tổ sư Choi Hong Hi trên itf-information.com
[2] Park, S. H. (1993): About the author. In H. H. Choi:
Taekwon-Do: e Korean art of self-defence, 3rd ed. (Vol.
1, pp. 241–274). Mississauga: International Taekwon-Do

Federation.
[3] Goldman, A. L. (2002): Choi Hong Hi, 83, Korean
general who created Tae Kwon Do, e New York Times
(29 tháng 6 năm 2002). Truy cập ngày 26 tháng 12 năm
2007.
[4]
[5] Năm 1977, trong chuyến lưu diễn tại Tokyo (Nhật Bản),
Choi một lần nữa khẳng định quan điểm bất đồng
của ông với tổng thống Park về vấn đề chính trị hóa
Taekwondo
[6] Về sau trở thành Chủ tịch nhánh Liên đoàn ITF-C
[7] Son, D. S. (1959): Leer in Seoul Shinmoon newspaper
(16 tháng 6 năm 1959) Truy cập ngày 20 tháng 9 2007.
[8] Taekwondo ngày nay (WTF) Truy cập ngày 29 tháng 1
năm 2008.
[9] Liên đoàn Taekwon-Do quốc tế (Áo) Truy cập ngày 15
tháng 1 năm 2008.
[10] Liên đoàn Taekwon-Do quốc tế (Canada) Truy cập ngày
15 tháng 1 năm 2008.
[11] Liên đoàn Taekwon-Do quốc tế (Triều Tiên) Truy cập
ngày 28 tháng 1 năm 2008.
[12] Tướng quân Choi (ITFNZ) Truy cập ngày 15 tháng 1
năm 2008.

17


Chương 7

Hwang Jeong-ri

Huỳnh Chính Lợi vốn là một võ sư Taekwondo Hàn
ốc nhưng lại nổi tiếng trong các phim chưởng Hồng
Kông trong những thập niên 1970 và 1980. Anh sinh
ngày 13 tháng 12, 1944 tại Osaka Nhật Bản nhưng sau
đó đã quay trở lại Hàn ốc sống cùng gia đình.
Huỳnh Chính Lợi viết theo chữ Hán là: ⿈正利, theo
, theo Romacha là:
ký tự Triều Tiên Chosŏn'gŭl:
Hwang Jeong-ri, tên Latin hóa: Hwang Jang Lee, thỉnh
thoảng cũng được viết là Wang Chen Li hay Wong
Cheng Lee…Huỳnh Chính Lợi thường được người ái
mộ gọi là Silver Fox (tên của nhân vật nổi tiếng phim
nhất của anh) hoặc Lôi Cước (underLeg – nhân vật
trong phim Túy yền).
Huỳnh Chính Lợi bắt đầu tập Taekwondo từ lúc 14 tuổi.
Sau đó, anh đã đạt thất đẳng huyền đai và đặc biệt từ
năm 1965 anh trở thành huấn luyện viên võ thuật cho
quân đội Hàn ốc và Nam Việt Nam. Trong khoảng
thời gian này Huỳnh Chính Lợi có tham gia một số
phim Hàn ốc, cho tới năm 1976 anh đã nhận lời
mời của Ngô Tư Viên (Ng See Yuen - 思遠) sang
Hong Kong tham gia đóng phim võ thuật, tại Hong
Kong, Huỳnh Chính Lợi tham gia rất nhiều phim và
thường thủ các vai phản diện như“Con cáo bạc”(Silver
Fox) trong Nam yền Bắc Cước (e Secret Rivals),
đây cũng là bộ phim đầu tiên đã đưa anh lên hàng sao.
Bằng sự điêu luyện võ thuật của mình, Huỳnh Chính
Lợi đã chiếm được nhiều sự ái mộ từ những người yêu
võ thuật, đặc biệt do anh rất hay dùng các đòn cước khi
lâm trận nên anh được mệnh danh là "Đệ nhất cước thủ"

(King of the Legfighters).

xem võ thuật của Huỳnh Chính Lợi có đọ được với đao
thuật của anh ta hay không. Chỉ bằng một đòn cước với
uy lực ngoài tầm kiểm soát, Huỳnh Chính Lợi đã giết
chết người đó ngoài ý muốn.
Huỳnh Chính Lợi từ giã màn bạc vào đầu thập niên 90
của thế kỷ trước, anh trở về Jeju, Hàn ốc, ở đó anh
điều hành một công ty sản xuất trà và một trung tâm vệ
sỹ. Sau này anh có trở lại màn bạc Hàn ốc và đáng
chú ý là Underworld (1994) và Boss (1996). Năm 2003,
Huỳnh Chính Lợi được trao tặng Cửu đẳng huyền đai
Taekwondo và giờ trở thành Đại sư phụ (Grandmaster).

7.1 Phim sử

Một số phim nổi bật mà Huỳnh Chính Lợi thủ vai là Xà
Hình Ưng ủ (Snake in the Eagle's Shadow hay Xà Tại
Ưng Hình), Túy yền (Drunken Master), trong cả hai
phim anh đều thủ vai phản diện với ành Long, Hồng
Khắc Tinh (No Retreat, No Surrender 2), Tử Vong áp
(Game of Death II ). Vào năm 1980, Huỳnh Chính Lợi
kiêm đạo diễn, sản xuất và thủ vai chính trong phim
Tá Đao Sát Nhân (Hitman in the Hand of Buddha).
eo thông tinh trên trang Internet Movie Database,
Huỳnh Chính Lợi ngoài đời đã ngộ sát một người. Câu
chuyện khả tín nhất mô tả sự việc có vẻ xảy ra y như
trong các phim hành động Hong Kong. Huỳnh Chính
Lợi bị thách đấu bởi một người mà đơn giản chỉ muốn


18

• Korean Connection (1975)
• e Secret Rivals – Nam yền Bắc Cước (1976)
• Bruce Lee's Secret (1976)
• e Invincible Armour (1977)
• e Secret Rivals II - Nam yền Bắc Cước II (1977)
• Mantis Fists and Tiger Claws of Shaolin (1977)
• Instant Kung Fu Man (1977)
• Snuff Bole Connection (1977)
• Snake in the Eagle's Shadow – Xà Hình Ưng ủ
(1978)
• Drunken Master – Túy yền (1978)
• e Delivery (1978)
• Hell's Wind Staff (1979)
• 36 Deadly Styles (1979)
• Dragon's Claws (1979)
• Demon Strike (1979)
• e ree Avengers (1979)
• Heroes of Shaolin (1979)


7.2. THAM KHẢO

19

• Lackey and the Lady Tiger (1980)

• Where's Officer Tuba (1986)


• Two Fists Against the Law (1980)

• Millionaire's Express còn có tên là Shanghai
Express (1986)

• Secret Ninja, Roaring Tiger (1980)
• Tiger Over Wall (1980)
• Young Hero (1980)
• Ring of Death (1980)
• Buddha Assassinator (1980)
• Heroes of Shaolin (1980)
• Five Fingers of Steel (1980)
• Sangwoon (1980)
• Bruce, King of Kung Fu (1980)
• Hitman in the Hand of Buddha (1981)
• e Eagle's Killer (1981)
• e Phantom ief (1981)
• Return of the Deadly Blade (1981)
• Game Of Death II, còn được gọi là Tower of Death
(1981)
• Ninja Strikes Back (1982)
• Art of High Impact Kicking (1982)
• Ninja in the Dragon's Den (1982)
• Kid from Kwangtung (1982)
• Secret Executioners (1982)
• Masters of Tiger Crane (1982)
• Blood Child (1982)
• Eagle vs. Silver Fox (1982)
• Dragon Claws (1983)
• Duel of the Ultimate Weapons (1983)

• Ghosts Galore (1983)
• Martial Monks of Shaolin Temple (1983)
• Canton Viper (1983)
• Yong-pal in Shaolin Temple (1983)
• Angry Young Man (1983)
• Shaolin: e Blood Mission (1984)
• Challenge of the Tiger (1985)
• e First Vampire in China (1986)
• Innocent Interloper (1986)

• Ninja Terminator (1986)
• Angel (1987)
• No Retreat, No Surrender II: Raging under (1987)
• Magnificent Warriors (1987)
• Bed Companion (1988)
• Darkside of Chinatown (1989)
• Live Hard (1989)
• Future Hunters (1989)
• Street Soldiers (1991)
• Emperor of the Underworld (1994)
• Boss (1996)
• e Good Bad Boy. (2014) Documentary is life.
Fabien Latouille Studio

7.2 Tham khảo
7.3 Liên kết ngoài
• Hoàng Chính Lợi tại Internet Movie Database
• Film chọn lọc
• French biography with movie reviews
• Cineseoul profile



Chương 8

Mười hai đại võ sư taekwondo đầu tiên
8.1 Tham khảo
[1] Choi, H. H. (1972): Taekwon-Do: e Korean art of
self-defence. Mississauga: International Taekwon-Do
Federation.
[2] Park, S. H. (1993): “About the author.”In H. H. Choi:
Taekwon-Do: e Korean art of self-defence, 3rd ed. (Vol.
1, pp. 241–274). Mississauga: International Taekwon-Do
Federation.
[3] A tribute to the original masters (c. 2007). Retrieved
13 June 2007; link has expired, as at 1 July 2011. Lưu
trữ 25 May 2010 tại Wayback Machine. retrieved on 7
November 2011.

Đại Hàn Dân Quốc (The Republic of Korea) đã gửi các đại võ
sư taekwondo đầu tiên đi khắp thế giới để giới thiệu môn võ Hàn
Quốc

[4] United Confederation of Taekwon-Do: ITF and history
Retrieved on 5 January 2010.
[5] Early Masters of Tae Kwon Do (DVD). Directed by D.
Warrener (2005). Rising Sun Productions.

12 đại võ sư TaeKwonDo đầu tiên là một nhóm
gồm 12 đại võ sư của Đại Hàn Dân ốc do
Hiệp hội Taekwondo Hàn ốc (Korea Taekwondo

Association (KTA)) tụ hợp vào những năm đầu thập
niên 1960 để quảng bá môn võ taekwondo mới thành
lập.* [1]* [2]* [3]* [4]* [5]* [6] Danh sách các đại võ sư theo
thứ tự bảng chữ cái tiếng Hàn (họ trước tên sau): Choi
Chang Keun (
), Choi Kwang Jo (
), Han
Cha Kyo, Kim Jong Chan, Kim Kwang Il, Kong Young
Il, Park Jong Soo, Park Jung Tae, Park Sun Jae, Rhee
), Rhee Chong Hyup, và Rhee Ki
Chong Chul (
Ha.* [3]
Nhóm này do đại võ sư Choi Hong Hi (1918–
2002) và đại võ sư Nam Tae Hi (1929–2013) lãnh
đạo.* [1]* [2]* [3]* [4] Choi Hong Hi là chủ tịch
đầu tiên của KTA và sau đó là người sáng lập
International Taekwon-Do Federation (ITF), còn Nam
Tae Hi* [7]* [8]* [9]* [10] được xem là “người cha của
Taekwondo Việt Nam”. Nhiều đại võ sư trong số 12
vị này từng giữ các chức vụ cao cấp trong ITF dưới
quyền đại võ sư Choi Hong Hi, nhưng cũng có người
đã rời bỏ ITF. Phần lớn các đại võ sư định cư ở Bắc Mỹ,
một số người sống ở châu Âu hoặc Australia.
20

[6] Taekwon-Do Pioneers: Historic footage of the original
Taekwon-Do Masters (DVD). Compiled by P. McPhail
(c. 2007). PaulM Taekwon-Do.
[7] World Taekwon-Do Alliance: Grand Master Nam Tae
Hi Retrieved on 22 February 2009.

[8] Grandmaster Van Binh Nguyen, IX degree Retrieved on
8 January 2010.
[9] Burdick, D. (1990): A history of Taekwondo Retrieved
on 8 January 2010.
[10] Van Binh Self Defense Academy: History of TaekwonDo Retrieved on 8 January 2010.


8.2. NGUỒN, NGƯỜI ĐÓNG GÓP, VÀ GIẤY PHÉP CHO VĂN BẢN VÀ HÌNH ẢNH

21

8.2 Nguồn, người đóng góp, và giấy phép cho văn bản và hình ảnh
8.2.1

Văn bản

• Kendo Nguồn: Người đóng góp: DHN, Mth, Avia, ái Nhi, Bùi Đình iêm,
Vinhtantran, Apple, DHN-bot, Dinh Dao Anh uy, JAnDbot, ijs!bot, Bình Giang, CommonsDelinker, VolkovBot, TXiKiBoT,
BotMultichill, AlleborgoBot, SieBot, Loveless, Idioma-bot, Qbot, PixelBot, Xichde, SpBot, Luckas-bot, Ptbotgourou, Betoseha,
ArthurBot, TobeBot, Eagle717, Tnt1984, Namnguyenvn, TuHan-Bot, EmausBot, JackieBot, FoxBot, Cheers!, WikitanvirBot, Cheers!bot, Liverpoolmylove, Cmtoan91~viwiki, Phong phaothu, Simonbeck, GrouchoBot, AlphamaBot, KatoriVietnam, AlphamaBot2,
Earthshaker, Addbot, OctraBot, Gaconnhanhnhen, Jukkukenkai, Vitcondangiu, Cocacolakogas, Tuanminh01 và 23 người vô danh
• Kihon Nguồn: Người đóng góp: Hugopako, Phuonghoangnguyen19 và
Trantrongnhan100YHbot
• Miyamoto Musashi Nguồn: Người đóng góp: ái Nhi, Vinhtantran,
Newone, DHN-bot, Viethavvh, JAnDbot, ijs!bot, VolkovBot, TXiKiBoT, SieBot, Loveless, Qbot, Alexbot, Incomplete347, Yuyuvn,
Xqbot, Nobunaga Oda, D'ohBot, Ginzan, Bongdentoiac, Phương Huy, TuHan-Bot, EmausBot, FoxBot, WikitanvirBot, Cheers!-bot,
DarafshBot, AlphamaBot, Addbot, itxongkhoiAWB, Gokuraku Shujō, TuanminhBot, Lehongduc123 và 4 người vô danh
• Ngũ luân thư Nguồn: Người đóng góp: Như ị
Duyên, Tnt1984, EmausBot, Cheers!-bot, NguyenTuLoc, AlphamaBot, Addbot, TuanminhBot và 3 người vô danh
• Taekwondo Nguồn: Người đóng góp: DHN, Mekong Bluesman, Nguyễn

anh ang, Arisa, Chobot, ái Nhi, YurikBot, aisk, Zwobot, Lưu Ly, Baodo, Vietphongd2, Doviet, Casablanca1911, Apple,
VietLong, Newone, DHN-bot, Dung005, Cao Xuan Kien, Viethavvh, Escarbot, WandrerX, TuvicBot, JAnDbot, ijs!bot, Bình Giang,
Gió Đông, Nalzogul, VolkovBot, TXiKiBoT, Synthebot, YonaBot, EDUCA33E, Nhnbeta, AlleborgoBot, SieBot, BrendaSongbestfan,
TVT-bot, PipepBot, Parkjunwung, Loveless, DXLINH, OKBot, Ti2008, BodhisavaBot, Hoangnam360, CarsracBot, Wutsje, Luckas-bot,
SilvonenBot, Dangquang kdc, Eternal Dragon, Future ahead, Ptbotgourou, ArthurBot, Darkicebot, Xqbot, Almabot, Nguyentrung167,
Hoangtrong2305, NeoErtation, TobeBot, Draculazz, Phương Huy, TjBot, Ginkai, Innv, Tnt1984, Namnguyenvn, TuHan-Bot, EmausBot,
Yanajin33, ZéroBot, WikitanvirBot, Cheers!-bot, Trịnh Bạch Đằng, MerlIwBot, Kolega2357, AlphamaBot, Vuivui38, Hugopako, Addbot,
OctraBot, 展 翅 ⾶ 翔, Gaconnhanhnhen, itxongkhoiAWB, Tuanminh01, AlphamaBot3, TuanminhBot, GM Nguyen Kim Chau,
Ancessit và 31 người vô danh
• Choi Hong Hi Nguồn: Người đóng góp: Mekong Bluesman, ái Nhi,
aisk, Casablanca1911, Cao Xuan Kien, ijs!bot, Bình Giang, CommonsDelinker, TXiKiBoT, Nhnbeta, AlleborgoBot, Qbot,
Sholokhov, Zhxy 519, Ti2008, Luckas-bot, Future ahead, ArthurBot, Ashitagaarusa, Đa Tình Đa Cảm, Bongdentoiac, TuHan-Bot,
ZéroBot, DSisyphBot, ChuispastonBot, Cheers!-bot, Clockwerk Goblin, NguyenTuLoc, AlphamaBot, Addbot, itxongkhoiAWB,
Tuanminh01, TuanminhBot và 5 người vô danh
• Hwang Jeong-ri Nguồn: Người đóng góp: Mxn, Arisa, Lưu Ly, Gió
Đông, Chienquoc, Rungbachduong, AlleborgoBot, TVT-bot, Sholokhov, Bongdentoiac, TuHan-Bot, ZéroBot, Yduocizm, Cheers!-bot,
YFdyh-bot, AlphamaBot, AlphamaBot2, Addbot, itxongkhoiAWB, TuanminhBot và Một người vô danh
• Mười hai đại võ sư taekwondo đầu tiên Nguồn: />C3%B5_s%C6%B0_taekwondo_%C4%91%E1%BA%A7u_ti%C3%AAn?oldid=26563708 Người đóng góp: Future ahead

8.2.2

Hình ảnh

• Tập_tin:Commons-logo.svg Nguồn: Giấy phép: Public
domain Người đóng góp: is version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions
used to be slightly warped.) Nghệ sĩ đầu tiên: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier
PNG version, created by Reidab.
• Tập_tin:Do_kendo.jpg Nguồn: Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người
đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:FENCING_AT_AN_AGRICULTURAL_SCHOOL.jpg

Nguồn:
/>FENCING_AT_AN_AGRICULTURAL_SCHOOL.jpg Giấy phép: Public domain Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Flag_of_South_Korea.svg Nguồn: Giấy
phép: Public domain Người đóng góp: Ordinance Act of the Law concerning the National Flag of the Republic of Korea, Construction
and color guidelines (Russian/English) Nghệ sĩ đầu tiên: Various
• Tập_tin:Hrob_generála_Choie.jpg Nguồn: />Giấy phép: Public domain Người đóng góp: choi.cz Nghệ sĩ đầu tiên: Không rõ<a href=' />title='wikidata:Q4233718'>alt='wikidata:Q4233718'
src=' />Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png' width='20' height='11' srcset=' />thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, />Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x' data-file-width='1050' data-file-height='590' /></a>
• Tập_tin:Kendo.JPG Nguồn: Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng
góp: His text (source): "Un of Washington Taikai 2005. Nghệ sĩ đầu tiên: en:user:Ajma
• Tập_tin:Kendo_EM_2005_-_kote.jpg Nguồn: />Giấy phép: CC BY-SA 2.0 at Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Kendo_EM_2005_-_nito.jpg Nguồn: />Giấy phép: CC BY-SA 2.0 at Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Kendo_EM_2005_-_taiatari.jpg Nguồn: />jpg Giấy phép: CC BY-SA 2.0 at Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?


22

CHƯƠNG 8. MƯỜI HAI ĐẠI VÕ SƯ TAEKWONDO ĐẦU TIÊN

• Tập_tin:Kendo_uniform_parts.png Nguồn: Giấy
phép: Public domain Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Kote.jpg Nguồn: Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp:
? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Men_(kendo).jpg Nguồn: Giấy phép: CC-BYSA-3.0 Người đóng góp: Photo taken by me Nghệ sĩ đầu tiên: Pacifier
• Tập_tin:Musashi_ts_pic.jpg Nguồn: Giấy phép: Public
domain Người đóng góp: Originally from en.wikipedia; description page is (was) here Nghệ sĩ đầu tiên: User Alkivar on en.wikipedia
• Tập_tin:Question_book-new.svg Nguồn: Giấy phép:
CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp: Chuyển từ en.wikipedia sang Commons. Created from scratch in Adobe Illustrator. Based on Image:
Question book.png created by User:Equazcion Nghệ sĩ đầu tiên: Tkgd2007
• Tập_tin:ROK_AF_Taekwondo.jpg Nguồn: Giấy

phép: Public domain Người đóng góp: Nghệ sĩ đầu
tiên: U.S. Air Force photo/Senior Airman Giang Nguyen
• Tập_tin:Shinai.jpg Nguồn: Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng
góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:TKD.png Nguồn: Giấy phép: Public domain Người đóng góp:
? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Taekwondo_Fight_01.jpg Nguồn: Giấy
phép: Public domain Người đóng góp: ? Nghệ sĩ đầu tiên: ?
• Tập_tin:Tare.jpg Nguồn: Giấy phép: CC-BY-SA-3.0 Người đóng góp:
? Nghệ sĩ đầu tiên: ?

8.2.3

Giấy phép nội dung

• Creative Commons Aribution-Share Alike 3.0