Hocmai.vn – Website học trực tuyến số 1 tại Việt Nam
Khóa học Luyện thi THPT quốc gia PEN - C: Môn Ngữ văn (Cô Trịnh Thu Tuyết)

Rừng xà nu
Nguyễn Trung Thành

RỪNG XÀ NU (PHẦN 4)
Giáo viên: TRỊNH THU TUYẾT
ĐÁP ÁN BÀI TẬP TỰ LUYỆN
Đây là đáp án bài tập đi kèm bài giảng Rừng xà nu (Phần 4) khóa học Luyện thi THPT quốc gia PEN-C: Môn Ngữ
văn (Cô Trịnh Thu Tuyết) tại website Hocmai.vn.

Đề bài:
Câu 1:
Trình bày cảm nhận của Anh/Chị về hình ảnh đôi bàn tay của Tnú trong truyện ngắn Rừng xà nu của
Nguyễn Trung Thành.
Gợi ý:
+ Lúc còn nhỏ, đôi bàn tay ấy kiên trì học từng nét chữ của anh Quyết, cần cù làm nương phát rẫy. Đôi
bàn tay dám lấy đá đập vào đầu mình vì học cái chứ không sáng dạ bằng Mai.Và đôi bàn tay ấy dám chỉ
vào bụng mình mà nói với quân giặc “Cộng sản ở đây này” khẳng định lòng trung thành vớ cách mạng.
+ Lớn lên đôi bàn tay xúc động nắm lấy bàn tay người con gái anh yêu thương và cũng đôi bàn tay ấy xé
tấm đồ làm nịu cho đứa con thơ dại. Lửa đốt cháy mười đầu ngón tay để rồi mãi mãi chỉ còn hai đốt không
bao giờ mọc lại được…..cho nên Tnú muốn dùng đôi bàn tay ấy để giết chết kẻ thù.
+ Kẻ thù tàn ác có thể đốt cháy đôi bàn tay nhưng không thể tiêu diệt được sức mạnh phi thường, tiềm ẩn
trong con người Tnú.
Câu 2, 3: HS xem TLBG và bài giảng để tự làm lại
Câu 4
Phân tích tính sử thi trong tác phẩm Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành
Gợi ý:
MỞ BÀI
Rừng xà nu là một tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Trung Thành nói riêng, văn xuôi chống Mĩ nói

chung. Tác phẩm hấp dẫn không chỉ đã khai thác được một đề tài miền núi của Tây Nguyên hùng vĩ, mà
còn ở chỗ, nó mang đậm tính chất sử thi hùng tráng, trang nghiêm.
THÂN BÀI
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm :
- Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, nếu như Tô Hoài là nhà văn có công khai sơn, phá thạch đề
tài miền núi thì Nguyên Ngọc sau này là Nguyễn Trung Thành được xem là nhà văn đi tiên phong về đề
tài Tây Nguyên.
- Từ những năm kháng chiến chống Pháp, Nguyên Ngọc đã có tác phẩm “Đất nước đứng lên” nổi
tiếng với nhân vật anh hùng Núp làm say mê hàng triệu trái tim độc giả. Vào cuộc kháng chiến chống Mĩ
do gắn bó mật thiết với chiến trường Tây Nguyên, gần gũi, hiểu biết sâu sắc cuộc sống và tinh thần bất
khuất, yêu tự do, gắn bó với Cách mạng của nhân dân các dân tộc thiểu số sống trên mảnh đất này, ông đã
sáng tác nên một thiên truyện nổi tiếng Rừng xà nu.
- Truyện viết vào mùa hè 1965, rút từ tập “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc”. Truyện
được giải thưởng văn nghệ Nguyễn Đình Chiểu 1965
Hocmai

Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Hocmai.vn – Website học trực tuyến số 1 tại Việt Nam
Khóa học Luyện thi THPT quốc gia PEN - C: Môn Ngữ văn (Cô Trịnh Thu Tuyết)

Rừng xà nu
Nguyễn Trung Thành

II. Thế nào là tác phẩm sử thi và những biểu hiện của nó :
1.Thế nào là sử thi?
Thơ ca lấy lịch sử làm đề tài chép sự tích nhân vật và truyền thuyết lịch sử. Đây là thể loại tự sự

miêu tả các sự kiện quan trọng có ý nghĩa quyết định đối với đời sống tinh thần và vận mệnh của dân tộc.
Nó chủ yếu biểu hiện ý thức cộng đồng của nhân dân, dân tộc đối với quá khứ vẻ vang của chính mình.
Với quan niệm ấy Rừng xà nu không là tác phẩm sử thi mà là bản anh hùng ca mang đậm tính sử thi và
cảm hứng lãng mạn về cuộc chiến đấu của nhân dân Tây Nguyên.
2.Những biểu hiện tính sử thi trong Rừng xà nu
a.Về đề tài chủ đề :
- Tính sử thi trước hết được thể hiện bằng đề tài chủ đề. Truyện có đề tài về lịch sử của làng Xôman
và nói rộng ra là nhân dân Tây Nguyên trong cuộc đấu tranh chống tên đế quốc hùng mạnh nhất để bảo vệ
nền độc lập dân tộc. Đây là một sự kiện trọng đại. Qua tác phẩm, tác giả muốn nêu bật lên sức mạnh quật
khởi, tinh thần và ý chí mãnh liệt không có gì có thể lay chuyển được của buôn làng, của một dân tộc
quyết lấy máu mình viết nên một chân lý mới : “chúng nó cầm súng, mình phải cầm giáo”. Nghĩa là vũ
trang chiến đấu là con đường tất yếu để giải phóng nhân dân
b.Nhân vật :
- Dân làng Xô Man trong Rừng xà nulà một tập thể mang những phẩm chất tiêu biểu cho cộng đồng,
sống chết vì buôn làng, vì dân tộc. Đó là một tập thể anh hùng tiêu biểu cho tinh thần yêu nước, khát vọng
tự do, tinh thần đoàn kết, bất khuất, hiên ngang và sức sống mãnh liệt.
- Các nhân vật trong Rừng xà nu được cấu tạo theo nhiều lớp, nhiều thế hệ. Các thế hệ này được
hình tượng hoá bằng những thế hệ xà nu khác nhau trong Rừng xà nu bạt ngàn tít tắp đến tận chân trời.
Thế hệ già làng ( tiêu biểu là cụ Mết), thế hệ thanh niên ( tiêu biểu là Tnú, Mai, Dít ). Truyện còn hé mở
cho ta thấy thế hệ thứ ba, thế hệ của những bé Heng, để hoàn thiện bức tranh về chiến tranh nhân dân “lớp
cha trước, lớp con sau”, nối tiếp nhau tạo thành một sức mạnh vô địch.
Nét chung nhất của các nhân vật này là phẩm chất anh hùng, rất kì vĩ, mạnh mẽ. Họ đều là những
con người yêu buôn làng, yêu nước, yêu dân, bất khuất kiên trung, thuỷ chung với cách mạng, giàu khát
vọng tự do, giàu sức sống.
- Yêu buôn làng, yêu nước, yêu dân sâu nặng và lòng căm thù giặc sâu sắc cháy bỏng.
- Quyết tâm đứng lên đánh giặc, bất chấp sự khủng bố dã man của kẻ thù.
- Kiên cường bất khuất, dũng cảm táo bạo, tạo nên khí thế đồng khởi chống Mĩ,
Điều đặc biệt là : tuy cùng mang phẩm chất anh hùng, nhưng mỗi người do tuổi tác, giới tính, cương
vị khác nhau mà có những cách biểu hiện khác nhau làm nên vẻ đep, đặc điểm riêng rất đa dạng, sinh
động và hấp dẫn.

Cụ Mết:
Cụ đã từng tham gia kháng chiến chống Pháp. Theo tác giả, cụ cùng hoạt động một thời với anh
hùng Núp và cả hai rất nổi tiếng ở hai vùng khác nhau của Tây Nguyên. Núp được phong tặng anh hùng.
Cụ Mết, con người của hai thế hệ lại tiếp tục hướng dẫn chỉ huy con cháu tham gia vào cuộc đấu tranh
chống Mĩ-Diệm. Cụ là một già làng sừng sững uy nghi như một cây đại thụ. Cụ luôn đứng đầu, có tác
phong trang trọng đàng hoàng, có phong thái đĩnh đạc và uy tín lớn trong làng. Cụ Mết trở thành người
Hocmai

Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Hocmai.vn – Website học trực tuyến số 1 tại Việt Nam
Khóa học Luyện thi THPT quốc gia PEN - C: Môn Ngữ văn (Cô Trịnh Thu Tuyết)

Rừng xà nu
Nguyễn Trung Thành

cha tinh thần, người truyền ngọn lửa khát vọng tự do giải phóng và trở thành linh hồn của phong trào đồng
khởi người dân XôMan.
Cụ Mết xuất hiện muộn khiến cho Tnú nóng ruột chờ đợi. Con người này có hình dáng bên ngoài rất
đặc sắc. “Ông cụ vẫn quắc thước như xưa, râu bây giờ đã dài tới ngực.. ông ở trần, ngực như một cây xà
nu lớn. Tay rắn chắc như hai gọng kìm, giọng nói trầm vang như cồng chiêng”, cách nói của cụ không
bào giờ khen “tốt”. Những khi vừa ý nhất, cụ chỉ nói “được”. Mệnh lệnh của cụ phát ra đơn giản chắc nịch
: “Thế là bắt đầu rồi! Đốt lửa lên”. Tấm lòng của cụ đối với Tnú, với dân làng và đối với Cách mạng bao
la như núi ngàn. Nghĩa tình của của cụ với nhân dân, đất nước như nước nguồn Tây Nguyên không bao
giờ vơi cạn. Cụ Mết đã chỉ huy dân làng xông lên giết sạch bọn ác ôn trong nhà Rông, đốt lên ngọn lửa
đồng khởi rực sáng với chân lý thật giản dị mà sâu xa “chúng nó đã cầm súng mình phải cầm giáo”. Cụ
Mết còn là người của niềm tin, người tổ chức tập hợp đoàn kết dân làng đánh giặc.

Tóm lại cụ Mết là người tiêu biểu kết tinh tính cách quật cường, bất khuất của các dân tộc Tây
Nguyên nói riêng, dân tộc Việt Nam nói chung. “Yêu nước thiết tha, căm thù giặc cháy bỏng, kiên cường
thuỷ chung, son sắt, giàu sức sống. Ưỡn tấm ngực lớn của mình ra che chở cho xóm làng”.
Tiếp đến là thế hệ Tnú, Mai, Dít (Tnú quyết liệt, mạnh mẽ, trung thực, ngay thẳng, căm thù như lửa
cháy bốc ngùn ngụt, trả thù dứt khoát, giàu dũng khí, giàu sức sống… Tnú trở thành niềm tự hào, kiêu
hãnh của buôn làng và tập thể người dân XôMan)
Dít là một cô gái trẻ giàu nghị lực, có bản lĩnh, trưởng thành trong đấu tranh gian khổ và trở thành
người lãnh đạo cao nhất của làng XôMan : bí thư chi bộ, chính trị viên xã đội. Nét tính cách nổi bật của
Dít : là một cô gái có đôi mắt mở to, trong suốt, tính tình lặng lẽ kín đáo, nhưng rất gan dạ, giặc bắn để uy
hiếp tinh thần, áo quần rách tơi tả nhưng vẫn bình thản như không ; kiên quyết nguyên tắc (kiểm tra giấy
của Tnú rất kĩ, mặc dù có quan hệ thân tình). Song Dít là một cô gái rất giàu tình cảm (bùi ngùi, lưu luyến
khi Tnú phải đi ngay).
c.Bức tranh thiên nhiên được miêu tả thật hùng vĩ hoành tráng, giàu màu sắc tạo hình như khắc như
chạm, tạo thành hình, thành khối, có màu sắc, có mùi vị. Đặc biệt là hình tượng cây xà nu mang đậm màu
sắc sử thi. Nó được miêu tả từ nhiều góc độ, được lặp đi lặp lại nhiều lần, mang ý nghĩa tượng trưng cho
phẩm chất, vẻ đẹp của con người Tây Nguyên. Những cảnh “suốt đêm nghe cả rừng XôMan ào ào rung
động. Lửa cháy khắp rừng” và đặc biệt những đồi xà nu nối tiếp tới chân trời mở đầu và kết thúc đã làm
nền cho diễn biến câu chuyện bi hùng của Tnú và làng XôMan thật giàu ý nghĩa thẩm mĩ, nghệ thuật.
d. Ngôn ngữ của thiên truyệnRừng xà nu đã được Nguyễn Trung Thành viết với giọng say mê, trang
trọng tạo nên chất thơ dạt dào, hùng tráng. Truyện được kể lại bên bếp lửa, cách kể trang nghiêm, xúc
động như muốn nhắc nhở con cháu nhớ kỹ những trang sử đẫm máu và nước mắt của cả cộng đồng
“người già chưa quên, người chết, quên hết rồi, thì để lại cái nhớ cho người sống..hãy lắng nghe mà
nhớ…” Câu chuyện của Tnú mà cụ Mết kể cho dân làng nghe xảy ra chưa lâu, nhưng vẫn được kể như câu
chuyện lịch sử với giọng điệu và ngôn ngữ trang trọng của sử thi.
KẾT LUẬN
Tóm lại Rừng xà nu là tác phẩm mang đậm tính sử thi và cảm hứng lãng mạn về cuộc chiến đấu của
nhân dân Tây Nguyên. Lâu nay người đọc say mê tác phẩm ngoài ý nghĩa một đề tài mới mẻ về miền núi,
còn là ở chất sử thi bi tráng ấy.
Hocmai


Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

- Trang | 3 -


Hocmai.vn – Website học trực tuyến số 1 tại Việt Nam
Khóa học Luyện thi THPT quốc gia PEN - C: Môn Ngữ văn (Cô Trịnh Thu Tuyết)

Rừng xà nu
Nguyễn Trung Thành

Câu 5
Phân tích những nét đặc sắc về nghệ thuật trong truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành
Gợi ý:
Đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn thể hiện qua chất sử thi thấm đẫm từng trang truyện:
+ Hình tượng xà nu: mang nghĩa hiện thực và biểu tượng
+ Xây dựng nhân vật
+ Không khí, không gian và kết cấu kể chuyện: truyện lồng trong truyện, không gian nhà rông, kể chuyện
bên bếp lửa...
Nghệ thuật miêu tả cũng là nét đặc sắc của tác phẩm

Nguồn:

Hocmai

Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12

Hocmai.vn

- Trang | 4 -