Ngày soạn: 24/02/2017
Ngày giảng: 6A 27/02/2017
6D 01/03/2017
Bài 22 - Tiết 93
PHƯƠNG PHÁP TẢ NGƯỜI
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Kiến thức
- Cách làm bài văn tả người và bố cục, thứ tự miêu tả; Cách xây dựng đoạn văn, lời văn
trong bài văn tả người.
2. Kỹ năng
- Quan sát và lựa chọn các chi tiết cần thiết cho bài văn miêu tả.
- Trình bày những điều quan sát, lựa chọn theo một trình tự hợp lí.
- Viết một đoạn văn, bài văn tả
- Bước đầu có thể trình bày miệng một đoạn hoặc một bài văn tả người trước tập thể lớp.
3. Thái độ
- Yêu thích văn miêu tả người.
4. Năng lực
- Năng lực hợp tác, giao tiếp, sử dụng ngôn ngữ
B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ
1. Giáo viên
- Nghiên cứu tài liệu, kế hoạch dạy học, SGK, SGV, bài văn mẫu
2. Học sinh
- Vở ghi, vở bài tập, SGK
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định tổ chức lớp:
6A........................................
6D........................................
2. Kiểm tra bài cũ
- Văn miêu tả là gì? Muốn tả cảnh cần chú ý gì?
* Muốn tả cảnh cần:
+ Xác định được đối tượng miêu tả

+ Quan sát, lựa chọn được những hình ảnh tiêu biểu
+ Trình bày những điều quan sát được theo một thứ tự.
- Bố cục bài văn miêu tả ?
- Bố cục bài tả cảnh thường có ba phần:
+ Mở bài: giới thiệu cảnh được tả
+ Thân bài: tập trung tả cảnh vật chi tiết theo một thứ tự
+ Kết bài:thường phát biểu cảm tưởng về cảnh vật đó.
3. Bài mới
* Hoạt động 1: Trải nghiệm
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh.
- Phương pháp - Kĩ năng: Tái hiện
- Thời gian: 10 phút.


HĐ CỦA THẦY
Cho HS xem clip “Thác Bản Rốc”. Kể
chuyện dượng Hương Thư chống xuồng
vượt thác
Gợi dẫn HS vào bài

HĐ CỦA TRÒ

ND CẦN ĐẠT

- Quan sát
Lắng nghe

*Điều chỉnh, bổ sung:
* Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
- Mục tiêu: HS hiểu được thế nào là bài văn tả người.

- Phương pháp - Kĩ năng: Vấn đáp, giải thích, nêu và giải quyết vấn đề.
- Thời gian: 20 phút
HĐ CỦA THẦY
- GV yêu cầu HS đọc 3 đoạn văn – mỗi
nhóm đọc một đoạn và trả lời câu hỏi
? Mỗi đoạn văn tả ai? Người đó có đặc
điểm gì nổi bật? Đặc điểm đó được thể
hiện ở những từ ngữ nào?
a: Người lao động chèo thuyền vượt thác
b: Người cai gian giảo
c: Hai người đàn ông trong keo vật
? Trong các đoạn văn trên, đoạn văn nào
tập trung khắc họa chân dung nhân vật,
đoạn nào tả người gắn với công việc? Yêu
cầu lựa chọn chi tiết và hình ảnh của mỗi
đoạn có khác nhau?
- b: Đặc tả chân dung (tĩnh) nên dùng ít
động từ, nhiều tính từ.
Ngược lại, a, c tập trung miêu tả nhân vật
kết hợp với hành động (động) nên dùng
nhiều động từ, ít tính từ.
? Đoạn văn thứ ba gần như một bài văn
miêu tả hoàn chỉnh có ba phần. Em hãy
chỉ ra và nêu nội dung chính mỗi phần.
Nếu phải đặt tên cho bài văn này thì em
sẽ đặt tên là gì?
- Mở đoạn: Cảnh keo vật chuẩn bị bắt
đầu.
- Thân: Diễn biến keo vật
+ Những nhịp trống đầu tiên

+ Tiếng trống dồn lên …
+ Quắm đen thật bại.

HĐ CỦA TRÒ

ND CẦN ĐẠT

- HS đọc
I. Phương pháp viết
Các nhóm trình một đoạn văn, bài
bày
văn tả người
1. Ví dụ: Đọc các
Những từ ngữ và đoạn văn
hình ảnh thể hiện
a. Tả dượng Hương
Thư. Người
chèo
thuyền vượt thác
Suy nghĩ và trả lời.
=> Tả người trong tư
thế làm việc, thường
dùng nhiều động từ
b. Tả Cai Tứ, một ông
Chỉ ra bố cục và cai gian xảo
nêu nội dung chính => Đặc tả chân dung,
thường dùng nhiều
tính từ
c. Tả Cản Ngũ và
Quắm Đen

Hai đô vật tài giỏi,
mạnh khỏe
=> Tả người trong tư
thế làm việc, thường
dùng nhiều động từ
Đọc ghi nhớ.
- Mở bài: Cảnh keo
vật chuẩn bị bắt đầu.
Quang cảnh chung và


- Kt on: Mi ngi kinh s trc thn
lc ụng Cn Ng
? Mun t ngi, cn nhng gỡ? B cc Tr li
bi vn t ngi ra sao?

? Nu phi t tờn cho bi vn ny thỡ em Tr li
s t tờn l gỡ?
1- Keo vật thách đố.
2- Quắm Đen thất bại.
3- Quắm Đen Cản Ng so tài.
4- Hội vật đền Đô năm ấy.
- GV Gi HS c ghi nh.

cỏc nhõn vt
=> Gii thiu nhõn
vt
- Thõn bi: Din bin
keo vt
+ Nhng nhp trng

u tiờn
+ Ting trng dn lờn

+ Qum en tht bi.
=> Miờu t c ch
hnh ng
- Kt bi: Mi ngi
kinh s trc thn lc
ụng Cn Ng (Suy
ngh ca mi ngi)
=> Nhn xột v nờu
cm ngh
* Ghi nh: SGK (61)

Hot ng 3: Hot ng luyn tp
- Mc tiờu: Vn dng kin thc ó hc HDHS luyn tp
- Phng phỏp - K nng: Cp ụi chia s, cỏ nhõn
- Thi gian: 15 phỳt.
H CA THY

H CA TRề

? miờu t mt c gi cao tui em cn La chn chi tit
la chn nhng chi tit, hỡnh nh tiờu
biu nh th no?
- Da: nhn nheo, , hng ho hoc i
mi, vng vng.
- Mt: tinh tng hay m c, chm chp,
l .
- Túc: Bc nh mõy, hay rng l th.

- Ting núi: Trm vng hay thu tho, yu
t
? T mt em bộ chng 4 - 5 tui thỡ chn Tr li
nhng hỡnh nh no?
? T cụ giỏo ang say sa ging bi trờn
lp, em chn nhng chi tit, hỡnh nh tiờu Tr li
biu no?
- Ting núi: trong tro, du dng.
- ụi mt: lp lỏnh nim vui bc chm
rói t trờn bc xung di lp. Cụ nh trũ
chuyn vi nh vn, vi chỳng em, vi c

ND CN T
II. Luyn tp
Bi tp 1
* C gi
- Da
- Mt
- Túc
- Ting núi

* Em bộ:
- Mt
- Mụi
- Mỏ
* Cụ giỏo:
- Ting núi:
- ụi mt:



người trong sách
? Lập dàn ý miêu tả một em bé 4 - 5 tuổi?
Mở bài: Giới thiệu chung về người định Trả lời
tả
Thân bài: Tả theo thứ tự:
- Khuôn mặt: Bầu bĩnh
- Cái miệng: xinh xinh. Khi nói chu lên
cong cong.
- Tóc: chỏng ngược, hơi vàng.
- Hai bàn tay: mũm mĩm, không sạch lắm.
- Chân: Lũn củn, hơi cong.
- Da: Trắng hồng.
- Dáng điệu …
Kết bài: Nêu cảm nghĩcủa bản thân về em
bé.
? Điền từ thiếu vào chỗ trống?
+ Từ còn thiếu: đồng tụ, tượng hai ông Trả lời
tướng Đá Rãi
*Điều chỉnh, bổ sung:

Bài tập 2
Mở bài:
Thân bài:

Kết bài:
Bài tập 3

Hoạt động 4: Hoạt động vận dụng
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học viết đoạn văn
- Phương pháp - Kĩ năng: Cá nhân

- Thời gian: 5 phút
HĐ CỦA THẦY

HĐ CỦA TRÒ

Viết đoạn mở bài và kết bài cho Vận dụng
đề văn bài tập 2
đoạn văn.

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

viết Bài tập 1: Viết đoạn văn

*Điều chỉnh, bổ sung:

Củng cố
? Muốn tả người trước hết ta phải làm gì?
? Bố cục bài văn tả người gồm mấy phần? Nội dung mỗi phần?
* Hướng dẫn tự học
- Hoàn thành các bài tập vào vở BT
- Tự tả chân dung mình.
- Soạn tiết 94: Đêm nay Bác không ngủ - Minh Huệ
*

* Rút kinh nghiệm
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................


Ngày soạn: 24/02/2017

Ngày giảng: 6A, 6D 04/03/2017
Bài 23 - Tiết 94
ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ
Minh Huệ
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Kiến thức
- Cảm nhận được tình yêu thương lớn lao của Bác Hồ dành cho bộ đội, dân công và tình
cảm của người chiến sĩ đối với người trong bài thơ.
- Hiểu được những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và KC của bài thơ.
- Kính yêu Bác Hồ, biết ơn thế hệ cha anh.
2. Kỹ năng
- Kể tóm tắt diễn biến câu chuyện bằng một đoạn văn ngắn.
- Bước đầu biết đọc thơ tự sự viết theo thể thơ năm chữ có kết hợp các yếu tố miêu tả và
biểu cảm thể hiện được tâm trạng lo lắng, không yên của Bác Hồ ; tâm trạng ngạc nhiên
xúc động, lo lắng và niềm vui sướng, hạnh phúc của người chiến sĩ.
3. Thái độ
- Giáo dục học sinh tình tổ quốc, yêu dân tộc qua việc biết tự hào yêu quý vị lãnh tụ vĩ đại
của dân tộc Việt Nam
4. Năng lực
- Năng lực tự học, hợp tác, vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề
B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ
1. Giáo viên
- Nghiên cứu tài liệu, kế hoạch dạy học, SGK, SGV, máy chiếu
2. Học sinh
- Vở ghi, vở bài tập, SGK, đọc kĩ bài thơ học thuộc (nếu có thể)
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định tổ chức lớp:
6A........................................
6D........................................
2. Kiểm tra bài cũ

- Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản” Buổi học cuối cùng”?
* Nghệ thuật: Miêu tả nhân vật thông qua ý nghĩ, tâm trạng và ngoại hình, cử chỉ, lời nói,
hành động
* Nội dung:
- Phải biết yêu quý giữ gìn và học tập để nắm vững tiếng nói của dân tộc mình.
Đó chính là biểu hiện cụ thể của tình yêu nước
3. Bài mới
* Hoạt động 1: Trải nghiệm
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh.
- Phương pháp - Kĩ năng: Tái hiện
- Thời gian: 10 phút.


HĐ CỦA THẦY

HĐ CỦA TRÒ

ND CẦN ĐẠT

Cho học sinh xem video bài hát Đêm nay - Quan sát
Bác không ngủ do Vương Đình Lập trình
Lắng nghe
bày
*Điều chỉnh, bổ sung:
* Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
- Mục tiêu: Nắm được yêu cầu chung của văn bản
- Phương pháp - Kĩ năng: Đọc sáng tạo, vấn đáp, tái hiện.
- Thời gian: 20 phút
HĐ CỦA THẦY


HĐ CỦA TRÒ

GV yêu cầu HS đọc chú thích (*)
HS đọc
Hãy nêu những nét chính trong tiểu sử HS giới thiệu TG
tác giả ?

Hãy nêu xuất xứ của bài thơ ?
Mùa đông năm 1951, bên bờ sông Lam Nghệ An, nghe một anh bạn là chiến sĩ vệ
quốc quân kể về chuyện được chứng kiến HS trình bày.
một đêm không ngủ của Bác Hồ trên
đường Người đi Chiến dịch Biên giới Thu
Đông 1950, Minh Huệ vô cùng xúc động
viết bài thơ này.
Trả lời
Bài thơ được viết theo thể thơ nào ?
Hướng dẫn đọc, đọc mẫu, gọi HS đọc văn
bản, đọc chú thích. kể tóm tắt nội dung
bài thơ.
Văn bản thuộc kiểu văn bản và phương Trả lời
thức biểu đạt nào ?
Tác giả sử dụng ngôi kể thứ mấy?
Em hãy kể tóm tắt nội dung bài thơ.
AĐV vinh dự được tham gia CD Biên Giới,
anh đã được chứng kiến một đêm Bác không ngủ Lắng nghe
Đêm đã về khuya, ngoài trời mưa lâm thâm
rơi nhẹ trêm mái lều tranh xơ xác. Các chiến sĩ
đã say sưa ngon giấc để ngày mai ra trận đánh

ND CẦN ĐẠT

I. Tìm hiểu chung
văn bản
1. Tác giả
- Minh Huệ (19272003)
- Tên khai sinh:
Nguyễn Đức Thái
- Quê: TP Vinh, Nghệ
An
- Làm thơ từ hồi
kháng chiến chống
Pháp
2. Tác phẩm
- Là bài thơ nổi tiếng
nhất của Minh Huệ

- Thể thơ 5 chữ
- Kiểu VB và PTBĐ :
Tự sự kết hợp với
miêu tả và biểu cảm.
- Ngôi kể thứ ba


giặc. Anh đội viên chợt tỉnh dậy và bắt gặp hình
ảnh Bác không ngủ, ngồi suy tư trầm ngâm bên
bếp lửa. Có lẽ Bác thức để suy nghĩ về chiến
lược đánh giặc và cũng để giữ ngọn lửa hồng
sưởi ấm cho chiến sĩ. Rồi Bác đi lần lượt dém
chăn cho BĐ, bác bước nhón chân nhẹ nhàng để
các anh không giật mình tỉnh giấc. AĐV đã cảm
nhận được hình bong cao lồng lộng, ấm hơn cả

ngọn lửa hồng giữa đêm khuya giá rét. Anh đã
hỏi thăm xem sao bác chưa ngủ và Bác có lạnh
lắm không. Bác bảo anh cứ yên tâm ngủ để mai
đi đánh giặc.Vâng lời Bác anh nhắm mắt ngủ
nhưng cũng không ngủ được vì lo cho Bác, sau
đoá anh lại ngủ thiếp đi.
Lần thứ hai, lần thứ 3 thức dậy anh vẫn thấy
Bác chưa ngủ anh đã nằng nặc mời Bác Ngủ
nhưng Bác bảo anh cứ ngủ đi, không phải lo cho
Bác, Bác không ngủ được vì lo cho đoàn dân
công đang màn trời chiếu đất ngủ ngoài rừng,
Bác nóng ruột và mong trời mau sang. Anh đội
viên đã cảm nhận được tình yêu thương của Bác,
long vui sướng mênh mông, anh đã thức luôn
cùng Bác.

Nếu dựa vào ý chính thì có thể chia văn
bản ra làm mấy phần ?
Bố cục 2 phần :
- Phần 1: 9 khổ thơ đầu
- Phần 2: 7 khổ thơ còn lại – Anh đội viên
tỉnh dậy lần thứ 3
- GV: Đây là một văn bản kết hợp kể
chuyện với miêu tả. Theo dõi VB, em hãy
cho biết.
Bài thơ kể chuyện gì? Trong chuyện ấy,
xuất hiện những nhân vật nào?
- Chuyện một đêm không ngủ trên đường
đi chiến dịch của Bác.
- Hai nhân vật: Bác Hồ, anh đội viên

chiến sĩ.
?Trong hai nhân vật trên, theo em:
+ Nhân vật nào hiện ra qua sự miêu tả của
người kể chuyện
+ Nhân vật nào trực tiếp bộc lộ cảm xúc,
suy nghĩ của mình?
GV: ở đây có 2 phương thức
- Dùng miêu tả để khắc họa Bác Hồ
- Dùng BC để biểu hiện cảm nghĩ của anh
đội viên về Bác (Văn BC … học ở lớp 7)
? Mỗi nhân vật trong bài thơ gợi cho em

- Bố cục 2 phần

II. Đọc – hiểu văn
bản
Nhận xét
Xác định vai trò
của mỗi nhân vật

Nêu cảm nhận ban
đầu


cm xỳc gỡ?
- Yờu thng v kớnh trng Bỏc. ng
cm vi tm lũng ca anh i viờn vi
Bỏc.
? Trong vn bn th, hỡnh nh Bỏc H
hin lờn qua cỏc phng din no?

Thi gian, khụng gian
Hỡnh dỏng, t th
C ch, hnh ng
Li núi
Gi HS Đọc hai khổ thơ đầu
? Hình ảnh Bỏc Hồ hin lờn qua
cái nhìn của anh đội viên c t
qua phng din no?
Thi gian, khụng gian
Hỡnh dỏng, t th
?Hóy tỡm nhng chi tit t thi gian,
khụng gian, dỏng v t th
- Thi gian, khụng gian: Tri khuya, bờn
bp la, ma lõm thõm, lu x xỏc.
- Hỡnh dỏng, t th: V mt trm ngõm,
ngi lng yờn..
? Nột ngoi hỡnh y c lp li ln th
3 ntn?
+
Bỏc vn ngi inh ninh
Chũm rõu im phng phc
-> Nột ngoi hỡnh y biu hin chiu sõu
tõm trng ca Bỏc
- GV bỡnh: Những câu thơ đã
khắc hoạ đâm nét về t thế và
dáng vẻ yên lặng, trầm ngâm
của Bác Hồ trong đêm khuya bên
bếp lửa. Nét ngoại hình ấy đợc
lặp đi lặp lại và nhấn mạnh hơn
ở lần thứ ba khi anh đội viên

thức giấc và nhìn thấy: Bác từ
chỗ ngồi lặng yên đã thành ngồi
đinh ninh, từ vẻ mặt trầm ngâm
đến chòm râu im phăng phắc
Nét ngoại hình ấy đã biểu hiện
chiều sâu tâm trạng của Bác và
tâm trạng ấy sẽ đợc bộc lộ rõ
hơn qua cử chỉ, hành động , lời
nói.

Phỏt hin chi tit

1. Hỡnh tng Bỏc
H

c
Nhn xột

- Hỡnh dỏng, t th:
Ngi lng yờn ,v mt
trm ngõm.
Phỏt hin chi tit

Phỏt hin chi tit


Đọc 7 khổ thơ tiếp theo
?Anh i viờn quan sỏt c nhng vic
lm nào ca Bỏc?
- t lửa để si m cho các chiến

sĩ, rồi Bác đi dộm chăn từng ngời từng ngời một, sợ cháu
mình giật thột Bác nhún chõn nhẹ
nhàng.
c bit bi th miờu t k mt hnh
ng ca Bỏc: Ri Bỏc i rộm chn/
Bỏc nhún chõn nh nhng
? Tỏc gi ó dựng nhiu t loi gỡ din
t hnh ng ca Bỏc?
- Dựng nhiu T
? Nhng vic lm ú núi lờn iu gỡ?
-> Hnh ng ny ó th hin sõu sc tỡnh
yờu thng v su chm súc õn cn, t m
ca ngi cha i vi cỏc chin s.
* Bình: Hành động này đã
thể hiện sâu sắc tình yêu thơng và sự chăm sóc ân cần, tỉ
mỉ của Bác Hồ với các chiến sĩ.
Bác nh ngời cha, ngời mẹ chăm
lo cho giấc ngủ của những đứa
con. Sự chăm sóc thật chu đáo,
ân cần, không sót một ai. Đặc
biệt cử chỉ nhón chân nhẹ
nhàng của Bác Hồ không làm các
chiến sĩ thức giấc là một chi tiết
đặc sắc, giản dị mà súc động,
bộc lộ tấm lòng yêu thơng chứa
chan, sự tôn trọng, nâng niu của
vị lãnh tụ đối với những ngời
chiến sĩ bình thờng giống nh
cử chỉ của ngời mẹ nâng niu
giấc ngủ của đứa con nhỏ.

? Nhng li núi ca Bỏc vi anh V
c th hin qua nhng cõu th no?
+ Lời nói: Chú cứ việc ngủ ngon
- ngày mai đi đánh giặc Bác
thng đoàn dân côngmau mau
? Li núi ú th hin tỡnh cm gỡ ca
Bỏc?

Nhn xột v ngh
thut miờu t
Cm nhn v ni
dung
- C ch, hnh ng:
th hin tỡnh yờu
thng õn cn ca
ngi cha vi cỏc
chin s

- Li núi: õn cn ,lo
lng thng yờu
Nhn xột v ngh
thut miờu t
Suy ngh v tr li

Nhn xột
Cm nhn
- Hỡnh nh Bỏc hin


+ Lời nói: ân cần, lo lắng thương yêu

- GV: Có 2 lần BH nói với anh chiến sĩ: lần
đầu Bác chỉ nói vắn tắt, lần thứ 2, câu trả lờ
của Bác đã bộc lộ rõ nỗi lòng mình đối với
tất cả bộ đội và nhân dân.3
? Nhận xét của em về trình tự miêu tả và
cách dùng từ ngữ của tác giả:
Đọc
- Miêu tả Bác theo trình tự: không gian, Nêu tâm trạng
thời gian (trình tự miêu tả), cử chỉ, lời
nói, tâm trạng.
- Dùng nhiều từ láy tượng hình làm cho
Bác Hồ hiện lên cụ thể, sinh động, chân
thực.
? Chi tiết gợi cho em nhiều cảm xúc là
chi tiết nào ?
- Chi tiết "Người cha mái tóc bạc": gợi
cảm xúc thương cảm, biết ơn Bác.
- Chi tiết: Bác đi nhón chân để dém chăn
cho từng người gợi cảm xúc thân thươngcảm phục với Bác…
? Qua những chi tiết miêu tả. em thấy
hình ảnh Bác Hồ hiện lên trong bài thơ
như thế nào?
- Hình ảnh Bác hiện lên thật giản dị, gần
gũi, chân thực mà hết sức lớn lao
? Em cảm nhận đức tính cao đẹp nào của
Bác khi đọc bài thơ này?
GV: Đó là một tình thương yêu giản dị,
sâu sắc đến độ quên mình, một phẩm chất
tinh thần cao quý để chúng ta gọi Bác là
Cha, là Bác, là Anh.

Dẫn thơ của Tố Hữu:
Bác ơi tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông, mọi kiếp người.
Chỉ biết quên mình cho hết thảy
Nâng niu tất cả chỉ quên mình
*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động 3: Hoạt động luyện tập
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để HDHS luyện tập
- Phương pháp - Kĩ năng: Cá nhân
- Thời gian: 5 phút.

lên thật giản dị, gần
gũi, chân thực mà hết
sức lớn lao


HĐ CỦA THẦY
Đọc diễn cảm bài thơ và đọc
thuộc lòng 5 khổ thơ đầu

HĐ CỦA TRÒ

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Đọc

*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động 4: Hoạt động vận dụng
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học viết đoạn văn
- Phương pháp - Kĩ năng: Cá nhân

- Thời gian: 5 phút
HĐ CỦA THẦY
Viết đoạn văn 5 đến 7 câu phát
biểu cảm nghĩ của em về hình
ảnh của Bác qua 4 khổ thơ đầu
bài thơ.

HĐ CỦA TRÒ
Vận dụng
đoạn văn.

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

viết Bài tập: Viết đoạn văn

*Điều chỉnh, bổ sung:

Củng cố
? Đọc lại bài thơ, bài thơ kể chuyện gì?
* Hướng dẫn tự học
+ Tìm hiểu kĩ hoàn cảnh sáng tác của bài thơ; học thuộc lòng bài thơ
+ Thấy được sự kết hợp độc đáo, phù hợp giữa thể thơ 5 chữ và lối kể chuyện kết hợp với
miêu tả, biểu cảm.
- Sưu tầm một số bài thơ nói lên tình cảm của nhân dân đối với Bác Hồ kính yêu.
- Chuẩn bị tiết 95 : Đêm nay Bác không ngủ (tiếp theo).
*

* Rút kinh nghiệm
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................



Ngày soạn: 24/02/2017
Ngày giảng: 6A 04/03/2017
6D 08/03/2017
Bài 23 - Tiết 95
ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ
Minh Huệ
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Kiến thức
- Cảm nhận được tình yêu thương lớn lao của Bác Hồ dành cho bộ đội, dân công và tình
cảm của người chiến sĩ đối với người trong bài thơ.
- Hiểu được những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và KC của bài thơ.
- Kính yêu Bác Hồ, biết ơn thế hệ cha anh.
2. Kỹ năng
- Kể tóm tắt diễn biến câu chuyện bằng một đoạn văn ngắn.
- Bước đầu biết đọc thơ tự sự viết theo thể thơ năm chữ có kết hợp các yếu tố miêu tả và
biểu cảm thể hiện được tâm trạng lo lắng, không yên của Bác Hồ ; tâm trạng ngạc nhiên
xúc động, lo lắng và niềm vui sướng, hạnh phúc của người chiến sĩ.
3. Thái độ
- Giáo dục học sinh tình tổ quốc, yêu dân tộc qua việc biết tự hào yêu quý vị lãnh tụ vĩ đại
của dân tộc Việt Nam
4. Năng lực
- Năng lực tự học, hợp tác, vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề
B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ
1. Giáo viên
- Nghiên cứu tài liệu, kế hoạch dạy học, SGK, SGV, máy chiếu
2. Học sinh
- Vở ghi, vở bài tập, SGK, đọc kĩ bài thơ học thuộc (nếu có thể)
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP

1. Ổn định tổ chức lớp:
6A........................................
6D........................................
2. Kiểm tra bài cũ
? Đọc thuộc lòng bài thơ Đêm nay Bác không ngủ
? Phân tích hình tượng Bác Hồ
3. Bài mới
* Hoạt động 1: Trải nghiệm
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh.
- Phương pháp - Kĩ năng: Tái hiện
- Thời gian: 3 phút.
HĐ CỦA THẦY
Đọc cho học sinh nghe đoạn thơ của Tố
Hữu:

HĐ CỦA TRÒ
- Quan sát

ND CẦN ĐẠT


Vì sao trái đất nặng ân tình
Hát mãi tên người Hồ Chí Minh
Như một niềm tin như dũng khí
Như long nhân nghĩa, đức hy sinh

Lắng nghe

(Theo chân Bác)
Bác Hồ, vị cha già và cũng là vị lãnh

tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam đã đi xa
vào cõi vĩnh hằng nhưng những hình ảnh
cao đẹp của người vẫn còn in đậm trong
trái tim nhân dân Việt Nam. Một trong
những hình ảnh đẹp nhất của người là
hình ảnh được lưu giữ trong bài thơ Đêm
nay Bác không ngủ của tác giả Minh Huệ.
Trong tiết học này, cô và các em sẽ cùng
tìm tìm hiểu giá trị nội dung và nghệ thuật
của bài thơ. Mời các em ghi tiêu đề của
bài !
*Điều chỉnh, bổ sung:
* Hoạt động 2: Hình thành kiến thức
- Mục tiêu: Nắm được yêu cầu chung của văn bản
- Phương pháp - Kĩ năng: Đọc sáng tạo, vấn đáp, tái hiện.
- Thời gian: 20 phút
HĐ CỦA THẦY

HĐ CỦA TRÒ

Gọi HS đọc “Anh đội viên thức dậy…”
? Lần thứ nhất thức dậy thÊy B¸c vÉn
cha ngñ t©m tr¹ng cña anh ®éi Tìm chi tiết
viªn như thÕ nµo?
+ Anh Ngạc nhiên rồi xúc động khi thấy
Bác đi nhón chân, dém chăn đốt lửa. Bác
lo lắng chăm chút cho các anh đội viên.
+ Hỏi thăm Bác, thì thầm mời Bác đi nghỉ
+ Anh lo cho sức khỏe của Bác
? Đang trong trạng thái mơ màng anh cảm

nhận được sự lớn lao và gần gũi của vị
Nêu cảm nhận
lãnh tụ qua hình ảnh nào?
- “Bóng Bác cao lồng lộng ấm hơn ngọn
lửa hồng”
? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì?
? Anh đội viên đã suy nghĩ gì về Bác qua
hình ảnh so sánh trên?

ND CẦN ĐẠT
II. Đọc – hiểu văn
bản
1. Hình tượng Bác
Hồ
2. Tâm tư người đội
viên
- Lần đầu thức dậy:


+ Cảm nhận sự lớn lao vĩ đại nhưng gần
gũi của vị lãnh tụ → sung sướng, hạnh
phúc
? Tìm những câu thơ miêu tả tâm trạng
của người đội viên trong đoạn thơ thứ Đọc
nhất?
+ “Vâng lời…
….bồn chồn”
“Anh nằm lo Bác ốm
…Vì Bác vẫn thức hoài”
? Qua những chi tiết đó, em hiểu thêm gì

về tình cảm của anh đối với Bác
- Anh đội viên cảm thấy kính yêu, biết ơn
và hạnh phúc khi có Bác
- GV: Trong sự xúc động cao độ, anh
đội viên “Thổn thức cả nỗi lòng” và
thốt lên những câu hỏi thầm thì đầy tin
yêu và lo lắng với Bác. Anh tha thiết
mời Bác đi nghỉ. Anh nằm không yên vì
nỗi lo bề bôn trong lòng cho sức khỏe
của Bác.
- GV gọi HS đọc: “Lần thứ ba thức dậy...”
? Lần thứ ba thức dậy, anh đội viên có
tâm trạng ntn? Tâm trạng và lời nói của
anh đội viên có gì khác so với lần trước?
Lần thứ nhất
Lần thứ ba
Mà sao Bác vẫn Anh hốt hoảng So sánh
ngồi
giật mình
(ngạc nhiên, xúc
(hốt hoảng)
động)
+ năn nỉ: “vội
+ thì thầm hỏi vàng nằng nặc /
nhỏ:
Mời Bác... / Bác
“bác ơi Bác chưa ơi! Mời Bác nghỉ”
ngủ...”
? Nhận xét của em về cấu tạo lời thơ sau:
Nhận xét

Mời Bác ngủ Bác ơi!…
Bác ơi? Mời Bác ngủ!
- Điều đó có tác dụng gì trong việc thể
hiện tâm trạng người chiến sỹ.
- Đảo trật tự từ, lặp cụm từ.
=> Diễn tả mức độ tăng dần sự bồn chồn
lo cho sức khỏe của bác, diễn tả tình cảm
lo lắng chân thành của người đội viên với
Bác
Cảm nhận

Anh đội viên cảm thấy
kính yêu, biết ơn và
hạnh phúc khi có Bác.

- Lần thứ ba thức dậy:


? Em cảm nhận vì sao người đội viên lại
có tâm trạng: "Lòng vui sướng … thức
luôn cùng Bác".
- Ở bên Bác, người chiến sĩ như được tiếp
thêm niềm vui, sức sống.
GV. Đó là sức mạnh của tấm lòng Hồ Chí
Minh. Sự cao cả của Người đã nâng
người khác thành cao cả.
? Trong những câu thơ miêu tả tâm tư anh
đội viên trong lần thức dậy thứ ba có
nhiều từ láy được sử dụng. Từ nào em
cho là đặc sắc hơn cả? Vì sao?

- Nằng nặc: một mực xin cho kỳ được, vì
diễn tả đúng tình cảm mộc mạc, chân
thành của người chiến sĩ đối với Bác, là
từ thường được dùng trong đời sống, rất ít
gặp trong thơ, nhưng đã được tác giả sử
dụng đúng lúc, đúng chỗ nên có sức gợi
cảm.
? Các chi tiết thơ trên đều tập trung thể
hiện tình cảm của anh đội viên với Bác.
Đó là tình cảm nào?
? Bài thơ không kể về lần thứ hai anh đội
viên thức dậy mà từ lần thứ nhất chuyển
ngay sang lần thứ 3. Điều này có ý nghĩa
gì?
+ Cho thấy trong cái đêm ấy anh đã nhiều
lần tỉnh thức và lần nào cũng chứng kiến
Bác Hồ không ngủ -> từ lần một đến lần
ba tâm trạng của anh mới có sự thay đổi
rõ rệt.
- Gọi HS đọc khổ thơ cuối
? Khổ thơ cuối có ý nghĩa gì?
+ Khổ thơ đã nâng ý nghĩa của câu
chuyện lên một tầm khái quát lớn: Cái
đêm không ngủ được miêu tả trong bài
thơ chỉ là một đêm trong vô vàn đêm
không ngủ của Bác. Bác không ngủ vì lo
việc nước và thương bộ đội dân công đã
là một lẽ thường tình của cuộc đời Bác.
“Bác để tình thương cho chúng con
…”

“Bác sống như trời đất của ta
…”

Nêu cảm
riêng

Nêu
nhận
chung

nhận

xét

Nêu ý nghĩa của
cách kể chuyện

Trả lời

Cảm nhận sự lo lắng
của Bác dành cho dân
cho nước, khâm phục
tự hào về Bác. Anh
thức cùng Bác để chia
sẽ nỗi lo lắng của Bác


? Trỡnh by nhng nột c sc v ngh
thut ca bi th?
- Lựa chọn, sử dụng thể thơ năm Trỡnh by

chữ, kết hợp tự sự, miêu tả và
biểu cảm
- Lời thơ gin d, gn gi, chõn thc.
- S dng nhiu t lỏy -> sinh ng, gi
t, gi cm
- Trong cựng mt kh: gieo ch cui
dũng 2, 3
- 2 kh lin: ch cui kh ny vi ch
cui ca dũng u kh sau
? Em cm nhn nhng ý ngha ni dung
Nờu cm nhn
no t vn bn th?
chung
- Phn ỏnh tm lũng yờu thng gin d
m sõu sc ca Bỏc vi quõn v dõn ta.
- Biu hin tỡnh cm yờu quý cm phc
ca ngi chin s, cng l ca mi ngi
i vi Bỏc.

III. Tng kt
1.Ngh thut

2.Ni dung

*Ghi nh: 67/SGK

*iu chnh, b sung:

Hot ng 3: Hot ng luyn tp
- Mc tiờu: Vn dng kin thc ó hc HDHS luyn tp

- Phng phỏp - K nng: Cp ụi chia s
- Thi gian: 5 phỳt.
H CA THY

H CA TRề

õy l mt bi k chuyn sỏng to, ngoi
Vit bi
vic cn phi duy trỡ ngụi k (ngi k
úng vai ngi chin s), cũn cn phi
ngh ra nhng s vic, chi tit cho bi k
y. Cú th nờu nhng chi tit nh:
Lớ do nhõn vt tụi (ngi chin s) c
tham gia chin dch cựng vi Bỏc.
ờm y anh ó c núi chuyn vi Bỏc
khi: va mi thc gic, va mi i tun tra
v,
Bỏc ó núi vi anh v iu gỡ? (hoc anh
ó c chng kin Bỏc quan tõm n
nhng chin s khỏc ra sao?).
Cm nhn ca anh v con ngi ca
Bỏc.

ND CN T
IV. Luyn tp
Bi tp 2 (SGK)


*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động 4: Hoạt động vận dụng

- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học viết đoạn văn
- Phương pháp - Kĩ năng: Cá nhân
- Thời gian: 5 phút
HĐ CỦA THẦY
? Đọc diễn cảm bài thơ. Khổ thơ nào hay
nhất? Vì sao?

HĐ CỦA TRÒ

ND CẦN ĐẠT

Đọc

*Điều chỉnh, bổ sung:
Hoạt động 5: Hoạt động tìm tòi, mở rộng
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ
- Phương pháp - Kĩ năng: Cá nhân
- Thời gian: 5 phút
HĐ CỦA THẦY
? Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi học
xong bài thơ

HĐ CỦA TRÒ

ND CẦN ĐẠT

Nêu cảm nghĩ

Củng cố
? Đọc lại bài thơ, bài thơ kể chuyện gì?

* Hướng dẫn tự học
- Hoàn thành bài tập vào vở BT và học thuộc ghi nhớ
- Lấy ví dụ, phân tích tác dụng phép ẩn dụ
- Soạn bài: Luyện nói về văn miêu tả
*

* Rút kinh nghiệm
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

Ký duyệt, ngày 27 tháng 02 năm 2017
Tổ trưởng

Hoàng Thúy Vinh