Thuyết mâu thuẫn
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (27.3 KB, 2 trang )
Đề bài: Chọn và trình bày bằng sơ đồ và ví dụ một lý thuyết xã hội học hiện đại.
Yêu cầu: đặt tên file đúng quy định, sơ đồ (bảng, biểu hoặc hình vẽ
v.v. ) cùng lời giải thích, ví dụ thực tế để minh họa.
Bài làm
Chủ thuyết mâu thuẫn, Trường phái Frankfurt “Thuyết mâu thuẫn - phê phán”, Thuyết
phê phán “con nguời một chiều” của Herbert Marcuse
Bảng: So sánh quan niệm về cách tổ chức lao động trong xã hội hiện đại của
H.Marcuse và E.Durkheim
Các đặc điểm so sánh
Lý giải nguyên nhân của
đoàn kết XH
Yếu tố đảm nhận chức
năng đoàn kết xã hội
H.Marcuse
E.Durkheim
Chuyên môn hoá lao động -> Con nguời gắn kết chặt
chẽ với nhau, phụ thuộc lẫn nhau
Tiến bộ kĩ thuật – công
Phân công lao động
nghệ
Lao động thủ công - bị
Chuyên môn hoá ->Phân
Lao động
thu hẹp
chia rõ rang lao động thủ
Lao động trí óc – tăng lên
công và trí óc.
Con nguời xã hội (Phê
Con người nhiều chiều
phán con nguời duy lý
(Phê phán con nguời một kinh tế: luôn tính toán dựa
Quan niệm về con nguời
chiều:tư duy - hành động
trên lợi ích và phần th
trong xã hội
- tình cảm một chiều,
ưởng, bỏ qua các yếu tố
thiếu sáng tạo)
xã hội, tình cảm, sự gắn
bó)
Đặc điểm của xã hội
Cơ khí hoá
Chuyên môn hóa theo
công nghiệp
Tự động hoá
chức năng, dây chuyền
Duy lý kĩ thuật – công
Kinh tế học duy lợi trìu
Quan điểm phê phán
nghệ
tượng
- Con nguời ngày càng trở
nên nghèo nàn về tinh
-Cá nhân mệt mỏi bơỉ
thần và tình cảm.
chính sự duy lý, tính toán
Hậu qủa
-Con nguời quá phụ thuộc của bản thân mình bỏ qua
vào máy móc, công nghệ các yếu tố xã hội, tâm lý,
để gia tăng lợi nhuận bỏ
tình cảm.
qua các yếu tố tình cảm
Theo Marcuse, con nguời trong xã hội phải là con nguời nhiều chiều và ông phê
phán quan niệm con nguời 1 chiều trong xã hội hiện đại. Nhìn chung quan điểm của ông
khá giống Durkheim tuy sử dụng thuật ngữ có đôi chút khác biệt. Ông phê phán quan
niệm tiếp cận “duy lý kĩ thuật-công nghệ” mà theo đó, con nguời lu ôn giải quyết mọi
việc bằng các biện pháp kĩ thuật - công nghệ và họ luôn đặt mối quan tâm của mình vào
việc tìm ra cách thức khai thác tối đa nguồn lực và đem về hiệu quả tối ưu nhất. Tức là
con nguời luôn đi tìm kiếm lợi ích kinh tế tối đa. Trong khi đó con nguời không phải là cá
thể một chiều duy lý kinh tế như vậy.
Ví dụ thực tế :Trong xã hội ngày nay, rất nhiều cá nhân kinh doanh buôn bán/chế
biến thực phẩm tươi sống sử dụng những loại nguyên liệu đầu vào không đảm bảo, không
hợp vệ sinh. Họ thường sử dụng những loại thực phẩm không rõ xuất xứ, chứa chất bảo
quản, hoặc sử dụng những công nghệ/hoá chất để chế biến và làm thực phẩm trông bắt
mắt – nhưng thực chất những thực phẩm đó rất có hại cho sức khoẻ nguời tiêu dung.
Áp dụng lý thuyết để giaỉ thích vấn đề này: những cá thể kinh doanh này đã tận
dụng tối đa nguyên liệu đầu vào (rất rẻ tiền, rất nhiều nhưng rất không an toàn giảm tối
thiểu chi phí đầu vào) sau đó sử dụng những kĩ xảo, thủ thuật kĩ thuật để làm thực phẩm
trông bắt mắt, bảo quản được lâu hơn thậm chí những nguyên liệu thực phẩm ôi thiu cũng
có thể đuợc làm cho trông như vừa được thu hoạch nhằm tăng lợi ích đầu ra lên mức cao
nhất (một hình thức của con nguời một chiêù - duy lý kĩ thuật -công nghệ ).
Tuy vậy, nếu tất cả những cá thể trong Xã hội đều làm một việc tương tự như vậy,
thì con nguời sẽ không có thực phẩm sạch để ăn nưã, bởi những nhóm nguời này bán ra
một loại hàng hoá nào đó, họ cũng sẽ mua lại loại hàng hoá khác của nhóm khác (do cơ
chế trao đổi hàng hoá trên thị trường) mà nhóm này cũng có phương thức sản xuất như
họ -> Xã hội mất cân bằng, trật tự và ổn định.
Do vậy, Marcuse phê phán quan điểm con nguời một chiều - duy lý kĩ thuật công nghệ, lôí suy nghĩ, hành động một chiều, tình cảm một chiều này. Ông cho rằng con
nguời là cá thể đa chiều, tuy họ luôn muốn tận dụng tối đa các nguồn lực có sẵn trong tự
nhiên để đem lại lợi ích nhiều nhất nhưng họ vẫn bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác: xã
hội, đạo đức, tình cảm…Con người đa chiều cần chọn lọc và lựa chọn cái gì đúng đắn
nhất với họ và đem lại lợi ích tốt đẹp cho mình lẫn xã hội để thực hiện!
