Đề: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Giáo dục đạo lí làm người cho con cháu là việc làm thường xuyên và có tính
chất truyền thống của nhân dân ta từ xưa tới nay, từ thế hệ này đến thế hệ khác.
Ông cha ta luôn nhắc nhở, dạy bảo con cháu phải sống ân nghĩa thuỷ chung, đã
nhận ơn của ai thì không bao giờ quên.Đó là bài học về lòng biết ơn, thái độ trân
trọng của người được hưởng thành quả với người tạo ra thành quả trong xã
hội.Truyền thống đạo đức đó được thể hiện rõ nét qua câu tục ngữ "Ăn quả nhớ kẻ
trồng cây".
Câu tục ngữ trên là một lời giáo huấn sâu sắc.Nội dung câu tục ngữ cũng được
thể hiện rõ ràng. Người xưa đã đưa một hình ảnh rất gần gũi, quen thuộc với mọi
người, đó là để có những trái cây thơm ngọt thì phải có bàn tay vun trồng, chăm
bón của người trồng cây, cho nên theo lẽ tự nhiên, người ăn quả phải nhớ tới người
trồng cây.
Nhưng câu tục ngữ còn có một nội dung khái quát rất cao khác. ‘Quả’ là hình
ảnh ẩn dụ chỉ tất cả mọi thành quả, vật chất, tinh thần mà ta được hưởng, từ những
thứ rất gần gũi, bình dụ như “miếng cơm, manh áo” và thiêng liên hơn, to lớn hơn
là truyền thống, Tổ quốc, quê hương, là những tư tưởng, quan niệm hướng dẫn
hành vi chúng ta đi theo con đường “chân- thiện- mĩ”. Tất cả đều là kết quả của mồ
hôi, nước mắt, máu xương của biết bao người lao động,của bao thế hệ đi trước, là
sản phẩm của tài năng, trí tuệ, sức sáng tạo, giữ gìn, chau chuốt của biết bao thế
hệ- những người trồng cây hữu danh và vô danh.“Người trồng cây” cho ta hưởng
không phải chỉ là 1 ai đó cụ thể mà là tất cả mọi người lao động. Từ đó, người xưa
muốn nhắc nhở chúng ta về một vấn đề đạo đức sâu xa hơn: người được hưởng
thành quả phải biết ơn người tạo ra thành quả, những người đã mang lại ấm no,
hạnh phúc cho ta. Thế hệ đi sau phải biết ơn thế hệ đi trước.
Câu túc ngữ đã nêu lên một đạo lí đẹp đẽ, thể hiện đạo lí làm người của nhân
dân Việt Nam. Vậy tại sao chúng ta cần có lòng biết ơn? Vì mọi thứ trên cuộc đời
này không phải tự dưng mà có, tất cả được đánh đổi bằng mồ hôi công sức, thậm
chí bằng tính mạng của những người tạo dựng ra nó. Ta được biết rằng, có người
trồng cây thì mới có quả cho ta hưởng và như trên đã nói, mọi thành quả, vật chất,
tinh thần mà ta được hưởng không phải tự nhiên mà có, mà nó là kết quả của công
sức, máu xương của biết bao thế hệ, cho nên biết ơn là biểu hiện của lương trị, của
tình người, thể hiện sự nhận thức, hiểu biết của mỗi người trước những điều tốt đẹp
mà mình được hưởng, để từ đó có ý thức đền đáp, biểu hiện của nguyên tắc công
bằng của quan hệ đối xử với mọi người.
Lòng biết ơn của ‘ người ăn quả’ còn có tác dụng khích lệ, cổ vũ người lao
động, nuôi dưỡng tinh thần sáng tạo của họ, để từ đó họ càng làm ra nhiều của cải.
Kẻ vô tình, bội bạc, quên điều ơn nghĩa, lấy oán trả ơn, là những kẻ thiếu lương tri
và sẽ bị người đời cười chê. Cho nên từ xa xưa, ông cha ta đã hết sức đề cao lòng
biết ơn, để từ đó lòng biết ơn đã trở thành một truyền thống đạo nghĩa, thuỷ chung
của dân tộc, tạo nên sức mạnh dân tộc cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
Nhà nhà đều thờ cúng tổ tiên, ngày giỗ, các thành viên trong gia đình sum họp
lại để thắp nén nhang để tưởng nhớ tới ông bà, cụ kị. Dân tộc ta còn có ngày 10-3
âm lịch hằng năm là ngày giỗ tổ Hùng Vương. Cứ vào ngày này là mọi người từ
khắp nơi không quản đường xá xa xôi để cùng nhau về dâng hương tưởng nhớ
người đã có công dựng nước và giữ nước.Trên khắp đất nước còn có các chùa
chiền thờ những vị anh hùng dân tộc. Ngày 20-11 đã được chọn làm ngày Nhà giáo
Việt Nam để nhớ ơn các thầy cô giáo, người đã có công gieo trồng mầm non đất
nước và còn rất nhiều những hành động thể hiện sự biết ơn của nhân dân ta đối với
thế hệ đi trước.
Vậy thái độ của người ăn quả đối với người trồng cây cần được biểu hiện như
thế nào?
Ta phải hiểu được rằng cội nguồn phúc lợi mà ta được hưởng là do đâu mà có,
phải hiểu được giá trị cao cả của những thành quả mà ta được hưởng. Từ đó, có ý
thức trân trọng, giữ gìn và sử dụng có hiệu quả nhất, chẳng những không xa hoa
lãng phí mà còn phải phát huy, làm giàu thêm, nói rộng ra là góp phần làm cho đất
nước, nhân dân ngày càng giàu mạnh, gia đình ngày càng ấm nó hạnh phúc.
Ta phải có thái độ trân trọng, biết ơn cho nhân dân lao động. Ta phải biết ơn
cuộc đời nhân hậu đã tạo ra mọi thứ của cải cho ta hưởng. Biết ơn không phải chỉ
là những lời nói suông mà phải bằng những hành động cụ thể. Đối với học sinh _
những ‘người ăn quả’ phải biết ơn cha mẹ, thầy cô, các anh hùng liệt sĩ – những
người trồng cây, trồng người. Cho nên mỗi học sinh cần có thái độ, hành động làm
vui lòng cho mẹ, thầy cô: quan tâm, chăm sóc, yêu thương, phấn đấu và rèn luyện
trong học tập, tránh có thái độ vô lễ, vô ơn trong từng lời nói, cử chỉ, cho dù đó là
hành động nhỏ nhất và phải biết đấu tranh, phê phán những hành động đó.
Biết ơn người trồng cây chính là ý thức chân thành và nghĩa vụ của mình đối
với gia đình, tập thể, xã hội, đất nước… Lòng biết ơn là một tình cảm cao quý và
cần có trong mỗi con người. Câu tục ngữ chẳng những bộc lộ vẻ đẹp dân tộc mà
còn là thể hiện bức thiết trong cuộc sống hiện nay: thái độ của người ăn quả và sự
chăm sóc ân tình đối với người trồng cây cũng là một nhân tố giúp cho xã hội giàu
mạnh, nhân dân hạnh phúc, xã hội văn minh.