MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1. TỈNH ỦY BẠC LIÊU LÃNH ĐẠO PHÁT TRIỂN

3

VĂN HÓA - XÃ HỘI - NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN
VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Phát triển văn hóa – xã hội và những vấn đề cơ bản Tỉnh

10

ủy Bạc Liêu lãnh đạo phát triển văn hóa – xã hội.
1.2 Thực trạng và một số kinh nghiệm lãnh đạo phát triển

10

văn hóa – xã hội của Tỉnh ủy Bạc Liêu
Chương 2. YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU

33

TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA TỈNH ỦY
BẠC LIÊU ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN VĂN HÓA –
XÃ HỘI TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
2.1. Những yếu tố tác động và yêu cầu tăng cường sự lãnh đạo của

61

Tỉnh ủy Bạc Liêu đối với phát triển văn hóa – xã hội trong giai
đoạn hiện nay

2.2. Những giải pháp chủ yếu tăng cường sự lãnh đạo của

61

Tỉnh ủy Bạc Liêu đối với phát triển văn hóa – xã hội
trong giai đoạn hiện nay
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

69
95
97
100


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta đặc biệt quan tâm
lãnh đạo xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc,
vừa mang tính dân tộc, vừa hiện đại, mang tính chất xã hội chủ nghĩa, Đảng
xác định văn hóa là mục tiêu bao trùm của sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây
dựng chủ nghĩa xã hội, đồng thời là động lực, nền tảng vững chắc nhất của
cách mạng.
Tỉnh Bạc Liêu thuộc đồng bằng sông Cửu Long, là một trong những tỉnh
giầu tiềm năng phát triển, nhất là lĩnh vực văn hóa - xã hội. Nhận thức rõ tầm
quan trọng văn hóa - xã hội của tỉnh, những năm qua, Tỉnh ủy Bạc Liêu đã
quan tâm lãnh đạo phát triển văn hóa - xã hội ở địa phương; thể hiện ở ngân
sách đầu tư cho văn hóa - xã hội khơng ngừng tăng cao; những giá trị văn hóa
truyền thống tốt đẹp của dân tộc như: “uống nước nhớ nguồn”, “tương thân,

tương ái”, tinh thần yêu quê hương, đất nước, ý thức đạo đức cách mạng,
trọng nghĩa trọng tình, khoan dung, độ lượng... được phát huy mạnh mẽ, các
lĩnh vực giáo dục, khoa học - công nghệ, y tế, văn hóa, thể thao, an sinh xã
hội…đã đạt được những kết quả rất quan trọng, góp phần nâng cao đời sống
vật chất, văn hóa tinh thần của nhân dân.
Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, sự lãnh đạo của Tỉnh ủy đối với sự phát
triển văn hóa - xã hội vẫn còn hạn chế, bất cập: Một số cấp ủy, chính quyền địa
phương chưa nhận thức sâu sắc vị trí, vai trị của phát triển văn hóa – xã hội;
chưa quán triệt sâu sắc, đầy đủ nghị quyết của Tỉnh ủy về phát triển văn hóa –
xã hội. Nội dung lãnh đạo phát triển văn hóa có thời điểm chưa toàn diện,
phương thức lãnh đạo phát triển văn hóa cịn biểu hiện sơ cứng, kém hiệu quả.
kết quả xây dựng và phát triển đời sống văn hóa trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu
chưa thật sự vững chắc, chưa tương xứng với yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Văn hóa phát triển chưa tương xứng
với tăng trưởng kinh tế. Quản lý văn hóa, nghệ thuật, báo chí, xuất bản cịn
thiếu chặt chẽ. Mơi trường văn hóa bị xâm hại, lai căng, thiếu lành mạnh, trái

3


với thuần phong mỹ tục, các tệ nạn xã hội, tội phạm và sự xâm nhập của các
sản phẩm và dịch vụ độc hại làm suy đồi đạo đức, nhất là trong thanh, thiếu
niên, rất đáng lo ngại
Trong giai đoạn cách mạng mới, Tỉnh ủy Bạc Liêu tiếp tục lãnh đạo phát
triển văn hóa - xã hội theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần
thứ XII: "xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, con
người Việt Nam phát triển toàn diện đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất
nước và bảo vệ vững chắc tổ quốc xã hội chủ nghĩa" [23, tr.78] và Nghị quyết
Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu lần thứ XV (nhiệm kỳ 2015 – 2020). Tỉnh ủy Bạc Liêu
lãnh đạo nhiệm vụ phát triển văn hóa - xã hội trong bối cảnh hội nhập quốc tế với

tầm mức sâu rộng hơn nhiều so với giai đoạn trước, kinh tế của tỉnh vẫn cịn nhiều
khó khăn thách thức; nguy cơ "diễn biến hịa bình" của các thế lực thù địch; tình
trạng suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện tự diễn
biến, tự chuyển hóa trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và tệ nạn quan liêu, tham
nhũng, lãng phí diễn biến phức tạp, khoảng cách giầu nghèo, phân hóa xã hội
ngày càng tăng, đạo đức xã hội xuống cấp...tác động sâu sắc đến phát triển văn
hóa, xã hội của địa phương, thực tiễn đó địi hỏi Tỉnh ủy Bạc Liêu cần chú trọng
hơn nữa đến lãnh đạo phát triển văn hóa -xã hội của địa phương.
Với những lý do trên, học viên lựa chọn vấn đề nghiên cứu“Tỉnh ủy Bạc
Liêu lãnh đạo nhiệm vụ phát triển văn hóa - xã hội hiện nay” làm đề tài
luận văn xây dựng Đảng và Chính quyền Nhà nước.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
* Những cơng trình nghiên cứu ở nước ngồi
Đề cương qui hoạch phát triển văn hóa Trung Quốc, Nxb, Pháp chế Trung
Quốc (Tài liệu dịch - Viện nghiên cứu Trung Quốc thuộc Viện khoa học xã hội và
Nhân văn Việt Nam, lưu hành nội bộ). Lưu Vân Sơn, Tìm tịi thực tiễn và tư duy
lý luận xây dựng văn hóa xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc. Tạp chí Cộng sản
Số 17 (209) năm 2010. Phăn đuông chit vông sa, Công tác lý luận của Đảng nhân
dân cách mạng Lào trong thời kỳ mới, luận án tiến sĩ lịch sử, H.2002, Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Nội dung luận án đã trình bày những nội dung và

4


phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác lý luận, một lĩnh vực rất khó
khăn, phức tạp hiện nay. Phitstamay bounvilay, Kinh nghiệm phát triển nguồn
nhân lực chất lượng cao ở một số quốc gia và bài học cho thành phố Viêng chăn,
(CHDCND Lào), Tạp chí Kinh tế và Quản lý, số 8 (12/2013), tr.62 – tr.66.
Khăm Bay Ma La Sinh, Thực trạng đói nghèo trong các hộ gia đình ở nơng
thơn tỉnh Chăm Pa Sắc, kiến nghị về chính sách, giải pháp, luận văn thạc sĩ xã hội

học, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, (H.2007) tác giả
luận văn đã trình bày hệ thống các quan điểm, đường lối chính sách xã hội của
Đảng và Nhà nước, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào làm cơ sở nghiên cứu
vấn đề đói, nghèo trong các gia đình ở nơng thơn tỉnh Chăm Pa Sắc hiện nay.
* Những cơng trình nghiên cứu ở trong nước
- Nhóm các cơng trình nghiên cứu về văn hóa, có: PGS,TS Lê Q Đức
(chủ biên), “Vai trị của văn hóa trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa - hiện đại
hóa nơng thơn, nơng nghiệp vùng đồng bằng sơng Hồng”, Nxb Văn hóa
thơng tin, H.2004; TS. Ngơ Văn Giá (chủ biên), “Những biến đổi về giá trị
văn hóa truyền thống ở các làng ven đô Hà Nội trong thời kỳ đổi mới”, Nxb
Chính trị quốc gia, H.2007TS; Phạm Minh Hạc (chủ biên), Phát triển văn hóa
con người và nguồn nhân lực thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
do GS, Nxb Chính trị quốc gia, H.2007; PGS,TS. Phạm Duy Đức (chủ biên),
Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê nin về văn hóa, Nxb Chính trị quốc gia,
H.2008; GS,TS.Phạm Xuân Nam, Sự đa dạng văn hóa và đối thoại giữa các
nền văn hóa - một góc nhìn từ Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 2008; Trần Thị Lan Hương, Tác động của phân tầng mức sống và q
trình phát triển văn hóa nơng thơn, Nxb Văn hóa – Thơng tin, H.2000; TS.
Phan Tân, Xung đột xã hội về đất đai ở nông thôn thời kỳ đổi mới, Nxb Công
an nhân dân, H.2008; PGS,TS Phạm Duy Đức (chủ nhiệm), Thành tựu trong
xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam 25 đổi mới (1986 – 2010), đề tài
khoa học trọng điểm cấp Nhà nước Mã số KX04.13/06-10; PGS,TS Phạm
Duy Đức (chủ nhiệm), Phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020.
Những vấn đề phương pháp luận (2010), Đề tài cấp Bộ. Các tác giả của đề tài

5


tập trung nghiên cứu vấn đề phát triển văn hóa Việt Nam giai đoạn 2011 –
2020 ở những lĩnh vực cơ bản của đời sống văn hóa – xã hội của đất nước.

PGS.TS. Ngơ Ngọc Thắng, Chính sách an sinh xã hội trong bối cảnh tái
cấu trúc mơ hình tăng trưởng, bài đăng Tạp chí Lý luận chính trị, số 1-2014,
tr.16-21. Tác giả bài báo khẳng định, Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán
trong quan điểm, đường lối và chính sách xã hội, coi an sinh xã hội vừa là
mục tiêu, vừa là động lực để ổn định xã hội và phát triển bền vững đất nước.
- Nhóm cơng trình nghiên cứu về Đảng lãnh đạo văn hóa – xã hội
Sách tham khảo, Sự lãnh đạo của Đảng trong một số lĩnh vực trọng yếu
của đời sống xã hội nước ta, do PGS,TS Lê Văn Lý làm chủ biên, Nxb Chính
trị quốc gia, Hà Nội 1999. Đây là cơng trình khoa học đề tài cấp Nhà nước
được in thành sách, một cơng trình lớn, bàn khá sớm về sự lãnh đạo của Đảng
trên các lĩnh vực trọng yếu đời sống xã hội nước ta. Những nghiên cứu của đề
tài rất hữu ích cho đề tài luận án của tác giả khi phải xác định rõ nội dung và
phương thức lãnh đạo của Tỉnh ủy Bạc Liêu trong phát triển văn hóa – xã hội.
Đề tài khoa học cấp Nhà nước KX02.21/06-10, Đảng lãnh đạo phát triển xã
hội và quản lý phát triển xã hội thời kỳ đổi mới, do PGS.TS Đinh Xuân Lý làm chủ
nhiệm. GS,TS Nguyễn Đình Tấn, Sự phát triển nhận thức của Đảng về công bằng
xã hội và xóa đói, giảm nghèo, Tạp chí Lý luận chính trị, số 7-2014, tr.3-7. Theo tác
giả, quan điểm về cơng bằng xã hội và xóa đói, giảm nghèo của Đảng ta hiện nay, là
công bằng không chỉ là các chính sách bảo đảm cơng bằng trong phân phối các
nguồn lực, mà cịn cần có sự cơng bằng về cơ hội và điều kiện phát triển.
Hồng Thị Bích Phương, Thực hiện xóa đói, giảm nghèo bền vững ở tỉnh Bắc
Giang (2008 – 2013), bài đăng trên Tạp chí lịch sử Đảng, số 282 (5/2014). Nội
dung bài báo đã hệ thống hóa những quan điểm, chủ trương của Đảng bộ tỉnh, của
Tỉnh ủy về lãnh đạo Thực hiện xóa đói, giảm nghèo bền vững ở địa phương, chỉ ra
các giải pháp mà Tỉnh ủy đã xác định lãnh đạo phát triển vấn đề xã hội này.
Với những góc độ khác nhau, trong những cơng trình, đề tài nghiên cứu trên đã
có những đóng góp nhất định cả về lý luận và thực tiễn theo phạm vi nghiên cứu; phân
tích sự phát triển của tình hình, nhiệm vụ; dự báo xu hướng, xác định yêu cầu và đề

6



xuất những giải pháp cơ bản trong phát triển văn hóa – xã hội đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ thời kỳ mới trên các địa bàn, địa phương trong cả nước. Từ đặc thù lĩnh vực văn
hóa – xã hội, góp phần cung cấp luận cứ khoa học, giúp cấp ủy, chính quyền, các cơ
quan chức năng ở địa phương trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo phát triển văn hóa – xã hội
đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trên các địa bàn,
địa phương ở nước ta.
- Nhóm cơng trình nghiên cứu về năng lực và nâng cao
năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng
Phạm Mạnh Khởi, (2013), “Nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức
cơ sở đảng cấp xã”, Tạp chí xây dựng Đảng số tháng 5. Bài viết đề cập
những kinh nghiệm được rút ra qua nghiên cứu tình hình hoạt động các tổ
chức cơ sở đảng cấp xã, cả những nơi hoạt động tốt và chưa tốt, từ đó đề xuất
các giải pháp để tổ chức cơ sở đảng cấp cơ sở ngày càng hoạt động tốt hơn.
Trịnh Xuân Thắng, (2014), "Xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở người Khmer
các tỉnh Tây Nam Bộ", Tạp chí Xây dựng Đảng số tháng 7. Bài viết đã chỉ rõ
thực trạng còn yếu kém của đội ngũ này; từ đó, đề xuất một số giải pháp như
gắn quy hoạch cán bộ người Khmer với phát triển đảng viên và nâng cao dân
trí cho người Khmer; tiếp tục hồn thiện về chế độ, chính sách …
Thu Thuỷ, (2014), "Nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng ở miền núi
phía bắc", Tạp chí Xây dựng Đảng số tháng 7. Bài viết đã phản ánh cách làm cụ
thể của 4 tỉnh Yên Bái, Tuyên Quang, Điện Biên, Lai Châu để góp phần xây
dựng tổ chức cơ sở đảng thực sự là hạt nhân chính trị lãnh đạo tồn diện các
mặt cơng tác ở địa phương, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đông đồng bào
dân tộc thiểu số.
Nguyễn Hồng Pháp, (2014), “Điểm nhấn trong đánh giá chất lượng tổ
chức cơ sở đảng và đảng viên ở Bình Thuận”, Tạp chí Xây dựng Đảng số
tháng 7. Bài viết đã phân tích, chứng minh những điểm nhấn nổi bật trong
đánh giá tổ chức đảng và đảng viên của Bình Thuận năm 2013 là do chỉ

đạo, hướng dẫn cụ thể, phù hợp với thực tế; có nội dung đánh giá sát hợp
dẫn đến kết quả thực chất hơn.

7


Tuy vậy, đến nay chưa có cơng trình, đề tài nào nghiên cứu về “Tỉnh ủy
Bạc Liêu lãnh đạo phát triển văn hóa – xã hội trong giai đoạn hiện nay” một
cách có hệ thống, sâu sắc dưới góc độ chuyên ngành xây dựng Đảng và Chính
quyền nhà nước. Do vậy, tác giả lựa chọn vấn đề này làm đề tài nghiên cứu, là
cơng trình độc lập, khơng trùng lặp với các cơng trình, đề tài, luận văn, luận
án đã nghiệm thu, bảo vệ. Đồng thời, trên cơ sở kế thừa có chọn lọc kết quả
nghiên cứu từ các cơng trình trên, căn cứ vào thực trạng lãnh đạo phát triển
văn hóa – xã hội của Tỉnh ủy, để đưa ra những giải pháp có tính khả thi nhằm
tăng cường sự lãnh đạo của Tỉnh ủy trong phát triển văn hóa – xã hội ở tỉnh
Bạc Liêu trong giai đoạn hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn lãnh đạo phát
triển văn hóa - xã hội, đề xuất những giải pháp chủ yếu tăng cường sự lãnh đạo
của Tỉnh ủy Bạc Liêu đối với nhiệm vụ phát triển văn hóa – xã hội ở địa phương.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Bạc
Liêu đối với phát triển văn hóa - xã hội.
- Đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân và rút ra một số kinh nghiệm
tăng cường sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Bạc Liêu phát triển văn hóa – xã hội.
- Xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp chủ yếu tăng cường sự
lãnh đạo của Tỉnh ủy Bạc Liêu đối với phát triển văn hóa - xã hội trong giai
đoạn hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

* Đối tượng nghiên cứu
Tỉnh ủy Bạc Liêu lãnh đạo phát triển văn hóa – xã hội giai đoạn hiện nay
là đối tượng nghiên cứu của đề tài.

8


* Phạm vi nghiên cứu
Hoạt động lãnh đạo của Tỉnh ủy Bạc Liêu trong phát triển văn hóa - xã
hội của tỉnh, phạm vi khảo sát ở các huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh Bạc Liêu;
các số liệu, tư liệu điều tra khảo sát để thực hiện đề tài giới hạn từ năm 2010 đến
nay. Các giải pháp đề xuất thực hiện, ứng dụng đến 2025.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
Chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm
của Đảng về phát triển văn hóa - xã hội là cơ sở lý luận của đề tài.
* Cơ sở thực tiễn
Quá trình lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ phát triển văn hóa xã hội của Tỉnh ủy Bạc Liêu; các văn bản, chỉ thị, hướng dẫn, tổng kết, sơ kết về
phát triển văn hóa – xã hội của Tỉnh ủy Bạc Liêu thời gian qua.
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lê nin, luận văn sử
dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học chuyên ngành và
liên ngành. Trong đó, chú trọng kết hợp các phương pháp logic và lịch sử;
phân tích và tổng hợp; thống kê, so sánh, phương pháp tổng kết thực tiễn và
phương pháp chuyên gia.
6. Ý nghĩa của đề tài
- Kết quả nghiên cứu của luận văn, cung cấp cơ sở khoa học cho Tỉnh
ủy trong phát triển văn hóa - xã hội ở địa phương giai đoạn hiện nay. Đồng
thời, Luận văn có thể dùng làm tài liệu phục vụ công tác nghiên cứu, đào
tạo bồi dưỡng ở các trường chính trị và cơ sở đào tạo cán bộ ở các tỉnh, thành

phố hiện nay.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn gồm 2 chương (4 tiết).

9


Chương 1
TỈNH ỦY BẠC LIÊU LÃNH ĐẠO PHÁT TRIỂN
VĂN HÓA - XÃ HỘI - NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN
VÀ THỰC TIỄN
1.1. Phát triển văn hóa – xã hội và những vấn đề cơ bản Tỉnh ủy Bạc
Liêu lãnh đạo phát triển văn hóa – xã hội.
1.1.1. Phát triển văn hóa - xã hội ở tỉnh Bạc Liêu
* Khái quát về tỉnh Bạc Liêu
Bạc Liêu là tỉnh thuộc bán đảo Cà Mau, miền đất cực Nam ven biển của
Tổ quốc; phía Bắc giáp tỉnh Hậu Giang và Kiên Giang; phía Tây và Tây Nam
giáp tỉnh Cà Mau; phía Đơng và Đơng Bắc giáp tỉnh Sóc Trăng; phía Đơng và
Đơng Nam giáp Biển Đơng. Về giao thơng, có quốc lộ 1A đi xuyên qua thành
phố Bạc Liêu nối với tỉnh Sóc Trăng, Cần Thơ và Thành phố Hồ Chí Minh về
phía Bắc, nối với thành phố Cà Mau về phía Tây. Đây là tuyến giao thơng
huyết mạnh dọc Biển Đơng có ý nghĩa quan trọng về an ninh, quốc phòng và
phòng thủ ven biển.
Bạc Liêu là một trong 13 tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sơng Cửu Long có
diện tích tự nhiên 2.570 km 2, dân số 198.419 hộ với 889.109 nhân khẩu gồm
các dân tộc: Kinh 800.042 người (Chiếm 89,98%), Khmer 68.081 người
(chiếm 7,66%), Hoa 20.769 người (chiếm 2,34%) và một số ít dân tộc khác...
So với các tỉnh lỵ khác, Bạc Liêu có mật độ dân cư thấp, trình độ dân trí chỉ ở
mức thấp trong cả nước. Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 01 trường Đại học, 03

trường Cao đẳng, 03 trường Trung cấp, 01 trường dạy nghề và 20 trường
trung học Phổ thơng. Tồn tỉnh, hiện có 06 tơn giáo lớn với 119.314 tín đồ
chiếm 14,83% dân số toàn tỉnh, về cơ bản sống đan xen và hịa thuận.
Bạc Liêu hiện nay, có 07 đơn vị hành chính cấp huyện gồm: 01 thành
phố, 1 thị xã và 5 huyện, có 64 xã, phường, thị trấn. Đảng bộ và quân dân tỉnh
Bạc Liêu luôn phát huy tốt tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội; tốc độ tăng
trưởng kinh tế GDP hàng năm đạt 12,48%; cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích

10


cực; tỷ trọng nông, ngư nghiệp chiếm 53,96%; thương mại dịch vụ 22,69%.
Thu nhập bình quân đầu người của tỉnh Bạc Liêu năm 2015 trên 43 triệu
đồng/người/năm, đời sống nhân dân từng bước được cải thiện. Văn hóa - xã
hội được quan tâm, nhất là phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống
văn hóa khu dân cư. Thiết chế văn hóa ở cơ sở được bổ sung, cơng tác quản lý
nhà nước về văn hóa và dịch vụ văn hóa được tăng cường, góp phần làm lành
mạnh hóa mơi trường xã hội. Hệ thống chính trị cơ sở thường xuyên được
củng cố kiện toàn, dân chủ cơ sở được phát huy; quốc phòng, an ninh ngày
càng được củng cố và tăng cường, góp phần giữ vững an ninh chính trị,
trật tự an tồn xã hội trên địa bàn tỉnh.
Tuy nhiên, tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Bạc Liêu cịn nhiều khó
khăn, thách thức: Tốc độ phát triển kinh tế chưa vững chắc, cơ cấu kinh tế
còn chưa hợp lý, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đồng bộ; đời sống của
một bộ phận nhân dân, nhất là vùng thuần nơng cịn nhiều khó khăn; mức
sống giữa thành thị và nơng thơn có sự chênh lệch lớn; tệ nạn xã hội như ma
tuý, mại dâm, cờ bạc và hủ tục mê tín dị đoan có chiều hướng gia tăng…
Bước vào thời kỳ mới, cùng với phát triển kinh tế, từng bước cải thiện
đời sống nhân dân, tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh, phát huy sức
mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng tỉnh Bạc Liêu giàu mạnh,

văn minh....phải chú trọng phát triển văn hóa – xã hội ở địa phương, đập tan
mọi âm mưu thủ đoạn chống phá trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa, xã hội của
các thế lực thù địch, phản động; chủ động xây dựng và thực hiện các phương
án phịng ngừa, ngăn chặn, đối phó với tình huống phức tạp, nhất là các hoạt
động lợi dụng tơn giáo để thực hiện mục đích chính trị phản động; đấu tranh
ngăn ngừa, xóa bỏ các hoạt động mê tín dị đoan và các tụ điểm phức tạp về
tệ nạn xã hội; làm tốt công tác bảo vệ nội bộ, bảo vệ Đảng, Chính quyền và
nhân dân địa phương, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội
chủ nghĩa. Điều đó đã và đang đặt ra những nội dung mới trong lãnh đạo

11


phát triển văn hóa – xã hội ở địa phương. Đây là yêu cầu khách quan đặt ra
đối với sự lãnh đạo của Tỉnh ủy giai đoạn hiện nay.
* Quan niệm văn hóa – xã hội ở tỉnh Bạc Liêu
Văn hóa là phạm trù phản ánh mối quan hệ thống nhất giữa thực tiễn hoạt động
của con người với tự nhiên, xã hội; là phương thức tồn tại tích cực trong tiến trình phát
triển của con người. Hồ Chí Minh cho rằng: “Vì lẽ sinh tồn, cũng như mục đích của
cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp
luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày
về ăn, mặc, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh đó
tức là văn hóa. Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu
hiện của nó mà lồi người sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi
hỏi của sự sinh tồn”[24, tr.431]. Văn hóa là tổng thể các giá trị do con người tạo ra, đó
là các giá trị vật chất và các giá trị tinh thần, văn hóa cũng là trình độ, năng lực hoạt
động sống của con người; và cũng là chính bản thân sự phát triển của con người. Về
bản chất, văn hóa mang tính xã hội thông qua các phương thức hoạt động sinh tồn và
hoạt động giao tiếp của con người. Song xã hội và văn hóa khơng phải là đồng nhất.
Trong xã hội có giai cấp, văn hóa mang tính giai cấp sâu sắc, đồng thời mang tính nhân

loại phổ biến.
Theo đó, văn hóa tỉnh Bạc Liêu là tổng thể các giá trị vật chất và tinh
thần do nhân dân Bạc Liêu sáng tạo ra, thể hiện trình độ, năng lực hoạt động
sống của con người, gắn với địa bàn, lãnh thổ cư trú của tỉnh. Văn hóa Bạc
Liêu bao gồm những giá trị bền vững, những tinh hoa của cộng đồng các dân
tộc trong tỉnh, được vun đắp nên qua lịch sử đấu tranh chống chọi với thiên
nhiên, chống giặc ngoại xâm của nhân dân trong tỉnh. Đó là lịng u nước
nồng nàn, ý chí tự cường dân tộc, tinh thần đồn kết, ý thức gắn kết cá nhân
với gia đình - làng - xã - tổ quốc; lòng nhân ái, khoan dung, trọng nghĩa tình,
đạo lý, đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động, sự tinh tế trong ứng xử, tính
giản dị trong lối sống.

12


Xã hội hiểu theo nghĩa chung nhất và rộng nhất “là tồn bộ các hình thức
hoạt động chung của con người đã hình thành trong lịch sử” [35, tr.1237]. Theo
đó, xã hội ở tỉnh Bạc Liêu là khái niệm chỉ một trình độ phát triển nhất định trong
lịch sử. của tỉnh gắn với các hình thái kinh tế - xã hội mà tỉnh đã trải qua.
Văn hóa và xã hội như đã trình bày là những khái niệm có nội hàm
phong phú, có tính độc lập với nhau. Tuy vậy, khi diễn đạt những vấn đề văn
hóa và xã hội người ta dùng gạch nối giữa hai khái niệm này (văn hóa - xã
hội) để diễn đạt một nội dung xã hội phong phú hơn, đó là một xã hội cụ thể,
đặc thù có sự thống nhất và khơng thể tách rời lẫn nhau giữa hai mặt văn hóa
và xã hội.
Từ những vấn đề trên về văn hóa - xã hội có thể quan niệm: Văn hóa - xã
hội ở tỉnh Bạc Liêu là thuật ngữ phản ánh xã hội tỉnh thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội, trong đó các tầng lớp nhân dân dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy,
không ngừng lao động sáng tạo, thụ hưởng, bảo tồn và tái tạo những giá trị
văn hóa, làm nên diện mạo của xã hội tỉnh hiện đại, bảo đảm cho tỉnh phát

triển ổn định, vững chắc theo mục tiêu dân chủ, công bằng, tiến bộ, văn minh.
* Quan niệm phát triển văn hóa – xã hội ở tỉnh Bạc Liêu
Phát triển văn hóa – xã hội nói chung là thuật ngữ phản ánh q trình
biến đổi văn hóa – xã hội thông qua sự gia tăng không ngừng khả năng bảo tồn,
sáng tạo và thụ hưởng những giá trị văn hóa – xã hội của các tầng lớp nhân
dân, cũng như quá trình đấu tranh ngăn chặn ảnh hưởng tiêu cực của những giá
trị phản văn hóa – xã hội (ngoại lai hoặc nội sinh) tác động vào đời sống văn
hóa – xã hội của nhân dân, nhằm xây dựng con người mới và xã hội mới.
Theo đó có thể quan niệm: Phát triển văn hóa – xã hội ở tỉnh Bạc Liêu
là quá trình biến đổi theo chiều hướng đi lên của lĩnh vực văn hóa – xã hội,
nâng cao khả năng bảo tồn, sáng tạo và thụ hưởng những giá trị văn hóa –
xã hội của các tầng lớp nhân dân địa phương; đồng thời, đấu tranh có hiệu
quả ngăn chặn tác động, ảnh hưởng của thứ văn hóa xấu, độc, xây dựng con
người mới XHCN và địa phương vững mạnh, giàu đẹp.

13


* Nội dung phát triển văn hóa – xã hội ở tỉnh Bạc Liêu
- Xây dựng con người và xây dựng mơi trường văn hóa – xã hội trong
các lĩnh vực hoạt động ở tỉnh Bạc Liêu.
Chăm lo xây dựng con người, trọng tâm là bồi dưỡng tinh thần yêu
nước, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống và nhân cách; tạo chuyển biến
mạnh mẽ về nhận thức, ý thức tôn trọng pháp luật, tôn vinh lịch sử, văn hoá
dân tộc... của mọi người dân trong tỉnh. Xây dựng mơi trường văn hóa lành
mạnh, góp phần giáo dục, rèn luyện con người về nhân cách, đạo đức, lối sống;
thực hiện tốt chiến lược phát triển gia đình Việt Nam. Phát huy truyền thống tốt
đẹp, xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh. Xây dựng nếp
sống văn hóa tiến bộ, văn minh, nhất là trong việc cưới, việc tang, lễ hội. Nâng
cao chất lượng, hiệu quả các hoạt động văn hóa, phong trào “Tồn dân đồn

kết xây dựng đời sống văn hóa”. Từng bước rút ngắn khoảng cách hưởng thụ
văn hóa giữa thành thị và nơng thôn và giữa các giai tầng xã hội.
- Phát triển sự nghiệp giáo dục - đào tạo và khoa học - cơng nghệ.
Đổi mới căn bản, tồn diện Giáo dục và Đào tạo. Chú trọng giáo dục nhân
cách, đạo đức, lối sống, ý thức tôn trọng pháp luật và trách nhiệm công dân. Kiểm
định chất lượng giáo dục ở tất cả các cơ sở giáo dục, hệ thống trường học, xã hội
hóa giáo dục; đầu tư xây dựng và phát triển các trường chất lượng cao ở tất cả các
cấp học, nhất là hệ mầm non, mẫu giáo và phổ thông. Xây dựng, nâng cao chất
lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục; quan tâm chính sách thu
hút, sử dụng, bồi dưỡng nhân tài, khuyến khích tài năng, tài năng trẻ và nữ
phát triển ở địa phương. Quy hoạch và sắp xếp các cơ sở dạy nghề hợp lý,
nâng cao chất lượng đào tạo và chấn chỉnh hoạt động liên kết đào tạo nghề;
phấn đấu đến năm 2020, Bạc Liêu có một số cơ sở đào tạo chất lượng cao, có
sức thu hút cả vùng.
Thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ; đổi mới chính sách sử
dụng và trọng dụng cán bộ khoa học và cơng nghệ; kiện tồn bộ máy quản lý
Nhà nước về khoa học và công nghệ. Đẩy mạnh hợp tác về khoa học và công

14


nghệ với các viện, trung tâm khoa học đầu ngành trong và ngoài nước; chú
trọng phát triển thị trường khoa học và công nghệ kết hợp với việc tuyên
truyền kiến thức pháp luật và sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, tiêu
chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, chất lượng sản phẩm hàng hoá.
- Phát triển văn học, nghệ thuật ở địa phương.
Phát triển hoạt động thơng tin, báo chí, văn học - nghệ thuật cả về số
lượng, chất lượng; có nhiều tác phẩm đoạt giải cao trong khu vực, quốc gia và
quốc tế; đóng góp tích cực trong việc thơng tin, tun truyền chủ trương,
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, phản ánh nguyện vọng của

nhân dân; góp phần định hướng dư luận, phản biện xã hội, tham gia đấu tranh
chống âm mưu phá hoại của các thế lực thù địch, chống tiêu cực và các tệ nạn
xã hội.
- Bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa dân tộc và di sản văn hóa các
dân tộc ít người ở địa phương.
Bảo tồn, tơn tạo các di tích lịch sử - văn hóa hiện có, đầu tư xây dựng
cơng trình văn hóa quan trọng trên địa bàn, phục vụ thiết thực cho đời sống
văn hóa, tinh thần của người dân, đồng thời tạo nên diện mạo mới cho tỉnh,
góp phần quan trọng thúc đẩy du lịch và kinh tế, văn hóa - xã hội của tỉnh
phát triển.
- Phát triển và quản lý tốt hệ thống thông tin đại chúng.
Phát triển về quy mô và chất lượng đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, trao đổi
thông tin, liên lạc cho nhân dân; góp phần phổ biến, tuyên truyền các chủ trương
của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; kịp thời phản ánh ý kiến nhân dân
về các vấn đề của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh. Đầu tư,
nâng cấp trung tâm dữ liệu của tỉnh, cổng Thông tin điện tử, thư điện tử, phần
mềm hội nghị trực tuyến được phục vụ công tác điều hành của lãnh đạo; triển
khai hệ thống một cửa điện tử tại Ủy ban nhân dân cấp huyện phục vụ cho cơng
tác cải cách hành chính, tạo sự thuận tiện trong giao tiếp giữa công dân, doanh

15


nghiệp với cơ quan nhà nước; hình thành các yếu tố để xây dựng chính quyền
điện tử tại địa phương.
- Hồn thiện các chính sách văn hóa – xã hội, đặc biệt là chính sách đối
với các tơn giáo.
Bảo tồn tôn tạo các cơ sở thờ tự của các tôn giáo; kết hợp sinh hoạt tín
ngưỡng tơn giáo với các lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số, lễ
hội dân gian trên địa bàn và văn hóa tâm linh lành mạnh; quan tâm đào tạo,

bồi dưỡng đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà
nước đối với những người hoạt động tôn giáo chuyên nghiệp; tạo điều kiện để
các sản phẩm, ấn phẩm lành mạnh phục vụ hoạt động tôn giáo được trao đổi,
mua bán thuận lợi trên thị trường.
- Phát triển văn hóa trong các cơ quan Đảng và Nhà nước ở địa phương.
Bồi dưỡng mục tiêu, lý tưởng, trau dồi đạo đức, phong cách của đội ngũ
đảng viên và công chức, viên chức hoạt động trong các cơ quan của Đảng và Nhà
nước ở địa phương; cải cách hệ thống văn bản phục vụ công tác lãnh đạo của
Đảng bộ và hoạt động quản lý của các cơ quan chính quyền.
- Phát triển giao lưu văn hóa của tỉnh với các đối tác nước ngồi.
Thơng qua giao lưu văn hóa quảng bá đất nước, con người Việt Nam,
đưa các giá trị văn hóa Việt Nam đến với bạn bè quốc tế, đồng thời tiếp thu
các sản phẩm ưu tú của nước ngoài để học hỏi, qua đó gìn giữ và phát huy bản
sắc văn hóa Việt Nam; hợp tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ hoạt động trên lĩnh
vực văn hóa - xã hội nhằm nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ cho đội
ngũ cán bộ chuyên trách, các nhà lãnh đạo, quản lý.
- Chăm sóc sức khỏe nhân dân và cơng tác dân số, kế hoạch hóa gia
đình, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em.
Sửa đổi, hoàn thiện hệ thống bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm
thất nghiệp, trợ giúp và cứu trợ xã hội, nghiên cứu xã hội hóa dịch vụ bảo hiểm
xã hội, chuyển hình thức trợ giúp, cứu trợ xã hội sang cung cấp dịch vụ bảo trợ
xã hội dựa vào cộng đồng; thực hiện có hiệu quả các chương trình giảm nghèo

16


bền vững ở những vùng cịn nhiều khó khăn và các đối tượng đặc biệt, đẩy
mạnh công tác đào tạo nghề gắn với nhu cầu của thị trường việc làm; huy động
nguồn lực xã hội cùng với Nhà nước chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của
những người và gia đình có cơng, giải quyết những tồn đọng về chính sách

người có cơng, đặc biệt là người tham gia hoạt động bí mật, lực lượng vũ trang,
thanh niên xung phong trong các thời kỳ cách mạng và kháng chiến.
- Đấu tranh phịng, chống có hiệu quả với các tệ nạn xã hội và tai nạn giao
thông.
Đẩy mạnh giáo dục cộng đồng, coi trọng và đề cao giáo dục gia đình đối
với thanh, thiếu niên về tác hại của ma tuý, mại dâm, cờ bạc và các tệ nạn
khác; huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong tỉnh vào cuộc để
tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục cho nhân dân xây dựng chuẩn mực
văn hóa trong tham gia giao thông, đề cao trách nhiệm của lực lượng chuyên
trách, phát huy vai trò của lực lượng tình nguyện viên tham gia giữ gìn an
tồn giao thơng kết hợp với việc đầu tư kết cấu hạ tầng và tổ chức giao thơng
khoa học.
* Vai trị phát triển văn hóa – xã hội tỉnh Bạc Liêu
Một là, trực tiếp bồi đắp, củng cố nền tảng tinh thần xã hội, tạo động lực
mạnh mẽ để phát triển kinh tế, củng cố quốc phịng, an ninh ở địa phương.
Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vì vậy, phát triển văn hóa - xã
hội vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển đất nước nói
chung, phát triển kinh tế nói riêng. Phát triển văn hóa - xã hội của tỉnh là trực
tiếp bồi đắp, củng cố nền tảng tinh thần xã hội trong tỉnh, tạo động lực mạnh
mẽ để phát triển kinh tế, củng cố quốc phòng - an ninh ở địa phương. Sự
nghiệp đấu tranh cách mạng của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng nhằm
giành độc lập tự do cho dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng thành cơng
chủ nghĩa xã hội chính là nhằm mục tiêu xây dựng một xã hội: Dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, tạo lập một xã hội phát triển toàn
diện, lành mạnh, nhân văn.

17


Thực tiễn những năm đổi mới sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở

nước ta cho thấy, kinh tế khơng thể phát triển bền vững, quốc phịng an ninh,
trật tự an tồn xã hội khơng thể đảm bảo nếu văn hoá - xã hội chậm phát triển.
Nhờ những thành tựu phát triển con người, giáo dục - đào tạo và y tế, chăm lo
chính sách an sinh xã hội... của tỉnh trong những năm vừa qua nên đã tạo ra
nguồn lực lớn về con người để kinh tế có điều kiện phát triển mạnh. Hơn nữa,
sự phát triển kinh tế đem lại những lợi ích vật chất rất khác nhau cho mỗi cá
nhân, nhóm và giai tầng xã hội, nhưng phát triển văn hóa - xã hội đã tạo ra
môi trường sống tốt đẹp cho tất cả mọi người, để ai cũng được hưởng thụ
thành quả của sự phát triển.
Hai là, Góp phần thực hiện chủ trương của Đảng về phát triển đất
nước bền vững.
Mục tiêu của sự phát triển kinh tế - xã hội suy cho cùng là nâng cao chất
lượng cuộc sống của con người, bao gồm cả đời sống vật chất lẫn đời sống tinh
thần, từ cuộc sống đó, mỗi con người phải được tồn tại, phát triển trong u
thương, bình đẳng và tơn trọng lẫn nhau; trong cái đẹp không ngừng được nhân
lên; ổn định để phát huy hết tiềm năng, tự do khẳng định mình, góp phần thúc đẩy
xã hội lồi người vươn đến đỉnh cao của cái đẹp. Đó chính là mục đích tối thượng,
là mục tiêu xây dựng mà Đảng ta đã đề ra.
Ba là, góp phần giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng, giữ gìn và bảo vệ các
giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư
tưởng, kim chỉ chỉ nam cho hành động. Bảo vệ và phát triển nền tảng tư tưởng của
Đảng là điều kiện bảo đảm sự thống nhất giữa tính trí tuệ, tính khoa học với lập
trường, lợi ích giai cấp cơng nhân..., chuyển hố các yếu tố đó thành bản chất tốt
đẹp của nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc mà chúng ta đang xây dựng.
Ngược lại, một trong những yêu cầu mang tính nguyên tắc trong xây dựng nền
văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc là phải góp phần bảo vệ nền tảng tư
tưởng của Đảng, gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.

18



Hiện nay, các thế lực thù địch đang ra sức tấn công Đảng, Nhà nước và chế độ xã
hội chủ nghĩa Việt Nam trên mặt trận tư tưởng, văn hóa - xã hội bằng các thủ
đoạn hết sức tinh vi, xảo quyệt và thâm độc. Vì vậy, chăm lo phát triển văn hóa xã hội của tỉnh Bạc Liêu sẽ góp phần tạo ra sự thống nhất trong cán bộ, đảng viên,
sự đồng thuận trong nhân dân, đây chính là bức tường thành vững chắc góp phần
bảo vệ Đảng, chế độ, giữ vững sự ổn định chính trị trên địa bàn Bạc Liêu.
1.1.2. Những vấn đề cơ bản về Tỉnh ủy Bạc Liêu lãnh đạo nhiệm vụ
phát triển văn hóa - xã hội
* Tỉnh ủy Bạc Liêu
Tỉnh ủy Bạc Liêu là cơ quan lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu giữa hai
kỳ đại hội do Đại hội Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu bầu ra và được Ban Chấp hành
Trung ương Đảng trực tiếp chuẩn y. Hiện nay, Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa
XV (nhiệm kỳ 2015-2020) có 46 đồng chí, 13 đồng chí tham gia Ban Thường vụ
Tỉnh ủy, các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ được phân cơng đảm
nhiệm các chức danh: Bí thư và các Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy phụ trách
Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh, Phó Bí thư phụ trách Chủ tịch Ủy ban nhân dân
tỉnh; các Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy, Trưởng Ban Kiểm tra Tỉnh ủy, Giám đốc
Sở Nông nghiệp - Phát triển Nông thôn, Giám đốc Công an, Chỉ huy Trưởng
Quân sự, Chủ tịch Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh; một số Phó Chủ tịch
Hội đồng nhân dân và Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Bí thư Thành ủy, Huyện ủy trực
thuộc tỉnh.
Chức năng của Tỉnh ủy Bạc Liêu: Lãnh đạo mọi lĩnh vực, mọi mặt hoạt
động của địa phương theo đúng đường lối, Nghị quyết của Đảng, chính sách
và pháp luật của Nhà nước; Lãnh đạo công tác xây dựng Đảng bộ trong sạch,
vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức
Đảng thuộc quyền; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên; thường
xuyên chăm lo củng cố và xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, củng cố
mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng bộ với nhân dân.


19


* Về nhiệm vụ của Tỉnh ủy Bạc Liêu:
Thứ nhất, quyết định các chủ trương, biện pháp quan trọng để cụ thể hóa và
thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng, các Nghị quyết của
Trung ương và Nghị quyết của Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh để xác định nhiệm vụ
cụ thể của Đảng bộ tỉnh trong từng thời gian nhất định. Lãnh đạo và chịu trách
nhiệm trước Đảng bộ tỉnh và Trung ương trong việc lãnh đạo tổ chức thực hiện các
Chỉ thị, Nghị quyết của Trung ương trên địa bàn tỉnh đạt kết quả cao nhất. Lãnh đạo
xây dựng Đảng bộ tỉnh trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức.
Thứ hai, quyết định các chủ trương, biện pháp lớn về tổ chức và cán bộ.
Công tác cán bộ được thực hiện đồng bộ từ việc đánh giá, quy hoạch, đào tạo,
luân chuyển, bổ nhiệm, sắp xếp; đội ngũ cán bộ được sắp xếp, bố trí hầu hết
phù hợp với năng lực, sở trường, phát huy tốt ở cương vị mới, đáp ứng ngày
càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ. Việc tạo nguồn cán bộ dài hạn, cán bộ trẻ, nữ
được quan tâm; chủ trương đưa cán bộ trẻ có trình độ đại học về cơ sở được
thực hiện tích cực. Việc nâng cao năng lực và tâm huyết của đội ngũ cán bộ đã
được Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đặc biệt quan tâm, chú trọng. Nhiều
biện pháp cụ thể đã được triển khai thực hiện hiệu quả, tạo được sự chuyển
biến tích cực trong nhận thức, hành động của đội ngũ cán bộ, công chức;
Thứ ba, chăm lo xây dựng Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu vững mạnh về chính
trị, tư tưởng, tổ chức; bảo đảm vai trị lãnh đạo của Tỉnh ủy và cấp ủy, tổ chức
đảng trong Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu; kiểm tra, giám sát việc thực hiện, bảo đảm
các nghị quyết, chỉ thị của Đảng và pháp luật của Nhà nước được chấp hành
nghiêm chỉnh; kiểm tra, giám sát tổ chức đảng và đảng viên chấp hành Điều
lệ Đảng; chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, nâng cao chất lượng sinh hoạt
Đảng, thực hiện tự phê bình và phê bình, giữ gìn kỷ luật và tăng cường sự
đoàn kết thống nhất trong Đảng bộ tỉnh Bạc Liêu; thường xuyên giáo dục, rèn
luyện, quản lý cán bộ, đảng viên, nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức cách

mạng, trình độ kiến thức, năng lực công tác cho cán bộ, đảng viên trong Đảng
bộ tỉnh Bạc Liêu.

20


* Các mối quan hệ của Tỉnh ủy Bạc Liêu
- Quan hệ giữa Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị với Tỉnh ủy
Bạc Liêu là mối quan hệ giữa lãnh đạo và phục tùng lãnh đạo. Tỉnh ủy Bạc Liêu
chịu sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng mà trực tiếp là Bộ Chính
trị; Tỉnh ủy Bạc Liêu có nhiệm vụ chấp hành và tổ chức thực hiện thắng lợi các
chủ trương, nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị theo
chức năng, nhiệm vụ.
- Quan hệ giữa Tỉnh ủy Bạc Liêu với Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân
dân tỉnh Bạc Liêu là quan hệ giữa lãnh đạo và chịu sự lãnh đạo. Sự lãnh đạo của
Tỉnh ủy Bạc Liêu đối với Ủy ban nhân dân và Hội đồng nhân dân là một điều
kiện bảo đảm cho chính quyền các cấp hoạt động đúng Hiến pháp, pháp luật.
Tỉnh ủy Bạc Liêu có chức năng lãnh đạo phát huy tính chủ động, sáng tạo của
Ủy ban nhân dân và Hội đồng nhân dân tỉnh trong quản lý Nhà nước theo Hiến
pháp, pháp luật. Ủy ban nhân dân và Hội đồng nhân dân tỉnh là cơ quan quyền
lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm
chủ của nhân dân, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật, chịu
trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan Nhà nước đối với các lĩnh
vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hố, xã hội, quốc phòng, an ninh…
theo đường lối, quan điểm của Đảng và luật pháp Nhà nước. Là người lãnh
đạo, đồng thời là thành viên của hệ thống chính trị, Tỉnh ủy Bạc Liêu phải
phục tùng pháp luật của Nhà nước, tôn trọng Luật tổ chức Hội đồng nhân dân,
Ủy ban nhân dân tỉnh Bạc Liêu.
- Quan hệ giữa Tỉnh ủy Bạc Liêu với Mặt trận Tổ quốc và tổ chức chính
trị - xã hội khác trong tỉnh là quan hệ giữa lãnh đạo và chịu sự lãnh đạo. Tỉnh

ủy Bạc Liêu lãnh đạo bằng nghị quyết, thông qua các hoạt động của ban
THường vụ Tỉnh ủy, bí thư tỉnh ủy, các tỉnh ủy viên, người đứng đầu Mặt trận
Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân. Thường vụ Tỉnh ủy Bạc Liêu chỉ đạo hoạt
động của ban chấp hành và chịu trách nhiệm về các biện pháp, chủ trương của
ban chấp hành các đoàn thể nhân dân trong tỉnh Bạc Liêu.

21


- Quan hệ giữa Tỉnh ủy Bạc Liêu với các huyện ủy thuộc huyện Đảng bộ
tỉnh Bạc Liêu là quan hệ giữa lãnh đạo và chịu sự lãnh đạo. Tỉnh ủy Bạc Liêu lãnh
đạo các huyện ủy bằng nghị quyết, thông qua các hoạt động của tỉnh ủy, Ban
thường vụ tỉnh ủy Bạc Liêu, bí thư, các tỉnh ủy viên, cấp ủy viên của các huyện
ủy. Thường vụ Tỉnh ủy Bạc Liêu chỉ đạo hoạt động của các ban chấp hành đảng
bộ huyện và chịu trách nhiệm về các biện pháp, chủ trương chỉ đạo các ban chấp
hành đảng bộ huyện triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị của đảng bộ.
* Quan niệm Tỉnh ủy Bạc Liêu lãnh đạo nhiệm vụ phát triển
văn hóa – xã hội.
Theo Từ điển tiếng Việt: “lãnh đạo là đề ra chủ trương, đường lối và tổ
chức vận động thực hiện đường lối đó” [35, tr.524]. Đảng lãnh đạo các hoạt
động theo một quy trình thống nhất, chặt chẽ, liên hồn, bao gồm tổng thể các
khâu, các bước của quy trình lãnh đạo theo phạm vi, quyền hạn nhằm đạt
được kết quả cao theo mục tiêu đã xác định.
Các cấp ủy, tổ chức đảng là bộ phận của Đảng, phải nghiên cứu, quán
triệt, nắm vững đường lối, quan điểm của Đảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định
của cấp trên; vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào điều kiện cụ thể của đơn vị
mình để đề ra các chủ trương, biện pháp lãnh đạo đúng đắn, khả thi; tổ chức
thực hiện nghiêm túc; tăng cường kiểm tra, giám sát; định kỳ tổ chức sơ kết,
tổng kết, rút kinh nghiệm, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ đạo
thực hiện nhiệm vụ chính trị của cấp ủy, tổ chức đảng. Cụ thể là:

Một là, nghiên cứu, quán triệt, nắm vững đường lối, quan điểm của
Đảng, nghị quyết, chỉ thị, quy định của cấp trên; vận dụng sáng tạo và đề ra
các chủ trương, biện pháp lãnh đạo đúng đắn, khả thi.
Hai là, tổ chức thực hiện nghị quyết và kiểm tra, giám sát các tổ chức,
các lực lượng quán triệt thực hiện các nghị quyết lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức
đảng ở các cơ quan, địa phương, các cấp, các ngành.
Ba là, tổng kết thực tiễn, rút ra những kinh nghiệm trong công tác xây
dựng đảng bộ và lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị; đổi mới

22


phương thức lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng.
Từ đó có thể quan niệm: Tỉnh ủy Bạc Liêu lãnh đạo nhiệm vụ phát triển văn
hóa – xã hội là tổng thể các hoạt động của Tỉnh ủy trong việc đề ra chủ trương,
nghị quyết về phát triển văn hóa – xã hội; tổ chức, chỉ đạo hệ thống chính trị, cán
bộ, đảng viên, nhân dân trong tỉnh thực hiện nghị quyết; đồng thời kiểm tra, giám
sát việc tổ chức thực hiện nghị quyết, bảo đảm cho nghị quyết của tỉnh được thực
hiện thắng lợi trong thực tiễn, theo hướng không ngừng nâng cao năng lực bảo
tồn, sáng tạo và thụ hưởng những giá trị văn hóa – xã hội của các tầng lớp nhân
dân, góp phần xây dựng con người mới, xã hội mới xã hội chủ nghĩa.
Quan niệm chỉ ra
- Mục tiêu lãnh đạo của Tỉnh ủy đối với nhiệm vụ phát triển văn hóa – xã
hội là xây dựng con người mới, xã hội mới xã hội chủ nghĩa thông qua con
đường làm thay đổi sâu sắc đời sống văn hóa – xã hội ở địa phương.
- Chủ thể lãnh đạo phát triển văn hóa – xã hội tỉnh Bạc Liêu là Đảng bộ
tỉnh, trong đó trách nhiệm chính, trực tiếp, thường xuyên là thường trực Tỉnh
ủy và Ban Thường vụ Tỉnh ủy.
- Đối tượng lãnh đạo phát triển văn hóa – xã hội của Tỉnh ủy là các cấp ủy, tổ
chức đảng thuộc Đảng bộ Bạc Liêu; các tổ chức trong hệ thống chính trị; đội ngũ

cán bộ, đảng viên, lực lượng vũ trang, đơn vị sự nghiệp, các thành phần kinh tế và
các tầng lớp nhân dân trên địa bàn Bạc Liêu.
* Nội dung lãnh đạo của Tỉnh ủy Bạc Liêu đối với phát triển văn
hóa – xã hội
Một là, xác định chủ trương, phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ và giải
pháp cho từng nội dung phát triển văn hóa – xã hội ở địa phương.
Tỉnh ủy xây dựng chủ trương, nghị quyết xác định rõ mục tiêu, giải pháp,
điều kiện để thực hiện từng nội dung phát triển văn hóa - xã hội ở địa phương định
hướng mục tiêu, nhiệm vụ, tiêu chí cần đạt được trong xây dựng mơi trường văn
hóa - xã hội; phương hướng giải pháp phát triển kinh tế, giải quyết việc làm và an
sinh xã hội cho người lao động hiện nay; nhiệm vụ, giải pháp nhằm giải quyết tốt

23


vấn đề tăng trưởng kinh tế, gắn với tiến bộ và công bằng xã hội, khắc phục tệ nạn
xã hội, tai nạn giao thông và tai nạn lao động... Từng nội dung trong số những nội
dung phát triển văn hóa - xã hội ở địa phương phải được nghiên cứu, xem xét
quyết định một cách thận trọng, vừa bảo đảm lãnh đạo tồn diện, vừa có trọng
điểm nhằm giải quyết khâu đột phá, nhiệm vụ trọng điểm của từng thời kỳ.
Hai là, lãnh đạo hệ thống chính trị nói chung, đặc biệt là chính quyền các
cấp ở địa phương thực hiện thắng lợi các chủ trương, nghị quyết của Tỉnh ủy
về phát triển văn hóa – xã hội.
Lãnh đạo phát triển văn hóa - xã hội là nhiệm vụ rất khó khăn, phức tạp,
lâu dài, nó địi hỏi phải làm thay đổi thói quen, nếp nghĩ, lối sống khơng cịn
phù hợp của từng người và toàn bộ cộng đồng nhằm đáp ứng yêu cầu của thời
kỳ mới. Vì vậy, để thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển văn hóa - xã hội, Tỉnh ủy
Bạc Liêu phải lãnh đạo toàn bộ hệ thống chính trị nói chung, đặc biệt là lãnh
đạo chính quyền các cấp trong tỉnh thể chế hóa các chủ trương, Nghị quyết
của Tỉnh ủy thành kế hoạch, quy hoạch, chiến lược có tính pháp quy để các

lực lượng xã hội thực hiện. Đồng thời, Tỉnh ủy phải lãnh đạo chăm lo xây
dựng chính quyền các cấp thực sự vững mạnh, có hiệu lực, hiệu quả để làm
tốt các chức năng theo quy định của pháp luật. Đây được xem là nội dung
lãnh đạo có ý nghĩa quyết định thắng lợi trong tổ chức thực hiện nghị quyết
của Tỉnh ủy về phát triển văn hóa - xã hội.
Ba là, lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức đảng thuộc quyền thực hiện
các chủ trương, nghị quyết của Tỉnh ủy về phát triển văn hóa - xã hội.
Tỉnh ủy lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức Đảng thuộc quyền quán triệt
và vận dụng sáng tạo Nghị quyết về phát triển văn hóa - xã hội ở địa phương.
Lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng các tổ chức, bộ máy và đội ngũ cán bộ chuyên
trách có phẩm chất và năng lực làm cơng tác văn hóa – xã hội ở địa phương,
như: Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; Sở Văn hóa - Thể thao & Du lịch; Sở Thơng tin
& Truyền thông; Sở Lao động - Thương binh & Xã hội; Sở Tài nguyên & Môi
trường; Sở Y tế; Sở Giáo dục & Đào tạo; Ban Dân tộc; Sở Nội vụ, các báo, tạp

24


chí của tỉnh, đài truyền thanh, truyền hình tỉnh; trường Chính trị, trường Văn
hóa - Nghệ thuật, trường đại học và cao đẳng trên địa bàn tỉnh...
Bốn là, lãnh đạo Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị xã
hội tham gia phát triển văn hóa - xã hội trên địa bàn.
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là nơi đoàn kết, tập hợp các lực lượng xã hội
phấn đấu xây dựng xã hội mới, con người mới, nền văn hoá mới tiên tiến,
mang đậm bản sắc dân tộc. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức
chính trị - xã hội khơng chỉ là lực lượng xã hội quan trọng tham gia xây
dựng Nghị quyết, tổ chức thực hiện Nghị quyết lãnh đạo của Tỉnh ủy, mà
còn thực hiện chức năng giám sát, phản biện hoạt động của các cơ quan
nhà nước ở địa phương.
Lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức đảng thuộc quyền, chính quyền và các tổ

chức trong hệ thống chính trị tổ chức thực hiện; tiến hành kiểm tra, giám sát
các tổ chức đảng và đảng viên thuộc quyền thực hiện thắng lợi Nghị quyết
phát triển văn hóa – xã hội của Tỉnh ủy.
* Phương thức lãnh đạo của Tỉnh ủy đối với phát triển văn hóa - xã hội
Một là, Tỉnh ủy lãnh đạo phát triển văn hóa - xã hội thơng qua ban hành các chủ
trương, nghị quyết và những định hướng lớn về phát triển văn hóa - xã hội ở địa phương.
Trên cơ sở nghị quyết của Tỉnh ủy về phát triển văn hóa - xã hội, Ban
Thường vụ Tỉnh ủy cho ý kiến về những vấn đề trọng tâm của phát triển văn
hoá - xã hội của tỉnh trước khi đưa ra HĐND tỉnh bàn bạc, thảo luận ra Nghị
quyết để tổ chức thực hiện. Đồng thời, cho ý kiến về hoạt động của các cơ
quan tham mưu cho Tỉnh ủy và Chính quyền tỉnh liên quan đến cơng tác văn
hóa - xã hội như: Ban Tun giáo Tỉnh ủy, Sở Văn hóa thơng tin, Sở Lao
động - Thương binh & Xã hội... để các cơ quan này hoạt động theo đúng chức
năng, nhiệm vụ theo quy định, đảm bảo cho các Nghị quyết của Tỉnh ủy về
phát triển văn hóa - xã hội được thực hiện thắng lợi ở địa phương. Trong
trường hợp phát sinh những vấn đề phức tạp về văn hóa - xã hội, Ban Thường

25


vụ Tỉnh ủy sẽ cho ý kiến định hướng, giải quyết trước khi Hội đồng nhân dân
tỉnh xem xét, quyết định.
Hai là, Tỉnh ủy lãnh đạo phát triển văn hóa – xã hội thông qua các cơ
quan nhà nước cấp tỉnh. Tỉnh ủy lãnh đạo Chính quyền tỉnh cụ thể hóa Nghị
quyết của Tỉnh ủy về phát triển văn hóa - xã hội thành Nghị quyết, chương
trình, kế hoạch, đề án công tác của Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh và các
chương trình, kế hoạch cơng tác của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các
tổ đồn thể chính trị, qua đó thực hiện quản lý Nhà nước đối với các hoạt
động văn hóa - xã hội. Trong từng giai đoạn nhất định, căn cứ vào Nghị
quyết lãnh đạo của Tỉnh ủy, Nghị quyết của Hội đồng nhân dân và Ủy ban

nhân dân tỉnh, các cơ quan chức năng của Ủy ban nhân dân tỉnh sẽ xây dựng
chương trình, kế hoạch, đề án công tác thực hiện các nội dung phát triển văn
hóa - xã hội ở địa phương, qua đó đưa Nghị quyết lãnh đạo của Tỉnh ủy thành
hiện thực.
Ba là, Tỉnh ủy lãnh đạo phát triển văn hóa - xã hội thơng qua cơng tác tư
tưởng và công tác tổ chức, cán bộ của Đảng. Tiến hành các mặt công tác của
Đảng trong điều kiện Đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội là một
phương thức lãnh đạo phổ biến và quan trọng của Đảng đối với các lĩnh vực
của đời sống xã hội nói chung, đối với lĩnh vực văn hóa - xã hội nói riêng.
Thơng qua cơng tác tư tưởng của Đảng bộ, Tỉnh ủy tiến hành tổng kết thực
tiễn, góp phần phát triển và hoàn thiện lý luận về phát triển văn hóa - xã hội,
cung cấp những căn cứ khoa học và thơng tin, tư liệu khách quan phục vụ q
trình lãnh đạo của Tỉnh ủy trên lĩnh vực này.
Thông qua công tác tổ chức, cán bộ, Tỉnh ủy chăm lo xây dựng, kiện
toàn tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng nhân dân,
Ủy ban nhân dân tỉnh và lãnh đạo, chỉ đạo các cấp ủy trực thuộc lãnh đạo
chính quyền cùng cấp. Đây là một nội dung rất quan trọng trong phương thức
lãnh đạo của Tỉnh ủy đối với nhiệm vụ phát triển văn hóa - xã hội. Khơng có
đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi, đội ngũ cán bộ chuyên môn giỏi, tâm

26