VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
ĐỀ CHÍNH THỨC

KỲ THI CHỌN HSG LỚP 12 THPT NĂM HỌC 2016 - 2017
ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề

Câu 1. (3,0 điểm)
Suy nghĩ của anh/chị về ý kiến: Ai cũng là thợ rèn số phận của chính mình.
Câu 2. (7,0 điểm)
Cảm hứng về đất nước qua các đoạn trích Đất Nước (trích Mặt đường khát vọng) Nguyễn Khoa Điềm, Người lái đò sông Đà – Nguyễn Tuân, Ai đã đặt tên cho dòng
sông? – Hoàng Phủ Ngọc Tường.
(SGK Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo
dục, 2014)


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Đá踘 án đ踘 thi học sinh giૂi môn Ng v n lớ踘 12
A. YÊU CẦU CHUNG
- Giám khảo cần nắm được nội dung trình bày trong bài làm của thí sinh, tránh đếm ý cho điểm.
Vận dụng linh hoạt hướng dẫn chấm, sử dụng nhiều mức điểm một cách hợp lí, khuyến khích
những bài viết có cảm xúc, sáng tạo.
- Học sinh có thể làm bài theo nhiều cách nhưng nếu đáp ứng những yêu cầu cơ bản của đề,
diễn đạt tốt vẫn cho điểm tối đa.
- Điểm bài thi làm tròn đến 0,25 điểm.
B. YÊU CẦU CỤ THỂ
Câu 1 (3,0 điểm)
a. V踘 kĩ n ng:

- Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội, bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, vận dụng tốt các
thao tác lập luận, dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc.
- Bài viết trong sáng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
b. V踘 kiến thức:
Học sinh có thể bày tỏ những suy nghĩ khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
Ý

Nội dung

Điểm

1

Dẫn dắt và giới thiệu vấn đ踘

0,25

2

Giải thích ý kiến

0,5

- Ai cũng là thợ rèn số phận của chính mình. Người làm nghề chế tạo các

0,25

vật dụng, công cụ sản xuất bằng kim loại. Chịu đựng gian khổ, vất vả,
bằng tài năng và kỹ thuật, tình yêu và lòng kiên trì làm nên những sản
phẩm đẹp và có giá trị sử dụng.


0,25

- Người thợ rèn số phận của chính mình: Mỗi người cần trải qua vất vả,
gian nan để nỗ lực, kiên trì làm nên số phận, nghĩa là cuộc sống, hạnh
phúc của chính mình. Mỗi người tự làm mới mình để cuộc đời mình
thêm giá trị, để sống tốt và hữu ích.
3

Bàn luận, mở rộng vấn đ踘

1,75


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Người thợ rèn lựa chọn công việc nặng nhọc, đối mặt với lửa đỏ, nước
lạnh, dùng nhiều sức lực để tạo nên nhiều sản phẩm to nhỏ, tinh xảo và
vô cùng giá trị cho con người. Công việc đòi hỏi sức khỏe, sự dẻo dai,
nghị lực và đam mê của người thợ. Nhưng để có sản phẩm tuyệt vời hơn
người khác, thợ rèn còn cần chút khéo léo, bí quyết gia truyền và nhiệt
huyết. Từ một miếng sắt thô sơ, nhờ quyết tâm và chí hướng, người thợ
rèn đã chế tạo được cây kim nhỏ bé, cây dao,…vô cùng tiện ích và tinh
xảo sống mãi với con người và thời gian. Thợ rèn làm nên những số
phận các vật dụng đủ kích cỡ và chủng loại, đủ hình thù và chất liệu, đủ
công năng thiết yếu cho con người. Người thợ giỏi sẽ làm ra sản phẩm
tốt nhất, dùng được lâu nhất.
- Con người sinh ra, lớn lên và trưởng thành trải một quá trình lâu dài.
Chịu nhiều tác động bên ngoài tự nhiên và xã hội, con người tự hình
thành và phát triển theo bản năng giống nòi. Số phận và tương lai của

mỗi người lại phụ thuộc vào chính suy nghĩ, hành động và mục đích
sống của chính bản thân. Mỗi người lại chính là người thợ rèn số phận
của mình. Con người tự làm nên và quết định mình là ai và mình có cuộc
sống thế nào, tương lai thế nào?
- Người nghĩ đúng và làm đúng như người thợ rèn, chịu đựng và chấp

0,25

nhận tất cả nóng, mệt, gian khổ và khó khăn để quai búa mãi, cắt gọt mãi
cuối cùng sẽ làm nên một sản phẩm ưng ý, hữu ích. Người nào dám
đương đầu với cực nhọc, vất vả và khó khăn để tự rèn luyện, để chấp
nhận đau đớn và khổ sở, chấp nhận thử thách để tạo cho mình những

0,25

hiểu biết, khả năng thích nghi và nghị lực sống, người đó sẽ thành công,
sẽ đủ bản lĩnh tận hưởng chiến thắng. Họ tự làm nên số phận và hạnh
phúc theo ý muốn nên thật tuyệt vời.
- Người mau chóng nản lòng và buông xuôi, đầu hàng khó nhọc, nhụt
chí và trông chờ may rủi số phận, cuối cùng anh ta chỉ làm nô lệ cho

1,0


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

cuộc đời nhàm chán và không hạnh phúc. Số phận của người sống thỏa
hiệp, bằng lòng với những gì sẵn có, nhàn nhã và êm đềm suốt cuộc đời.
Hạnh phúc nhỏ bé, tầm thường.
- Người chấp nhận lao vào gian khổ thử thách, hăng hái rèn luyện nhưng

lại thiếu kiên trì, thiếu cần cù và quyết tâm, hay nản chí và dễ bỏ dở nửa
chừng sẽ không thể làm được sản phẩm tốt, sẽ làm cuộc đời mình thêm
khổ và rắc rối. Người thợ rèn thiếu ham mê và không đủ lòng tin sẽ biến
số phận của mình thành sản phẩm dở dang bi quan và mệt mỏi, hạnh
phúc trở nên mỏng manh.
- Mỗi người có một số phận và con đường đến tương lai khác nhau.

0,25

Nhưng số phận đó, con đường đó là do chính tự bản thân mình lựa chọn
và quyết định. Trong cuộc sống, bất kể ai sống và làm việc cũng phải
luôn có cái tâm, làm điều ác thì cuối cùng cũng phải trả giá. Khi làm bất
cứ việc gì cũng phải cần cù, kiên nhẫn…Chính chúng ta là người thợ rèn
làm nên cuộc sống của mình.
4

Bài học nhận thức và hành động

0,5

- Việc tự rèn luyện, tự đổi mới để trở thành người có ích và hạnh phúc.

0,25

- Yếu tố quan trọng, quyết định là ở mỗi người, ở việc trau dồi ý thức

0,25

làm người. Các yếu tố xã hội, môi trường tự nhiên…đều cần thiết.
Câu 2 (7,0 điểm)

a. V踘 kĩ n ng:
- Biết cách làm bài văn nghị luận văn học, bố cục rõ ràng, vận dụng tốt các thao tác lập luận.
- Biết cách phân tích dẫn chứng để làm sáng tỏ vấn đề nghị luận.
- Bài viết mạch lạc, trong sáng, có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.
b. V踘 kiến thức:
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
Ý
1

Nội dung
Dẫn dắt và giới thiệu vấn đ踘

Điểm
0,5


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

2

Giải thích

1,0

Giải nghĩa ý kiến: (0,75 điểm)
- Cảm hứng thể hiện những tâm trạng, tâm lí, cảm xúc, tình cảm rung

0,25

động trước một hiện thực trong cảnh huống xác định. Cảm hứng trong

sáng tác văn học là cảm xúc và hứng thú, tạo điều kiện để óc tưởng
tượng, sáng tạo, khám phá những giá trị của đời sống và con người.

0,25

- Cảm hứng về đất nước trong văn học chính là những rung cảm, những
hiểu biết, những niềm vui tự hào, ngợi ca và xót xa đau thương về quê
hương, đất nước Việt Nam trong quá khứ, hiện tại và tương lai.

0,25

- Văn học Việt Nam hiện đại thế kỷ XX đã thể hiện thành công cảm
hứng về đất nước trong nhiều tác phẩm. Các nhà thơ, nhà văn đã bày tỏ
chân thành cảm xúc về chiều sâu văn hóa, về lịch sử cội nguồn, về danh
thắng và vẻ hùng vĩ tươi đẹp của xứ sở quê hương.

0,25

- Các tác phẩm Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm, Người lái đò sông Đà
của Nguyễn Tuân, Ai dã đặt tên cho dòng sông?của Hoàng Phủ Ngọc
Tường tuy khác nhau về thể loại nhưng đã góp phần làm sâu sắc thêm
cảm hứng về đất nước Việt Nam.
3

Phân tích, bình luận qua 3 tác 踘hẩm.

5,0

(Thí sinh có thể so sánh trên nét chung và riêng hoặc theo từng tác
phẩm)

a. Những sự gặp gỡ cảm hứng về đất nước trong 3 tác phẩm (2,0 điểm)
(Cách này bài viết ngắn gọn và hấp dẫn nhưng đòi hỏi kỹ năng tổng hợp
và khái quát tốt)
- Cảm hứng về đất nước mang tư tưởng mới, cách nhìn mới và hiện đại.
Ra đời trong thời kỳ chủ nghĩa yêu nước mang âm hưởng chủ nghĩa anh
hùng cách mạng cuối thế kỷ XX. Đất nước được khám phá rộng lớn và
toàn diện hơn, sâu sắc hơn.
+ Bức tranh chân thực về thiên nhiên hùng vĩ nhưng vô cùng trữ tình,

1,0


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

thơ mộng. Chiều dài chiều rộng, quá khứ hiện tại và tương lai, cảnh đẹp
và giàu có với dòng sông Đà, sông Hương, với danh thắng từ Bắc vào
Nam đí đâu cũng thấy. Cảm hứng khám phá và ngợi ca bao trùm các chi
tiết hình ảnh và ngôn ngữ.
+ Bức tranh về lịch sử hào hùng, oanh liệt. Mỗi tác phẩm đều khơi lại
cảm xúc vừa đau thương vừa tự hào về lịch sử dụng và giữ nước.
Nguyễn Tuân vẽ lại cuộc kháng chiến chống Pháp vẻ vang, dựng lại
những con thuyền đuôi én thời Lý Trần; Nguyễn Khoa Điềm tái hiện

1,0

4000 năm lịch sử; Hoàng Phủ Ngọc Tường gắn sông Hương với truyền
thống lịc sử văn hóa cố đô và đánh giặc ngoại xâm...
- Tác phẩm nào cũng tràn đầy cảm xúc yêu thương, tự hào; tràn đầy
nguồn cảm xúc nên giàu hình ảnh, nhạc điệu; giàu triết lý suy tưởng;
giàu sức gợi cảm và lôi cuốn. Mỗi tác phẩm như bức tranh lụa đẹp rực rỡ

sắc màu và đường nét được vẽ tạo bằng thứ ngôn ngữ văn chương tài
hoa nghệ thuật. Giá trị nội dung và nghệ thuật của ba tác phẩm viết về
đất nước rất lâu dài.
+ Đất nước trừu tượng trở nên gần gũi và thân thiết, gắn bó với mọi
người
b. Những phát hiện và sáng tạo khi viết về đất nước của mỗi tác phẩm:
(2,0 điểm). TS thể hiện hiểu biết về tác phẩm gắn với cảm hứng v踘 đất
nước.
- Tùy bút Người lái đò sông Đà đã lấy cảm hứng về con sông Đà thơ
mộng trữ tình và hung bạo để khai thác đề tài về quê hương đất
nước.Nhà văn đễ khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Tây
Bắc, thứ vàng mười đã qua thử lửa theo thủy trình với vẻ đẹp hoang sơ
và dữ dội. Những ghềnh thác, hút nước trên sông; những bờ bãi như nỗi
niềm cổ tích ấu thơ; những cảnh đẹp nên thơ được nhìn từ nhiều góc độ
và suy tưởng đan xen quá khứ, hiện tại và cả tương lai tạo nên dòng

1,0


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

sông…như một cố nhân, như người đàn bà kiều diễm với mái tóc trữ
tình làm nên trang sử vàng của miền Tây tổ quốc…Người lái đò trí dũng
và người nghệ sĩ chinh phục thác dữ, chinh phục thiên nhiên và gắn bó
đời đời với con sông Đà.

1,0

Trang văn câu từ mượt mà, sống động và vốn


hiểu biết phong phú, cùng với tài năng, tâm huyết của nhà văn bậc thầy
thể tùy bút đã góp phần làm sống dậy tình yêu và niềm tự hào về đất
nước và con người nơi đây.(dẫn chứng chọn lọc, minh họa)
- Chương V của trường ca Mặt đường khát vọng được viết trong những
năm tháng ác liệt của chiến trường Bình Trị Thiên lại khám phá Đất
Nước theo cảm nhận của người thanh niên thời đại mới gắn với câu
chuyện tình yêu lứa đôi. Đất nước bắt đầu với những gì quen thuộc và
bình dị, thân thương và thiêng liêng suốt chiều dài lịch sử 4000 năm
dựng nước và giữ nước. Sự mới lạ và độc đáo khi khám phá đát nước
chính là tư tưởng đất nước của nhân dân, của ca dao thần thoại, của cá
nhân góp tài năng và sức lực làm nên dáng hình xứ sở với bao nhiêu tình
yêu mến thương…Cảm hứng trữ tình riêng tư hòa hợp với cảm hứng
chính trị, chương Đất Nước đã có nhiều phát hiện thú vị trên nhiều
phương diện địa lý, phong tục, lịch sử và văn hóa dân gian. Ngôn ngữ
chính luận trở nên mềm mại, chất tự sự kết hợp cảm xúc chân thành,
đằm thắm; hình ảnh thơ lạ và thể thơ tự do tạo nên sức hấp dẫn lôi cuốn
lớp thanh niên miền Nam vùng tạm chiếm nhờ sắc điệu tình yêu lứa đôi
hòa quyện tình yêu tổ quốc. Hạnh phúc của anh và em chính là trách
nhiệm đấu tranh giải phóng quê hương, xây dựng đất nước giàu đẹp, bền
vững. .(dẫn chứng chọn lọc, minh họa)
- Bút ký Ai đã đặt tên cho dòng sông? đã góp thêm và hoàn thiện cảm
hứng về đất nước. Áng văn xuôi lung linh sắc màu ngôn từ nghệ thuật,
giàu hình ảnh và nhạc điệu thể hiện tình yêu và tự hào về dòng sông
Hương. Nhà văn đã rút ruột tình cảm riêng với con sông vang bóng chảy

1,0


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


qua cố đô cổ kính và linh thiêng của các triều đại phong kiến để trở về
với hiện tại soi hình dáng cầu Trường Tiền. Người khách thảng thốt về
tên con sông đẹp và quyến rũ từ thượng nguồn uốn lượn, hiền hòa với
những đường cong mềm mại, tình từ như người con gái trẻ trung chảy
qua lăng tẩm cổ xưa và màu xanh cây trái. Cảm hứng tự hào về dòng
Hương giang đẹp được tay bút hào hoa, viết bằng cả trái tim thể hiện
trong lối văn phóng khoáng, trong cảm xúc trữ tình và liên tưởng tình tứ
bất ngờ. .(dẫn chứng chọn lọc, minh họa)
4

Đánh giá, nâng cao vấn đ踘
- Cảm hứng về đất nước trở thành cảm hứng lớn và mãnh liệt đã được
thể hiện sinh động và hấp dẫn trong nhiều sáng tác văn học cách mạng
sau 1945.
- Ba tác phẩm (…) giàu chất nhạc, chất họa, thể hiện tài năng của các tác
giả trong việc sử dụng ngôn từ nghệ thuật để khám phá vẻ đẹp mới lạ và
thiêng liêng về đất nước.
- Bài học về trách nhiệm người cầm bút và người tiếp nhận khi thể hiện
tình yêu đất nước, con người và cuộc sống.

0,5