ĐỀ CƯƠNG VĂN 9
Câu 1 : Cảm nhận của em về đoạn thơ sau trích từ bài “Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh
Hải?
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lung
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Giải :
Giới thiệu chung:
- Tác giả Thanh Hải tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.
Là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng miền Nam ngay từ buổi đầu.
- Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được viết vào tháng 11/1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời,
thể hiện niềm yêu cuộc đời, đất nước thiết tha và ước nguyện của tác giả.
- Đoạn thơ được trích là ba khổ thơ đầu của tác phẩm, thể hiện sâu sắc nội dung và nghệ thuật của tác
phẩm.
2. Phân tích, chứng minh
a. Cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân của thiên nhiên (6 câu đầu)
- Bức tranh thiên nhiên trong 6 câu đầu được vẽ bằng vài nét phác họa nhưng rất đặc sắc.
- Không gian cao rộng của bầu trời, rộng dài của dòng sông, màu sắc hài hòa của bông hoa tím biếc và
dòng sông xanh – đặc trưng của xứ Huế.
- Rộn rã, tươi vui với âm thanh tiếng chim chiền chiện hót vang trời, tiếng chim trong ánh sáng xuân lan

tỏa khắp bầu trời như đọng thành “từng giọt long lanh rơi”.


- Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân đất trời thể hiện qua cái nhìn trìu mến với cảnh vật, trong những
lời bộc lộ trực tiếp như lời trò chuyện với thiên nhiên: “ơi, hót chi… mà”. Đặc biệt, cảm xúc của nhà
thơ
được thể hiện trong một động tác trữ tình đón trân trọng vừa tha thiết trìu mến với mùa xuân: đưa tay
hứng lấy từng giọt long lanh của tiếng chim chiền chiện.
+ Giọt long lanh có thể hiểu là giọt mưa mùa xuân, giọt sương mùa xuân, trong sáng, rơi xuống từng
nhành cây, kẽ lá như những hạt ngọc.
+ Giọt long lanh cũng có thể được hiểu theo nghĩa ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. Tiếng chim từ chỗ là âm
thanh (cảm nhận bằng thính giác) chuyển thành từng giọt (hình và khối, cảm nhận bằng thị giác),từng
giọt ấy lại long lanh ánh sáng và màu sắc, có thể cảm nhận bằng xúc giác.
=> Dù hiểu theo cách nào, hai câu thơ cũng thể hiện cảm xúc say sưa, ngây ngất của tác giả trước cảnh
đất trời xứ Huế vào xuân, thể hiện mong muốn hóa vào thiên nhiên đất trời trong tâm tưởng giữa mùa
đông giá lạnh khiến ta khâm phục.
b. Cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân của đất nước (10 câu tiếp)
- Hình ảnh lộc xuân theo người ra đồng làm đẹp ý thơ với cuộc sống lao động và chiến đấu, xây dựng
và bảo vệ, hai nhiệm vụ không thể tách rời. Họ đã đem mùa xuân đến mọi nơi trên đất nước.
- “Mùa xuân người cầm súng/ Lộc giắt đầy trên lưng”: liên tưởng đến những người chiến sĩ ra trận mà
trên vai, trên lưng họ có cành lá ngụy trang. Những cành lá ấy mang lộc biếc, chồi non, mang theo mùa
xuân của thiên nhiên, cây cỏ. từ “lộc” còn làm ta liên tưởng đến hình ảnh người lính khi ra trận, mang
theo sức sống của cả dân tộc. Chính màu
xanh sức sống đó đã tiếp cho người lính có thêm ý chí, sức mạnh để họ vươn xa về phía trước, tiêu diệt
kẻ thù.
- “Mùa xuân người ra đồng/ Lộc trải dài nương mạ”: nói về những người lao động, những người ươm
mầm cho sự sống, ươm những hạt mầm non trên những cánh đồng quê hương. Từ “lộc” cho ta nghĩ đến
những cánh đồng trải dài mênh mông với những chồi non mới nhú lên xanh mướt từ những hạt thóc
giống đầu mùa xuân.Từ “lộc” còn mang sức sống, sức mạnh của con người.Có thể nói, chính con người
đã tạo nên sức sống của mùa xuân thiên nhiên, đất nước.

- “Tất cả như hối hả/ Tất cả như xôn xao”: Hối hả là vội vã, khẩn trương, liên tục không dừng lại. Xôn
xao khiến ta nghĩ tới những âm thanh liên tiếp vọng về, hòa lẫn với nhau xao động.Đây chính là tâm
trạng tác giả, là cái náo nức trong tâm hồn. Tiếng lòng của tác giả như reo vui náo nức trước tinh thần
lao động khẩn trương của con người.
- Nhà thơ tin tưởng, tự hào về tương lai tươi sáng của đất nước cho dù trước mắt còn nhiều vất vả, khó
khăn. Và đất nước được hình dung so sánh với vì sao. Sao là vẻ đẹp vĩnh hằng vượt qua mọi không gian
và thời gian.Sao cũng là hình ảnh rạng ngời trên lá cờ Tổ quốc. Qua đó bộc lộ niềm tự hào về một đất
nước Việt Nam anh hùng và giàu đẹp. Đất nước mãi trường tồn, vĩnh cửu cùng vũ trụ, không bao giờ


mất đi và không một thế lực nào ngăn cản được. Phụ từ “cứ” kết hợp với động từ “đi lên” thể hiện quyết
tâm cao độ, hiên ngang tiến lên phía trước, cảm xúc của nhà thơ là lạc quan, tin tưởng, ngợi ca sức sống
quả quê hương, đất nước, của dân tộc khi mùa xuân về.
c. Nghệ thuật đặc sắc:
Chỉ ba khổ thơ nhưng đã thể hiện nghệ thuật đặc sắc của tác giả:
- Thể thơ gần với điệu dân ca, âm hưởng trong sáng, nhẹ nhàng, tha thiết, điệu thơ như điệu của tâm
hồn, cách gieo vần liền tạo sự liền mạch của dòng cảm xúc.
- Hình ảnh tự nhiên, giản dị, những hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng, đặc biệt một số hình ảnh cành
hoa, con chim, mùa xuân được lặp đi lặp lại, nâng cao và gây ấn tượng đậm đà.
- Cấu tứ bài thơ chặt chẽ, chủ yếu dựa trên sự phát triển của hình tượng mùa xuân: từ mừa xuân đất trời
-> đất nước -> con người.
- Giọng điệu bài thơ phù hợp với cảm xúc của tác giả: đoạn đầu vui, say sưa với vẻ đẹp của mùa xuân,
thiên nhiên, rồi phấn chấn, hối hả trước khí thế lao động của đất nước. Cuối cùng là trầm lắng, hơi trang
Tổng kết
- Bài thơ thể hiện tâm hồn thơ Thanh Hải tha thiết yêu đời, yêu cuộc
sống.
- Nội dung và nghệ thuật hài hòa làm nên sức hấp dẫn của bài thơ.
- Có giá trị thức tỉnh lớn lao với tâm hồn người đọc.
Câu 2 : Đọc đoạn văn sau, thực hiện các yêu cầu a), b), c):
Uống sữa xong, Nho ngủ. Máy bay trinh sát vẫn nạo vét sự yên lặng của núi rừng. Chị Thao dựa vào

tường, hai tay quàng sau gáy, không nhìn tôi.
- Hát đi, Phương Định, mày thích bài gì nhất, hát đi!
Tôi thích nhiều bài. Những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân
ca quan họ mềm mại, dịu dàng.Tôi thích Ca-chiu-sa của hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ
màng: “Về đây khi mái tóc còn xanh xanh…”.Đó là dân ca Ý trữ tình giàu có, phải lấy giọng thật
trầm.Thích
nhiều.Nhưng tôi không muốn hát lúc này.Tôi đâm cáu với chị Thao, mặc dù, tôi hiểu, những tình cảm gì
đang quay cuồng trong chị. Chị cứ đưa mắt nhìn Nho, lấy tay sửa cái cổ áo, cái ve áo và tóc nó. Chị
không khóc đó thôi, chị không ưa cả nước mắt.Nước mắt đứa nào chảy trong khi cần cái cứng cỏi của
nhau này là bị
xem như bằng chứng của một sự tự nhục mạ. Không ai nói với ai, nhưng nhìn nhau, chúng tôi đọc thấy
trong mắt nhau điều đó. Chị Thao hát: “Đây Thăng Long, đây Đông Đô… Hà Nội…” Nhạc sai bét, còn
giọng thì chua, chị không hát trôi chảy được bài nào.Nhưng chị lại có ba quyển sổ dày, chép bài
hát.Rỗi là ngồi chép bài hát.Thậm chí, say mê chép cả những lời tôi bịa ra nữa.


(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
a) Thế nào là câu rút gọn? Tìm hai câu rút gọn được sử dụng trong đoạn văn.Khi rút gọn cần lưu ý điều
gì?
b) Câu “Nho ngủ” trong đoạn văn có phải là câu rút gọn không? Tại sao?
c) Viết đoạn văn diễn dịch (không quá 5 câu) trình bày cảm nhận của em về đoạn văn.
Giải : a - Câu rút gọn là khi nói hoặc viết có thể lược bỏ một số thành phần của câu mà không làn thay
đổi nội dung diễn đạt để thông tin nhanh hoặc tránh lặp từ.
- Hai câu rút gọn trong đoạn trích trên là:
+ Thích ngồi bó gối mơ màng: “Về đây khi mái tóc còn xanh xanh…”.
+ Thích nhiều.
- Khi rút gọn cần lưu ý:
+ Không làm cho người nghe, người đọc hiểu sai hoặc hiểu không đầy
đủ nội dung câu nói.
+ Không biến câu nói thành một câu cộc lốc, khiếm nhã.

b Câu “Nho ngủ” không phải là câu rút gọn, vì câu có đầy đủ hai thành phần là chủ ngữ và vị ngữ.
“Nho / ngủ”
CN / VN
c - Hình thức: đoạn văn khoảng 5 dòng.
- Nội dung:
+ Nói về sự khốc liệt của chiến tranh.
+ Ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của những cô gái thanh niên trên tuyến
đường Trường Sơn: tinh thần đồng đội, tình cảm yêu thương đùm bọc chân thành, sự lạc quan, yêu đời.
Câu 3 : Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ không chỉ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với
cuộc đời mà còn thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, quê hương.
Cảm nhận của em về nội dung trên qua hai khổ thơ sau:
"Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nổi trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời


Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc."
Giải :
Giới thiệu chung
- Tác giả Thanh Hải tên khai sinh là Phạm Bá Ngoãn, quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.
Là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng miền Nam ngay từ buổi đầu.
- Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được viết vào tháng 11/1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời,
thể hiện niềm yêu cuộc đời, đất nước thiết tha và ước nguyện của tác giả.
- Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ không chỉ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc
đời mà còn thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, quê hương, thể
hiện qua đoạn trích từ Ta làm con chim hót đến Dù là khi tóc bạc

Phân tích
a.Ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, quê hương :
- Muốn làm những việc hữu ích dâng hiến cho đời, bày tỏ qua những hình ảnh tự nhiên giản dị và đẹp.
Đẹp, tự nhiên và giàu ý nghĩa vì nhà thơ đã lấy cái đẹp tinh túy của thiên nhiên để diễn tả vẻ đẹp của
tâm hồn.
- Làm con chim hót giữa muôn vàn tiếng chim vô tư cống hiến tiếng hót vui; làm một cành hoa giữa
vườn hoa xuân rực rỡ vô tư cống hiến hương sắc cho đời; làm một nốt trầm đầy khiêm nhường giữa bản
hòa ca; làm một mùa xuân nho nhỏ góp vào mùa xuân to lớn của đất nước, của cuộc đời chung. Đầu bài
thơ, tác giả khắc họa mùa xuân bằng bong hoa và tiếng chim hót.Cấu tứ lặp đi lặp lại như vậy tạo ra sự
đối ứng mạnh mẽ. Hình ảnh chọn lọc trở lại đã mang một ý nghĩa lớn: mong muốn được sống có ích,
cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên.
- Điệp từ “ta” như một lời khẳng định: Nó không chỉ là lời tâm niệm thiết tha, chân thành của nhà thơ
mà còn đề cập đến một vấn đề lớn là khát vọng của nhiều người.Ước nguyện hóa thân vô cùng cháy
bỏng, nhưng được tác giả âm thầm lặng lẽ dâng cho đời. “Nho nhỏ”, “lặng lẽ” là cách nói chân thành,
giản dị, khiêm tốn, là cách sống cao đẹp
- Điệp từ “dù” khiến âm điệu câu thơ tha thiết, sâu lắng, ý thơ được nhấn mạnh làm cho người đọc
không chỉ xúc động trước một giọng thơấm áp mà còn xúc động trước lời tâm sự thiết tha của một con
người đã từng trải qua hai cuộc kháng chiến, đã cống hiến trọn cuộc đời và sự nghiệp cho cách mạng
vẫn thiết tha được sống đẹp, sống có ích với tất cả sức sống tươi trẻ của mình cho cuộc đời chung.
c. Nghệ thuật đặc sắc :
- Thể thơ gần với điệu dân ca, âm hưởng trong sáng, nhẹ nhàng, tha thiết, điệu thơ như điệu của tâm
hồn, cách gieo vần liền tạo sự liền mạch của dòng cảm xúc.
- Hình ảnh tự nhiên, giản dị, những hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng, đặc biệt một số hình ảnh cành
hoa, con chim, mùa xuân được lặp đi lặp lại, nâng cao và gây ấn tượng đậm đà.


- Cấu tứ bài thơ chặt chẽ, chủ yếu dựa trên sự phát triển của hình tượng mùa xuân: từ mùa xuân đất trời
-> đất nước -> con người.
- Giọng điệu bài thơ phù hợp với cảm xúc của tác giả: đoạn đầu vui, say sưa với vẻ đẹp của mùa xuân,
thiên nhiên, rồi phấn chấn, hối hả trước khí thế lao động của đất nước. Cuối cùng là trầm lắng, hơi

trang nghiêm mà thiết tha bộc bạch, tâm niệm.
3.3 Tổng kết
- Bài thơ thể hiện tâm hồn thơ Thanh Hải tha thiết yêu đời, yêu cuộc sống.
- Nội dung và nghệ thuật hài hòa làm nên sức hấp dẫn của bài thơ.
- Có giá trị thức tỉnh lớn lao với tâm hồn người đọc về ý nghĩa của sự sống và cống hiến.
Câu 4 : Đọc đoạn thơ dưới đây và thực hiện các yêu cầu từ 1 dến 6
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu ...
1. Đoạn thơ trên được trích trong tác phẩm nào? Tác giả là ai?
2. Tìm những từ láy được sử dụng trong đoạn thơ trên.
3. Trong đoạn thơ trên, khoảnh khắc giao mùa được nhà thơ cảm nhận qua những hình ảnh nào?
4. Gạch chân thành phần biệt lập tình thái có trong câu thơ Hình như thu đã về và nêu tác dụng.
5. Chỉ ra và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ trong hai câu thơ Sông được lúc dềnh dàng/Chim bắt đầu
vội vã
Giải :
1 Đoạn thơ trên được trích trong bài thơ “Sang thu”. Tác giả là Hữu Thỉnh.
2 Những từ láy được sử dụng là: chùng chình, vội vã, dềnh dàng.
3 Trong đoạn thơ, khoảnh khắc giao mùa được thể hiện qua những hình ảnh: hương ổi phả vào gió se,
sương chùng chình qua ngõ, sông dềnh dàng, chim vội vã, đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang thu.
4 - Thành phần biệt lập tình thái được sử dụng trong câu thơ, biểu hiện: hình như
- Tác dụng: diễn tả cảm giác mơ hồ của tác giả khi cảm nhận những chuyển biến tinh vi của đất trời lúc
sang thu.
5 - Biện pháp tu từ được sử dụng là biện pháp nhân hóa, “sông dềnh dàng”, “chim vội vã”.



- Tác dụng: khiến cảnh vật hiện lên sinh động với trạng thái như con người trước bước đi của thời gian,
đất trời.
Câu 5 :
Trong truyện “Bố của Xi-mông” (G.đơ Mô-pa-xăng, Ngữ văn 9, tập 2), sau khi được bác Phi-líp nhận
làm bố, Xi-mông đến trường, lũ bạn đón em bằng những nụ cười ác ý, trêu chọc. Nhưng Xi-mông không
trả lời gì hết, và một mực tin tưởng sắt đá, em đưa con mắt thách thức, sẵn sàng chịu hành hạ, còn hơn
là bỏ chạy.
Thái độ và hành động của Xi-mông gợi cho em suy nghĩ gì về sức mạnh của tình
yêu thương.
Giải :
Giải thích
- Chú bé Xi – mông trong đoạn trích “Bố của Xi – mông” là một đứa trẻ có hoàn cảnh bất hạnh, đáng
thương: em không có bố, bị bạn bè trêu chọc, chế giễu, đau khổ, tuyệt vọng em đã định tự tử. Rất may
có bác công nhân Phi-líp đi qua, trông thấy Xi-mông buồn bã, bác đã hỏi thăm và biết được tình cảnh
của em, bác đã đưa em về nhà và nhận làm bố của em. Từ đó Xi-mông đến trường với niềm kiêu hãnh
và ngay cả khi bị bạn bè trêu chọc, em cũng không bỏ chạy.
- Như vậy, tình cảm thân thiện, trìu mến, cảm thông, yêu thương Xi – mông của bác Phi-líp và cả tình
cảm Xi-mông dành cho “bố Phi-líp” đã giúp em vượt qua sự đau buồn, tuyệt vọng, sợ hãi, đem lại cho
em sức mạnh để đối mặt với đám bạn ích kỉ, xấu tính kia.
- Câu chuyện gửi đến cho chúng ta thông điệp ý nghĩa về sức mạnh của tình yêu thương trong cuộc
sống con người.
2.2 Phân tích, bình luận
a. Sức mạnh của tình yêu thương
- Giúp xóa bỏ cảm giác đơn độc, một mình.
- Hun đúc niềm tin, ý chí, dũng khí để làm được những điều tưởng như không thể.
- Thậm chí, tình yêu thương có sức mạnh cảm hóa con người, cứu con người khỏi cái chết (như bác Phi
líp đã khiến Xi-mông từ bỏ ý định tự tử).
- Góp phần thúc đẩy xã hội ngày càng tiến bộ, tốt đẹp hơn.
b. Biểu hiện của tình yêu thương tạo nên sức mạnh

- Đó có thể là sự sẻ chia về vật chất hay sự lắng nghe, thấu hiểu, an ủi, giúp đỡ trong khó khăn, hoạn
nạn hay lời chúc mừng, chia vui…


c. Mở rộng, nâng cao
- Sẻ chia, cảm thông, yêu thương phải thật lòng, phải xuất phát từ trái tim.
- Những người đón nhận tình yêu thương cũng phải cho đi yêu thương. “Bàn tay tặng hoa hồng bao giờ
cũng phảng phất hương thơm”.
- Phê phán những biểu hiện sống dửng dưng, vô cảm, thiếu ý thức về tình yêu thương, không biết trân
trọng những điều ý nghĩa có được từ tình yêu thương.
2.3 Bài học và liên hệ bản thân
- Qua câu chuyện, G. Mô-pa-xăng muốn nhắn gửi chúng ta về lòng yêu thương bạn bè, rộng ra là lòng
yêu thương con người. Nhắc chúng ta không nên cười cợt trên nỗi đau của người khác, lạnh lùng với
nỗi đau khổ của họ.
- Trao gửi yêu thương sẽ được đáp lại bằng yêu thương. Bởi vậy, cần đối xử với người khác bằng tình
yêu thương và nuôi dưỡng cho tình yêu thương ấy luôn tồn tại và nảy nở trong lòng mình.
Câu 6 : Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê.
Từ nhân vật Phương Định em có suy nghĩ gì về lẽ sống của thế hệ thanh niên hiện nay?
Giải :
Phân tích
a. Trong cuộc sống đời thường
- Phương Định là một cô gái đáng yêu và khá xinh đẹp, vốn là một nữ sinh Hà nội xung phong vào
chiến trường. Cô có một thời áo trắng ngây thơ, hồn nhiên vô tư lự bên người mẹ và căn phòng nhỏ gác
hai đầy ắp những kỉ niệm thương yêu.
- Phương Định luôn tự hào về mình. Trong lời kể thể hiện sự hồn nhiên, lạc quan, vui vẻ.Thích ngắm
mình trong gương vì biết mình đẹp với “hai bím tóc dày, mềm mại, cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa
loa kèn, đôi mắt dài, màu nâu, nhìn xa xăm”. Cô gái ấy mê ca hát từ nhỏ và đem cả niềm say mê ấy vào
chiến trường. Phương Định thích hát hành khúc bộ đội, những làn điệu dân ca quan họ, dân ca Nga,
Ý, „có những lúc bịa cả lời để hát”. Tất cả thể hiện tâm hồn của một cô gái trẻ trung, thông minh và
tinh nghịch.

- Thích ngồi bó gối mơ màng, những kỉ niệm của tuổi thơ hồn nhiên, êm đềm luôn sống trong kí ức của
cô: người mẹ, gian phòng có cửa sổ nhỏ như mở rộng ra cả một thế giới đêm đêm để cô biết được“cái
bao la và trong lành của đêm thành phố”. Tất cả những hoài niệm đó như những thước phim quay
chậm trước mắt cô trong những phút giây yên tĩnh hiếm hoi giữa những trận bom.Chúng đã làm dịu mát
tâm hồn cô trong hoàn cảnh khốc liệt của chiến trường.
- Cô có tâm hồn nhạy cảm, tỏ ra tế nhị, kín đáo tưởng như kiêu kì trước đám đông, được mọi người chú


ý và yêu mến.
b. Trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt
- Trong bối cảnh khắc nghiệt của chiến tranh, những tình cảm mới mẻ được hình thành nhưu tình đồng
đội, đồng chí, tình bạn bè được cảm nhận bằng những nỗi niềm riêng. Phương Định yêu quý những
người đồng đôi trong tổ và cả đơn vị của mình. Đặc biệt, cô dành tình yêu và niềm cảm phục cho tất cả
những chiến sĩ đã từng đi qua trọng điểm vì với cô “những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và
cao thượng nhất là những người bộ đội có ngôi sao trên mũ”.
- Đã có ít nhiều kinh nghiệm trong công việc vì đã sống ba năm ở chiến trường, dũng cảm, năng
động.Mặc dù bị thương, vết thương chưa lành, cô vẫn làm nhiệm vụ.Một ngày có thể phá bom tới 5 lần,
phải đối mặt với bao nhiêu nguy hiểm “Có ở đâu như thế này
không?Đất bốc khói, không khí bang hoàng, thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu,
chân chạy mà vẫn biết rằng xung quanh còn nhiều quả bom chưa nổ.”
- Trong vai người kể chuyện, Phương Định nói về công việc của mình giản dị. Với cô, dường như mỗi
lần phá bom là một lần thử thách long dũng cảm.Sự khốc liệt của chiến tranh làm cho tâm hồn Phương
Định
lớn lên, mạnh mẽ hơn.
- Đặc biệt, diễn biến tâm trạng của Phương Định khi phá bom được miêu tả tỉ mỉ, chi tiết đến từng cảm
giác, ý nghĩ dù chỉ là thoáng qua trong chốc lát. Đây là công việc rất quen thuộc với tổ nữ thanh niên
xung phong trinh sát mặt đường. Hơn ai hết, họ biết “Thần Chết là một tay không thích đùa.Hắn ta lẩn
trong ruột những quả bom”. Mỗi lần phá bom, Phương Định vẫn có cảm giác hồi hộp, lo lắng, căng
thẳng, vẫn nghĩ đến cái chết dù chỉ là “khái niệm mờ nhạt, không cụ thể”.
- Những cảm xúc và suy nghĩ của Phương Định khi phá bom đã truyền sang cho người đọc sự đồng cảm

và lòng kính phục đối với cô nữ sinh hồn nhiên, giàu mơ mộng nhưng cũng thật quả cảm.
- Cơn mưa đá xuất hiện ở cuối truyện ngay sau trận phá bom đầy nguy hiểm đã đem đến cho Phương
Định và đồng đội của cô những niềm vui thơ trẻ và nỗi nhớ cũng đột ngột ùa về. Nỗi nhớ không cụ
thể “Nhớ một cái gì đấy hình như là mẹ tôi, cái cửa sổ hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành
phố”. Nỗi nhớ ấy chính là sự kết hợp giữa hiện tại và quá khứ, giữa hôm nay và khát vọng mai sau.
c. Nhận xét
- Tác giả kết hợp bút pháp hiện thực và bút pháp lãng mạn để khắc họa chân dung nhân vật. Nó thể hiện
vẻ đẹp tâm hồn Phương Định, tạo nên một âm hưởng giàu chất thơ.Trong hoàn cảnh chiến tranh,
hiện thực kết hợp lãng mạn trong tâm hồn con người sẽ là một sức mạnh kì diệu làm nên chiến thắng.
- Thế giới tâm hồn Phương Định phong phú, đa dạng nhưng không hề phức tạp. Ở đó không có những
day dứt, băn khoăn, ân hận hay hối tiếc khi phải sống và chiến đấu trong hoàn cảnh khắc nghiệt của
chiến tranh.


d. Suy nghĩ về lẽ sống của thế hệ thanh niênhiện nay:
- Thanh niên là những người có sức khỏe, sức trẻ, có điều kiện học tập tốt hơn các thế hệ đi trước, có
nhiều cơ hội để phát triển mình. Vì vậy, cần xác định lí tưởng sống của mình và quyết tâm theo đuổi nó.
- Lí tưởng sống của tuổi trẻ phải lành mạnh, tích cực, đóng góp những điều tốt đẹp cho xã hội, góp phần
thúc đẩy sự tiến bộ của xã hội, làm giàu cho đất nước.
- Lập trường chính trị vững vàng, thường xuyên bồi dưỡng lòng yêu nước, tinh thần cách mạng, sẵn
sàng bảo vệ Tổ quốc.
Câu 7 : Đọcđoạn văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
“Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sót theo tay tôi bay ra hai bên. Thình
thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắt đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rung
mình và bỗng thấy tại sao mình là quá chậm.[…] Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần.
Ngày nào ít: ba lần. Tôi có nghĩ tới cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Còn cái
chính: liệu mìn có nổ, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ
hai? Tôi nghĩ thế, nghĩ thêm: đứng cẩn thận, mảnh bom ghim vào cánh tay thì khá phiền. Và mồ hôi
thấm vào môi tôi, mằn mặn, cát lạo xạo trong miệng. Nhưng quả bom nổ. Một thứ tiếng kì quái, đến
váng óc. Ngực tôi nhói, mắt cay mãi mới mở ra được. Mùi thuốc bom buồn nôn. Ba tiếg nổ nữa tiếp

theo. Đất rơi lộp bộp, tan đi âm thầm trong những bụi cây. Mảnh bom xé không khí, lao và rít vô
hình trên đầu.”.
Câu 1: Văn bản trên được trích từ tác phẩm nào? Cho biết thể loại của tác phẩm vừa kêu. Kể tên 2 tác
phẩm hiện đại đã học cùng thể loại với tác phẩm này. (0.75 điểm)
Câu 2: Có những âm thanh nào trong văn bản trên? Về ý nghĩa biểu tượng, những âm thành đó có gì
khác với tiếng chim chiền chiện trong bài “Mùa xuân nho nhỏ”– Thanh Hải? (1.0 điểm)
Câu 3: Câu văn in đậm thể hiện tính cách gì của nhân vật “tôi”? (0,25 điểm)
Câu 4: Cho biết tác dụng, vị trí thường gặp của thành phần phụ chú. Đặt một câu có sử dụng thành
phần phụ chú bày tỏ thái độ, tình cảm của bản thân đối với nhân vật “tôi”. (1.0 điểm)
Giải :
1 .Văn bản trên trích từ tác phẩm “ Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê. Thể loại của tác phẩm
trên là truyện ngắn.
Kể tên hai tác phẩm cùng thể loại này trong văn học hiện đại: “ Làng” (
Kim Lân), “ Lặng lẽ Sa Pa” ( Nguyễn Thành Long).


2 - Có những âm thanh trong văn bản trên: Tiếng quả bom nổ, đất rơi lộp bộp, tiếng mảnh bom rít vô
hình…
- Về ý nghĩa biểu tượng, âm thanh đó khác hẳn với tiếng chim chiền chiện trong “ Mùa xuân nho nhỏ” :
Nếu tiếng chim chiền chiện là âm thanh trong trẻo – biểu tượng của cuộc sống thanh
bình, ấm áp thì ở “Những ngôi sao xa xôi” là âm thanh của chiến tranh, gian khổ, của sự tàn phá, chết
chóc.
3. Câu văn in đậm thể hiện tính cách nhân vật: đầy ý thức trách nhiệm và tinh thần quả cảm, mạnh mẽ.
4. Tác dụng và vị trí thành phần phụ chú thường gặp:
- Tác dụng: Được dùng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
- Vị trí: Thành phần phụ chú thường được đặt giữa hai dấu gạch ngang, hai dấu phẩy, hai dấu ngoặc
đơn, hoặc giữa một dấu gạch ngang với một dấu phẩy. Nhiều khi thành phần phụ chúcòn được đặt sau
dấu hai chấm.
- Đặt câu sử dụng thành phần phụ chú bày tỏ thái độ, tình cảm của bản thân với nhân vật “tôi”: Thật
đáng khâm phục biết bao Phương Định- cô thanh niên xung phong với trong tâm hồn trong sáng, mơ

mộng tinh thần dũng cảm.
Câu 8 :
Phân tích sự cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về sự chuyển biến của trời đất từ cuối hạ sang
đầu thu trong bài thơ sau :
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.”


1.
2.

Giới thiệu tác giả , tác phẩn :
Hữu Thỉnh thuộc thế hệ các nhà thơ thời chống Mỹ với ngòi bút luôn hướng về đề tài chiến
tranh , người lính và cuộc sống nông thôn.
“Sang thu” là tác phẩm tiêu biểu của Hữu Thỉnh, đc viết khi thiên nhiên bắt đầu sang thu và cũng
là thời điểm đất nước vừa bước từ chiến tranh sang hòa bình
Bài thơ là những cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước cảnh đất trời sang thu
Phân tích :

a/ Khổ 1 : Bức tranh thiên nhiên trong thời khắc giao mùa :

-

Thiên nhiên được cảm nhận từ những gì vô hình :

+ “Hương ổi” là làn hương đặc biệt của mùa thu miền Bắc được cảm nhận từ mùi ổi chin rộ
+ Từ “phả” : động từ có nghĩa là tỏa vào, trộn lẫn  gợi mùi hương ổi ở độ đậm nhất, thơm nồng
quyến rũ, hòa vào trong gió heo may của mùa thu, lan tỏa khắp ko gian tạo ra một mùi thơm ngọt
mát – hương thơm nồng nàn hấp dẫn của những vườn cây sum suê trái ngọt ở nông thôn Việt Nam
+ “ Sương chùng chình” : những hạt sương nhỏ li ti giăng mắc như một làn sương mỏng nhẹ nhàng
trôi, đang “cố ý” chập lại thong thả, nhẹ nhàng, chuyển động chậm dần sang thu. Hạt sương sớm mai
cũng như có tâm hồn
-

Những chuyển biến tinh tế của thiên nhiên khiến nhà thơ không khỏi ngỡ ngàng, bối rối “bỗng”,
“hình như”. Tâm hồn thi sĩ biến chuyển nhịp nhàng với phút giao mùa của cảnh vật. Từng cảnh
sang thu thấp thoáng hồn người : chùng chình, bịn rịn, lưu luyến, bâng khuâng,…

b/ Khổ 2, 3 : Hình ảnh thiên nhiên sang thu :
-

Thiên nhiên sang thu được nhà thơ phát hiện bằng những hình ảnh quen thuộc làm nên một bức
tranh mùa thu đẹp đẽ và trong sáng :

+ Dòng song quê hương thướt tha mềm mại, hiền hòa trôi một cánh nhàn hạ , thanh thản -> gợi vẻ
đẹp êm dịu của bức tranh thiên nhiên mùa thu
+ Đối lập với những hình ảnh trên là những cánh chim chiều bắt đầu vội vã bay về phương nam tránh
rét trong buổi hoàng hôn
+ Mây được miêu tả qua sự liên tưởng độc đáo bằng tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết
“Có đám mây mùa hạ



Vắt nửa mình sang thu”


-

Gợi hình ảnh một làn mây mỏng, nhẹ, kéo dài của mùa hạ còn sót lại như lưu luyến. Không phải
vẻ đẹp của mùa hạ cũng chưa hẳn là vẻ đẹp của mùa thu mà đó là vẻ đẹp của thời khắc giao mùa
đc sáng tạo từ một hồn thơ tinh tế và nhạy cảm đang say sưa thời khắc giao mùa này
Thiên nhiên sang thu còn đc gợi ra qua hình ảnh vừa thực vừa có ý nghĩa biểu trưng “ nắng- mưasấm”

“Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa”
+ Nắng là hình ảnh cụ thể của mùa hạ. Nắng cuối hạ vẫn còn nồng, còn sáng những đã nhạt dần, yếu
dần bởi gió se đã đến chứ không chói chang, dữ dội, gay gắt
+ Mưa cũng đã ít đi. Cơn mưa mùa hạ thường bất ngờ chợt đến rồi lại chợt đi . Từ “vơi” có giá trị
gợi tả , diễn tả cái thưa dần, ít dần, hết dần những cơn mưa ào ạt, bất ngờ của mùa hạ.
+ Hình ảnh “sấm” :
“Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hang cây đứng tuổi”
Ý nghĩa tả thực : hình tượng sấm thường xuất hiện bất ngờ và đi liền với những cơn mưa rào chỉ có
ở mùa hạ. Sấm cuối mùa hạ cũng bới đi , ít đi lúc sang thu
Ý nghĩa ẩn dụ : “Sấm” là biểu tượng cho những vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời.
“Hàng cây đứng tuổi” gợi tả những con người từng trải, từng vượt qua những khó khăn, thăng trần.
Qua đó, khẳng định bản lĩnh cứng cỏi của con người trước những thử thách khó khăn, gian khổ
3.
-

Đánh giá :
Nghệ thuật:ngôn ngữ, hình ảnh vừa giản dị, tự nhiên mà giàu sức gơi, vừa độc đáo, mới lại.

Giọng thơ nhỏ nhẹ, sâu lắng
Với “Sang thu”, Hữu Thỉnh đã góp cho chum thơ việt nam một áng thơ thật đẹp. Bức tranh thiên
nhiên trong khoảnh khắc giao mùa với những biến đổi tinh tế, nhẹ nhàng, uyển chyển cũng gửi
gắm tới người đọc những triết lý sâu xa mà thấm thía. Bài thơ đã cho ta thấy tình yêu thiên nhiên,
tâm hồn tinh tế và ngòi bút tài hoa, sâu sắc của tác giả

Câu 9 :


Cảm nhận của em về nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành
Long.
Giải :
2.1 Giới thiệu chung:
- Nguyễn Thành Long (1925-1991), quê ở Duy Xuyên, Quảng Nam. Ông viết văn từ thời kì kháng
chiến chống Pháp, là cây bút chuyên viết truyện ngắn và kí. Thành công trong sáng tác của Nguyễn
Thành Long không phải ở khai thác tình huống dữ dội mà là sự nhẹ nhàng, trong trẻo, thấm đẫm chất
trữ tình.
- “Lặng lẽ Sa Pa” sáng tác năm 1970, trong chuyến đi thực tế của tác giả ở Lào Cai, in trong tập “Giữa
trong xanh” (1972), là một trong những tác phẩm thành công của ông. - Truyện viết về anh thanh niên
với những vẻ đẹp tiêu biểu của người thanh niên Việt Nam trong giai đoạn chống Mỹ.
2.2 Phân tích:
a. Hoàn cảnh sống và công việc:
- Anh sống và làm việc một mình trên đỉnh Yên Sơn, quanh năm giữa cỏ cây, mây mù lạnh lẽo. Anh
làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu. Cụ thể là đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động
mặt đất, dự báo thời tiết. Xung quanh anh chỉ là máy móc và cây rừng. Anh có bốn ca: 4 giờ, 11 giờ, 7
giờ tối, 1 giờ sáng. Tính chất công việc đòi hỏi phải tỉ mỉ, chính xác, đặc biệt là làm việc lúc 1 giờ sáng,
có mưa gió, bão tuyết. Hoàn cảnh sống đặc biệt. Cái khó khăn lớn nhất là nỗi cô đơn vắng vẻ,◊ quanh
năm suốt tháng trên đỉnh núi cao. Anh thèm người đến độ có khi phải tự lăn cây ra chắn giữa đường để
xe dừng lại, để được gặp mọi người một lát rồi lại tiếp tục công việc.
b. Vẻ đẹp tâm hồn :

- Anh thanh niên mang trong mình tất cả vẻ đẹp của thế hệ trẻ trong công cuộc dựng nước và giữ nước,
tràn đầy nhiệt huyết và tình yêu thương con người, với một đời sống tâm hồn phong phú
- Say mê, đầy nhiệt huyết với công việc “Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi. Cất nó đi, cháu buồn
chết mất”. Đó là lời tâm sự của anh thanh niên khi nói chuyện với ông họa sĩ. Anh thấy công việc của
mình có ích. Niềm say mê, tự giác, yêu nghề thể hiện trong cuộc sống thường ngày, qua lời kể say mê
của anh với cô kĩ sư và ông họa sĩ.


- Luôn biết làm phong phú tâm hồn bằng cách đọc sách, anh còn có sách làm bạn. Anh rất ham đọc
sách, bác lái xe đọc sách, anh mừng quýnh. Lúc nào anh cũng có người trò chuyện, đó là sách. Sách
không chỉ là niềm vui, là người thân mà còn là một người thầy.
- Cuộc sống không cô đơn vì anh tự biết nuôi dưỡng tinh thần bằng việc trồng hoa, nuôi gà. Nhà của
anh gọn gàng, ngăn nắp.
- Tuy không được sống trong không gian hòa hợp, giao lưu với nhiều người nhưng anh luôn quan tâm
tới mọi người. Anh lên rừng đào củ tam thất biếu bác lái xe gửi bác gái. Gặp người họa sĩ, anh hồ hởi
mời lên chơi, mời ông ở lại, tặng trứng. Tâm hồn người thanh niên ấy còn rất lãng mạn, tặng hoa cho cô
gái. Người thanh niên ấy tuy một mình sống trên đỉnh núi cao cô quạnh nhưng luôn cởi mở, chân thành,
quan tâm đến mọi người.
- Con người khiêm tốn: Trong suy nghĩ, anh luôn cho rằng những đóng góp của mình là nhỏ bé. Anh có
ba mươi phút để nói chuyện nhưng chỉ nói về mình trong năm phút. Khi ông họa sĩ muốn vẽ bức chân
dung về những con người có đóng góp, anh lại giới thiệu những người khác, đó là anh kĩ sư vườn rau
dưới Sa Pa ngày ngày chỉ biết trong vườn su hào rình xem cách bướm thụ phấn, lấy phấn. Ông có công
làm cho củ su hào miền Bắc nước ta to hơn, ngọt hơn trước. Rồi cả đồng chí khoa học lúc nào cũng
trong tư thế chờ sét. Anh kể về những dồng nghiệp của mình với thái độ say sưa. =>Anh thanh niên là
một người khiên tốn, thành thực, đáng khâm phục.
- Lí tưởng sáng ngời, anh nói với cô kĩ sư “Cũng đoàn viên phỏng” chứng tỏ sự đồng cảm về lí tưởng
sống giữa hai người, những thanh niên ba sẵn sang trong kháng chiến chống Mỹ vào những năm 70 của
thế kỉ XX
c. Tác động của anh thanh niên đến những người xung quanh - Anh làm cho những người tiếp xúc với
mình cảm thấy khâm phục: Ông họa sĩ thấy “Người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm cho ông nhọc

quá”. Nhọc là vì ông không biết làm thế nào để vẽ hết cái hồn của người thanh niên vào bức chân dung
của mình. Còn cô kĩ sư cảm thấy bàng hoàng, làm cô hiểu thêm về cuộc sống một mình dung cảm tuyệt
đẹp của người thanh niên, về cái thế giới của những người mà anh kể, và về cả con đường cô đang đi
tới. - Chỉ bằng một số chi tiết và xuất hiện trong một thời gian ngắn, tác giả đã khắc họa chân dung
nhân vật chính với những nét đẹp về tư tưởng, tình cảm, cách sống và những suy nghĩ về cuộc sống,
công việc. Đó là nét đẹp của con người mới xã hội chủ nghĩa, có lí tưởng đẹp, nghị lực, tinh thần trách
nhiệm với công việc, tình yêu lao động, yêu cuộc sống, yêu quê hương đất nước. 2.3 Tổng kết: - Nghệ
thuật kể chuyện tài tình, khắc họa nhân vật qua lời nói, hành động và lời kể của nhân vật khác hết sức
sinh động của nhà văn. - Với nhân vật chính là anh thanh niên, truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa man mác như
một bài thơ. Bài thơ với âm hưởng ngợi ca những con người trong thời đại mới, những thanh niên hết


lòng vì lí tưởng và chan chứa tình yêu quê hương đất nước. Đồng thời họ cũng rát gần gũi, giản dị, đời
thường. Anh thanh niên là hình ảnh đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam những năm 70 của thế kỉ XX và
cho tới ngày nay chúng ta vẫn phải học tập và noi theo.
Câu 10 :
Cảm nhận về lời tâm tình của người cha nói với con trong đoạn thơ sau :
“Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hường thì làm phong tục
Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Ko bao h nhỏ bé được
Nghe con”
Giải :
a/ Giới thiệu chung :
-

-


Y Phương là nhà thơ bắt đầu sáng tác và trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. Ông
đc biết đến với một hồn thơ chân thật, mạnh mẽ, trong sáng và tư duy hình tượng mang nét riêng
của văn hóa vùng cao
Mượn lời cha nói với con, Y Phương đã gợi lên về cội nguồn sinh, dưỡng của mỗi con người,
long tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ về truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm mong
ước hãy kế tục truyền thống ấy. Đoạn thơ trên thể hiện rõ điều đó

b/ Phân tích, chứng minh :
-

Đoạn thơ là lời nhắn nhủ của ng cha với con về cuộc sống lao động cần cù và tươi vui của “người
đồng mình” và phẩm chất cao đẹp của họ.
+Người đồng mình là người cùng làng, cùng miền, cùng vùng, nối rộng ra là người cùng quê
hương đất nước . Các nói mang ngôn ngữ địa phương, mộc mạc nhưng rất gắn bó, đoàn kết và


-

trân trọng. Con lớn lên trong cuộc sống lao động của người đồng mình và trong sự đùm bọc che
chở cho quê hương.
+ Tự hào về “người đồng mình” là những con người biết vượt hoàn cảnh khó khăn, sáng tạo. Họ
luôn tự lực cánh sinh, làm giàu bằng sức lao động chân chính, mộc mạc nhưng giàu niềm tin
+ Cuộc sống còn thiếu thốn, người dân còn lam lũ,”thô sơ da thịt” nhưng họ ko hề hèn kém, yếu
đuối, ko chịu “nhỏ bé”, nghĩa là ko sống khom lưng uốn gối trước thiên hạ.
+Những con người tuy “thô sơ da thịt” nhưng rất kiên trì, nhẫn nại trong cuộc sống. Họ biết sáng
tạo “đục đá kê cao quê hương” tạo nên những phong tục tập quán tốt đẹp
+ Tinh thần tự tôn, ý thức bảo tồn cội nguồn : “tự đục đá” lao động thô sơ, thủ công, cải tạo dất
đai để sinh cơ lập nghiệm, cải thiện cuộc sống sinh hoạt gia đình và kiến thiết xây dựng quê
hương. “Quê hương thì làm phong tục” là cách nói mộc mạc nhưng ẩn ý sâu xa. Họ luôn giữ gìn

bản sắc văn hóa dân tộc, duy trì các tập quán, phong tục của quê hương và họ tự hào , có ý thức
bảo tồn những nét văn hóa của riêng dân tộc mình.
+ Bằng trí tuệ và sức khỏe, họ đã biết tự lập, tự làm đẹp, tự làm giàu cho nơi chôn rau cắt rốn
Có thể nói, người cha rất tự hào khi nói về những phẫm chất tốt đẹp của người đồng mình từ đó
nhắc nhở con :
+ H/a “thô sơ da thịt” được nhắc lại để nhấn mạnh những khó khăn, thử thách mà con có thể gặp
trên đường đời, bở con còn non nớt, con chưa đủ hành trang mà đời thì gập ghềnh, gian khó
+ Dẫu vậy, “ko bao giờ nhỏ bé được” mà phải biết đương đầu với khó khăn, vượt qua thác thức,
ko được sống yếu hèn, hẹp hòi, ích kỉ. Phải sống sao cho xứng đáng với cha mẹ, với người đồng
mình. Lời nhắn nhủ chưa đựng sự yêu thường, niềm tin tưởng mà ng cha dành cho con.

c/ Đánh giá chung :
-

Với thể thơ tự do, mạch cảm xúc tự nhiên , cách nói giàu hình ảnh vừa mộc mac, cụ thể giàu sức
khái quát, thành ngữ gần gũi, giản dị, mộc mạc ngay thẳng như lời nói của người dân tộc
Mượn lời nói với con, Y Phương gợi lên về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người. Bộc lộ
niềm tự hào về sức sống mạnh mẽ, bền bỉ của quê hường mình. Từ tình cảm gia đình mở rộng ra
là tình cảm quê hương, từ các kỉ niệm dâng lên thành lẽ sống.

Câu 1 : Ý nghĩa nhan đề truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của L Minh
Khuê:
- Hình ảnh ngôi sao xa xôi thường biểu tượng cho cái đẹp, sự trong sáng, biểu tượng cho tương lai rực
rỡ.
- Những ngôi sao xa xôi trong truyện chính là những cô gái, biểu tượng cho vẻ đẹp anh hùng của những
cô thanh niên.
- Ở họ luôn có những phẩm chất tốt đẹp, có sức tỏa sáng kì diệu nhưng không rực rỡ, chói chang.


- Ánh sáng ấy không phô trương mà phải chịu khó tìm hiểu chúng ta mới cảm nhận được vẻ đẹp diệu kì.

Các chị xứng đáng là “Những ngôi sao xa xôi” trên đỉnh Trường Sơn, những ngôi sao dẫn đường cho
dân tộc Việt nam đi tới thắng lợi.
Câu 2 : Ý nghĩa nhan đề bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải :
“Mùa xuân nho nhỏ” là 1 nhan đề lạ, một ẩn dụ sáng tạo độc đáo, một phát hiện mới mẻ của nhà thơ.
Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ là biểu tượng cho những gì tinh túy nhất, đẹp đẽ nhất của sự sống và của
cuộc đời mỗi con người. Tên bài thơ thể hiện nguyện ước chân thành, khiêm tốn của nhà thơ: muốn làm
một “mùa xuân nho nhỏ”, nghĩa là sống đẹp, sống có ích, sống với tất cả sức sống tươi trẻ của mìnhlàm một “mùa xuân nho nhỏ” để góp phần làm tươi đẹp thêm mùa xuân lớn của đất nước của cuộc đời.
Đó phải chăng cũng chính là khát vọng được hòa nhập để tận hiến của tác giả? Nhan đề này đã thể hiện
quan điểm về sự thống nhất giữa cái riêng và cái chung, giữa cá nhân và cộng đồng. Nó góp phần thể
hiện chủ đề của bài thơ: là tiếng lòng tha thiết yêu mến & gắn bó sâu nặng với đất nước, với cuộc đời
của người chiến sĩ cách mạng trọn đời cống hiến, hy sinh vì hạnh phúc của mọi người.
Câu 3 : Ý nghĩa nhan đề truyện ngắn “Bến qu ” của Nguy n Minh Châu: Nhà văn Nguyễn Minh Châu
đặt nhan đề cho truyện ngắn của mình là “Bến quê”. Bởi vì, đây là hình ảnh xuyên suốt tác phẩm. Nó
vừa có ý nghĩa biểu tượng sâu sắc lại vừa có tác dụng liên kết các yếu tố, các hình ảnh trong truyện làm
nổi bật chủ đề .
“Bến quê” là những gì gần gũi, thân thương nhất với Nhĩ. Đó là những cành hoa bằng lăng đậm sắc với
những cánh hoa màu tím thẫm; là cái bờ đất lở dốc đứng, có chuyến đò ngang chạy qua mỗi ngày; là cái
bãi bồi màu mỡ, ntươi tốt nằm phơi mình bên kia sông Hồng; là người vợ hiền thục, đảm đang, ân
nghĩa, thủy chung sẵn sàng chịu đựng, hy sinh, dành tất cả tình cảm yêu thương, chăm chút cho anh
trong những ngày tháng cuối đời; là bầy trẻ với những ngón tay “chua lòm mùi nước dưa"; là ông lão
láng giềng sẵn sang giúp đỡ, hỏi han, động viên anh mỗi ngày... Tất cả là những gì giàu có, đẹp đẽ,
thuần phác, cổ sơ nhất của mảnh đất quê hương xứ sở- nơi đã sinh thành ra anh và sẽ đón nhận anh về
khi anh nhắm mắt xuôi tay. Đó còn là mái ấm gia đình- điểm tựa để anh cất cánh bay cao đồng thời
cũng là nơi nương tựa vững chắc, bình yên của anh trong những ngày tháng cuối đời. Đó là nơi neo đậu
bình yên nhất của cuộc đời mỗi con người. Nhan đề “Bến quê” có ý nghĩa thức tỉnh mọi người sự trân
trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi mà đích thực của cuộc sống, của quê hương. Đó cũng là
thông điệp mà nhà văn muốn gửi gắm đến bạn đọc được cô đúc qua nhan đề của tác phẩm.
Câu 4 : Từ “nhỏ bé” trong câu thơ sau mang hàm ý gì ?
“Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con”.

Giải : Từ “nhỏ bé” có hàm ý: Người đồng mình còn nghèo khổ, vất vả, mộc mạc nhưng ý chí, niềm tin,
tâm hồn và mong ước xậy dựng quê hương đất nước của họ thì vô cùng lớn lao chứ không hề nhỏ bé,
tầm thường. Từ đó, người cha muốn con biết tự hào về “người đồng mình” để tự tin mà vững bước trên
con đường đời.
Câu 5 : a) Xác định từ đơn, từ phức trong hai câu thơ sau:
Sương chùng chình qua ngõ


Hình như thu đã về
(Sang thu – Hữu Thỉnh)
b) Từ chùng chình là từ tượng hình hay tượng thanh? Vì sao?
Giải :
a) Các từ đơn: sương; qua; ngõ; thu; đã; về.
Các từ phức: chùng chình; hình như.
b) Từ chùng chình là từ tượng hình.
Giải thích được: Vì từ chùng chình gợi ra hình ảnh cụ thể, hữu hình làm cho người đọc dường như thấy
được sự vận động chậm rãi, sự dùng giằng, không dứt khoát, có gì đó như nuối tiếc của đám mây đang
giăng mắc trong không gian.
Câu 6 :
Chuyển các câu sau thành câu có thành phần khởi ngữ là các từ được in đậm.
a) Tôi biết rồi nhưng không nói ra được.
b) Tôi nghe bài học hôm nay chăm chú lắm.
Giải :
a) Biết thì tôi cũng biết rồi nhưng không nói ra được.
b) Đối với bài học hôm nay, tôi nghe chăm chú lắm.
Câu 7 : Cho biết từ ngữ in đậm trong đoạn trích sau có tác dụng liên kết câu chứa chúng với câu nào?
Đó là phép liên kết nào?
Dường như vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ. Nó chạy,
sinh động và nhẹ nhàng, đè lên con số vĩnh cửu. Còn đằng kia, lửa đang chui vào bên trong dây mìn,
chui vào ruột quả bom...

Giải :
- Các từ ngữ: Nó, Còn có tác dụng liên kết câu chứa chúng với câu đứng trước.
- Xác định đúng: Nó: phép thế.
Còn: phép nối
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
Câu 8 :
Chỉ ra các phép liên kết trong đoạn văn sau:
“Mưa. Nhưng mưa đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh gõ
trên nóc hang”
Giải :
Các phép liên kết câu đó được sử dụng:
Phép lặp : Mưa
Phép nối: Nhưng
( Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)
Câu 9 :
a) Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi


Hai câu thơ trên trích trong bài thơ nào? Của ai? Xác định và nêu rõ tác dụng của phép tu từ trong hai
câu thơ trên.
b) Chỉ ra phép liên kết câu và liên kết đoạn văn trong trường hợp sau:
Văn nghệ đã làm cho tâm hồn họ thực được sống. Lời gửi của văn nghệ là
sự sống. Sự sống ấy toả đều cho mọi vẻ, mọi mặt của tâm hồn. Văn nghệ nói chuyện với
tất cả tâm hồn chúng ta, không riêng gì trí tuệ, nhất là trí thức.
(Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
Giải :
a) - Hai câu thơ trên trích trong bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh
- Xác định và nêu tác dụng của phép tu từ.
+ Phép tu từ: ẩn dụ “Sấm”. Những vang động bất thường của ngoại cảnh, cuộc đời; “hàng cây đứng

tuổi”: con người đó từng trải.
+ Tác dụng: Với hình ảnh ẩn dụ trên, nhà thơ muốn gửi gắm suy ngẫm của mình:
Khi con người đó từng trải thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh,
của cuộc đời .
b, - Phép liên kết câu: phép lặp từ vựng: văn nghệ - văn nghệ .
- Phép liên kết đoạn văn: phép lặp từ vựng: văn nghệ - văn nghệ; sự sống - sự sống.
Câu 10 : “Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng”
Trong câu thơ trên, từ “lộc” được hiểu như thế nào? Theo em, vì sao hình ảnh “người cầm súng” lại
được tác giả miêu tả “ Lộc giắt đầy trên lưng”?
Giải :
Từ “lộc” trong câu thơ là từ có nhiều nghĩa.
+ Nghĩa chính: là những mầm non nhú lên ở cây khi mùa xuân đến.
+ Nghĩa chuyển: Sức sống, sức phát triển của đất nước, với nhiệm vụ bảo về đất nước trong những ngày
đầu xuân.hiểu theo nghĩa chuyển
+ Hình ảnh “ Người cầm súng” lại được tác giải miêu tat “ Lộc giắt đầy trên lưng” là vì: Trên đường
hành quân, trên lưng người linh lúc nào cũng có những cành lá ngụy trang, trên đó có những lộc non
mới nhú lên khi mùa xuân đến. Với nghĩa chuyển từ “lộc”, ta cảm nhận anh bộ đội như mang trên mình
mùa xuân của đất nước. Anh cần súng để bảo vệ đất nước, mùa xuân tươi đẹp đó.
+ Tác giả đã diễn đạt sức sống của mùa xuân gắn với nhiệm vụ lớn lao là bảo vệ đất nước thật cụ thể và
sinh động.
Câu 11 : Xác định những biện pháp tu từ trong khổ thơ sau và cho biết tác dụng của những biện pháp tu
từ ấy.
Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
( Thanh Hải – Mùa xuân nho nhỏ)
Giải :



a) Tác giả dùng phép tu từ nhân hña: Đất nc như con người, cũng mang những nét vất vả gian lao giống
ngƣời mẹ Việt Nam. Ví thế mà hính ảnh Đất nƣớc trở nên cụ thể, gần gũi, sống động và gợi cảm.
b) Tác giả dùng so sánh “ Đất nƣớc nhƣ ví sao- cứ đi lên phìa trước” là một hình ảnh đẹp , giàu ý nghĩa
biểu cảm. Đất nước hiện lên khiêm nhường nhưng cũng vô cùng tráng lệ.
Câu 12 :
Trong Bến quê , Nguyễn Minh Châu đã xây dựng tính huống truyện nhƣ thế nào? Và nhằm thể hiện
điều gí?
Giải :
a) Tình huống truyện:
- Nhận vật Nhĩ làm cóng việc, anh đi khắp mọi nơi, nhƣng cuối đời anh lại bị bệnh liệt toàn thân.
- Khi phát hiện vẻ đẹp bên kia bền bãi bồi, Nhĩ khao khát muốn đặt chân lên đñ.Đành nhờ cậu con trai
thực hiện , nhƣng đứa con khóng thực hiện đƣợc ƣớc mơ của cha, mãi chơi nên cñ thể lỡ chuyến đò
sang ngang duy nhất trong ngày.
b) Ý nghĩa của tình huống truyện:
- Đặt nhân vật vào một chuỗi tính huống cñ tình chất nghịch lì, truyện muốn phát hiện một điều cñ tình
quy luật. Trong cuộc đời của con ngƣời thƣờng khñ tránh khỏi những vòng vèo , ch÷ng chính.
- Đồng thời thức tĩnh mọi ngƣời hãy biết trân trọng những vẽ đẹp bính dị, gần gũi, bền vững gia đính,
quê hƣơng.
Câu 13 :
Viết một văn bản nghị luận ngắn( khoảng một trang giấy thi) bàn về vẻ đẹp là giá trị bình dị,
gần gũi của gia đình, của quê hƣơng đƣợc gợi ra từ nhân vật Nhĩ trong tác phẩm Bến quê của Nguyễn
Minh Châu.
Giải :
Bến quê được xuất bản năm 1985. Với cốt truyện rất bình di nhưng truyện chứa đựng những suy nghĩ,
trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con người và cuộc đời, thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những vẻ
đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình của quê hương. Nhĩ là một con ngƣời từng trải và cñ địa vị,
đi rộng biết nhiều ―Suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất”, anh đã từng in
gñt chân khắp mọi chân trời xa lạ, Cñ thể nñi bao cảnh đẹp những
nơi phồn hoa đó hội gần xa, những miếng ngon nơi đất khách quê ngƣời, anh đã đƣợc thƣởng thức,

nhƣng những cảnh đẹp gần gũi, những con ngƣời tính nghĩa thân thuộc nơi quê hƣơng cho đến ngày
tháng năm ốm đau trên gƣờng bệnh khi sắp từ giã cõi đời anh mới cảm thấy một cách sâu sắc, cảm
động
Nhín qua cửa sổ nhà mính, Nhĩ xöc động trƣớc vẻ đẹp của quê hƣơng mà trƣớc đây anh đã ìt nhín thấy
và cảm thấy, phải chăng ví cuộc sống bận rộn, tất tả ngƣợc xuói hay bởi tại vó tính mà quên lãng.Nhắc
nhở ngƣời đọc phải biết gắn bó, trân trọng những cảnh vật quê hƣơng vì những cái đó là là máu thịt là
tâm hồn của mỗi chúng ta.
Khẳng định sự phát hiện và trân trọng những vẻ đẹp gần gũi và bính dị của cuộc sống và tính yêu cuộc
sống mãnh liệt của nhân vật Nhĩ.
Câu 14 : Nhà thơ Thanh Hải đặt tên cho bài của mính là M÷a xuân nho nhỏ. Nhan đề đñ gợi cho


em suy nghĩ gí?
Giải :
- Tựa đề mùa xuân nho nhỏ là một sáng tạo độc đáo của Thanh Hải.Đñ chình là hính ảnh mang nghĩa ẩn
dụ sâu sắc.Mùa xuân nho nhỏ đƣợc tạo nên từ tiếng con chim hñt, một cành hoa và một nốt trầm. Nhiều
mùa xuân nho nhỏ như thế làm nên mùa xuân lớn đất nƣớc.
- Nhà thơ muốn gửi vào đó một khát vọng lớn lao mà khiêm nhường ; muốn làm một mùa xuân nho
nhỏ, nghĩa là muốn sống một cuộc đời đẹp với tất cả sức xuân tươi trẻ, có ìch như mùa xuân góp vào
mùa xuân của đất nước, của cuộc đời chung.
Câu 15 :
Tím thành phần biệt lập trong câu sau và nêu rõ đñ là thành phần nào:
“Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó. Những cái đó ở thật xa...Rồi, bỗng chốc, sau một cơn mƯa đá,
chúng xoáy mạnh nhƯ sóng trong tâm trí tôi”
(Lê Minh Khuê – Những ngôi sao xa xôi)
“ Chao ôi” -> Là thành phần cảm thán trong câu.
Câu 16 :
Tựa đề Những ngói sao xa xói của Lê Minh Khuê, theo em có ẩn ý gí không?
Giải :
- Tựa đề Những ngói sao xa xói gợi hính ảnh đẹp về những ngói sao nhỏ, sáng trong , lấp lánh trên bầu

trời cao vời vợi. Từ đñ liên tƣởng tới vẻ đẹp tron sáng trong tâm hồn của những có gái thanh niên xung
phong trên tuyến đƣờng Trƣờng Sơn những năm tháng đánh Mĩ.
- Những có gái dũng cảm, hồn nhiên, yêu đời, lãng mạn và giàu hính ảnh....cñ thể ‖xa xói‖ với chöng ta
cả về thời gian và khóng gian , nhƣng tâm hồn sáng trong của họ vẫn mãi nhƣ những ngói sao kia tỏa
sáng bất tận.
Câu 17 : Phân tìch đoạn thơ dƣới đây:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tñc bạc.
(Thanh Hải, Mùa xuân nho nhỏ,
SGK Ngữ văn 9, tập 2, NXB Giáodục, 2005)
Giải :
- Tác giả, tác phẩm:
+ Thanh Hải 1930- 1980 quê ở Phong Điền- Thừa Thiên- Huế. Ông là một trong những cây böt cñ cóng
XD nền VHCM ở Mnam từ
những ngày đầu.


+ Bài thơ M÷a xuân nho nhỏ viết 1980, löc nhà thơ đang nằm trên giƣờng bệnh. Hai khổ thơ 4, 5 thể
hiện ƣớc vọnglàm một m÷a xuân nho nhỏ của tác giả. (0,25 điểm)
- Phân tích:
+ Khổ 4: Tập trung thể hiện, làm nỏi bật ƣớc nguyện muốn dâng hiến m÷a xuân nho nhỏ của mính cho
m÷a xuân của dân tộc, muốn hóa thân thành con chim hñt, cành hoa, nốt trầm...để điểm tó cho m÷a
xuân đất nƣớc. Phân tìch các biện pháp điệp ngữ: ta làm để thấy đƣợc sự tha thiết, cháy bỏng, chân
thành trong ƣớc nguyện của nhà thơ (1,5 điểm)

+ Khổ 5: Phân tìch làm nổi bật sự thầm lặng, khiêm nhƣờng, giản dị trong ƣớc nguyện của nàh thơ.
Phân tìch các hính ảnh hoán dụ: tuổi hai mƣơi, khi tñc bạc, điệp ngữ d÷ là...để thấy đƣợc khát khao
cống hiến trọn vẹn mãi mãi của tác giả cho đất nƣớc (1,5 điểm)
- Đánh giá, nâng cao: Hai khổ thơ là một điệp khöc của ƣớc nguyện chân thành: cống hiến hết mính
cho quê hƣơng, đất nƣớc. Đñ cũng là bức thóng điệp mà tác giả muốn chuyển tới ngƣời đọc. Biện pháp
tu từ: điệp ngữ, hoán dụ kết hợp với nhịp điệu thiết than, sâu lắng đã giöp tác giả chuyển tải thành cóng
tƣ tƣƣỏng tính cảm của mính (0,25 điểm)
Câu 17 :
Phân tìch đoạn thơ dƣới đây:
Mọc giữa dòng sóng xanh
Một bóng hoa tìm biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hñt chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tói đƣa tay tói hứng.
M÷a xuân ngƣời cầm söng
Lộc giắt đầy quanh lƣng
M÷a xuân ngƣời ra đồng
Lộc trải dài nƣơng mạ
Tất cả nhƣ hối hả
Tất cả nhƣ xón xao...
Giải :
- Tác giả, tác phẩm:
+ Thanh Hải 1930- 1980 quê ở Phong Điền- Thừa Thiên- Huế. Ông là một trong những cây böt cñ cóng
XDnền VHCM ở Mnam từ những ngày đầu.
+ Bài thơ M÷a xuân nho nhỏ viết 1980, löc nhà thơ đang nằm trên giƣờng bệnh. Hai khổ thơ đầu của
bài thơ miêu tả bức tranh m÷a xuân trong sáng, đầy sức sống và cảm xöc rạo rực niềm yêu mến thiết tha
cuộc sống của tác giả.
- Phân tích:
+ Khổ 1: Bức tranh m÷a xuân hiện lên với những nét vẽ cñ tình chất chấm phá. Khóng gian tƣơi sáng,

hài hòa giữa màu sắc, đƣờng nét, âm thanh: dòng sóng xanh, bóng hoa tìm biếc, bầu trời cao rộng...Âm
thanh trong trẻo vang vọng của tiếng chim chiền chiện khiíen mùa xuân trở nên rộn rã, tƣơi vui hơn, âm


thanh đñ nhƣ đọng lại thành từng giọt long lanh rơi... Hính ảnh từng giọt long lanh rơi là hính ảnh đặc
sắc, gợi nhiều liên tƣởng ở ngƣời đọc. Cảm xöc của tác giả đƣợc thể hiện ở cái nhín tríu mến, say mê
trƣớc cảnh vật, đặc biệt là động tác đñn nhận đầy trân trọng : tói đƣa tay tói hứng...Phân tìch giá trị
nghệ thuật của các biện pháp tu từ: đảo ngữ, ẩn dụ(...1,5 điểm)
+ Khổ 2: M÷a xuân gắn liền với cuộc sống của con ngƣời, của đất nƣớc. Xuân đến, xuân về, xuân
đƣợc tạo dựng c÷ng cóng cuộc lao động, chiến đấu của nhân dân. Xuân đồng hành c÷ng ngƣời cầm
söng, ngƣời ra đồng... Phân tìch ý nghĩa của từ: lộc, hối hả, xón xao, điệp khöc cuối đoạn tất cả nhƣ hối
hả, tất cả nhƣ xón xao...(1,5 điểm)
- Đánh giá nâng cao: Hai khổ thơ là những nốt nhạc thiết tha trong bản giao hƣởng bất tận về m÷a
xuân. M÷a xuân đất trời hòa quện c÷ng m÷a xuân đất nƣớc tạo nên một bức tranh đầy sức sống, thể
hiện niêmg tin yêu cuộc đời của tác giả. Thể thơ 5 tiếng, nhạc điệu trong sáng, tha thiết, hính ảnh đẹp,
giản dị mà gợi cảm ...đã gñp phần thể hiện vẻ đẹp của bức tranh xuân và cảm xöc của nhà thơ...0,25
điểm
Câu 18 :
Phân tìch đoạn thơ dƣới đây:
Bỗng nhận ra hƣơng ổi
Phả vào trong giñ se
Sƣơng ch÷ng chính qua ngõ
Hính nhƣ thu đã về
Sóng đƣợc löc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Cñ đám mây m÷a hạ
Vắt nửa mính sang thu
Giải :
- Tác giả, tác phẩm:
+ Hữu Thỉnh sinh năm 1842, quê ở Tạm Dƣơng, Vĩnh Phöc. Ông là một nhà thơ tiêu biểu trong kháng

chiễn chống Mĩ (0,25 điểm)
+ Bài thơ Sang thu viết năm 1977, in trong tập Từ chiến hào đến thành phố. Hai khổ đầu là cảm nhận
tinh tế của tác giả về những biến chuyển của trời đất ở thời khắc giao m÷a từ hạ sang thu, đƣợc thể hiện
qua hính ảnh và ngón từ giàu sức biểu cảm.. (0,25 điểm).
- Phân tích:
+ Khổ 1: Nhà thơ cảm nhận sự chuyển biến của trời đất ở thời khắc sang thu qua hƣơng vị: hƣơng ổi,
qua vận động của giñ của sƣơng: giñ se, sƣơng ch÷ng chính. Hƣơng ổi nồng nàn lan trong giñ bắt đầu
hơi se lạnh, sƣơng thu ch÷ng chính chậm lại...M÷a thu sang ngỡ ngàng đƣợc cảm nhận qua sự phán
đoán. Phân tìch các từ: bỗng,phả, ch÷ng chính, hính nhƣ ... (1.5 điểm).
+ Khổ 2: Khóng gian mở rộng từ dòng sóng đến bầu trời. Dòng sóng m÷a thu chảy chậm hơn, cánh
chim bắt đầu vội vã nhƣ cảm nhận đƣợc cái se lạnh của tiết trời...Hính ảnh đám mây duyên dáng, mềm
mại nhƣ một dải lụa nối hai m÷a hạ và thu...Phân tìch các từ: dềnh dàng, vội vã, ... (1.5 điểm).
- Đánh giá nâng cao: Bằng những hính ảnh, ngón từ giàu sức gợi cảm, hai khổ thơ đã tái hiện một bức
tranh sang thu đẹp, gợi cảm, nên thơ. Qua đñ cho thấy sự quan sát và cảm nhận tinh tế của nhà thơ về


khoảnh khắc giao m÷a. ẩn trong đñ là tính yêu tha thiết mà tác giả dành cho quê hƣơng xứ sở của
mính.... (0,25 điểm)
Câu 19 :
Nêu những điểm chung đã giúp những cô gái thanh niên xung phong (trong truyện “Những ngôi sao xa
xôi” của Lê Minh Khuê) gắn bó làm nên một khối thống nhất.
Giải :
- Hoàn cảnh sống, chiến đấu: bom đạn – nguy hiểm - ác liệt – gian khổ – khó khăn.
- Họ ở trên một cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn
- Nơi tập trung nhiều bom đạn – nguy hiểm - ác liệt.
+ ở trong một cái hang dưới chân cao điểm
+ Đường bị đánh lở loét màu đất đỏ trắng lẫn lộn.
+Hai bên đường không có lá xanh – những thân cây bị tước khô cháy...
+ Một vài thùng xăng ô tô méo mó han rỉ.
*Công việc:

+ Đo khối đất đá lấp vào hố bom
+ Đếm – phá bom chưa nổ
+ Những công việc mạo hiểm với cái chết – khó khăn – gian khổ.
+ Luôn căng thẳng thần kinh
+ Đòi hỏi sự dũng cảm và hết sức bình tĩnh
- Chúng tôi bị bom vùi luôn
- Khi bò trên cao điểm chỉ thấy hai con mắt lấp lánh cười:
- Hàm răng trắng khuôn mặt nhem nhuốc – ''Những con quỷ mắt đen''
- Chạy trên cao điểm cả ban ngày
- Thần chết không thích đùa: nằm trong ruột quả bom.
+ Đất bốc khói, không khí bàng hoàng máy bay ầm ĩ.
- Thần kinh căng thẳng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy trên những nền đất có nhiều
quả bom chưa nổ.
- Thời tiết nóng bức: trên 300
Xong việc thở phào, chạy về hàng
Họ là những cô gái trẻ, dễ xúc cảm, hay mơ mộng
- Dễ vui và cũng dễ trầm tư
- Thích làm đẹp cho cuộc sống của mình ngay cả ở trên chiến trường
- Nho thích thêu thùa
- Chị Thao chăm chép bài hát
- Phương Định thích ngắm mình trong gương, ngồi gối mơ mộng rồi hát.
* Họ cũng có những nét tính cách riêng:
- Chị Thao lớn tuổi hơn một chút, làm tổ trưởng từng trải hơn – không dễ dàng hồn nhiên – ước mơ và
dự tính về tương lai – có vẻ thiết thực hơn, nhưng cũng không thiếu những khao khát rung động của
tuổi trẻ. Chị chiến đấu dũng cảm, bình tĩnh nhưng lại rất sợ khi nhìn thấy máu chảy.
- Quê hương của họ: họ là những cô gái rất trẻ đến từ Hà Nội – là thanh niên xung phong.