TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: NÂNG CAO HỨNG THÚ
HỌC VĂN QUA HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA
MỤC LỤC
Trang
PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lí do chọn đề tài……………………………………………………………….1
2.Lịch sử vấn đề ……………………………………………………………….. .3
3.Ý nghĩa đề tài ………………………………………………………………….5
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
I.Cơ sở lí
luận……………………………………………………………………………………. 8
1.Quan điểm về hoạt động ngoại khóa
……………………………………………….. 8
2.Hoạt động ngoại khóa với bộ môn ngữ
văn…………………………………….. 10
2.1.Với việc hình thành các năng lực cho học sinh
………………………………….. 12
2.2. Với việc tiếp nhận văn học
……………………………………………………………. 12
2.3.Hiệu quả của hoạt động ngoại
khóa………………………………………………… 12
3.

Quan điểm đổi mới về dạy học tích cực.
…………………………………………… 14

4.

CƠ SỞ THỰC TIỄN

1.Giải pháp cũ thường làm
……………………………………………………………….. 15
2.Giải pháp mới cải
tiến…………………………………………………………………….. 16


CHƯƠNG II: BÀI SOẠN THỰC
NGHIỆM………………………………………… 20
I.MÔ TẢ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA THỰC NGHIỆM………………….
20
1.Mục tiêu
……………………………………………………………………………………….. 20
2.

Đối tượng thực
hiện………………………………………………………………………..
21

3.Ý nghĩa của đề tài
………………………………………………………………………….. 22
4.

Thiết bị tổ chức hoạt động
…………………………………………………………….. 22

5.

Tiến trình tổ chức hoạt động
ngoại khóa…………………………………………. 22


6.

CHƯƠNG TRÌNH HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓATHỰC
NGHIỆM

1.Mở
đầu………………………………………………………………………………………
….. 24
2.Phần nội dung
chính……………………………………………………………………… 26
2.1.Hiểu biết: Tái hiện kiến thức
chung……………………………………………….. 26
2.2.Giải mã bí
ẩn………………………………………………………………………………. 32
2.3. Trò chơi đuổi hình bắt chữ – dành cho khán
giả…………………………….. 34
2.4.Cảm thụ văn chương
……………………………………………………………………. 40


2.5.Chuyển thể văn bản tác phẩm thành kịch bản
diễn xuất…………………… 41
3.

3. Kết
thúc…………………………………………………………………………
……………… 47

KẾT LUẬN
I.Hiệu quả xã hội của sáng kiến kinh nghiệm

……………………………………… 48
II.Điều kiện và khả năng áp
dụng………………………………………………………. 50
1.Điều
kiện……………………………………………………………………………………….
. 50
2.Khả năng áp
dụng…………………………………………………………………………. 52
III.Kiến nghị, đề xuất
……………………………………………………………………….. 53
MỘT SỐ HÌNH ẢNH CỦA BUỔI NGOẠI KHÓA…………………………54
MỘT SỐ SẢN PHẨM CỦA HỌC SINH…………………………………… 61
TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………….80
PHẦN MỞ ĐẦU
Trong thế kỉ hội nhập để phát triển, đất nước đứng trước nhiều thời cơ, vận hội
và cũng nhiều thử thách. Giáo dục được xem là quốc sách hàng đầu của m ỗi
quốc gia. Trong nhiều chủ trương cải tổ của Giáo dục, vấn đề quan tr ọng là giáo
dục thế hệ trẻ trong nhà trường phổ thông thành những con người m ới phát tri ển
toàn diện, lành mạnh cả về thể chất và tinh thần, có vốn trí thức đa d ạng, bi ết
chủ động linh hoạt trong việc giải quyết các tình huống đời sống. Có nhi ều công
văn về đổi mới phương pháp dạy học để đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng
và hiệu quả trong Giáo dục – đào tạo và đã đem lại những thay đổi, tiến bộ nhất


định cho chất lượng giáo dục hiện nay. Tuy nhiên, nếu chỉ với các giờ lên l ớp
chính khóa thì chưa thể đáp ứng được hết nhu cầu của giáo dục hội nhập hiện
đại, cũng chưa tạo đủ điều kiện, môi trường để học sinh bộc lộ, phát huy hết kh ả
năng của mình. Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa các môn học hoặc liên
môn học là cần thiết để khắc phục được điều nói trên.
1.


Lí do chọn đề tài

Với chủ trương của Đảng: trong Đại hội Đảng toàn quốc lần IX đã khẳng
định:Giáo dục đào tạo cùng với khoa học công nghệ là quốc sách hàng
đầu. Phát triển giáo dục là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn l ực con
người – yếu tố cơ bản là phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và b ền
vững. Muốn đào tạo nguồn lực con người đáp ứng với nhu cầu phát triển c ủa xã
hội cần phải quan tâm đến việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn di ện cho HS.
Muốn đào tạo HS toàn diện phải kết hợp trang bị lí thuyết và tr ải nghi ệm th ực
nghiệm, thực hành.
Với mục tiêu giáo dục hiện nay: Một yêu cầu lớn đặt ra trong quá trình dạy
học với HS phổ thông nói chung là luôn phải phát hiện, nuôi dưỡng và phát huy
hứng thú của các em đối với môn học. Với môn Ngữ văn càng cần thi ết hơn bởi
lâu nay vẫn “được định kiến” là lý thuyết giáo điều, tầm chương trích cú, khiến
HS ngại đọc, ngại học. Việc bồi dưỡng say mê hứng thú với việc học văn được
thực hiện trước hết là thông qua các giờ dạy chính khóa trên lớp với s ự đổi m ới
về hình thức dạy học, kiểm tra và đánh giá. Song dođặc trưng b ộ mônv ăn v ốn
gắn liền với thực tiễn nên nếu chỉ có những giờ chính khóa thì chưa đủ điều kiện
để khơi dậy niềm đam mê, hứng thú của HS. Vì vậy các hoạt động ngoại khóa
ngoài giờ lên lớp là rất cần thiết.
Với việc dạy học tích cực theo xu hướng hiện đại: ngoài dự án dạy học tích
hợp liên môn thì hoạt động ngoại khóa đóng một vai trò quan tr ọng trong vi ệc b ổ
trợ kiến thức, bổ sung các kĩ năng và kinh nghiệm sống cho HS, giúp HS tr ở
thành những con người toàn diện. Thế nhưng trong những n ăm qua, hoạt động


ngoại khóa ở các trường phổ thông chưa được chú ý thực hiện, nếu có thì cũng
chỉ mang tính hình thức, chưa mang lại hiệu quả.

Hoạt động ngoại khóa bản thân nó đã rất phong phú sinh động, nh ất là khi nó
được tổ chức một cách nghiêm túc, sáng tạo bởi một tập thể bộ môn tâm huyết,
có năng lực với nghề và với HS, từ đó phát huy được niềm say mê, yêu thích,
hứng thú của HS đối với môn học, bồi dưỡng thêm năng khiếu, sự sáng tạo c ủa
HS cũng như vai trò chủ thể, sự tự tin của HS.
Hiệu quả của hoạt động ngoại khóa trong xu hướng dạy học tích cực:
Hoạt động ngoại khóa sau khi giảng dạy mỗi chương, phần, học kì theoquan
niệm đổi mới phương pháp dạy học là một hình thức tự học tích cực, bổ ích và
có hiệu quả. Nó nối liền bục giảng với thực tiễn đời sống, phát huy tính tích c ực,
chủ động sáng tạo của học sinh, qua đó kiểm tra chất lượng dạy học trong
những giờ học chính khóa. Riênghoạt động ngoại khóa văn h ọc, vừa là m ột ho ạt
động giáo dục vừa là hoạt động thẩm mĩ góp phần tạo ra lối sống văn hóa và
khả năng hưởng thụ văn hóa nghệ thuật cho học sinh. Qua hoạt động ngoại
khóa văn học, học sinh được phát triển cân đối về trí tuệ, đạo đức, thể dục và mĩ
d ục .
Hoạt động ngoại khóa là con đường gắn lí thuyết với thực tiễn tạo nên sự thống
nhất giữa nhận thức với hành động của HS, là hình thức văn hóa văn nghệ,
thẩm mĩ, vui chơi giải trí…vì vậy nó đóng vai trò quan trọng trong việc b ổ sung
những kĩ năng và kinh nghiệm sống cho HS, giúp các em trở thành con ng ười
toàn diện. Chính vì thế, hoạt động ngoại khóa sẽ giúp HS th ể hiện được những
thế mạnh,sở trường, cũng như củng cố nắm vững những kiến thức đã được học
trong các giờ chính khóa, từ đó tiếp tục hình thành và phát triền n ăng l ực: n ăng
lực tự hoàn thiện, năng lực thích ứng, năng lực giao tiếp, năng lực sáng tạo.
Hoạt động ngoại khóa mang lại nhiều lợi ích thiết thực nhưng có th ể nói cho đến
nay nó vẫn chưa được quan tâm đầu tư, tổ chức đúng mức ở cả diện lí thuyết
lẫn thực hành. Phần nhiều nếu có tổ chức vẫn nặng về hình thức, chưa thực sự


mang tính khoa học, hiệu quả, chưa thiết thực với môn học và mục tiêu giáo dục
con người toàn diện hiện nay. Khi chưa có hình thức học tập sinh động phong

phú hấp dẫn thì chưa thể phát huy tính chủ động, sáng tạo ở HS cũng như ch ất
lượng dạy và học.
Xuất phát từ những lí do trên, kết hợp với thực tế đã áp dụng hoạt động ngo ại
khóa trong giảng dạy bộ môn Ngữ vănthời gian qua, tôi th ấy đã mang l ại nh ững
hiệu quả thiết thực. Mặt khác, cũng là vận dụng quan điểm đổi mới trong
phương pháp dạy học tích cực, hướng vào phát triển năng lực của học sinh
trong bộ môn Ngữ văn nói riêng, bộ môn khác nói chung, chúng tôi đề xu ất thêm
một cách làm để đáp ứng yêu cầu của nền giáo dục hiện đại với đề tài sáng kiến
kinh nghiệm “Nâng cao hứng thú học văn qua hoạt động ngoại
khóa” với mong muốn từng bước hình thành và hoàn thiện phương pháp giảng
dạy môn Ngữ văn theo hướng hiện đại phù hợp với xu thế giáo dục thời kì hội
nhập và phát triển của thế giới hiện đại.
2.

Lịch sử vấn đề

Việc tiến hành đổi mới phương pháp dạy học đã và đang từng bước được triển
khai. Đó là dạy học tích hợp liên môn, là hoạt động dạy lấy HS làm trung tâm, là
kết hợp giữa lí thuyết với thực tiễn… Hoạt động ngoại khóa cũng đang được áp
dụng phổ biến đem đến những khởi sắc cho giáo dục. Bàn về tầm quan tr ọng
của việc tổ chức các hoạt động bên ngoài lớp học (hoạt động ngoại khóa) đã có
từ rất lâu:
Thế kỉ XIII, thời kì Phục Hưng, Rabole – nhà tư tưởng người Pháp đã có sáng
kiến tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp như cho HS tham quan
xưởng thợ, các cửa hàng, tiếp xúc các nhà văn, trải nghiệm cuộc s ống ở nông
thôn…
Thập niên 20, 30 của thế kỉ XX, nhà sư phạm nổi tiếng của Nga A.S Macarenco
đã bàn về tầm quan trọng của hoạt động ngoại khóa. Ông từng nh ận định: tôi
kiên trì nói rằng các vấn đề giáo dục, phương pháp giáo dục không thể



hạn chế trong các vấn đề giảng dạy, lại càng không thể để cho quá
trình giáo dục chỉ thực hiện trên lớp học, mà đáng lẽ ra phải trên mỗi
mét vuông của đất nước chúng ta. Nghĩa là, trong bất cứ hoàn cảnh nào
cũng không được quan niệm rằng công tác giáo dục chỉ được tiến hành trên bục
giảng.
Giáo dục Việt Nam từ sau cách mạng tháng Tám 1945 cũng quan tâm đến giáo
dục toàn diện cho HS, trong đó hoạt động giáo dục ngoài gi ờ lên l ớp là m ột hình
thức không thể thiếu của quá trình giáo dục toàn diện HS. Bác đã nhiều l ần yêu
cầu thầy cô giáo phải chú ý giáo dục nhiều mặt cho HS: đức, trí, th ể, m ĩ. Bác
nói: trong lúc học cũng cần làm cho các cháu vui, trong lúc vui cũng
cần làm cho các cháu học. Ở trong nhà trường, ngoài xã hội, các cháu
đều vui, đều học.
Năm 2001-2002, trong chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam, Đảng ta chủ
trương mục đích của giáo dục là: phát triển con người toàn diện trên các
mặt tình cảm, trí tuệ, tinh thân và thể chất là lí tưởng của sự phát triển
xã hội mà chúng ta đang từng bước tiến tới. Với công cuộc đổi mới giáo
dục hiện nay càng đòi hỏi đội ngũ sư phạm quan tâm đến giáo dục toàn diện,
tăng cường hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, giúp HS thoát khỏi không gian
lớp học chật chội quen thuộc thâm nhập vào cuộc sống muôn màu vẻ, rèn luyện
kĩ năng sống và những phẩm chất tốt đẹp của con người thời đại mới.
Gần đây nhất, năm 2007, trường Đại học sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh k ết
hợp cùng Viện nghiên cứu Giáo dục đã cho ra kỉ yếu “Hiệu quả của hoạt
động ngoại khóa đối với việc nâng cao hiệu quả dạy và học trong
trường THPT” cũng đã đề cập đến vai trò quan trọng của hoạt động ngoại khóa
trong việc tạo hứng thú trong quá trình học t ập của HS ở các b ộ môn c ũng như
phát hiện được năng lực của HS trong quá trình giải quyết các tình huống th ực
tiễn.
Trên báo Phụ nữ Chủ nhật số ra ngày 20/8/2007 có viết: “ ngày nay không ít
gia đình đang phải đối đầu với thực trạng cha mẹ ngày càng ít thời



gian gần gũi con cái để có thể hướng dẫn dìu dắt những tri thức cần
thiết trong cuộc sống. Tiền bạc vật chất có thể lo được nhưng để trẻ có
sự tự tin nhanh nhạy, tháo vát, biết làm việc nhà, chăm sóc bản thân là
những việc cần phải rèn luyện dần. Kĩ năng sống nhằm giúp trẻ thích
ứng với môi trường sống, bản lĩnh hơn trong xử lí đời sống thường
ngày”. Mối lo ấy không chỉ riêng các bậc cha mẹ mà của c ả xã hội khi mà m ột
thế hệ trẻ có thể có cả một kho tri thức hàn lâm nhưng lại không có kĩ năng s ống
thực tế, luống cuống, vụng dại trong giải quyết các vấn đề n ảy sinh t ừ thực ti ễn.
Đa phần đều cho rằng nhà trường sẽ là nơi giúp các em l ấp đầy khoảng tr ống
thiếu hụt ấy.
Như vậy, tiếp nối những tiền đề lí thuyết và thực tiễn ấy, việc tổ chức hoạt động
ngoại khóa đối với các môn học trong trường THPT cần được tiến hành có quy
mô, phổ biến để đạt được những hiệu quả giáo dục như mong muốn trong thời
đại mới, để chứng thực rằng học phải luôn đi đôi với hành mới mang l ại k ết quả
cao nhất cho giáo dục trong mọi thời đại.
3.

Ý nghĩa của đề tài

Qua thực tế tổ chức các hoạt động ngoại khóa theo chuyên đề với môn Ng ữ
văn, chúng tôi thấy rằng với hình thức tổ chức ngoại khóa dưới d ạng m ột trò
chơi với những câu hỏi gợi mở, dí dỏm, việc phát hiện những chi ti ết nghệ thu ật
hay, đặc sắc trong một tác phẩm cũng như việc chuyển thể tác ph ẩm v ăn h ọc
thành kịch bản để diễn là rất hữu ích với việc tiếp nhận và ghi nhớ kiến th ức môn
Văn, đặc biệt là tạo được hứng thú của HS. Điều đó đòi hỏi giáo viên ph ải có
năng lực chuyên môn vững vàng, nghiệp vụ sư phạm tốt và thường xuyên tự
học nâng cao vốn kiến thức, có tâm huyết với nghề, có những sáng t ạo trong
hình thức tổ chức … nhằm tạo ra một sân chơi ngoại khóa thi ết th ực, b ổ ích, có

hiệu quả với môn học.
Đóng góp một tiếng nói cá nhân đối với quá trình đổi mới phương pháp d ạy h ọc
hiện đại theo hướng dạy học tích cực, chúng tôi mong muốn gắn nhà tr ường v ới


cuộc sống, gắn văn với cuộc đời và cũng là một cách để giảm bớt những căng
thẳng mệt mỏi của các giờ học chính khóa trên lớp, tạo được hứng thú của HS
với bộ môn Ngữ văn. Với hoạt động ngoại khóa, GV không đơn thuần chỉ đóng
vai trò là người cung cấp kiến thức cho học sinh, mà còn được tiếp nhận, b ổ
sung thêm những kiến thức từ chính những học sinh của mình. Ngoài ra c ũng s ẽ
phát huy và kích thích khả năng nghiên cứu, tìm tòi thêm của các giáo viên, t ừ
đó góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên.
Thông qua hoạt động ngoại khóa với chủ đề Theo dòng văn học (phạm vi
nghiên cứu Văn học hiện đại Việt Nam nửa đầu thế kỉ XX – chủ yếu là
những tác giả, tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 11, tập một) nhằm
mục đích:
– Góp phần củng cố, gợi nhắc lại các đặc điểm của văn học hiện đại giai đo ạn
nửa đầu thế kỉ XX: đổi mới theo hướng hiện đại hóa, phân hóa thành nhi ều bộ
phận và xu hướng, phát triển với tốc độ nhanh chóng (những g ương m ặt tác gi ả
tác phẩm tiêu biểu, giá trị nội dung – hiện thực, nhân đạo và giá tr ị ngh ệ thu ật
của mỗi tác phẩm; ý nghĩa triết lí hoặc bài học, thông điệp các tác gi ả g ửi g ắm
đến độc giả thông qua số phận, tính cách, cuộc đời của nhân vật)….
-Tạo điều kiện cho GV khai thác các tác phẩm văn học giai đoạn này từ nhiều
khía cạnh, góc độ khác nhau, thỏa mãn nhu cầu làm sống l ại tác phẩm thông
qua hình thức các trò chơi, hình thức diễn kịch để tái hiện được đời sống xã h ội
trong một giai đoạn lịch sử nhất định cũng như bài học gửi gắm sau mỗi tác
phẩm văn học cụ thể.
– Tạo điều kiện cho GV khắc phục những bất cập trong chương trình giữa thời
gian cho phép và khối lượng kiến thức cần phải truyền đạt, có thể mở r ộng, t ập
trung vào những nội dung quan trọng, tình tiết hay, ý ngh ĩa c ủa m ột chi ti ết ngh ệ

thuật đặc sắc trong tác phẩm để giáo dục và khơi dậy khả năng cảm thụ của các


em; thậm chí có cả khả năng bổ sung những vấn đề chưa được đặt ra trong
chương trình chính khóa.
– Ngoài ra các chuyên đề cũng tăng cường tính xã hội, tính thời sự của các tác
phẩm văn học, cho nội dung bài học thông qua những hư c ấu sáng t ạo thêm
trong quá trình chuyển hóa tác phẩm thành kịch bản s ống động để di ễn m ột cách
sáng tạo.
– Hình thành và rèn luyện nhiều năng lực cho HS: năng lực ho ạt động nhóm,
năng lực tổ chức sự kiện, năng lực cảm thụ… đáp ứng nhu cầu đổi mới phương
pháp giảng dạy theo hướng phát huy năng lực HS.
Như vậy, thay vì chỉ được học những kiến thức mà thầy cô truyền đạt, tự bản
thân mỗi học sinh cũng có thể tìm tòi, khám phá thêm những kiến th ức, nh ững
vận dụng mới liên quan đến bài học thông qua các hình thức tr ải nghi ệm phong
phú, sinh động, hấp dẫn.
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
1.

CƠ SỞ LÍ LUẬN

1.Quan điểm về hoạt động ngoại khóa
Đưa chương trình giáo dục ngoài giờ lên lớp vào kế hoạch giáo d ục của trường
phổ thông là một trong những biểu hiện rõ rệt nhất của sự nghiệp đổi m ới giáo
dục trong nghị quyết 40 của Quốc hội. Đây là một khâu rất quan tr ọng trong định
hướng giáo dục mới, là lợi thế để trường học thực hiện yêu cầu giáo dục toàn
diện: Đức – Trí – Thể – Mĩ theo chủ trương đổi mới giáo dục phổ thông của nhà
nước. Thông qua các hoạt động đa dạng, bổ íchcủa hoạt động ngo ại khóa làm
phong phú thêm đời sống tinh thần cho HS và giúp HS hoàn thi ện dần nhân

cách của mình.
Hoạt động ngoại khoá là một thuật ngữ dùng để chỉ các hình thức ho ạt động kết
hợp dạy học với vui chơi ngoài lớp, nhằm mục đích gắn việc giảng dạy, h ọc t ập


trong nhà trường với thực tế xã hội. Trong chương trình sách giáo khoa m ới,
hoạt động ngoại khoá có thể xem như tương đương với hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp. Mục tiêu của hình thức này nhằm củng cố, khắc sâu nh ững tri
thức đã học qua các môn học trên lớp, mở rộng, nâng cao hi ểu biết cho học sinh
về các lĩnh vực đời sống xã hội, tăng vốn hoạt động thực tiễn… Chương trình
Ngữ văn bậc phổ thông hiện nay được xây dựng theo tinh thần tích hợp, g ắn bó
chặt chẽ giữa phân môn Văn học – Tiếng Việt – Tập làm văn. Mục đích của môn
Ngữ văn là rèn luyện năng lực cảm thụ cái đẹp trong văn học nghệ thuật, bi ết sử
dụng tiếng Việt để giao tiếp có hiệu quả, biết vận dụng kiến thức để giải quyết
các tình huống trong đời sống thực tế. Và hoạt động ngoại khóa sẽ là c ầu n ối để
đáp ứng những mục tiêu đó.
Hoạt động ngoại khóa cũng sẽ hỗ trợ cho giáo dục nội khóa, góp ph ần phát tri ển
và hoàn thiện nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu và tài n ăng sáng t ạo của h ọc
sinh. Nội dung của giáo dục ngoại khóa rất phong phú và đa d ạng th ể hi ện qua
các hình thức sáng tạo, thường xuyên đổi mới đáp ứng được nhu cầu tiếp nhận
của học sinh. Nhờ đó các kiến thức tiếp thu được ở trên lớp có cơ hội được áp
dụng, mở rộng thêm trên thực tế, đồng thời có tác dụng nâng cao h ứng thú h ọc
tập nội khóa.
Lâu nay trong trường phổ thông vẫn coi ngoại khóa là một hoạt động ngoài giờ
học, một hoạt động phụ, nằm ngoài quản lí chuyên môn. Cũng có quan ni ệm cho
rằng hoạt động ngoại khóa như một hình thức giải trí, được tổ chức theo một
hình thức chương trình trình diễn văn nghệmúa hát, chủ đề đơn giản, sơ sài v ề
nội dung, không chủ điểm, không mang tính giáo d ục cao và càng không có kh ả
năng phát huy khả năng của HS (vì chỉ HS nào có năng khiếu mới được lựa
chọn tham gia và trình diễn năng khiếu của mình) nên thường gây tâm lí nhàm

chán. Quan điểm về hoạt động ngoại khóa như trên là không th ỏa đáng, ch ưa
thể hiện sự quan tâm đúng mức cũng như lợi ích thiết thực của hoạt động này


đối với việc ghi nhớ kiến thức, nhạy bén trong nhận diện vấn đề và cả khả năng
sáng tạo của HS trong quá trình học tập.
Tháng 12/2015, PGS, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thành – Phó vụ tr ưởng V ụ giáo d ục
trung học Bộ giáo dục trong chuyên đề bàn về đổi mới Giáo dục, trong quá trình
nói chuyện cùng cán bộ giáoviên các trường THPT trong huy ện Yên Khánh có
nói về một hạn chế của phương pháp dạy hiện nay: đúng là có đổi m ới, nhưng
mới chỉ là đổi mới về cách sử dụng phương tiện dạy học – từ bảng sang máy
chiếu, từ hình dung tưởng tượng đến quan sát trực quan bằng hình ảnh minh
họa sinh động; còn cơ bản vẫn là dạy theo cách cũ. Vẫn cứ bám sát vào SGK,
nói những cái trong SGK đã có, phần quan trọng nhất, đó là th ực hành thì l ại là
về nhà tự làm – nói vội vào lúc cuối giờ coi như dặn dò – thế là xong m ột ti ến
trình lên lớp. Và cụ thể, một GV Sinh học đã soạn công phu và giảng bài Quần
thể vi sinh vật với rất nhiều hình ảnh, biểu bảng nhưng cuối cùng HS vẫn
không biết quần thể ấy nên vận dụng như thế nào trong thực tiễn đời s ống, HS
cũng không biết muối dưa, không hiểu vì sao để lâu dưa bị khú… Đó là m ột b ất
cập mà chúng ta đều trải qua trong quá trình giảng d ạy. V ẫn tâm lí áp l ực cháy
giáo án, đi thi phải tái hiện kiến thức nên chỉ chú trọng giảng t ất c ả ki ến thức lí
thuyết mà quên mất học sinh cần được thực hành cụ thể. Học đi đôi với hành
mới mang lại hiệu quả như mong muốn. Vì vậy, hoạt động ngo ại khóa chính là
hình thức tối ưu nhất có thể đem đến một sự thực hành thú vị cho HS sau những
giờ học căng thẳng, mệt mỏi.
Tác dụng của hoạt động ngoại khóa được khẳng định ở chỗ nó gắn kết được
giữa lí thuyết với thực hành, làm cho vốn kiến thức của HS được liên kết, được
mở rộng và củng cố sâu hơn (vì nguồn tư liệu sưu tầm được rất phong phú và
đa dạng, biết cách xử lí tư liệu, phát hiện vấn đề và giải quyết v ấn đề). Điều này
theo phương pháp dạy học mới rất có ý nghĩa và quan trọng trong vi ệc th ực hi ện

những nhiệm vụ và mục đích dạy học hiện nay
2.

Hoạt động ngoại khóa với bộ môn Ngữ văn


Hoạt động ngoại khóa có ưu thế khá lớn với các môn khoa học xã h ội, đặc bi ệt
là môn Văn. Từ hoạt động này, việc dạy và học sẽ có cơ sở thực tế, tạo hưng
phấn hứng thú cho HS trong giờ học chính khóa. Vốn sống, v ốn hiểu bi ết c ủa
thầy và trò được mở rộng. Với môn Ngữ văn, hoạt động ngoại khóa có hiệu quả
cao với việc nâng cao chất lượng dạy và học. HS không chỉ học chay, h ọc th ụ
động mà sẽ được gắn với thực tế sinh động, phong phú, hình thành xúc cảm
thẩm mĩ cho các em – những điều mà thầy cô không có điều ki ện trình bày trong
giờ chính khóa. Nó đáp ứng yêu cầu đa dạng hóa hình thức h ọc t ập, kh ắc ph ục
lối truyền thụ một chiều, rèn luyện tư duy sáng t ạo, phát triển mở r ộng ki ến th ức
và giáo dục HS một cách toàn diện. Có thể coi hoạt động ngoại khóa là ho ạt
động có tính chất tích hợp – đúng với chủ trương hiện nay của Bộ giáo dục –đào
tạo, thậm chí là tích hợp cao hơn các dạng tích hợp khác vì nó tổng hợp được
kiến thức theo cả chiều rộng và bề sâu, tích hợp được nhiều kĩ năng trong m ột
buổi ngoại khóa: kết hợp giữa kiến thức lí thuyết với kinh nghi ệm th ực hành, tr ải
nghiệm trong thực tế; hình thức tổ chức đa đạng phát huy được nhiều năng lực
của HS với bộ môn và trong cả thực tiễn, năng lực tư duy sáng tạo, nh ạy bén,
hoạt động tập thể, kĩ năng giải quyết tình huống… Mặt khác, ho ạt động ngo ại
khóa môn Ngữ văn cũng giảm bớt lối thuyết trình dài dòng v ốn v ẫn s ử d ụng
trong giờ học chính khóa, tạo điều kiện cho GV chủ động về cách dạy, tạo nên
những bài giảng mang phong cách, dấu ấn riêng.
2.1.Với việc hình thành các năng lực cho HS
Năng lực cảm thụ thẩm mĩ và năng lực nhận thức: Việc hình thành và bồi
dưỡng năng lực cảm thụ thẩm mĩ cho HS phổ thông là một công việc hết sức
cần thiết nhưng cũng vô cùng khó khăn bởi vì nếu không có n ăng lực thẩm m ĩ

tốt thì cũng không thể học tốt môn văn được. Từ xưa cho đến nay, dẫu khác
nhau về bối cảnh thời đại, song trong mỗi tác phẩm văn học luôn có sự song
hành của hai mặt: thiện – ác, xấu – đẹp. Cuộc đấu tranh giữa thi ện ác d ẫu cam
go, quyết liệt nhưng cuối cùng cái thiện luôn chi ến th ắng đã đem l ại ni ềm tin c ủa
con người trong cuộc sống, giúp con người biết đấu tranh để bảo vệ lẽ ph ải cũng


như đấu tranh để vươn tới một xã hội công bằng, văn minh. Kế đó là những tác
phẩm văn học lấp lánh giá trị nhân văn cao cả, ngợi ca tình đời tình người bao
dung nhân ái, những thông điệp đằng sau những cuộc đời nhân vật, những c ảm
xúc đằng sau những câu từ thẩm mĩ ít nhiều đem đến cho HS một đời sống tinh
thần giàu có, phong phú, tác động rất lớn đến nhận thức cũng nh ư hành động
của HS, giúp các em biết sống đẹp, sống hài hòa, lành mạnh.
Năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết tình huống thực tiễn: Môn Ngữ
văn là một môn học đặc thù, luôn gắn với thực tiễn và được ứng dụng trong thực
tiễn nhiều nhất, hình thành nhân cách, lối sống lành m ạnh cho HS, giúp các em
biết cách giao tiếp trong các lĩnh vực của đời sống. Đó cũng là cơ sở để học t ốt
các môn học khác: biết phân tích, phán đoán (các hình ảnh, các tín hi ệu qua
hình thức đố vui giải mã của hoạt động ngoại khóa), có khả năng rút ra kết lu ận
và suy luận một cách khoa học, biết cách giải quyết có hi ệu quả các tình hu ống
trong học tập và cuộc sống. Cũng trên nền tảng đó, HS có năng lực hành động,
năng lực thích ứng, năng lực giao tiếp và năng lực tự khẳng định. Nếu chỉ gi ảng
dạy đơn điệu trên bục giảng chính khóa thì HS chỉ được tiếp thu một chiều kiến
thức mà không có cơ hội trở thành chủ thể tiếp nhận với cảm quan cá nhân. C ần
phải có hoạt động ngoại khóa để tạo nên một hình thức dạy học trải nghi ệm v ới
những yếu tố vui mà có ích, củng cố được kiến thức. Trên cơ sở đã trang bị
những kiến thức lí thuyết cơ bản trên lớp thì hoạt động ngoại khóa sẽ là c ơ h ội
hiện thực hóa lí thuyết, là cơ hội được tiếp xúc những thẩm mĩ có th ật c ủa môn
văn với đúng đặc thù của nó.
Năng lực phát hiện vấn đề (nhận biết nhạy bén): Những vấn đề văn học,

tác phẩm văn học xuất hiện trước các em như một câu hỏi buộc HS phải tìm
được không phải một mà nhiều cách tiếp cận, nhiều cách lí giải. Việc phát hi ện
vấn đề của tác phẩm văn học ở nhiều bình diện khác nhau sẽ là cơ sở của nhi ều
con đường tìm kiếm khác nhau giúp các em phát hiện vấn đề, tìm ra con đường
tiếp cận cho riêng mình. Năng lực này một khi được hình thành và bồi d ưỡng
đầy đủ nõ sẽ phát triển và trở thành bản lĩnh, cốt cách của HS không ph ải ch ỉ ở


phạm vi học văn mà còn ở phạm vi con người toàn diện. Và r ất biện chứng, nó
lại góp phần làm cho năng lực cảm thụ thẩm mĩ của HS được nâng lên một trình
độ cao hơn.
2.2. Với việc tiếp nhận văn học
Tiếp nhận văn học là một hoạt động mang tính cá nhân sâu s ắc, g ắn li ền v ới tình
cảm, thị hiếu của mỗi người. Về bản chất, tiếp nhận văn học mang khuynh
hướng xã hội, gắn liền với đời sống thực tế, tức là không ngừng sáng tạo. Do
được tiếp nhận mà tác phẩm văn học có thể tham gia vào các môi trường xã h ội
khác nhau, thuộc các thời kì lịch sử khác nhau. Từ đó tác phẩm văn h ọc có m ột
đời sống lịch sử và một số phận lịch sử của nó. Vì vậy tiếp nhận văn học không
bào giờ tách rời với đời sống hiện thực. Các buổi ngoại khóa sẽ là cầu n ối để HS
tiếp nhận tác phẩm một cách sinh động nhất, nói cách khác không ch ỉ tiếp nhận
mà còn đồng sáng tạo cùng tác giả. Điều đó sẽ lí giải cho HS hi ểu rõ được v ấn
đề lí luận văn học: tiếp nhận văn học không chỉ là vấn đề sở trường, th ị hi ếu mà
còn là trình độ, xúc cảm thẩm mĩ đồng điệu, sống cùng tác phẩm. Một tác ph ẩm
văn chương đích thực không chỉ là cách mà tác giả truyền đạt đến độc giả mà
còn là trình độ và hình thức tiếp cận của độc giả.
2.3.Hiệu quả của hoạt động ngoại khóa
Đối với GV: Gắn lí thuyết với thực tiễn, củng cố thêm kiến thức trên lớp, gắn
liền giữa nhà trường và cuộc sống.
Hiểu rõ hơn học sinh của mình, phát hiện được khả năng của các em, từ đó điều
chỉnh phương pháp dạy trên lớp cho phù hợp, khơi dậy, b ồi dưỡng những ti ềm

năng văn học. Mặt khác, GV cũng có cơ hội bồi dưỡng thêm vốn sống, vốn hiểu
biết từ thực tế để giờ dạy chính khóa không còn nghèo nàn, thi ếu cơ sở thực
tiễn.
Phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu. Phát huy tính tự chủ độc lập và làm vi ệc t ập
thể của HS.


Đối với HS: thông qua hình thức trò chơi, HS nhớ kiến thức dễ dàng hơn, có
hứng thú nhiều hơn với môn Ngữ văn; các em tự khám phá và thể hi ện được tài
năng của mình đối với các tác phẩm văn chương; khi viết bài thì bài vi ết c ũng s ẽ
phong phú hơn vì có được chất liệu thực tế sống động từ các giờ ngo ại khóa.
Ngoài ra, hình thức học này cũng rèn luyện cho các em k ĩ n ăng nói, k ĩ n ăng giao
tiếp trước đám đông, kĩ năng làm việc nhóm để có hiệu quả cao nhất.
•

Rèn luyện kĩ năng cảm thụ thông qua những hình thức trải
nghiệm sống động, vui cười hài hước giúp HS yêu thích, hứng
thú với môn học, tìm đến những giá trị nhân bản của các tác
phẩm văn chương và cuộc sống.

•

Rèn luyện kĩ năng sử dụng tiếng Việt trong giao tiếp để đạt
được hiệu quả như mong muốn.

•

Giáo dục, vun đắp HS những tình cảm đẹp, cách sống lành
mạnh: lòng yêu thương trắc ẩn, yêu nước, yêu thiên nhiên,
yêu các giá trị văn hóa… góp phần giúp HS nhận ra giá trị

đích thực của văn học: văn học là nhân học.

•

Rèn luyện khả năng quan sát cuộc sống , mọi việc xung
quanh, có tư duy, năng lực khái quát tổng hợp và giải quyết
vấn đề

Tóm lại: Hoạt động ngoại khoá có thể được coi như một trong các hình thức để
đánh giá học sinh theo quan điểm phát triển toàn diện và càng có ý ngh ĩa h ơn
nếu các hoạt động ngoại khoá có tác động trở lại, giúp học sinh có thêm hứng
thú, niềm vui trong học tập môn Ngữ văn và rèn luyện đạo đức. Với những lý do
trên, hoạt động ngoại khoá nên được tổ chức gắn liền với quá trình h ọc tập
chính khóa để HS tham gia với niềm say mê, tự nguyện, quan trọng nh ất là thay
đổi được cách tiếp nhận và thái độ học đối với bộ môn.
3.

Quan điểm đổi mới về dạy học tích cực.

Phương pháp dạy học truyền thống lấy giáo viên làm trung tâm, giáo viên nói
những điều mình hiểu, mình biết cho học sinh ph ải nghe, ph ải ghi nh ư cái máy.


Phương pháp dạy học hiện đại lấy học sinh làm trung tâm, giáo viên có vai trò
hướng dẫn chỉ đạo học sinh tiếp thu lĩnh hội kiến thức. Ưu điểm lớn nhất của
phương pháp này là học sinh phát triển tư duy ngôn ng ữ, tư duy hình t ượng, t ư
duy logic và kĩ năng lập luận bảo vệ ý kiến quan điểm của mình. Học sinh v ừa là
đối tượng vừa là chủ thể của hoạt động học. Giáo viên không chỉ có kiến thức
chuyên môn vững mà còn cần có năng lực sư phạm tốt, khéo léo trong vi ệc x ử lí
tình huống phát sinh trong giờ học.

Với hình thức hoạt động ngoại khóa theo chủ đề chủ điểm, GV không chỉ kiểm
tra kiến thức của một bài cụ thể như với hình thức kiểm tra bài cũ trong các giờ
học chính khóa mà có khả năng kiểm tra kiến thức tổng quát của HS v ề môn học
với cả lĩnh vực văn học sử và các tác phẩm cụ thể tiêu biểu. Mặt khác, với hình
thức các trò chơi dưới dạng câu hỏi, đố vui kích thích được hứng thú của HS,
kích thích được tư duy để tái hiện kiến thức đã học. Hấp dẫn nhất là cho các em
có cơ hội được trải nghiệm trong vai các nhân vật khi chuyển thể tác ph ẩm v ăn
học sang hình thức diễn kịch, vừa thể hiện được sự sáng tạo của các em vừa
giúp các em hiểu sâu sắc hơn về tác phẩm – giá trị hiện thực cũng nh ư nhân
đạo, rút ra những thông điệp, bài học ý nghĩa với thực tiễn. Ngoại khóa nh ưng
thực chất vẫn là dạy học nhưng ở hình thức tổ chức mới.

1.

CƠ SỞ THỰC TIỄN

2.

Giải pháp cũ thường làm

*Nội dung cơ bản của giải pháp:


Giảng dạy văn học trước đây thường là phương pháp thuyết trình thẩm bình.
Một tiết học chính khóa thông thường:Giáo viên soạn giáo án, hướng dẫn h ọc
sinh chuẩn bị bài theo câu hỏi trong sách giáo khoa. Trên lớp, giáo viên đóng vai
trò chủ đạo trong giờ dạy Ngữ văn, học sinh tiếp thu kiến thức qua lời thuy ết
trình, giảng giải của giáo viên. Trong quá trình gi ảng, GV ch ủ y ếu t ập trung vào
một vài phương diện nghệ thuật để nhận xét như ý nghĩa của câu văn, câu th ơ,
tài năng sử dụng từ ngữ của nhà văn nhà thơ, cá tính người cầm bút…GV

thường đặt nặng mục tiêu dạy hết bài, đúng giờ, đúng chương trình hơn m ục
tiêu hình thành năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho HS.Các đề thi, ki ểm tra
được ra theo hướng nặng về lý thuyết, nhẹ về thực hành.
Không thể phủ nhận ưu điểm của phương pháp đó, như: Giáo viên có th ể đi sâu
khai thác những vấn đề đặt ra trong tác phẩm văn học; học sinh tập trung theo
dõi nội dung bài học, chú ý đến những vấn đề trọng tâm được nhấn mạnh trong
giờ học.
Tuy nhiên nó cũng tồn tại nhiều vấn đề:
Đối với học sinh:
– Chỉ biết phần kiến thức giới hạn bó hẹp trong một vấn đề, một bài h ọc, m ột
môn học.Vì vậy, tâm lí chung của học sinh khi học tác phẩm văn học là nhàm
chán, ít hứng thú tìm hiểu khám phá giá trị của tác phẩm v ăn ch ương.
– Chưa phát huy được khả năng sáng tạo, chủ động trong học tập do sự áp đặt
trong cách truyền thụ cũng như trong quá trình kiểm tra với ph ần phải tái hi ện
kiến thức (thường học vẹt, học tủ).
– Việc vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống trong học tập
còn lúng túng, khó khăn.
Đối với giáo viên:


– Tương tác với HS ít nên không có cái nhìn đa chiều, đôi khi tự bằng lòng v ới
chính mình nên nhiều khi không có cơ hội nhìn lại mình để tự nâng cao n ăng l ực
truyền đạt (phương pháo) cũng như năng lực về chuyên môn.
– Bài giảng văn trở thành giáo điều, khô khan, khó tiếp nhận.
– Giáo viên chưa có điều kiện bộc lộ hết nghiệp vụ sư phạm của mình, không có
điều kiện làm việc chung với cả tổ nhóm để nâng cao hiệu qu ả chuyên môn cũng
như trao đổi rút kinh nghiệm.
Hiện tượng đó phản ánh rõ một điều là dạy học và đánh giá học ph ần này hi ện
nay còn khá nặng về lý luận, thiếu tính thiết thực. Vì vậy cần phải thay đổi nh ận
thức về tính thiết thực của môn học đối với việc hình thành năng lực tổ chức

hoạt động giáo dục ở trường phổ thông cho HS.
2.

Giải pháp mới cải tiến: tổ chức hoạt động ngoại khóa

Mục đích:
•

Coi trọng tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong giờ
học.

•

Lấy học sinh làm trung tâm, thay đổi hoạt động chủ yếu là
thuyết trình sang hoạt động đối thoại, giao tiếp với học sinh.

Để có được một hoạt động ngoại khóa như mục đích mong muốn đặt ra cần có
sự chuẩn bị kĩ về dự kiến, cách thức tổ chức, giao nhiệm vụ cho học sinh, tiến
trình tổ chức hoạt động. Căn cứ vào tình hình thực tế của bộ môn t ại trường
giảng dạy, căn cứ và mức độ nhận thức của học sinh của khối lớp đảm nhiệm
giảng dạy tôi đề xuất hình thức tổ chức hoạt động giờ học ngoại khóa môn văn
với chủ đề Theo dòng vãn học với phạm vi nghiên cứu là Văn học Việt
Nam hiện đại nửa đầu XX như sau:
Theo cấu trúc chương trình Ngữ văn 11 THPT hiện nay, mảng văn học hi ện đại
Việt Nam đầu XX, HS được học các văn bản thơ và văn xuôi: Hai đứa trẻ
(Thạch Lam), Chữ người tử từ (Nguyễn Tuân), Hạnh phúc của một tang gia


(trích Số đỏ, Vũ Trọng Phụng), Chí Phèo (Nam Cao), Vội vàng (Xuân Diệu),
Từ ấy (Tố Hữu), Tràng giang (Huy Cận), Đây thôn Vĩ Dạ (Hàn Mạc Tử) và một

số bài đọc thêm. Ngoài ra, GV có thể giới thiệu các tác phẩm tiêu biểu c ủa các
tác giả trên để HS về nhà tự tìm đọc, có cái nhìn thấu đáo hơn về văn h ọc giai
đoạn này cũng như phong cách, đặc điểm sáng tác của các tác gi ả. Việc đó giúp
ích cho việc biên soạn câu hỏi trong hoạt động ngoại khóa phong phú h ơn, sâu
sắc hơn và HS cũng nắm được lượng kiến thức đa dạng hơn.
–Dự kiến thời gian: hai tuần cuối học kì I, sau khi đã học xong toàn b ộ các
tác phẩm văn xuôi giai đoạn nửa đầu XX trong SGK ngữ văn 11 tập một, học kì
I.
Giờ học ngoại khóa kéo dài khoảng 3 tiếng – tương đương với 3,5 tiết h ọc chính
khóa
–Hình thức tổ chức: 5 phần
+ Phần 1: Hiểu biết: tái hiện kiến thức về các tác phẩm đã học (nhận diện tác
phẩm, nhận diện chi tiết, phát hiện chi tiết)
+ Phần 2: Giải mã bí mật: trò chơi tìm kiếm chủ đề dưới hình thức trả lời các
câu hỏi gợi mở (liên quan đến chủ đề đang bị ẩn giấu)
+ Phần 3: Đuổi hình bắt chữ: nhận diện tên nhân vật, tác giả, tác phẩm
thông qua những gợi dẫn về hình ảnh dí dỏm, hài hước.
+ Phần 4: Cảm thụ thẩm mĩ văn chương: HS lựa chọn một chi tiết đặc
sắc mà bản thân thấy tâm đắc nhất trong một tác phẩm đã học. (Phần này, HS
trình bày trực tiếp, rèn kĩ năng nói, tạo lập văn bản trong quá trình giao ti ếp)
+ Phần 5: Tập làm nghệ sĩ.: quá trình HS chuyển thể một sự việc, một phân
đoạn trong tác phẩm dưới dạng tiểu phẩm (Hs được lựa chọn theo hứng thú) –
cho phép có sự sáng tạo, hư cấu nhưng phải đảm bảo được tinh th ần của v ăn
bản, mang giá trị giáo dục tiến bộ, lành mạnh.
–Chuẩn bị của HS:


+ Tích lũy kiến thức bằng cách tìm đọc các tác phẩm sáng tác cùng thời với các
tác phẩm đã học, có thể là của cùng tác giả hoặc khác tác gi ả. (GV có thể gi ới
thiệu, hướng dẫn)

+ Ghi nhớ được những kiến thức đã học về các tác phẩm
+ Chuyển thể tác phẩm sang dạng kịch và tiến hành tập luyện
+ Chuẩn bị các điều kiện, phương tiện phục vụ cho buổi học ngo ại khóa
–Chuẩn bị của GV:
+ Dự định lớp thực hiện hoặc hai lớp dạy cùng khối để có kế hoạch t ổ chức cụ
thể.
+ Báo cáo cấp lãnh đạo; bàn bạc trao đổi, xin ý kiến đóng góp của tổ chuyên
môn để cùng góp ý trao đổi nội dung các câu hỏi và cùng đến dự để rút kinh
nghiệm.
+ Hướng dẫn HS cách thức tham gia hoạt động ngoại khóa; chia thành các đội
và chọn đội trưởng cho mỗi đội. Giao nhiệm vụ cụ thể cho từng đội (có thời hạn
hoàn thành cụ thể), giới hạn phạm vi kiến thức, giới thiệu các ki ến thức c ần mở
rộng.)
+ Soạn câu hỏi bám sát các tác phẩm đã học, khơi được kiến thức khái quát và
cụ thể về tác giả, tác phẩm, đặc điểm giai đoạn văn học đang nghiên cứu.
+ Soạn phần mềm trình chiếu với ứng dụng linh hoạt, sinh động.
+ Duyệt và chỉnh sửa kịch bản chuyển thể cho HS cho phù hợp với lứa tuổi và
môi trường học tập.
+ Dự kiến thời gian, địa điểm chính thức tổ chức hoạt động.


Trong mỗi phần, GV phải có hướng dẫn về hình thức tổ chức – thể lệ từng phần
để học sinh nắm được.

SƠ ĐỒ MÔ TẢ TÍNH CHẤT ƯU VIỆT
CỦA HOẠT ĐỘNG HỌC NGOẠI KHÓA SO VỚI TIẾT HỌC CHÍNH
KHÓA TRÊN LỚP
* Dạy học chính khóa theo phương pháp phổ biến hiện nay:
Học sinh
Thụ động, không sáng tạo


Giáo viên

Trung tâm, chủ đạo

Văn bản văn học

•

T ruyền đạt

Tiếp thu

Giải thích sơ đồ: Mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh là quan hệ một chiều,
học sinh tiếp thu bài thụ động. Hiệu quả giáo dục thấp.
* Phương pháp tổ chức dạy học ngoại khóa

Giáo viên


Củng cố
HỌC
SINH

được
kiến
thức;
hình
thành
nhiều


Môn

năng lực;

Ngữ văn:

sáng tạo,

Các văn

chủ

bản văn

động,

học và

tích cực

mở rộng

với hoạt

ngoài

động học

SGK


tập

Giải thích sơ đồ: Học sinh là trung tâm của hoạt độngdạy. Giáo viên có vai
trò hướng dẫn chỉ đạo
Có thể nói, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một trong nh ững con đường
để phát triển năng lực trong mỗi cá nhân học sinh trong nhà trường phổ thông,
tạo ra môi trường thuận lợi để học sinh phát triển tư duy, hình thành nhân cách
đáp ứng theo yêu cầu của xã hội. Việc nhìn nhận đúng vị trí, vai trò c ủa ho ạt


động giáo dục ngoài giờ lên lớp sẽ giúp các cấp quản lí dành s ự đầu tư thích
đáng để chỉ đạo hoạt động này ở trường, giúp đội ngũ giáo viên có thái độ tích
cực và sáng tạo khi tham tổ chức các hoạt động, tạo ra sự chuyển biến về chất
trong các hoạt động ngoài giờ nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo d ục trong nhà
trường phổ thông.

CHƯƠNG II: BÀI SOẠN THỰC NGHIỆM
I.MÔ TẢ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA THỰC NGHIỆM
1.

Mục tiêu :

a.Về kiến thức: GV hướng dẫn HS
– Hiểu được một số nét nổi bật của hoàn cảnh lịch sử, xã hội văn hóa Vn từ đầu
XX đến Cách mạng tháng Tám 1945. Đó chính là cơ sở hình thành nên n ền v ăn
học Việt Nam hiện đại.
– Nắm vững những đặc điểm cơ bản và những thành tựu chủ yếu của văn học
Việt Nam giai đoạn này.
– Hiểu sơ bộ những nét chủ yếu về các khái niệm xu hướng và trào lưu văn học

để có thể vận dụng những kiến thức đó học các tác giả, tác phẩm cụ thể.
– Khái quát lại các văn bản đã học với giá trị nội dung, giá trị ngh ệ thu ật, đặc
điểm sáng tác, phong cách nghệ thuật của các tác giả tiêu biểu.

1.

Về kĩ năng:

– Giúp HS thực hành rèn luyện kỹ năng sống, kỹ năng tổ chức, kỹ năng giao
tiếp, chức các chương trình game show mang tính trí tuệ nhằm tạo sân chơi lành
mạnh và tạo điều kiện cho HS có cơ hội phát huy khả năng cá nhân.


-Rèn luyện kĩ năng cảm thụ tác phẩm văn xuôi trữ tình, phân tích ngôn ng ữ ngh ệ
thuật, cách cảm cách diễn đạt, cách sử dụng ngôn ngữ khi nói và viết cho hay và
hiệu quả.
1.

Về thái độ, tình cảm:

– HS trân trọng giá trị của tác phẩm văn chương.
– Tâm hồn phong phú: giàu lòng trắc ẩn, bi ết yêu thương chia s ẻ.
– Tôn vinh yêu chuộng cái đẹp, biết đấu tranh chống lại cái xấu cái ác.
– Rút ra những bài học nhận thức và hành động trong cu ộc s ống.
2.

Đối tượng thực hiện: Học sinh toàn khối 11; Những
tác giả, tác phẩm văn xuôi hiện đại trong hương trình
SGK Ngữ văn 11, tập một.


Học sinh lớp 11sau khi học xong một số tác phẩm văn học trung đại sẽ b ước
sang tìm hiểu văn học hiện đại. Bài đầu tiên các em tiếp cận là Khái quát văn
học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến cách mạng tháng Tám 1945. Qua bài
học này, HS được trang bị kiến thức văn học sử tương đối đầy đủ về đặc điểm
xã hội cũng như đặc điểm của văn học hiện đại Việt Nam giai đoạn này. Trước
đó, các em đã được tham gia hai chương trình hoạt động ngoại khóa với hai chủ
đề: Văn học dân gian và Văn học trung đại. Với hoạt động ngoại khóa
lần này các em sẽ được tiếp cận văn học hiện đại, từ đó có sự so sánh sự khác
biệt về thi pháp sáng tác cũng như cách tiếp nhận những tác ph ẩm v ăn h ọc
thuộc mỗi giai đoạn, học phần văn học khác nhau. Các em s ẽ có cái nhìn t ổng
thể về văn học dân tộc trong dòng chảy liên tục của nó, những nền t ảng đầu tiên,
sự kế thừa, phát huy và phát triển của những giai đo ạn về sau.
3.Ý nghĩa của đề tài: tổ chức hoạt động ngoại khóa chuyên đề Theo
dòng văn học (phạm vi nghiên cứu: Văn học hiện đại Việt
Nam nửa đầu thế kỉ XX ):