ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

PHẠM ĐỨC HOÀN

RÈN LUYỆN KỸ NĂNG TỰ HỌC CHƯƠNG “ĐỘNG HỌC
CHẤT ĐIỂM” VẬT LÝ 10 CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA
SÁCH GIÁO KHOA

2013


LỜI CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và
kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn này là hoàn toàn trung thực, chưa từng ñược
công bố trong bất kỳ một công trình của các tác giả nào khác.
Tác giả

Phạm ðức Hoàn

i


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô giáo hướng dẫn khoa học PGS. TS.
Nguyễn Thị Hồng Việt ñã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện
luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, khoa sau ñại học, khoa Vật lí, các
thầy cô giáo giảng dạy cùng toàn thể các bạn học viên lớp cao học K19 Trường ðại
học Sư phạm - ðại học Thái Nguyên ñã tận tình giảng dạy, góp nhiều ý kiến quý

báu cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu khoa học và làm luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các thầy cô giáo và các em học sinh
của trường PTDTNT Tỉnh Lai Châu ñã tạo ñiều kiện cho tôi hoàn thành luận văn
này.
Thái Nguyên, ngày 28 tháng 3 năm 2013
Tác giả

Phạm ðức Hoàn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
ii




MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
LỜI CAM ðOAN ..................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... ii
MỤC LỤC ............................................................................................................. iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT .............................................. iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... v
DANH MỤC SƠ ðỒ, BIỂU ðỒ, ðỒ THỊ ............................................................. vi
MỞ ðẦU ................................................................................................................ 1
1. LÝ DO CHỌN ðỀ TÀI ....................................................................................... 1
2. MỤC TIÊU CỦA ðỀ TÀI ................................................................................... 3
3. ðỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ............................................................................. 3
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC................................................................................ 3
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ................................................................................ 3

6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ................................................................................... 4
7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................ 4
8. DỰ KIẾN ðÓNG GÓP CỦA ðỀ TÀI................................................................. 5
9. CẤU TRÚC LUẬN VĂN.................................................................................... 5
NỘI DUNG ............................................................................................................ 6
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC RÈN LUYỆN
KỸ NĂNG TỰ HỌC VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA SGK ............................................ 6
1.1. Tổng quan......................................................................................................... 6
1.2.Kỹ năng tự học .................................................................................................. 7
1.2.1. Khái niệm tự học ........................................................................................... 7
1.2.2. Vị trí vai trò của tự học .................................................................................. 8
1.2.3. Kỹ năng tự học ............................................................................................ 10
1.2.4. Hệ thống các kỹ năng tự học ....................................................................... 10
1.3. SGK ............................................................................................................... 11
1.3.1. Quan niệm về SGK ...................................................................................... 11
1.3.2. Vai trò, chức năng của SGK Vật lý .............................................................. 14
1.3.3. Các kỹ năng khai thác sử dụng SGK ............................................................ 17

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
iii




1.3.4. Một số biện pháp tổ chức rèn luyện kỹ năng khai thác sử dụng SGK cho HS18
1.4. Mục tiêu dạy học môn vật lý ........................................................................... 22
1.4.1. Về kiến thức ................................................................................................ 22
1.4.2. Về kỹ năng .................................................................................................. 22
1.4.3. Về thái ñộ .................................................................................................... 23
1.5. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của việc rèn luyện kỹ năng tự học với sự hỗ trợ của

SGK ñối với HS PTDTNT..................................................................................... 23
1.5.1. ðặc ñiểm về tâm sinh lý của HS PTDTNT................................................... 23
1.5.2. Thực trạng của việc rèn luyện kỹ năng tự học với sự hỗ trợ của SGK cho học
sinh PTDTNT Lai Châu ........................................................................................ 25
1.5.3. Một số thuận lợi và khó khăn của rèn luyện kỹ năng khai thác sử dụng SGK28
1.6. Kết luận chương I ........................................................................................... 28
CHƯƠNG II: XÂY DỰNG TIẾN TRÌNH DẠY HỌC THEO HƯỚNG KHAI
THÁC CÁC KỸ NĂNG SỬ DỤNG SGK NHẰM RÈN LUYỆN KỸ NĂNG
TỰ HỌC CHƯƠNG “ðỘNG HỌC CHẤT ðIỂM’ VẬT LÝ 10 CHO HS
PTDTNT .............................................................................................................. 30
2.1. Các biện pháp rèn luyện kỹ năng tự học với sự hỗ trợ của SGK cho HS
PTDTNT ............................................................................................................... 30
2.1.1. Hướng dẫn HS kỹ năng thực hiện các lệnh ở SGK ...................................... 31
2.1.2. Hướng dẫn HS tách ra nội dung chính, bản chất từ SGK ñã ñọc ñược .......... 31
2.1.3.Hướng dẫn HS sử dụng phiếu học tập ñể khai thác kiến thức từ SGK .......... 31
2.1.4.. Sử dụng phương pháp dạy học ñặt vấn ñề và giải quyết vấn ñề ................... 32
2.2. Xây dựng tiến trình dạy học theo hướng khai thác các kỹ năng sử dụng SGK
nhằm rèn luyện kỹ năng tự học cho HS PT DTNT ................................................. 32
2.2.1. Nguyên tắc xây dựng tiến trình .................................................................... 32
2.2.2. Xây dựng tiến trình dạy học theo hướng khai thác sử dụng SGK ................ 33
2.2.3 Ví dụ về sử dụng tiến trình ............................................................................ 35
2.2.4. Các mức ñộ sử dụng tiến trình ..................................................................... 37
2.3. Nghiên cứu ND chương trình SGK và xây dựng cấu trúc logic ND chương
“ðộng học chất ñiểm” Vật lý 10 ............................................................................ 41
2.3.1. Chuẩn kiến thức kỹ năng chương “ðộng học chất ñiểm” ............................. 41
2.3.2. Xây dựng cấu trúc logic nội dung chương "ðộng học chất ñiểm" ................ 44

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên





2.4. Xây dựng tiến trình dạy học theo hướng hình thành các kỹ năng khai thác sử
dụng SGK nhằm rèn luyện kỹ năng tự học chương "ðộng học chất ñiểm" Vật lý 10
cho HS PTDTNT ................................................................................................... 46
2.5. Kết luận chương II .......................................................................................... 55
CHƯƠNG III: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM..................................................... 57
3.1. Mục ñích và nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm .................................................. 57
3.1.1. Mục ñích thực nghiệm ................................................................................. 57
3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm................................................................................. 57
3.2. ðối tượng và nội dung thực nghiệm sư phạm .................................................. 57
3.2.1. ðối tượng thực nghiệm ................................................................................ 57
3.2.2. Nội dung thực nghiệm ................................................................................. 58
3.3. Các giai ñoạn thực nghiệm sư phạm. .............................................................. 58
3.3.1. Chọn mẫu thực nghiệm ................................................................................ 58
3.4.2. Tiến hành thực nghiệm sư phạm .................................................................. 59
3.4.3. Xử lý và phân tích, ñánh giá kết qủa thực nghiệm sư phạm .......................... 59
3.5. ðánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm. ........................................................ 61
3.5.1. Kết quả thực nghiệm .................................................................................... 61
3.5.2. ðánh giá kết quả học tập của học sinh ......................................................... 69
3.5.3. ðánh giá bước ñầu về hiệu quả của tiến trình dạy học ñã thực hiện.............. 71
3.6 Kết luận chương 3 ........................................................................................... 72
KẾT LUẬN CHUNG........................................................................................... 73
1. Kết luận ............................................................................................................. 73
2. Hướng phát triển của ñề tài ................................................................................ 74
3. Kiến nghị ........................................................................................................... 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 75
PHẦN PHỤ LỤC .................................................................................................. 78

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên





DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
STT

Viết tắt

Viết ñầy ñủ

1

ðC

2

ðHSP

3

GD & ðT

4

GV

Giáo viên

5


HS

Học sinh

6

NXB

Nhà xuất bản

7

PGS

Phó giáo sư

8

PPDH

Phương pháp dạy học

9

SGK

Sách giáo khoa

10


TS

Tiến sỹ

11

TN

Thực nghiệm

12

THPT

13

PTDTNT

14

TNSP

ðối chứng
ðại học sư phạm
Giáo dục và ðào tạo

Trung học phổ thông
Phổ thông dân tộc nội trú
Thực nghiệm sư phạm


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
iv




DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng

Trang

Bảng 1.1: Bảng tóm tắt ñặc ñiểm của chuyển ñộng rơi tự do............................. 199
Bảng 1.2: Các bước rèn luyện kỹ năng khai thác sử dụng với kênh chữ ............ 200
Bảng 1.3: Các bước rèn luyện kỹ năng khai thác sử dụng với kênh hình ........... 211
Bảng 2.1: Chuẩn kỹ năng, kiến thức chương "ðộng học chất ñiểm" Vật lý 10 .... 422
Bảng 3.1: Bảng số liệu HS ñược chọn làm mẫu thực nghiệm .............................. 58
Bảng 3.2. Chất lượng học tập môn Vật lý của HS lớp thực nghiệm và lớp ñối chứng
qua khảo sát ñầu năm học............................................................................ 5959
Bảng 3.3: Bảng phân phối tần suất ñiểm Xi (kỹ năng) ...................................... 622
Bảng 3.4: Bảng phân phối tần suất % HS ñạt ñiểm Xi (kỹ năng) ....................... 622
Bảng 3.5: Bảng phân phối tần suất lũy tích (kỹ năng )...................................... 633
Bảng 3.6. Bảng xếp loại kết quả kỹ năng khai thác sử dụng SGK của học sinh ... 644
Bảng 3.7: Bảng tổng hợp các tham số (kỹ năng) .............................................. 655
Bảng 3.8: Bảng phân phối tần suất ñiểm Xi .................................................... 666
Bảng 3.9: Bảng phân phối tần suất % HS ñạt ñiểm Xi ...................................... 666
Bảng 3.10: Bảng phân phối tần suất lũy tích ................................................... 677
Bảng 3.11. Bảng xếp loại kết quả học tập của HS ............................................ 688
Bảng 3.12: Bảng tổng hợp các tham số ............................................................. 69


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
v




DANH MỤC SƠ ðỒ, BIỂU ðỒ, ðỒ THỊ

SƠ ðỒ, BIỂU ðỒ, ðỒ THỊ

Trang

Sơ ñồ 2.1 : Sơ ñồ logic các kiến thức cơ bản của chương "ðộng học chất ñiểm"

................................................................................................................... 455
Biểu ñồ 3.1: Biểu ñồ phân phối tần suất (kỹ năng) ........................................... 633
Biểu ñồ 3.2: Biểu ñồ phân phối tần suất lũy tích (kỹ năng) ............................... 644
Biểu ñồ 3.3: Biểu ñồ xếp loại kỹ năng khai thác sử dụng SGK của học sinh......... 65
Biểu ñồ 3.4: Biểu ñồ phân phối tần suất ............................................................ 66
Biểu ñồ 3.5: Biểu ñồ phân phối tần suất lũy tích ................................................ 67
Biểu ñồ 3.6: Biểu ñồ xếp loại kết quả học tập của HS ........................................ 68
ðồ thị 3.1: ðồ thị phân tối tần suất (Kỹ năng) ................................................... 63
ðồ thị 3.2: ðồ thị phân phối tần suất lũy tích (kỹ năng) ..................................... 64
ðồ thị 3.3: ðồ thị xếp loại kỹ năng khai thác sử dụng SGK của học sinh ............. 65
ðồ thị 3.4: ðồ thị phân phối tần suất ................................................................ 66
ðồ thị 3.5: ðồ thị phân phối tần suất lũy tích .................................................... 68
ðồ thị 3.6: ðồ thị xếp loại kết quả học tập của HS ............................................ 69

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

vi




MỞ ðẦU
1. LÝ DO CHỌN ðỀ TÀI
Trong thời ñại ngày nay ñất nước chúng ta ñang thực hiện sự nghiệp công
nghiệp hóa hiện ñại hóa dưới sự lãnh ñạo của ðảng Cộng sản Việt Nam và ñã ñạt
ñược một số thành tựu ñáng kể . Cùng với sự ñổi mới và phát triển của ñất nước,
nền giáo dục Việt Nam có những biến ñổi sâu sắc về mục tiêu, nội dung và phương
pháp giáo dục nhằm mở rộng quy mô, nâng cao tính tích cực trong dạy và học một
cách toàn diện, dạy làm sao ñể giúp người học hướng tới việc học tập chủ ñộng
chống lại thói quen học tập thụ ñộng.
Nghị quyết BCH Trung ương 2 khóaVIII xác ñịnh nhiệm vụ Giáo dục trong
giai ñoạn mới là “Một mặt phải ñảm bảo cho thế hệ trẻ tiếp thu ñược những tinh hoa
của nền văn hóa nhân loại; mặt khác phải phát huy tính năng ñộng cá nhân, bồi
dưỡng năng lực sáng tạo, học sinh hoạt ñộng tích cực, tự lực mà chiếm lĩnh kiến
thức, hình thành kỹ năng, phát triển năng lực sáng tạo” [9].
Khoản 2 ñiều 5 Luật giáo dục 2005 quy ñịnh: “ Phương pháp giáo dục phải
phát huy tính tích cực, tự giác, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí
vươn lên” [20].
Trong Dự thảo chiến lược giáo dục 2009 – 2020 lần thứ 13 theo ñó mục tiêu
giáo dục giai ñoạn 2009 – 2020 là: “Thực hiện cuộc vận ñộng toàn nghành ñổi mới
phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ ñộng, sáng tạo
của người học, biến quá trình học tập thành quá trình tự học có hướng dẫn và quản
lý của giáo viên” [4].
Trong ñiều kiện xã hội như vậy giáo dục ý thực tự học, tự học một cách
thường xuyên có kế hoạch và phương pháp ñúng ñắn, khoa học cho HS phổ thông
nói chung và HS dân tộc nói riêng là một nhiệm vụ bắt buộc và là trách nhiệm của

người thầy. Chỉ có dạy cách học và cách tự học, tự học sáng tạo mới ñáp ứng ñược
yêu cầu cao của sự phát triển xã hội.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
1




data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....




data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....