Ngô Thị Tiền: phần I , II , III
Đoàn Thùy Dương : phần IV , V
Nguyễn Diệu Hương : phần VI


Trình tự bài thuyết trình
Phần I:Khái quát chung
 Phần II:Kinh tế truyền thống
 Phần III:Văn hóa vật chất
1:Nhà cửa
2:Trang phục
3:Ẩm thực
4:Chữ viết
5:Nhạc cụ



Phần IV:Văn hóa tinh thần
 Phần V:Quan hệ xã hội hôn nhân gia đình
 Phần VI:Phong tục tập quán
1:Cưới hỏi
2:Tang ma



I . Khái quát chung









Tên gọi khác : Kinh
Nhóm ngôn ngữ : Việt – Mường
Dân số : khoảng 65 000000 người
Cư trú : khắp các tỉnh , đông nhất là ở các
vùng đồng bằng và thành thị
Ngành kinh tế chính : ruộng nước
Tổ chức cộng đồng ; làng xóm
Hôn nhân gia đình : chế độ 1 vợ 1 chồng ,
gia đình phụ hệ


II , Kinh tế truyền thống










Từ xa xưa cư dân người Việt đã biết nghề nông
và đánh cá . Những cư dân miền núi thì làm
nương rẫy . Đại bộ phận sống ở trung du và

đồng bằng thì làm ruộng nước
Nghề khơi , nghề lộng có từ sớm và có vị trí
quan trọng trong kinh tế đời sống của nhân dân
Nghề chăn nuôi trâu bò và gia súc nhỏ cũng có
từ lâu ,mặc dù nó chưa bao giờ có vị trí ngang
hàng với trồng trọt ,nhưng cũng chưa bao giờ
váng mặt .
Các nghề thủ công sớm phát triển , đặc biệt là
nghề gốm
Bên cạnh nghề gốm còn phải kể đến nghề đúc
đồng . Người Việt xưa sớm đã biết khai khoáng
và tạo ra nền văn hóa đồng thau vô cùng rực rỡ
, tiêu biểu như trống đồng Đông Sơn . Các nghề


III , Văn hóa vật chất

1 . Nhà cửa
A , KHUÔN VIÊN
Đơn vị nhỏ nhất để cấu thành làng xóm là các khuôn viên của
các hộ gia đình
Từ trong khuôn viên thông ra ngoài thường phải qua cổng tiền
hoặc cổng hậu.
Tùy theo hình thức kết hợp các nhà trong khuôn viên mà tạo
thành các tổ hợp nhà với tên gọi khác nhau :
- Tổ nhà hình chữ môn
- Tổ hợp nhà chữ cổng
- Tổ hợp nhà chữ nhị và chữ tam
- Tổ hợp nhà hình thước thợ
Ở miền Nam có thêm một số tổ hợp khác hoặc cũng giống như

miền Bắc nhưng tên gọi khác :
- Tổ hợp nhà chữ đinh
- Tổ hợp nhà nối đọi ( xếp đọi , sắp đọi hay sóc đọi )
- Tổ hợp nhà đút đít
Một số biến dạng của các tổ hợp trên :
- Tổ hợp nhà sóc đọi có nhà sau dài hơn nhà trước
- Tổ hợp nhà nối đọi có sân tương ( sân nước trong nhà )
- Tổ hợp nhà chữ đinh có sân tương ( sân trong )


Tổ hợp nhà sóc đọi có nhà sau
dài hơn nhà trước

Tổ hợp nhà sóc đọi có nhà sau dài hơn nhà trước


Nhà nối đọi có sân tương và
nhà đinh có sân tương


Nhà hình thước thợ và nhà chữ
đinh của miền Nam


Nhà bát dần


Đặc điểm nhà



1 . Nhà miền Bắc
- Nhà đất là chủ yếu .Nhà sàn cũng có nhưng rất
ít , ở một vài nơi ven trung du giáp miền núi phía
Bắc và ven biến Đông – Bắc Bộ hay ven một số đảo .
- Nhà sàn chỉ khac nhà đất về cách bố chí trên
mặt bằng sinh hoạt , còn bộ khung nhà hầu như
không có gì khác nhà đất chỉ trừ các cột dài hơn .
- Với nhà ở trung du thường có quy mô to lớn vì
dễ kiếm gỗ hơn đồng bằng .
- Nhà ở vùng Đông – Bắc phần lớn tường được
làm bằng đất và bộ khung với các vì kèo đơn giản .
- Ở vùng ven biển Đông – Bắc còn có nhà sàn ở
trên ,mặt nước của cư dân đánh cá , còn nhà ven
biển vùng đồng bằng thường thấp , mái lợp dày ,
phủ nóc rất nặng để chống bão .
- Nhà trong vùng đồng bằng , nhất là ở vùng
trũng , nền nhà được tôn ao để tránh ngập nước về
mùa mưa lũ .


Kết cấu bộ khung nhà :
- Bộ khung của một ngôi nhà hình thành
bởi sự liên kết các vì kèo .
- Có nhiều kiểu vì kèo khác nhau , nhưng
dù là kiểu vì nào cũng xuất phát từ một số
cấu kiên cơ bản : kèo , cột , xà .
+Vì : là dãy cột từ trước nhà ra sau nhà
+Kèo : là hệ thống gỗ kết nối các đầu cột
của vì



Mặt bằng sinh hoạt nhà sàn người
Việt ở xã Phú Thịnh


2 . Nhà miền Trung
Kết cấu bộ khung nhà
- Thường được làm bằng gỗ tốt và có quy định
trong việc dùng gỗ vào các bộ phận của nhà
khá chăt chẽ .
- Gỗ chua và gỗ vu là 2 loại được ưa chuộng .
Dù nhà to hay nhỏ nngười ta đều cố gắng làm
như vậy .
- Đến nay hiếm gỗ nên quy định đó không còn
thực hiện nữa .
- Gỗ lim tuy rất tốt được cư dân mien Bắc coi
trọng nhưng ở miền Trung người ta không
dùng làm nhà vì cho rằng gỗ lim có chất độc .


Mặt bằng sinh hoạt
* Nhà ở Võ Ninh , huyện Quảng Ninh Quảng Bình
:Nhà rường 2 gian 2 chái . Trái bên trái giáp cửa
sổ phía trước có 1 phản gỗ , lùi về phía sau , một
giường cá nhân giành cho con trai .
- Gian thứ hai có một bộ bàn ghế để tiếp khách .
Sau bộ bàn ghế là một tủ búyp phê. Giáp vách hậu
là một hòm gian
- Gian thứ ba có một chõng tre và giường của
chủ nhà . Gian này có một đoạn vách ngăn từ

hàng cột thứ tư đến hàng cột thứ năm làm thành
một buồng nhỏ ở gian hồi bên phải .
- Gian hồi bên phải có cửa thông với nhà bếp .
Trong nhà bếp có một chõng tre và bếp .



Nhà thôn An Xá , xã Lộc Thủy , huyện Lệ
Thủy , Quảng Bình






Nhà rường một gian 2 chái ,
xung quanh xây tường
gạch . Mặt trước nhà cũng có
cửa lá như nhà ở trên . Đó là
những tấm liếp làm bằng lá
cỏ dùng làm cánh cửa , có
thể nâng lên hạ xuống
được .
Chái bên trái có một bộ phận
gỗ dành cho khách , một bàn
học sinh và một giường của
con trai.
Gian giữa có bàn ghế tiếp
khách và 2 giường , 1 của
chủ nhà và 1 của con trai

Chái bên phải có bàn ăn , 1
giường cá nhân và 1 buồng
nhỏ dành cho vợ chủ nhà .
Chái này có cửa thông với
nhà bếp .


Nhà người Nguồn ở thôn Tân Lí , xã
Minh Hóa , huyện Tuyên Hóa , Quảng
Bình




Nhà làm theo kiểu nhà cặp
, 3 gian 2 chái với vì kèo 4
hàng cột . Có gác xép đặt
trên trếng của 3 gian giữa .
Cửa sổ và cửa ra vào đều là
cửa lùa . Mặt bằng sinh
hoạt được chia làm 2 phần
theo chiều ngang , phân
biệt nhà trong và nhà
ngoài , nhà ngoài dành cho
sinh hoạt của nam giới ,
còn nhà trong đặt bếp
dành cho nữ giới .
Bên ngoài vách của
gian nhà hồi , bên phải có
một cái sạp để nước gọi là

chạn


3 . Nhà ở miền Trung Nam Bộ
Nhà ở miền Nam Trung Bộ có những nét
khác với nhà ở Bình Trị Thiên và gần với
nhà ở vùng đồng bằng ở sông Cửu Long


Mặt bằng sinh hoạt
* Nhà thôn Dương Nỗ Đông , Phú Dương , Hương Phú , Thừa Thiên Huế
- Một tổ hợp hai nhà , nhà chính ba gian hai chái . Bộ khung theo kiểu
nhà rường có hiên rộng ở mặt trước . Xung quanh nhà tường xây bằng
gạch . Nhà phụ ghép vào đầu hồi bên phải của nhà chính .
- Nhà chính : chái bên trái không có hiên được ngăn thành hai ô , ô phía
trong được dùng làm kho , ô bên ngoài để chum vại và các thứ linh tinh
khác . Gian thứ nhất , phía trước có bàn ghế để tiếp khách , một bộ bàn
ghế nhưa dành cho khách . Còn phía sau là một ô nhỏ trong có giường
dành cho con trai và một cái bàn nhỏ .
- Gian thứ hai ( gian chính giữa ) phía trước cũng có một bộ bàn ghế tiếp
khách Về phía sau cũng được ngăn thành một ô nhỏ bên trong có buýp
phê và hai bàn thờ.
- Gian thứ ba , về phía trước có một giường đôi của con trai , ở phía sau
là một bộ bàn ghế ngựa dành cho chủ nhà và một tủ lớn .
- Chái bên phải cũng được ngăn thành hai ô , ô bên ngoài đặt giường con
dâu , ở bên trong dùng làm kho .
- Nhà phụ được chia làm 2 khu vực , một ở phía trước dành cho sinh
hoạt của các con gái . Nơi đây có hai giường và một bộ phản gỗ. Còn
phần phía sau chia thành 2 ngăn , ngăn phía trước có chạn bát , bếp ,
cạnh bếp là bàn thờ thổ công . Ngăn sau đặt cối xay . Giáp đầu hồi là

chuồng lợn và đặt bếp nấu cám lợn


Nhà ở Diên An , huyện Diên
Khánh tỉnh Khánh Hòa

Ở đây phổ biến là một tổ
hợp hai nhà : một nhà chính
và một nhà phụ . Sự kết hợp
2 nhà này chỉ khác nhau ở vị
trí nhà phụ bên cạnh nhà
chính ( hoặc bên phải hoặc
bên trái


4 . Nhà miền Nam
- Phổ biến vẫn là nhà đất , nhà sàn chỉ có
ở vùng ngập nước định kì như Đồng Tháp ,
Kiên Giang và Minh Hải .
- Nói chung nhà khá đơn giản , sử dung
những vật lieu sẵn có tại chỗ, rẻ tiền , ít
gia công , không đòi hỏi người thợ phải có
tay nghề cao .
- Cửa giả , tường vách rất sơ sài , có nhà
hầu như không có vách cửa .
- Về kết cấu bộ khung nhà và cách bố trí
trên mặt bằng sinh hoạt ít có sự khác nhau


Mặt bằng sinh hoạt


Nhà đất
A ,Nhà có chái
- Nhà có 1 hoặc 2 chái ở đầu hồi . Nhà chính
ở số gian thường lẻ . Phổ biến là nhà 3 gian 1
hoặc 2 chái . Gian giữa có thể lớn hơn 2 gian
2 bên
B , Nhà nối đọi ( xếp đọi , sắp đọi , sóc đọi
Nhà trên thường 3 gian , nhà dưới cùng
chiều dài với nhà trên , nhưng chiều ngang
hẹp hơn


C , Nhà chữ đinh
Như nhà nối đọi nhưng nhà dưới nằm
ngang nhưng quay đầu hồi ra phía trước và
có lối vào riêng cùng hướng ra phía trước
như nhà trên . Loại này rất phổ biến ở miền
Nam Bộ ( kiểu này cũng rất phổ biến từ
Quảng Ngãi trở vào )
D , Nhà bát dần ( 8 đóng 8 quyết )
Loại này là loại nhà hoàn chỉnh về kết cấu
, gia công kĩ lưỡng , quy mô lớn . Mặt bằng
sinh hoạt như nhà 3 hoặc 5 gian 2 chái .