NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Hưng yên, ngày

tháng

Giáo viên hướng dẫn

năm 2015


MỤC LỤC
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN..................................................................1
..............................................................................................................................................1
..............................................................................................................................................1
..............................................................................................................................................1
.............................................................................................................................................1
..............................................................................................................................................1
..............................................................................................................................................1
..............................................................................................................................................1

..............................................................................................................................................1
..............................................................................................................................................1
..............................................................................................................................................1
..............................................................................................................................................1
CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG NÂNG HẠ KÍNH .....................................6
1.1. Nhiệm vụ của hệ thống nâng hạ kính trên xe ô tô.....................................................6
1.2. Yêu cầu của hệ thống nâng hạ kính trên xe ô tô........................................................6
1.3. Phân loại ...................................................................................................................8
1.4. Hệ thống nâng hạ kính trên xe Toyota Altis 2009....................................................8
1.4.1 Cấu tạo...................................................................................................................8
1.4.2 Chức năng nâng hạ bằng tay...............................................................................11
1.4.3 Chức năng nâng hạ bằng một lần ấn...................................................................12
1.4.4 Chức năng chống kẹt cửa kính............................................................................13
1.4.5 Chức năng điều khiển cửa kính khi tắt khóa điện...............................................16
CHƯƠNG 2 : TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ MẠCH ........................................................17
a. Lựa chọn linh kiện......................................................................................................17
i. Vi điều khiển 8051....................................................................................................17
a) Sơ đồ khối và sơ đồ chân của AT89C51................................................................17
b) Chức năng các chân của AT89C51.........................................................................18
.....................................................................................................................................18
ii. Điện trở....................................................................................................................21
iii. PC817......................................................................................................................24
iv. Mosfet IRF 540.......................................................................................................25
v. Tụ điện......................................................................................................................27
b. Thiết kế mạch điều khiển và hiển thị motor nâng hạ kính ........................................29
2.2.1 Mô phỏng mạch...................................................................................................29
2.2.2 Mã (code) điều khiển mạch.................................................................................31
2.2.3 Sản phẩm.............................................................................................................41

2



DANH MỤC HÌNH VẼ
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN...................................................................1
...............................................................................................................................................1
...............................................................................................................................................1
...............................................................................................................................................1
..............................................................................................................................................1
...............................................................................................................................................1
...............................................................................................................................................1
...............................................................................................................................................1
...............................................................................................................................................1
...............................................................................................................................................1
...............................................................................................................................................1
...............................................................................................................................................1
Hình 1.1. Hệ thống nâng hạ kính trên xe ô tô........................................................................6
Hình 1.2. Chức năng đóng, mở cửa kính................................................................................7
Hình 1.3. Chức năng chống kẹt cửa kính...............................................................................7
Hình 1.4: Hệ thống nâng hạ kính trên xe Toyota Altis 2009.................................................8
Hình 1.5: Sơ đồ mạch điện hệ thống nâng hạ kính trên xe Toyota Altis 2009....................10
Hình 1.6: Chức năng nâng hạ bằng tay................................................................................12
Hình 1.7: Chức năng nâng hạ bằng một lần ấn...................................................................13
Hình 1.8: Chức năng chống kẹt cửa kính.............................................................................14
Hình 1.9: Thiết lập lại chức năng chống kẹt cửa sổ............................................................15
Hình 1.10: Chức năng điều khiển cửa kính khi tắt khóa điện.............................................16
a) Sơ đồ khối và sơ đồ chân của AT89C51.................................................................17
Hình 2.1 : Sơ đồ khối của AT89C51....................................................................................17
Hình 2.2 : Sơ đồ chân của AT89C51...................................................................................18
b) Chức năng các chân của AT89C51..........................................................................18
......................................................................................................................................18

Hình 2.3 : Port 0...................................................................................................................18
Hình 2.4 : Port 1...................................................................................................................19
Hình 2.5 : Port 2...................................................................................................................19
Hình 2.6: Port 3....................................................................................................................20
Hình 2.7 : Điện trở trong thiết bị điện tử..............................................................................21
Hình 2.8 : Ký hiệu của điện trở trên các sơ đồ nguyên lý....................................................21
3


Hình 2.9 : Trở sứ công xuất lớn , trị số được ghi trực tiếp...................................................22
Hình 2.10 : Quy ước màu quốc tế........................................................................................22
Hình 2.11 : Điện trở 4 vòng màu
..............................................................................................................................................23
Hình 2.12: Điện trở 5 vòng màu...........................................................................................24
Hình 2.14 Cấu tạo của Mosfet ngược Kênh N
G : Gate gọi là cực cổng
S : Source gọi là cực nguồn
D : Drain gọi là cực máng....................................................................................................26
Hình 2.15 So sánh với Transitor ..........................................................................................26
Hình 2.16 Cấu tạo tụ điện.....................................................................................................27
Hình 2.18 Sơ đồ các khối chức năng trong mạch.................................................................30
Hình 2.19 Sơ đồ chân linh kiện............................................................................................30
Hình 2.20 Sơ đồ mạch in......................................................................................................31
Hình 2.21 Sản phẩm thực tế................................................................................................41
TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................................42
1.Hệ thống điện thân xe – PGS.TS Đỗ Văn Dũng...............................................................42
2.Hệ thống nâng hạ kính – Ths Phạm Văn Hải....................................................................42
3.Tài liệu xe ô tô hãng Toyota..............................................................................................42
4.Các nguồn tài liệu trên internet ........................................................................................42


4


LỜI NÓI ĐẦU

C

ùng với sự phát triển của nền kinh tế và khoa học kỹ thuật trên con đường
công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. Ngành điện tử nói chung đã có
những bước tiến vượt bậc và mang lại những thành quả đáng kể. Để thúc đẩy nề
kinh tế của đất nước ngày càng phát triển, giàu mạnh thì phải đào tạo cho thế hệ
tréco đủ kiến thức để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội. Đòi hỏi phải nâng
cao chất lượng đào tạo thì phải đưa ra các phương tiện dạy học hiện đại vào trong
giảng đường, trường học có như vậy thì trình độ của con người ngày càng cao mới
đáp ứng được nhu của xã hội. Trường ĐHSPKT Hưng Yên là một trong số những
trường đã rất trú trọng đến việc hiện đại hoá trang thiết bị nhằm nâng cao hiệu quả
trong giảng dạy cũng như giúp sinh viên có khả năng thực tế cao.
Để các sinh viên có tăng khả năng tư duy và làm quen với công việc thiết kế, chế
tạo chúng em đã được giao cho thực hiện đồ án: “Thiết kế điều khiển hệ thống
nâng hạ kính tự động hãng Toyota ( Toyota Altis 2009)“ nhằm củng cố về mặt
kiến thức trong quá trình thực tế.
Sau khi nhận đề tài, nhờ sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn cùng
với sự lỗ lực cố gắng của bản thân, sự tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, đến nay đồ án
của em về mặt cơ bản đã hoàn thành. Trong quá trình thực hiện dù đã rất cố gắng
nhưng do trình độ còn hạn chế kinh nghiệm còn ít nên không thể tránh khỏi sai sót.
Chúng em mong nhận được sự chỉ bảo giúp đỡ và đóng góp ý kiến của thầy giáo :
Phạm Văn Hải trong khoa để đồ án của chúng em ngày càng hoàn thiện hơn.
Chúng em xin chân thành cảm ơn cô giáo cùng với các thầy giáo trong khoa đã giúp
chúng em hoàn thành đồ án.


5


CHƯƠNG 1 : TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG NÂNG HẠ KÍNH
1.1. Nhiệm vụ của hệ thống nâng hạ kính trên xe ô tô.
Hệ thống nâng hạ kính trên xe ô tô có nhiệm vụ đống mở các cửa kính bằng
công tắc.Mô tơ nâng hạ kính quay khi tác động vào các công tắc nâng hạ
kính.chuyển động quay của mô tơ điện này sẽ được chuyển thành chuyển động lên
xuống của cửa kính thông qua cơ cấu nâng hạ kính.

Hình 1.1. Hệ thống nâng hạ kính trên xe ô tô

1.2. Yêu cầu của hệ thống nâng hạ kính trên xe ô tô.
Hệ thống nâng hạ kính phải thực hiện đầy đủ các chức năng:
-Chức năng đóng,mở cửa kính bằng tay:
Khi công tắc cửa kính được kéo lên hoặc hạ xuống nửa chừng,thỡ cửa sổ sẽ mở
hoặc đóng cho đến khi thả công tắc ra.
- Chức năng đóng, mở cửa kính bằng một lần ấn:
Khi công tắc cửa kính được kéo lên hay đẩy xuống hoàn toàn,thỡ cửa sổ sẽ
đóng,mở hoàn toàn.
Chỳ ý: Một số xe chỉ có chức năng đóng,mở cửa kính tự động cho cửa kính bên
phía người lái.

6


Hình 1.2. Chức năng đóng, mở cửa kính
- Chức năng chống kẹt cửa kính:
Trong quá trình đóng cửa kính tự động,nếu có vật thể lạ kẹt giữa cửa kính thỡ
cửa kớnh sẽ tự động dừng lại và dịch chuyển xuống khoảng 50mm.

- Chức năng khóa cửa kính:
Khi bật cụng tắc khúa cửa kớnh thỡ khụng thể mở hay đóng tất cả các cửa kính
trừ cửa kính phía người lái.

Hình 1.3. Chức năng chống kẹt cửa kính
- Chức năng điều khiển của kính khi tắt khóa điện:
7


Chức năng này cho phép điều khiển của kính trong khoảng thời gian 45s sau
khi khóa điện về vị trí ACC hoặc LOCK,nếu cửa xe phía người lái không mở.

1.3. Phân loại
Theo phương pháp điều khiển hệ thống nâng hạ kính được chia làm hai loại sau:
+ Hệ thống nâng hạ kính bằng tay (sử dụng trên các ôtô thế hệ cũ).
+ Hệ thống nâng hạ kính dùng động cơ điện sử dụng nam châm vĩnh cửu hiện nay
trên các xe hiện đại đều dùng loại nay vỡ cú kết cấu nhỏ gọn dễ lắp rỏp bố trí mô tơ
quay được cả hai chiều khi ta thay đổi chiều dũng điện. Cửa có thể nâng cao hạ thấp
tùy ý.

1.4. Hệ thống nâng hạ kính trên xe Toyota Altis 2009
1.4.1

Cấu tạo

Hình 1.4: Hệ thống nâng hạ kính trên xe Toyota Altis 2009

Sơ đồ mạch điện

8



9


Hình 1.5: Sơ đồ mạch điện hệ thống nâng hạ kính trên xe Toyota Altis 2009

10


1.4.2

Chức năng nâng hạ bằng tay.

11


Hình 1.6: Chức năng nâng hạ bằng tay.
Khi khoá điện ở vị trí ON và công tắc cửa sổ điện phía người lái được kéo
lên nửa chừng, thì tín hiệu UP bằng tay sẽ được truyền tới IC và xẩy ra sự thay đổi
sau đây:
Tranzisto Tr : ON (mở)
Rơle UP: ON (bật)
Rơle DOWN: Tiếp mát
 Kết quả là mô tơ điều khiển cửa sổ điện phía người lái quay theo hướng
UP(lên).
 Khi nhả công tắc ra, rơ le UP tắt và mô tơ dừng lại. Khi ấn công tắc điều
khiển cửa sổ điện phía người lái xuống nửa chừng, tín hiệu DOWN bằng tay
được truyền tới IC và xẩy ra sự thay đổi sau đây:
Tranzisto Tr :ON (mở)

Rơle UP: tiếp mát
Rơle DOWN: ON (bật)
=> Kết quả là mô tơ điều khiển cửa sổ phía người lái quay theo hướng DOWN
Gợi ý: Một số xe có trang bị điện trở nhiệt PTC hoặc bộ ngắt mạch để ngăn không
cho dòng điện quá lớn đi vào mô tơ.
1.4.3
Chức năng nâng hạ bằng một lần ấn.

12


Hình 1.7: Chức năng nâng hạ bằng một lần ấn.

Khi khoá điện ở vị trí ON và công tắc cửa sổ điện phía người lái được kéo
lên hoàn toàn, tín hiệu UP tự động được truyền tới IC. Vì IC có mạch định thời và
mạch này sẽ duy trì trạng thái ON lớn nhất khoảng 10 giây khi tín hiệu UP tự động
được đưa vào, nên môtơ điều khiển cửa sổ điện phía người lái tiếp tục quay ngay cả
khi công tắc được nhả ra. Mô tơ điều khiển cửa sổ điện dừng lại khi cửa sổ phía
người lái đóng hoàn toàn và IC xác định được tín hiệu khoá mô tơ từ cảm biến
tốc độ và công tắc hạn chế của mô tơ điều khiển cửa sổ điện hoặc khi mạch định
thời tắt. Có thể dừng thao tác đóng mở tự động bằng cách nhấn vào công tắc cửa sổ
điện phía người lái.
1.4.4

Chức năng chống kẹt cửa kính.

13


Hình 1.8: Chức năng chống kẹt cửa kính.

Cửa sổ bị kẹt được xác đinh bởi hai bộ phận. Công tắc hạn chế và cảm biến tốc
độ trong mô tơ điều khiển cửa sổ điện. Cảm biến tốc độ chuyển tốc độ mô tơ
thành tín hiệu xung. Sự kẹt cửa sổ được xác định dựa vào sự thay đổi
chiều dài của sóng xung.
Khi đai của vành răng bị đứng im, công tắc hạn chế sẽ phân biệt sự thay đổi
chiều dài sóng của tín hiệu xung trong trường hợp cửa bị kẹt với chiều dài sóng
xung trong trường hợp cửa sổ đóng hoàn toàn.
Khi công tắc chính cửa sổ điện nhận được tín hiệu là có một cửa sổ bị kẹt từ mô
tơ điều khiển cửa kính, nó tắt rơle UP, bật rơle DOWN khoảng một giây và mở cửa
kính khoảng 50 mm để ngăn không cho cửa sổ tiếp tục đóng
Chú ý:
Có thể kiểm tra chức năng chống kẹt cửa sổ bằng cách nhét một vật vào giữa
kính và khung. Khi cửa kính gần đóng, chức năng chống kẹt cửa sổ không kích
hoạt. Do đó, việc kiểm tra chức năng này bằng tay có thể dẫn đến bị thương.
Một số kiểu xe cũ không có chức năng chống kẹt cửa sổ điện.
14


*Thiết lập lại chức năng chống kẹt cửa sổ:

Hình 1.9: Thiết lập lại chức năng chống kẹt cửa sổ
Mô tơ điều khiển cửa sổ điện cần được thiết lập lại (về vị trí xuất phát của
công tắc hạn chế) trong các trường hợp sau đây:
- Bộ nâng hạ cửa sổ và mô tơ điều khiển cửa sổ điện bị
tháo ra.
- Bộ nâng hạ cửa sổ đã kích hoạt khi không lắp kính.
- Bất kỳ một thao tác nào cũng làm kính đóng hoàn toàn,
Ví dụ trường hợp thay kính.
Cách thiết lập lại cho xe Corolla (NZE 12#)
- Nối mô tơ điều khiển cửa sổ điện và công tắc chính cửa

sổ điện với dây điện phía xe.
- Bật khoá điện lên vị trí ON và điều khiển công tắc chính cửa sổ điện để mô tơ
điều khiển cửa sổ chạy không tải theo hướng UP khoảng 4 giây hoặc hơn (khoảng
từ 6 đến 10 vòng quay)
Gợi ý:
Tham khảo Sách hướng dẫn sửa chữa để biết qui trình thiết lập lại chức năng
này, vì qui trình này khác nhau tuỳ theo từng loại xe.

15


1.4.5

Chức năng điều khiển cửa kính khi tắt khóa điện.

Hình 1.10: Chức năng điều khiển cửa kính khi tắt khóa điện.
Chức năng điều khiển cửa sổ khi tắt khoá điện là điều khiển sự hoạt động
của rơle chính cửa sổ điện dựa trên hệ thống điều khiển khoá cửa.
Khi tắt khoá điện từ vị trí ON về vị trí ACC hoặc LOCK, thì rơ le tổ hợp xác định
sự thay đổi này sẽ kích hoạt mạch định thời và giữ rơle chính điều khiển cửa sổ điện
ở trạng thái bật khoảng 45 giây.
Khi rơ le tổ hợp xác định việc mở cửa dựa trên tín hiệu truyền từ công tắc cửa,
thì rơle này sẽ ngắt rơle chính điều khiển cửa sổ điện.
Gợi ý:
Một số kiểu xe có mạch định thời trong công tắc chính cửa sổ điện để điều khiển
chức năng điều khiển cửa sổ khi tắt khoá điện.

16



CHƯƠNG 2 : TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ MẠCH

i.

a. Lựa chọn linh kiện
Vi điều khiển 8051
AT89C51 là một vi điều khiển 8 bit, chế tạo theo công nghệ CMOS chất
lượng cao, công suất thấp với 4 KB PEROM (Flash Programeable and
erasable read only memory).
Các đặc điểm của 8951 được tóm tắt như sau:
- 4KB bộ nhớ, có thể lập trình lại nhanh, có khả năng ghi xóa tới 1000 chu
kỳ
- Tần số hoat động từ 0 Hz đến 24 MHz
- 3 mức khóa bộ nhớ lập trình
- 2 bộ Timer/Counter 16 bit
- 128 Byte RAM nội
- 4 Port xuất/nhập (I/O) 8 bit
- Giao tiếp nối tiếp
- 64 KB vùng nhớ mã ngoài
- 64 KB vùng nhớ dữ liệu ngoài
- Xử lý Boolean (hoạt động trên bit đơn)
- 210 vị trí nhớ có thể định vị bit
- 4μs cho hoạt động nhân hoặc chia

a) Sơ đồ khối và sơ đồ chân của AT89C51
INT1\
INT0\
SERIAL
PORT
TEMER0

TEMER1
TEMER2
128 byte
8032\8052

INTERRUPT
CONTROL

OTHER
REGISTER

RAM
8032\8052
128 byte
RAM

CPU

OSCILATOR

BUS
CONTROL

EA\
RST

ROM
0K:
8031\803
2

4K:8951
8K:8052

I/OPORT

ALE\
PSEN\

P0 P 1 P 2 P 3
Address\Data

Hình 2.1 : Sơ đồ khối của AT89C51

TEMER2
8032\8052

Cất kết quả
vào RAM
(hàng đơn
vị cất vào ô
nhớ 30H,
hàng
chục
SERIALPOR
cất
T vào ô
nhớ 31H)
Chia tiếp
kết quả cho
10 được

số
TXD
RXD
hàng chục
Gán A=P2
Cất kết quả
vào RAM
(hàng đơn
vị cất vào ô
nhớ 30H,
hàng chục
cất vào ô

17


Chia tiếp
kết quả cho
10 được số
hàng chục
Chia cho
10 được số
dư là hàng
đơn vị
Gán A=P2
TEMER1

Hình 2.2 : Sơ đồ chân của AT89C51

b) Chức năng các chân của AT89C51


Hình 2.3 : Port 0

18


+ Port 0 (P0.0 – P0.7 hay chân 32 – 39): Ngoài chức năng xuất nhập
ra, port 0 còn là bus đa hợp dữ liệu và địa chỉ (AD0 – AD7), chức năng này
sẽ được sử dụng khi AT89C51 giao tiếp với thiết bị ngoài có kiến trúc bus.
+ Port 1 (P1.0 – P1.7 hay chân 1 – 8): có chức năng xuất nhập theo bit và
byte. Ngoài ra, 3 chân P1.5, P1.6, P1.7 được dùng để nạp ROM theo chuẩn
ISP, 2 chân P1.0 và P1.1 được dùng cho bộ Timer 2.

Hình 2.4 : Port 1
+ Port 2 (P2.0 – P2.7 hay chân 21 – 28): là một port có công dụng kép. Là
đường xuất nhập hoặc là byte cao của bus địa chỉ đối với các thiết kế dùng
bộ nhớ mở rộng.

Hình 2.5 : Port 2
+ Port 3 (P3.0 – P3.7 hay chân 10 – 17): mỗi chân trên port 3 ngoài chức
năng xuất nhập ra còn có một số chức năng đặc biệt sau:
19


Bit
P3.0
P3.1
P3.2
P3.3
P3.4

P3.5
P3.6
P3.7

Tên
RXD
TXD
INT0
INT1
T0
T1
WR
RD

Chức năng chuyển đổi
Dữ liệu nhận cho port nối tiếp
Dữ liệu truyền cho port nối tiếp
Ngắt bên ngoài 0
Ngắt bên ngoài 1
Ngõ vào của Timer/Counter 0
Ngõ vào của Timer/Counter 1
Xung ghi bộ nhớ dữ liệu ngoài
Xung đọc bộ nhớ dữ liệu ngoài

Hình 2.6: Port 3
+ RST (Reset – chân 9): mức tích cực của chân này là mức 1, để reset ta
phải đưa mức 1 (5V) đến chân này với thời gian tối thiểu 2 chu kỳ máy
(tương đương 2µs đối với thạch anh 12MHz.
+ XTAL 1, XTAL 2: AT89S52 có một bộ dao động trên chip, nó thường
được nối với một bộ dao động thạch anh có tần số lớn nhất là 33MHz, thôn

thường là 12MHz.
+ EA (External Access): EA thường được mắc lên mức cao (+5V) hoặc
mức thấp (GND). Nếu ở mức cao, bộ vi điều khiển thi hành chương trình từ
ROM nội. Nếu ở mức thấp, chương trình chỉ được thi hành từ bộ nhớ mở
rộng.
+ ALE (Address Latch Enable): ALE là tín hiệu để chốt địa chỉ vào một
thanh ghi bên ngoài trong nửa đầu của chu kỳ bộ nhớ. Sau đó các đường port
0 dùng để xuất hoặc nhập dữ liệu trong nửa chu kỳ sau của bộ nhớ.
+ PSEN (Program Store Enable): PSEN là điều khiển để cho phép bộ nhớ
chương trình mở rộng và thường được nối với đến chân /OE (Output Enable)
của một EPROM để cho phép đọc các bytes mã lệnh. PSEN sẽ ở mức thấp
trong thời gian đọc lệnh. Các mã nhị phân của chương trình được đọc từ
EPROM qua Bus và được chốt vào thanh ghi lệnh của bộ vi điều khiển để
giải mã lệnh. Khi thi hành chương trình trong ROM nội, PSEN sẽ ở mức thụ
động (mức cao).
20


+ Vcc, GND: AT89S52 dùng nguồn một chiều có dải điện áp từ 4V – 5.5V
được cấp qua chân 40 (Vcc) và chân 20 (GND).

ii.

Điện trở

a) Khái niệm điện trở
Ta hiểu một cách đơn giản - Điện trở là sự cản trở dòng điện của một vật dẫn
điện, nếu một vật dẫn điện tốt thì điện trở nhỏ, vật dẫn điện kém thì điện trở lớn, vật
theo
Điện trở của dây dẫn

Điện trở của dây dẫn phụ thộc vào chất liệu, độ dài và tiết diện của dây. được tính
theo công thức sau:
R = ρ.L / S
•

Trong đó ρ là điện trở xuất phụ thuộc vào chất liệu

•

L là chiều dài dây dẫn

•

S là tiết diện dây dẫn

•

R là điện trở đơn vị là Ohm

b) Điện trở trong thiết bị điện tử.
Hình dáng và ký hiệu : Trong thiết bị điện tử điện trở là một linh kiện
quan trọng, chúng được làm từ hợp chất cacbon và kim loại tuỳ theo tỷ lệ pha trộn
mà người ta tạo ra được các loại điện trở có trị số khác nhau.

Hình 2.7 : Điện trở trong thiết bị điện tử.

-

Hình 2.8 : Ký hiệu của điện trở trên các sơ đồ nguyên lý.
Đơn vị của điện trở

•

Đơn vị điện trở là Ω (Ohm) , KΩ , MΩ

•

1KΩ = 1000 Ω

1MΩ = 1000 K Ω = 1000.000 Ω
-

Cách ghi trị số của điện trở
21


Các điện trở có kích thước nhỏ được ghi trị số bằng các vạch mầu theo
một quy ước chung của thế giới.( xem hình ở trên )
•

Các điện trở có kích thước lớn hơn từ 2W trở lên thường được ghi trị số
trực tiếp trên thân. Ví dụ như các điện trở công xuất, điện trở sứ.
•

Hình 2.9 : Trở sứ công xuất lớn , trị số được ghi trực tiếp.
c) Cách đọc trị số điện trở .
Quy ước mầu Quốc tế
Mầu
sắc
Đen
Nâu

Đỏ
Cam
Vàng

Giá
trị
0
1
2
3
4

Mầu sắc

Giá trị

Xanh lá
Xanh lơ
Tím
Xám
Trắng
Nhũ vàng
Nhũ bạc

5
6
7
8
9
-1

-2

Hình 2.10 : Quy ước màu quốc tế
Điện trở thường được ký hiệu bằng 4 vòng mầu , điện trở chính xác thì ký
hiệu bằng 5 vòng mầu.
22


* Cách đọc trị số điện trở 4 vòng màu :

Hình 2.11 : Điện trở 4 vòng màu
Cách đọc điện trở 4 vòng màu
Vòng số 4 là vòng ở cuối luôn luôn có mầu nhũ vàng hay nhũ bạc, đây là
vòng chỉ sai số của điện trở, khi đọc trị số ta bỏ qua vòng này.
•

Đối diện với vòng cuối là vòng số 1, tiếp theo đến vòng số 2, số 3
•

Vòng số 1 và vòng số 2 là hàng chục và hàng đơn vị

•

Vòng số 3 là bội số của cơ số 10.

•

Trị số = (vòng 1)(vòng 2) x 10 ( mũ vòng 3)

•


Có thể tính vòng số 3 là số con số không "0" thêm vào

Mầu nhũ chỉ có ở vòng sai số hoặc vòng số 3, nếu vòng số 3 là nhũ thì số
mũ của cơ số 10 là số âm
•

* Cách đọc trị số điện trở 5 vòng mầu : ( điện trở chính xác )

23


Hình 2.12: Điện trở 5 vòng màu
•
Vòng số 5 là vòng cuối cùng , là vòng ghi sai số, trở 5 vòng mầu thì
mầu sai số có nhiều mầu, do đó gây khó khăn cho ta khi xác điịnh đâu là vòng cuối
cùng, tuy nhiên vòng cuối luôn có khoảng cách xa hơn một chút.
•

Đối diện vòng cuối là vòng số 1

Tương tự cách đọc trị số của trở 4 vòng mầu nhưng ở đây vòng số 4 là
bội số của cơ số 10, vòng số 1, số 2, số 3 lần lượt là hàng trăm, hàng chục và hàng
đơn vị.
•

iii.

•


Trị số = (vòng 1)(vòng 2)(vòng 3) x 10 ( mũ vòng 4)

•

Có thể tính vòng số 4 là số con số không "0" thêm vào

PC817

Phần tử cách ly PC817 dùng để cách ly giữa mạch điều khiển với mạch điện công
suất. Nó có cấu tạo như hình vẽ sau :

Hình 2.13: Kích thước chân và cấu trúc bên trong của PC 817

24


Gồm một diode phát quang và một photo transistor. Khi có điện áp điều khiển đặt
vào diode nó phát ra quang. Ánh sáng này kích hoạt cực B của photo transistor làm
transistor này dẫn. Do đó mạch điện điều khiển và mạch điện công suất được cách
ly.
Thông số kỹ thuật của PC817 :
Tham số
*1 Dòng một chiều
*2 Dòng một chiều cực đại
Điện áp ngược
*1 Công suất phát tán
Điện áp cực góp - phát
Điện áp cực phát - góp
Dòng cực góp
*1 Công suất phát tán cực góp

*1 Tổng công suất phát tán
*3 Điện áp cô lập
Nhiệt độ hoạt động
Nhiệt độ dự trữ
Nhiệt độ hàn

iv.

Kí hiệu
IF
IFM
VR
P
VCEO
VECO
IC
PC
Ptot
Viso
Topr
Tstg
TsoI

Giới hạn
50
1
6
70
35
6

50
150
200
5
-30 ÷ +100
-55 ÷ +125
260

Đơn vị
mA
A
V
mW
V
V
mA
mW
mW
kVrms
0
C
0
C
0
C

Mosfet IRF 540
Mosfet là Transistor hiệu ứng trường (Metal Oxide Semiconductor Field Effect
Transistor) là một Transistor đặc biệt có cấu tạo và hoạt động khác với Transistor
thông thường mà ta đã biết. Mosfet thường có công suất lớn hơn rất nhiều so với

BJT. Đối với tín hiệu 1 chiều thì nó coi như là 1 khóa đóng mở. Mosfet có nguyên
tắc hoạt động dựa trên hiệu ứng từ trường để tạo ra dòng điện, là linh kiện có trở
kháng đầu vào lớn thích hợp cho khuyếch đại các nguồn tín hiệu yếu.
a) Cấu tạo của Mosfet
Khác với BJT, Mosfet có cấu trúc bán dẫn cho phép điều khiển bằng điện áp với
dòng điện điều khiển cực nhỏ.

25