I H C THÁI NGUYÊN

BÁO CÁO T NG K T
TÀI KHOA H C VÀ CÔNG NGH C P

IH C

XÁC NH M C LYSINE/N NG L NG TRAO
I, CÁC AXIT AMIN
(LYSINE, METHIONINE, METHIONINE + CYSTINE) THÍCH H P V I CÁC
KH U PH N CĨ HÀM L NG PROTEIN THƠ KHÁC NHAU VÀ M C
(METHIONINE+CYSTINE)/LYSINE THÍCH H P C A KH U PH N TH C
N CHO GÀ RI LAI ( RI X L NG PH NG)

Mã s : H2015-TN01-01
Ch nhi m đ tài: PGS.TS. Tr n Thanh Vân

Thái Nguyên, 2016


1
I H C THÁI NGUYÊN

BÁO CÁO T NG K T
TÀI KHOA H C VÀ CÔNG NGH C P

IH C

XÁC NH M C LYSINE/N NG L NG TRAO
I, CÁC AXIT AMIN
(LYSINE, METHIONINE, METHIONINE + CYSTINE) THÍCH H P V I CÁC

KH U PH N CĨ HÀM L NG PROTEIN THƠ KHÁC NHAU VÀ M C
(METHIONINE+CYSTINE)/LYSINE THÍCH H P C A KH U PH N TH C
N CHO GÀ RI LAI ( RI X L NG PH NG)

Mã s : H2015-TN01-01

Xác nh n c a t ch c ch trì đ tài

Ch nhi m đ tài

(Ký, h tên, đóng d u)

(Ký, h tên)

Thái Nguyên, 2016


i

DANH SÁCH NH NG THÀNH VIÊN THAM GIA NGHIÊN C U
VÀ
N V PH I H P CHÍNH

TT

H tên cán b khoa
h c

C quan, đ n v ph i
h p

Ban KHCN&MTh c Thái Nguyên

TÀI

N i dung tham gia trong
đ tài
i Ph trách chung, thi t k
thí nghi m, x lý s li u,
báo cáo k t qu

1

PGS.TS.
Tr n Thanh Vân

2

TS. Nguy n
Thúy M

3

TS. Tr n Qu c Vi t

Vi n Ch n ni Qu c Thi t k thí nghi m; Phân
gia, TS chuyên ngành tích dinh d ng th c n
Dinh d ng và TACN

4


Ths. NCS.
Võ V n Hùng

NCS Tr ng
Lâm, HTN

5

TS. Nguy n
Khiêm

6

Ơng Lê V n H i

Cơng ty c ph n dinh Ph i h p tri n khai nghiên
d ng H i Th nh, Khu 8, c u và ti p nh n k t qu
Ph ng
i Phúc, TP chuy n giao
B c Ninh

7

PGS.TS.
Tr n V n Phùng

Vi n Khoa h c S s ng, Phân tích thành ph n dinh
HTN
d ng th c n


Th

Khoa CNTY- Tr ng T ch c ni gà thí
HNL- HTN, Ti n s nghi m, theo dõi, thu th p
chuyên ngành Ch n ni s li u thí nghi m

H Nơng Phân tích dinh d ng th c
n. T ch c ni gà thí
nghi m, theo dõi, thu
th p, x lý s li u thí
nghi m

Quý Trung tâm NC Gia c m Cung c p gà con gi ng.
Thu Ph ng, Vi n Ch n
nuôi, Hà N i


ii

M CL C

DANH M C CH VI T T T ................................................................................................................................iv
DANH M C B NG BI U, HÌNH..........................................................................................................................v
THƠNG TIN K T QU NGHIÊN C U.............................................................................................................vii
INFORMATION ON RESEARCH RESULTS....................................................................................................x
M

U..........................................................................................................................................................................1

1.Tính c p thi t c a đ tài...............................................................................................................................................1

2. M c tiêu........................................................................................................................................................................1
3. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài................................................................................................................2
3.1. Ý ngh a khoa h c c a đ tài...................................................................................................................................2
3.2. Ý ngh a th c ti n c a đ tài....................................................................................................................................2
CH

NG 1. T NG QUAN TÀI LI U..................................................................................................................3

1.1. Nh ng v n đ chung v n ng l ng, protein và axit amin..............................................................................3
1.1.1. N ng l ng............................................................................................................................................................3
1.1.2. Protein.....................................................................................................................................................................7
1.1.3. Axit amin................................................................................................................................................................8
1.2. M i quan h gi a n ng l ng, protein và axit amin.......................................................................................11
1.2.1. M i quan h gi a n ng l ng trao đ i và protein thô đ i v i gà nuôi th t..............................................11
1.2.2. M i quan h gi a n ng l ng trao đ i và axit amin đ i v i gà th t..........................................................13
1.2.3. M i quan h gi a các axit amin v i nhau và các axit amin v i protein ..................................................13
1.3. Tình hình nghiên c u v t l lysine/n ng l ng trao đ i và (methionine + cystine)/lysine đ i v i gà
th t.....................................................................................................................................................................................16
1.3.1. Tình hình nghiên c u n c ngồi................................................................................................................16
1.3.1.1. K t qu nghiên c u xác đ nh t l lysine/ME ...........................................................................................16
1.3.1.2. K t qu nghiên c u xác đ nh t l (methionine + cystine)/lysine..........................................................18
1.3.2. Tình hình nghiên c u trong n c....................................................................................................................20
CH

NG 2.

IT

NG, PH M VI, N I DUNG VÀ PH


NG PHÁP NGHIÊN C U.............22

2.1.

i t ng, v t li u nghiên c u............................................................................................................................22

2.2. Ph m vi nghiên c u...............................................................................................................................................22
2.3. N i dung và ph ng pháp nghiên c u..............................................................................................................22
2.3.1. B trí thí nghi m.................................................................................................................................................22


iii

2.3.1.1.B trí thí nghi m 1............................................................................................................................................22
2.3.1.2. B trí thí nghi m 2 và thí nghi m 3 .............................................................................................................24
2.3.2. Ph ng pháp l p kh u ph n thí nghi m........................................................................................................25
2.3.3. Các ch tiêu theo dõi...........................................................................................................................................26
2.3.3.1. T l nuôi s ng (%) ........................................................................................................................................26
2.3.3.2. T ng kh i l ng..............................................................................................................................................26
2.3.3.3. H s chuy n hố th c n (FCR).................................................................................................................27
2.3.3.4. Cách tính chi phí th c n cho 1 kg t ng kh i l ng.................................................................................27
2.3.3.5. Ch s s n xu t (PI).........................................................................................................................................27
2.3.3.6. Ch s kinh t (EN).........................................................................................................................................27
2.3.3.7. Kh o sát ch tiêu thân th t khi gi t m gà thí nghi m...............................................................................27
2.3.4. Ph ng pháp x lý s li u................................................................................................................................29
CH

NG 3.

K T QU VÀ TH O LU N .................................................................................................................................30

3.1. Thí nghi m 1: Xác đ nh m c lysine/ME, protein và axit amin thích h p trong kh u ph n ch n nuôi gà
F1 (Ri x L ng Ph ng).............................................................................................................................................30
3.1.1. K t qu thí nghi m 1..........................................................................................................................................30
3.1.1.1. K t qu thí nghi m 1, giai đo n 1 (1 - 21 ngày tu i)...............................................................................30
3.1.1.2. K t qu thí nghi m 2, giai đo n 2 (22 - 49 ngày tu i) và c ng d n đ n 49 ngày tu i.......................33
3.1.1.3. K t qu thí nghi m 1, giai đo n 3 (50 - 84 ngày tu i) và toàn k (1 - 84 ngày tu i) .........................40
3.1.1.4. K t qu kh o sát thân th t gà khi gi t m ....................................................................................................58
3.1.2. Th o lu n v ch n lơ thí nghi m 1 có m c dinh d ng thích h p...........................................................62
3.1.3. K t qu chính đ t đ c t thí nghi m 1.........................................................................................................64
3.2. Thí nghi m 2 và thí nghi m 3: nh h ng c a t l (methionine + cystine)/lysine trong kh u ph n
đ n s c s n xu t th t c a gà F1 (Ri x L ng Ph ng) nuôi v ông - Xuân và v Hè Thu..........................65
3.2.1. K t qu và th o lu n thí nghi m 2 và thí nghi m 3.....................................................................................65
3.2.2. K t qu chính đ t đ c t thí nghi m 2 và 3................................................................................................75
K T LU N VÀ

NGH .......................................................................................................................................76

4.1. K t lu n....................................................................................................................................................................76
4.2.

ngh .....................................................................................................................................................................76

TÀI LI U THAM KH O.........................................................................................................................................77
PH L C.......................................................................................................................................................................84


iv

DANH M C CH


VI T T T

Ngh a đ y đ

Ch vi t t t
Aa

: (axit amin)

CP

: Protein thô

Cs

: C ng s

DCP

: Dicalcium Phosphate

DE

: N ng l

VT

:

ng tiêu hóa


n v tính

ECH4

:

N ng l

ng khí tiêu hóa

EN

: Ch s kinh t

FCR

: H s chuy n hóa th c n

FE

: N ng l

ng thô trong phân

GE

: N ng l

ng thô


HI

: N ng l

ng nhi t

KLBQ

: Kh i l

ng bình quân

M

: S trung bình

ME

: N ng l

n

:S m u

NE

: N ng l

NRC


: H i đ ng Nghiên c u Qu c gia M

P

: Xác xu t sai khác

PI

: Ch s s n xu t

Pr

: Protein

SEM

: Sai s c a s trung bình

TN

: Thí nghi m

UE

: N ng l

VCK

: V t ch t khô


ng trao đ i

ng thu n

ng thô trong n

c ti u


v

DANH M C B NG BI U, HÌNH
I. B NG
B ng 1.1. T l axit amin thi t y u so v i lysine trong protein lý t ng c a kh u
ph n cho gà th t (%) .................................................................................11
B ng 2.1. S đ b trí thí nghi m 1 ..........................................................................23
B ng 2.2. S đ b trí thí nghi m 2 và 3 ..................................................................24
B ng 3.1. nh h ng riêng r c a t ng y u t protein, lys/ME trong kh u ph n đ n
các ch tiêu giai đo n 1 (1 - 21 ngày tu i), n =9.......................................30
B ng 3.2.

nh h ng đ ng th i c a hai y u t CP và lys/ME đ n các ch tiêu giai
đo n 1 (1 - 21 ngày tu i) ..........................................................................32

B ng 3.3. nh h ng riêng r c a t ng y u t protein, lys/ME trong kh u ph n đ n
các ch tiêu giai đo n 2 (22 - 49 ngày tu i), n =9.....................................34
B ng 3.4.

nh h ng đ ng th i c a hai y u t CP và lys/ME đ n các ch tiêu giai

đo n 2 (22 - 49 ngày tu i) ........................................................................36

B ng 3.5. nh h ng riêng r c a t ng y u t protein, lys/ME trong kh u ph n đ n
các ch tiêu c ng d n đ n 49 ngày tu i, n =9 ...........................................38
B ng 3.6.

nh h ng đ ng th i c a hai y u t CP và lys/ME đ n các ch tiêu c ng
d n đ n 49 ngày tu i ................................................................................39

B ng 3.7. nh h ng riêng r c a t ng y u t protein, lys/ME trong kh u ph n đ n
các ch tiêu giai đo n 3 (50 - 84 ngày tu i), n =9.....................................41
B ng 3.8.

nh h ng đ ng th i c a hai y u t CP và lys/ME đ n các ch tiêu giai
đo n 3 (50 - 84 ngày tu i) ........................................................................43

B ng 3.9. nh h ng riêng r c a t ng y u t protein, lys/ME trong kh u ph n đ n
m t s ch tiêu toàn k (1 - 84 ngày tu i), n =9 .......................................44
B ng 3.10. nh h ng đ ng th i c a hai y u t CP và lys/ME đ n m t s ch tiêu
toàn k (1 - 84 ngày tu i) ...........................................................................1
B ng 3.11. nh h ng riêng r c a các m c protein thô, lys/ME trong kh u ph n
đ n k t qu kh o sát thân th t gà khi gi t m thí nghi m 1
(đ n v tính %), n = 18 .............................................................................59
B ng 3.12. nh h ng đ ng th i c a hai y u t CP và lys/ME đ n k t qu kh o sát
thân th t gà khi gi t m thí nghi m 1, lúc 84 ngày tu i, n = 6 .................60


vi

B ng 3.13. M t s ch tiêu s c s n xu t gà thí nghi m 2 (v


ơng - Xuân)........... 65

và thí nghi m 3 (v Hè - Thu), n = 4 ....................................................................... 65
B ng 3.14. Ch tiêu kh o sát thân th t khi gi t m gà thí nghi m 2 (v ơng - Xn)
và thí nghi m 3 (v Hè - Thu), lúc 84 ngày tu i, n = 8............................67

II. HÌNH
Hình 3.1. nh h ng đ ng th i các y u t đ n t ng kh i l ng tuy t đ i c a gà thí
nghi m 1 tồn k (giai đo n 1 - 84 ngày tu i) .........................................46
Hình 3.2. nh h ng đ ng th i các y u t thí nghi m đ n FCR c a gà thí nghi m 1
toàn k (giai đo n 1 - 84 ngày tu i) .........................................................46
Hình 3.3. nh h ng đ ng th i c a các y u t thí nghi m đ n chi phí th c n/kg
t ng kh i l ng gà thí nghi m 1 tồn k (giai đo n 1 - 84 ngày tu i).....58
Hình 3.4. T ng kh i l ng tuy t đ i c a gà thí nghi m 2, giai đo n 1 - 84 ngày tu i
(g/con/ngày) v
ơng - Xn...................................................................69
Hình 3.5. T ng kh i l ng tuy t đ i c a gà thí nghi m 3, giai đo n 1 - 84 ngày
tu i (g/con/ngày) v Hè - Thu.....................................................................70
Hình 3.6. Chi phí th c n/kg t ng kh i l ng c a gà thí nghi m 2, ni đ n 84 ngày
tu i v ơng - Xn .................................................................................71
Hình 3.7. Chi phí th c n/kg t ng kh i l ng c a gà thí nghi m 3, ni đ n 84 ngày
tu i v Hè - Thu .......................................................................................71


vii

I H C THÁI NGUYÊN
THÔNG TIN K T QU NGHIÊN C U
1. Thông tin chung

Tên đ tài: Xác đ nh m c lysine/n ng l ng trao đ i, các axit amin (lysine,
methionine, methionine + cystine) thích h p v i các kh u ph n có hàm l ng
protein thơ khác nhau và m c (methionine+cystine)/lysine thích h p c a kh u ph n
th c n cho gà Ri lai ( Ri x L ng Ph ng).
Mã s : H2015-TN01-01
Ch nhi m: PGS.TS. Tr n Thanh Vân
C quan ch trì: Kh i c quan HTN
Th i gian th c hi n: 2015 - 2016
2. M c tiêu
- Xác đ nh đ c m c lysine/ME, protein và các axit amin thích h p trong
kh u ph n ni gà F1 ( Ri x L ng Ph ng).
- Xác đ nh đ
nuôi gà F1 ( Ri x

c t l (methionine + cystine)/lysine thích h p trong kh u ph n
L ng Ph ng).

3. Tính m i và sáng t o
- Là cơng trình nghiên c u có h th ng xác đ nh đ c m c lysine/ME, t l
(methionine + cystine)/lysine thích h p trong kh u ph n nuôi gà F1 ( Ri x L ng
Ph ng).
- Gà F1 ( Ri x L ng Ph ng) đ c nuôi ph bi n, đ i di n cho gà lông
màu nuôi th t nông h c a Vi t Nam hi n nay.
4. K t qu nghiên c u
M c dinh d ng thích h p trong th c n nuôi gà F1 ( Ri x
L ng
Ph ng) là: lysine/ME: 4,21 - 3,72 - 3,22 (lysine: 12,63 - 11,35 - 9,98 g/kg th c n;
ME: 3,0 - 3,05 - 3,10 Mcal/kg th c n); protein: 21 - 19 -17 %; methionine + cystine:
1,04 - 0,93 - 0,82 %, ng v i các giai đo n nuôi 1 - 21, 22 - 49, 50 - 84 ngày tu i.
Ph


T l (methionine + cystine)/lysine thích h p cho gà F1 (
ng) là: 82,54; 81,58 và 82,00 %

Ri x

L

ng

5. S n ph m đ tài
5.1. Bài báo khoa h c
1. Tr n Thanh Vân, Tr n Qu c Vi t, Võ V n Hùng, Nguy n Th Thúy M ,
Nguy n Thu Quyên (2015), "Nghiên c u xác đ nh m c lizin/ME, protein và


viii

axit amin thích h p trong kh u ph n ch n nuôi gà F1 ( Ri x L ng
Ph ng)", T p chí Nơng nghi p và Phát tri n Nông thôn, s 17/2015, tr.
94-99.
2. Tr n Thanh Vân, Tr n Qu c Vi t, Võ V n Hùng, Nguy n Th Thúy M ,
Nguy n Thu Quyên, ph m V n Toàn (2016), " nh h ng c a t l
(methionine +cystin)/lysine trong kh u ph n đ n s c s n xu t th t c a gà Ri lai
nuôi trong v hè thu và đông xn", T p chí Khoa h c & Cơng ngh , i h c
Thái Nguyên, 153 (08), 8/2016, ISSN: 1859-2171, tr. 23-28.
3. Tr n Thanh Vân, Tr n Qu c Vi t, Võ V n Hùng, Nguy n Th Thúy M ,
Nguy n Thu Quyên (2016), "Kh n ng s d ng g o l t thay th ngô trong
kh u ph n ch n nuôi gà F1 (Ri x L ng Ph ng)", T p chí Nơng nghi p và
PTNT, k 2 - tháng 10, tr. 97 - 102.

4. Tr n Thanh Vân, Võ V n Hùng, Nguy n Th Thúy M , Tr n Qu c Vi t,
Nguy n Thu Quyên (2017), "Kh n ng s n xu t th t c a gà F1 (Ri x L ng
Ph ng) nuôi theo m c dinh d ng m i khuy n cáo, trong đi u ki n s n
xu t nơng h ", T p chí Khoa h c & Công ngh , i h c Thái Nguyên, T p
161, S 01, 01/2017, ISSN: 1859-2171, tr. 17-24.
5.2. S n ph m đào t o
- ào t o trình đ ti n s : 01
NCS. Võ V n Hùng, tên đ tài: "Nghiên c u xác đ nh m c lysine/n ng l ng
và t l (methionine + cystine)/lysine thích h p trong kh u ph n gà Ri lai ( Ri x
mi n B c Vi t Nam”. NCS đã b o v lu n án c p c
L ng Ph ng) theo mùa v
s , đã g i h s ph n bi n đ c l p.
- ào t o trình đ th c s : 03 (02 đã nh n b ng th c s )
Hoàng Anh B c, tên đ tài: "Nghiên c u nh h ng c a các m c
(methionine + cystine)/lysine trong kh u ph n n đ n kh n ng s n xu t th t c a gà
lai (Ri x L ng Ph ng) nuôi v Thu – ông t i Thái Nguyên".
Ph m V n Toàn, tên đ tài: "Nghiên c u nh h ng c a các m c
(methionine + cystine)/lysine trong kh u ph n n đ n kh n ng s n xu t th t c a gà
lai (Ri x L ng Ph ng) nuôi v Hè – Thu t i Thái Nguyên".
Nguy n Th H u, tên đ tài:“ nh h
trong kh u ph n nuôi gà Ri lai ( Ri x L

ng c a vi c thay th ngô b ng g o l t
ng Ph

ng)”.

- Th c hi n đ tài khóa lu n t t nghi p c a sinh viên: 01



ix

Nguy n Th H u, tên đ tài:“ nh h ng c a các m c lysine khác nhau
trong kh u ph n th c n có cùng m c n ng l ng và protein đ n s c s n xu t th t
c a gà Ri lai ( Ri × L ng Ph ng)".
5.3. S n ph m chuy n giao cho s n xu t
Chuy n giao k t qu nghiên c u c a đ tài cho Công ty c ph n dinh d ng
H i Th nh, Khu 8, Ph ng i Phúc, TP B c Ninh đ ng d ng vào s n xu t th c
n cho gà th t lông màu, phân ph i cho ng i ch n nuôi các t nh B c Giang, B c
Ninh và khu v c.
6. Ph ng th c chuy n giao, đ a ch
k t qu nghiên c u

ng d ng, tác đ ng và l i ích mang l i c a

- Chuy n giao tr c ti p cho công ty s n xu t th c n ch n nuôi (công ty c ph n
dinh d ng H i Th nh, Khu 8, Ph ng i Phúc, TP B c Ninh)
- K t qu c a đ tài có th làm tài li u tham kh o đ ph c v gi ng d y và các
nghiên c u ti p theo.
- Các nhà s n xu t th c n ch n ni, nơng dân có th
xu t, kinh doanh mang l i hi u qu kinh t cao h n.
đ

ng d ng k t qu đ s n

- K t qu nghiên c u góp ph n hồn thi n quy trình ni d
c ni ph bi n là gà F1 ( Ri x L ng Ph ng).

- Góp ph n gi m thi u ơ nhi m môi tr
s d ng th c n cân đ i dinh d ng.


ng lo i gà đang

ng ch n nuôi gà thông qua vi c


x

THAI NGUYEN UNIVERSITY
INFORMATION ON RESEARCH RESULTS
1. General information
Project title: Determination the level of lysine /energy, appropriate level of acid
amin lysine, methionine, methionine + cystine in the diets with different level of
crude protein and (methionine+cystine)/ lysine in the diets for crossed breed
chicken ( Ri x Luong Phuong).
Code number: H2015-TN01-01
Coordinator: Tr n Thanh Vân
Implementing institution: Thai Nguyen University
Duration: from 2015 to 2016
2. Objectives
- Determination the level of lysine /energy, appropriate level of protein and some
acid amin in the diets for crossed breed chicken ( Ri x Luong Phuong).
- Determination the level of (methionine+cystine)/ lysine in the diets for crossed
breed chicken ( Ri x Luong Phuong).
3. Creativeness and innovativeness
This is a project has done fulfill determination the level of lysine /energy,
(methionine+cystine)/ lysine and appropriate level of protein and some acid amin in
the diets for crossed breed chicken ( Ri x Luong Phuong).
Crossed breed chicken ( Ri x
popularly at household of Viet Nam.


Luong Phuong) were kept and raised

4. Research results
The appropriate nutrient content for crossed breed chicken F1 (Ri x Luong
Phuong) are recommended as follow: lysine/ME: 4.21 -3.72 – 3.32 (lysine: 12.63 –
11.35 – 9.98 grs/kg of feed; ME: 3.00 -3.05 – 3.10 Mcal/kg of feed), CP: 21.0 – 19.0
– 17.0 %, methionine + cystine: 1.04 – 0.93 – 0.82 %, corresponding to the 3 stages
1 - 21, 22 - 49, 50 - 84 days of age
Rate of (methionine + cystine) / lysine appropriate for chicken F1 (Ri x
Luong Phuong) are 82.54; 81.58 and 82.00 % in stages 1 - 21, 22 - 49, 50 - 84 days
of age, respectively.
5. Products
5.1. Scientific paper
[1]. Tran Thanh Van, Tran Quoc Viet, Vo Van Hung, Nguyen Th Thuy My,
Nguyen Thu Quyen (2015), "Determination the approtiate level of lysine/ME and


xi

amino acids in the diets for crossed breed chickens F1 (Ri x Luong Phuong)",
Journal of Agriculture and Rural Development, 1st semester, Sep, pp. 94 - 99.
[2]. Tran Thanh Van, Tran Quoc Viet, Vo Van Hung, Nguyen Thi Thuy My,
Nguyen Thu Quyen, Pham Van Toan (2016), "Effects of (methionine +
cystine)/lysine on the performance of crossed breed chickens F1 (Ri x Luong
Phuong) in Summer - Autumn and Winter - Spring seasons", Journal of Science
and Technology, Thai Nguyen university, Vol. 152, No. 08, pp. 23 – 28.
[3]. Tran Thanh Van, Tran Quoc Viet, Vo Van Hung, Nguyen Thi Thuy My,
Nguyen Thu Quyen (2016), "Effect of the replacing rice versus corn in the diets
for crossed breed chickens F1 (Ri x Luong Phuong)", Journal of Agriculture and

Rural Development, 2nd - Oct, pp. 97 - 102.
[4]. Tran Thanh Van, Vo Van Hung, Nguyen Thi Thuy My, Tran Quoc Viet,
Nguyen Thu Quyen (2017), "Meat production performance of chickens F1 (Ri x
Luong Phuong) feeding to new recomendation nutrition levels, keeping at
household condition", Journal of Science and Technology, Thai Nguyen
university, Vol. 161, No. 01, pp. 17 – 24.
5.2. Training
- This project is important supporter to train a PhD. student Võ V n Hùng,
Dissertation title: "Determination
the
level
of
lysine/energy
and
(methionine+cystine)/lysine in the diets for crossed breed chicken F1 ( Ri x
Luong Phuong) by the seasons in North Vietnam".
- This project is important supporter to train 3 master students, two of them
have already received Degree Master of science in Animal Husbandry
(1) MSci. Hoàng Anh B c, Thesis title: "Determination the level of
(methionine + cystine) /lysine in the diets for crossed breed chicken F1 ( Ri x
Luong Phuong) keeping in Autumn - Winter season in Thai Nguyen".
(2) MSci. Ph m V n Toàn, Thesis title: "Determination the level of
(methionine + cystine) /lysine in the diets for crossed breed chicken F1 ( Ri x
Luong Phuong) keeping in Summer –Autumn season in Thai Nguyen".
(3) Master student Nguy n Th H u, Thesis title: "Effect of the replacing
brown rice versus corn in the diets for crossed breed chickens F1 (Ri x Luong
Phuong).


xii


- This project is important supporter to train 01 bachelor in Animal
Husbandry.
Bachelor Nguy n Th H u, Bachelor thesis title:“ Effect of different level
lysine in diet with the same levels of energy and protein on performance of meat
productivity of crossed breed chickens F1 (Ri x Luong Phuong).
5.3. Transfer research results for producer
The research results of this prorect has been transfered to Hai Thinh
Nutrition Stock Company, Block 8, Dai Phuc ward, Bac Ninh City, Bac Ninh
province to aply to produce color chicken feed, supplying to Bac Giang, Bac Ninh
and other provinces in northern of Viet Nam.
6. Transfer alternatives, application institutions, impacts and benefits of
research results
Direct transfer to animal feed company (Hai Thinh Nutrition Joint Stock
Company, Block 8, Dai Phuc Ward, Bac Ninh City).
The results of the project can be used as a reference for teaching and further
research.
Animal Feet manufacturers and farmers can apply this results to production
and business to obtain higher economic efficiency.
Research results contribute information to complete the technical process of
raising crossed breed chickens F1 (Ri x Luong Phuong), a Popular typical kind of
color chicken in Viet Nam nowadays.
Contribute to reducing environmental pollution of chicken farming through
the use of optimal nutritional feed.


1

M


U

1.Tính c p thi t c a đ tài
M c n ng l

ng trao đ i (Kcal ME) và protein thơ trong th c n (% CP) có

m i quan h ch t ch v i nhau nên khi xây d ng kh u ph n cho gia c m ng

i ta

luôn h t s c chú tr ng. Tuy nhiên, ch t l

ng protein ph thu c vào s l

ng và

t l các axit amin trong đó, đ c bi t s l

ng và t l các axit amin thi t y u. Vì

th , theo đa s các nhà khoa h c, vi c nghiên c u t l gi a ME v i các axit amin
trong kh u ph n s cho k t qu chính xác h n so v i t l gi a n ng l

ng trao đ i

v i % protein thô trong kh u ph n (Nguy n Duy Hoan, 2010 [8]).
Ngoài ra, m t h

ng ti p c n m i c a m t s tác gi n


c ngoài trong

nghiên c u v axit amin cho gà th t là tính t l (methionine + cystine)/lysine
trong kh u ph n, vì lysine và methionine là hai axit amin (aa) gi i h n đ u tiên và
th hai trong h u h t các lo i th c n cho gà. Theo h
nhi u k t qu công b cho đ i t

ng nghiên c u này, đã có

ng gà broiler ni chu ng kín (Claudia và cs

(2011) [41]; Mingbin L. V. và cs (2011) [52]; Mohsen Farkhoy và cs (2012) [59];
Fernando và cs (2014) [42] ...).

Vi t Nam, trong nh ng n m g n đây, bên c nh

phát tri n m nh ch n nuôi gà broiler b ng các gi ng ngo i nh p, n ng su t cao thì
ph

ng th c ch n ni chu ng h , ch u nh h

khí h u theo mùa v , v i các nhóm đ i t

ng tr c ti p c a đi u ki n th i ti t

ng gà lai t các gi ng gà lơng màu

ngày càng có tính ph bi n. Tiêu chu n n cho nhóm đ i t


ng gà th t này ch a có

tài li u nào cơng b và khuy n cáo.
Xu t phát t

th c t trên, chúng tôi đã th c hi n đ tài: "Xác đ nh m c

lysine/n ng l ng trao đ i, các axit amin (lysine, methionine, methionine + cystine) thích h p
v i các kh u ph n có hàm l ng protein thơ khác nhau và m c (methionine+cystine)/lysine
thích h p c a kh u ph n th c n cho gà ri lai ( Ri x

L ng Ph ng)"

2. M c tiêu
- Xác đ nh đ

c m c lysine/ME, protein và các axit amin thích h p trong kh u

ph n nuôi gà F1 ( Ri x

L ng Ph

ng).


2

- Xác đ nh đ
nuôi gà F1 ( Ri x


c t l (methionine + cystine)/lysine thích h p trong kh u ph n
L ng Ph ng) v Hè - Thu và v

ông - Xuân.

3. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
3.1. Ý ngh a khoa h c c a đ tài
- K t qu nghiên c u làm c s cho vi c xây d ng các công th c th c n cho gà Ri
lai nuôi th t mi n B c Vi t Nam.
- K t qu nghiên c u góp ph n hồn thi n quy trình ni d
đ

c nuôi ph bi n là gà F1 ( Ri x

L ng Ph

- Góp ph n gi m thi u ơ nhi m môi tr

ng gi ng gà đang

ng).
ng ch n nuôi gà b ng ph ng pháp s

d ng th c n cân đ i dinh d ng.
- K t qu c a đ tài có th làm tài li u tham kh o đ ph c v gi ng d y và các
nghiên c u ti p theo.
3.2. Ý ngh a th c ti n c a đ tài
- Góp ph n nâng cao hi u qu ch n nuôi gà Ri lai b ng vi c s d ng th c n ch n
nuôi h p lý.
- Các nhà s n xu t th c n ch n ni, nơng dân có th

xu t, kinh doanh mang l i hi u qu kinh t cao h n.

ng d ng k t qu đ s n


3

CH

NG 1

T NG QUAN TÀI LI U
1.1. Nh ng v n đ chung v n ng l
1.1.1. N ng l

ng, protein và axit amin

ng

i v i dinh d ng v t ni, n ng l ng chính là nhi t l ng sinh ra trong
quá trình đ t cháy các h p ch t h u c và bi u th b ng calori. Calori (cal) là nhi t
l ng c n thi t đ làm nóng 1 g n c t 16,5 đ n 17,5 oC. Cal có các b i s là
kilocalori (Kcal = 1.000 cal) và megacalori (Mcal = 1.000 Kcal). Joule (J) c ng là
đ n v bi u th n ng l ng và hi n nay đang đ c nhi u n c s d ng. Có th
chuy n đ i calori sang joule, 1cal = 4,184 J. Joule c ng có các b i s t ng ng là
KJ (1.000 J) và MJ (1.000 KJ) (Lê
c Ngoan, D Thanh H ng, 2014 [21]). Khi
đ t các ch t h u c trong bomb calorimeter, 1 g protein thu đ c 5,65 Kcal, 1 g
gluxit thu đ c 4,1 Kcal, 1 g m thu đ c 9,3 Kcal (V Duy Gi ng, Bùi V n Chính,
2000 [2]).

i v i gà, khi n th c n vào, n ng l ng thô (GE) trong th c n s đ c
chuy n thành n ng l ng trao đ i (ME), n ng l ng phân (FE), n ng l ng n c
ti u (UE) và n ng l ng khí đ ng tiêu hóa (ECH4). Tuy nhiên, gà, các s n ph m
khí là r t ít và khó xác đ nh. Cịn giá tr n ng l ng tiêu hóa (DE) khơng đ c s
d ng m t cách ph bi n trong kh u ph n vì phân và n c ti u đ c th i ra đ ng
th i, do đó r t khó đ tách bi t phân và n c ti u ra đ xác đ nh n ng l ng tiêu
hóa. ME s đ c chuy n thành n ng l ng sinh nhi t (HI) và n ng l ng thu n
(NE). S chuy n hóa n ng l ng trong c th gà có th đ c tóm t t theo s đ c a
Sibbald, 1982 (d n t McNab và Boorman, 1999 [57]) nh sau:
NL thơ (GE)
NL phân (FE)
NL tiêu hóa (DE)
NL n

c ti u (UE) và khí đ

ng tiêu hóa ECH4

NL trao đ i (ME)
NL sinh nhi t c th (HI)
NL thu n (NE)
Nh v y, n u khơng tính t i n ng l

ng trong khí tiêu hóa thì:

ME = GE - (FE + UE) (Bùi
c L ng, 1995 [19], Hoàng V n Ti n, 1995
[28], Nguy n Duy Hoan và cs, 1999 [9]).



4

V vai trò c a n ng l ng, chúng ta th y r ng, nó r t c n thi t cho s duy trì,
sinh tr ng, phát tri n c th và t o s n ph m. M i ho t đ ng s ng c a c th đ ng
v t đ u g n li n v i quá trình s d ng và trao đ i n ng l ng. Q trình này địi h i
s l y vào các ch t dinh d ng đ bù đ p vào ch v t ch t c a c th (lipit, protein,
carbohydrate) đã b đ t cháy, t o ra n ng l ng tích lu cho c th l n lên và phát
tri n đ c (Nguy n Duy Hoan và cs, 1999 [9]).
Ph

ng pháp xác đ nh nhu c u n ng l

ng cho duy trì đ i v i gà th t

cung c p đ y đ , chính xác kh u ph n cho gia c m thì y u t đ u tiên là
xác đ nh m c n ng l ng thích h p, c n thi t cho nhu c u duy trì các ho t đ ng,
sinh tr ng và phát tri n c a c th . N ng l ng cho duy trì c a gia c m bao g m
n ng l ng cho trao đ i ch t c b n và n ng l ng cho ho t đ ng t i thi u.
Nhu c u n ng l ng cho ho t đ ng s ng bình th ng ph thu c vào m c đ
ho t đ ng c a gia c m. Theo Singh (1988) [66], trong đi u ki n ni d ng bình
th ng thì n ng l ng cho ho t đ ng c a gia c m b ng 50% n ng l ng trao đ i c
b n, t quan đi m này ông đã đ a ra cơng th c tính nhu c u n ng l ng thu n cho
duy trì (NEm) là:
NEm = 83 × W0,75 (W là kh i l

ng c th , tính b ng kg)

Nhu c u n ng l ng trao đ i c b n là nhu c u d ng ch t đ bù đ p cho s
tiêu hao n ng l ng, đây là các ch t dinh d ng phân gi i lúc đói trong đi u ki n tiêu
chu n, khơng v n đ ng, không làm vi c. N ng l ng trao đ i ch t c b n là m c

n ng l ng c n thi t đ đ m b o s s ng, đ c dùng cho ho t đ ng nh hô h p, tu n
hoàn c a máu, ho t đ ng th n kinh, ho t đ ng c a các c quan trong đi u ki n khơng
kích thích, n ng l ng đ đi u hòa thân nhi t, s bi n d ng c a các mô nh bi u bì,
lơng và s s n xu t các kích thích t và enzyme (Nguy n Xuân T nh và cs, 1996
[30]). Trong th c ti n s n xu t, ng i ta th ng tính nhu c u n ng l ng cho 1 kg
i
kh i l ng trao đ i (W0,75), tr s 70 Kcal ± 15% và ít bi n đ ng gi a các loài.
v i gà, theo McDonald và cs (1995), nhu c u n ng l ng trao đ i c b n cho 1 kg
kh i l ng là 72 Kcal/ngày, còn 1 kg W0,75 là 86 Kcal/ngày (Nguy n
c H ng,
2006 [13]).
N ng l ng thu n cho duy trì chi m 82% n ng l ng trao đ i cho duy trì.
D a vào đó, ta có th tính đ c nhu c u n ng l ng duy trì c a gà đ i v i kh i
l ng khác nhau.
Ngồi ra, chúng ta có th s d ng ph ng pháp nuôi d ng, ph ng pháp
d a vào cân b ng n ng l ng, ph ng pháp d a vào cân b ng nit và carbon,
ph ng pháp d a vào nhu c u n ng l ng cho trao đ i c b n đ xác đ nh nhu c u
n ng l ng cho duy trì (T Quang Hi n và cs, 2001 [6]).


5

Trong th c t , ng i ta ti n hành thí nghi m ni d ng, n ng l ng kh u
ph n n vào dùng cho c duy trì và t ng kh i l ng, lo i tr n ng l ng cho t ng
kh i l ng thì bi t đ c n ng l ng cho duy trì. Tuy nhiên, trong m t s tr ng
h p, t ng kh i l ng không ph i do n ng l ng (do s tích n c), cho nên ph i k t
h p v i k thu t gi t m th t so sánh đ xác đ nh s thay đ i v n ng l ng c a c
th (Lê
c Ngoan, 2002 [20]).
Ph


ng pháp xác đ nh nhu c u n ng l

ng s n xu t đ i v i gà th t

Nhu c u n ng l ng cho s n xu t ph thu c vào lo i s n ph m ch n nuôi. i
v i gà th t đang sinh tr ng, nhu c u n ng l ng cho s n xu t ph thu c vào t ng kh i
l ng h ng ngày và thành ph n thân th t (H i Ch n nuôi Vi t Nam, 2001 [11]).
Theo Bùi
c L ng (1995) [19], có th tính nhu c u n ng l
kh i l ng theo công th c:

ng cho t ng

Pt (0,3 x 5,7 + 0,05 x 9,5)
MEtt =
0,82
Trong đó:
MEtt: Nhu c u n ng l
Pt: S g t ng kh i l

ng cho t ng kh i l

ng/ngày

ng/ngày

0,3:% protein trong th t
5,7: S Kcal/g protein
0,05:% m trong th t

9,5: S Kcal/g m
0,82: Hi u su t s d ng n ng l

ng trao đ i cho t ng kh i l

ng.

Trong th i k sinh tr ng, nhu c u n ng l ng c a gà th t r t khác nhau,
không ch là s thay đ i v t l n ng l ng chuy n thành nhi t mà còn do s thay
đ i v s l ng n ng l ng đ c tích l y và phân chia n ng l ng tích l y đó thành
protein và m (Mac Leod, 1999, d n t Nguy n
c H ng, 2006) [13]). Theo
Nguy n Duy Hoan và Tr n Thanh Vân (1998) [10], gia c m c t ng 1 g kh i
l ng c th , c n s d ng h t 4 kcal. V i t l tiêu hóa là 80%, gia c m t ng đ c 1
g kh i l ng c th c n cung c p n ng l ng 5 Kcal ME. Nh v y, đ đ n gi n vi c
tính nhu c u n ng l ng cho sinh tr ng ta có th áp d ng công th c sau:
∆P x 4


6

ME (Kcal)

=
0,8

Trong đó:

∆P là t ng kh i l


ng hàng ngày (g)

4 là s Kcal/1g t ng kh i l

ng

0,8 là hi u su t s d ng th c n cho t ng kh i l
Ph ng pháp xác đ nh nhu c u n ng l
s n xu t đ i v i gà th t
Công th c tính nhu c u n ng l
Tr n Thanh Vân và cs, 2015 [34]) là:

ng

ng trao đ i chung cho c duy trì và

ng cho gà sinh tr

ng, gà th t (d n theo

NCNL (Kcal/ngày) = P x {140 - (2,0 x T oC)} + 5∆P
Trong đó:

P là kh i l

ng gà (kg).

∆P là t ng kh i l

ng tuy t đ i (g/con/ngày)


T là nhi t đ môi tr

ng (oC)

P x {140 - (2,0 x T oC)} là n ng l
l

Theo Wu và Han 1982 (d n t Nguy n
ng c a gà th t là:

ng trao đ i duy trì

c H ng, 2006 [13]), nhu c u n ng

ME = 128,5 BW0,75 + 2,5 W (đ i v i gà 0 - 4 tu n tu i)
ME = 128,5 BW0,75 + 3,8 W (đ i v i gà 5 - 10 tu n tu i)
Trong đó:

ME là n ng l

ng trao đ i (Kcal/ngày)

BW là kh i l

ng c th (kg)

W là t ng kh i l

ng c a gà (g/ngày)


Theo Larbier và Leclercq, 1993 (d n t Nguy n
c H ng, 2006 [13]), nhu
c u n ng l ng trao đ i cho gà broiler có th tính theo cơng th c:
ME = 100 W0,75 + 14,4 (Pr) + 11,0 (Lip)
Trong đó:

ME: N ng l
W: Kh i l

ng trao đ i cho gà t ng kh i l

ng (Kcal/ngày)

ng c th (kg)

Pr: S protein t ng (g/ngày)
Lip: S m t ng (g/ngày)
Theo Hoàng V n Ti n (1995) [27], nhu c u n ng l

ng c a gà th t là:

ME = [105 + 4,6 (25 - T)]Pm0,75 + 10,4L + 14,0Pr
Trong đó:

ME là s Kcal ME c n thi t/con/ngày


7


Pm là kh i l
L là l
Pr là l

ng trung bình (kg)

ng m tích l y (g/ngày)
ng protein tích l y (g/ngày)

T là nhi t đ , n u d

i 25 oC

1.1.2. Protein
Protein là m t nhóm các h p ch t đ i phân t sinh h c, cùng v i
polysaccharit, lipit và axit nucleic, t o nên các h p ph n ch y u c a c th
s ng. M t cách c th , protein là các polymer đ c t o nên t các trình t xác
đ nh các axit amin. Protein là h p ch t h u c có ý ngh a quan tr ng b c nh t
trong c th s ng. V m t s l ng, protein chi m không d i 50% kh i l ng
khô c a t bào. T lâu ng i ta đã bi t r ng protein tham gia m i ho t đ ng s ng
trong c th sinh v t. Ngồi vai trị là thành ph n chính trong c u trúc c a t bào
và mơ, protein cịn có nhi u ch c n ng phong phú khác quy t đ nh nh ng đ c
đi m c b n c a s s ng nh s truy n đ t thông tin di truy n, s chuy n hóa
các ch t. Th t v y, các emzym, kháng th ch ng l i b nh t t, các hormon d n
truy n các tín hi u trong t bào, ... đ u có b n ch t protein. Ngày nay, khi hi u rõ
vai trò to l n c a protein đ i v i c th s ng, ng i ta càng th y rõ tính ch t duy
v t và ý ngh a c a đ nh ngh a thiên tài c a Engel P.: "S s ng là ph ng th c
t n t i c a nh ng th protein" (H Trung Thông và cs, 2006 [24]).
Protein có 9 vai trị sinh h c, g m: Vai trị t o hình, xúc tác, b o v , v n chuy n,
v n đ ng, d tr và dinh d ng, d n truy n tín hi u th n kinh, đi u hòa trao đ i ch t và

cung c p n ng l ng (Tr n T và Cù Th Thúy Nga, 2008 [31]).
Dinh d ng protein trong nuôi d ng gà th t là m t ch s quan tr ng có nh
h ng tr c ti p đ n s c kh e, s c s n xu t và ch t l ng s n ph m. Ng i ta cho
r ng, 20 - 25% s c s n xu t c a gà th t nh h ng tr c ti p b i dinh d ng protein
(T Quang Hi n và Phan ình Th m, 2002 [5]). Protein là thành ph n chính c a
x ng, dây ch ng, lơng, da, các c quan và các h c . Do protein đ c s d ng cho
duy trì, sinh tr ng và s n xu t nên nó ph i đ c th ng xuyên đ a vào c th . N u
protein n vào th p h n nhu c u thì t c đ sinh tr ng và đi u ki n s ng c a các mô
bào s b nh h ng, d n đ n s phát tri n ch m các c quan c n thi t trong c th
(Nguy n
c H ng, 2006 [13]). Khi khơng có đ protein trong th c n thì trao đ i
ch t b phá h y, có th làm cho s sinh tr ng ch m l i d n t i gi m n ng su t, s n
l ng s n ph m, m t khác kh n ng ch ng ch u b nh c ng b gi m. Th c n quá th a
protein c ng th hi n x u s c kh e c a gia c m. Khi th a protein trong kh u ph n
thì trong c th tích l y m t l ng đáng k các s n ph m đ c nh amoniac, các mu i
amon, axit uric, ure, các amin và các ch t khác (V Duy Gi ng và cs, 1997 [3]).


8

Ph

ng pháp xác đ nh nhu c u protein đ i v i gà nuôi th t

Nhu c u protein cho gà th t bao g m nhu c u cho duy trì, cho t ng tr ng
và cho t ng h p lông. Theo Singh (1998) [56], nhu c u protein t ng th nh sau:
0,0016 x P (g) + (0,18 x ∆P (g)) + (0,04 ho c 0,07 x ∆P x 0,82)
Pr (g) =
0,64
Trong đó:

Pr (g): Nhu c u protein c n thi t (g/con/ngày)
P: Kh i l

ng c th (g/con)

∆P: T ng kh i l

ng (g/con/ngày)

0,0016: Nhu c u protein (g) cho duy trì 1 g kh i l

ng c th

0,18: T l protein trong th t là 18%
0,04: T l lông gà so v i P gà d

i 4 tu n là 4%

0,07: T l lông gà so v i P gà t 4 tu n tu i là 7%
0,82: T l protein trong lông là 82%
0,64: Hi u qu s d ng protein c a gà th t
Nhu c u protein còn đ c xác đ nh b ng ph ng pháp nuôi d ng. Ng i ta
ti n hành nuôi gà v i các m c protein trong kh u ph n khác nhau. Theo dõi các ch
tiêu s n xu t c a gà th t đ xác đ nh m c dinh d ng phù h p v i h ng l a ch n
ng d ng trong ch n nuôi. Trong gi i h n cho phép, protein trong kh u ph n càng
cao thì gà s có kh n ng sinh tr ng nhanh h n, FCR gi m, nh ng xét v m t hi u
qu kinh t thì ph i c n c vào đi u ki n c th c a t ng kh u ph n, giá nguyên li u
th c n.
1.1.3. Axit amin
Axit amin (aa) là ch t h u c mà phân t ch a ít nh t m t nhóm carboxyl (COOH) và ít nh t m t nhóm amin (- NH2), tr prolin ch có nhóm NH (th c ch t là

m t axit imino). Trong phân t các aa t n t i trong t nhiên, các nhóm - COOH và NH2 đ u g n v i carbon v trí . H u h t các aa thu nh n đ c khi th y phân
protein đ u d ng L- . Nh v y, các aa ch khác nhau m ch nhánh (g c R) (H
Trung Thông và cs, 2006 [24]).
Theo quan đi m dinh d ng, ng i ta chia 20 lo i aa th ng g p trong
protein thành 2 nhóm: Aa khơng thay th hay cịn g i là aa thi t y u và aa thay


9

th hay cịn g i là aa khơng thi t y u. Axit amin thi t y u là aa mà c th đ ng
v t không t ng h p, chuy n hóa đ c ho c t ng h p, chuy n hóa khơng đ đáp
ng nhu c u sinh tr ng ho c sinh s n m t cách t i u. Có 8 - 10 lo i aa thi t y u
tùy theo t ng lo i đ ng v t. i v i gia c m, có 9 - 10 lo i aa thi t y u là: Arginine
(đ i v i gà con), histidine, leucine, isoleucine, lysine, methionine, phenylalanine,
threonine, tryptophan và valine. Axit amin không thi t y u là nh ng aa mà c th có
th t ng h p, chuy n hóa đ c và đ đáp ng nhu c u c a chúng. Axit amin không
thi t y u g m: Glicine, alanine, proline, serine, aspargine, glutamine, aspartate,
glutamate. M t s aa khơng đ c x p vào nhóm khơng thay th hay nhóm thay th
mà chúng đ c x p vào nhóm bán thay th hay bán thi t y u, bao g m: Arginine,
cysteine, tyrosine (H Trung Thông và cs, 2006 [24]).
Lysine là m t trong 10 aa thi t y u, quan tr ng nh t đ i v i c th gia
c m. Nó có tác d ng làm t ng sinh tr ng, t ng s c s n xu t tr ng, c n thi t cho
t ng h p nucleproteit h ng c u, cho s trao đ i bình th ng c a azot, t o s c t
melanin c a lông, da. N u thi u lysine s làm đình tr s phát tri n, gi m n ng
su t tr ng, th t c a gia c m, làm gi m l ng h ng c u, huy t s c t và t c đ
chuy n hóa canxi, phot pho, gây cịi x ng, thối hóa c , làm r i lo n ho t đ ng
sinh d c. Methionine là lo i aa có ch a l u hu nh (S), nó c ng là m t trong
nh ng aa quan tr ng nh t, cùng v i lysine, hai aa này có gi i h n th nh t trong
kh u ph n c a gia c m có ch a protein ngu n g c t th c v t. Methionine có
nh h ng l n đ n s phát tri n c a gia c m, đi u hòa ch c n ng c a gan và

tuy n t y, do đó có tác d ng đi u hòa trao đ i lipit, ch ng m hóa gan, tham gia
t o nên serine. N u kh u ph n thi u methionine làm cho gia c m m t tính thèm
n, thối hóa c , thi u máu, nhi m m gan, r ng lông, gi m phân gi i ch t đ c
h i ra trong quá trình trao đ i ch t. Cùng v i choline và betain, methionine là
ch t cho ch y u các nhóm metal đ i v i các ph n ng metal hóa khi t o ra
creatin, etanamin, cacnozin, noandrenalin, nicotiamit, anxerin, choline,
adrenalin. Cystine và cysteine có liên quan ch t ch và t ng h v i nhau, đ ng
th i hai aa này tham gia vào nhi u ph n ng trao đ i ch t trong c th . Cysteine
là ngu n nguyên li u quan tr ng đ t o ra các protein tham gia vào thành ph n
c a các mô khung (mô t a) và mô b o v . ây là aa có ch a l u hu nh, mà các
aa có ch a l u hu nh đ u có vai trò quan tr ng trong vi c lo i tr m t s s n
ph m có h i đ c t o ra trong quá trình trao đ i ch t, b o v gan và tham gia vào
thành ph n c a các ete dietilic. Ngoài ra, các aa có ch a l u hu nh đ u làm v t
li u ban đ u đ t o ra taurin và b ng cách đó chúng liên quan t ng h v i s
trao đ i axit m t, đi u đó c ng đ ng ngh a v i vi c liên quan đ n s trao đ i ch t
béo. Cystine phòng ng a cho gà con kh i ch ng lo n d ng mô c do thi u
vitamin E gây nên (Nguy n Duy Hoan (2010) [8]).


10

Kh n ng sinh tr ng c a gà th t liên quan m t thi t v i hàm l ng các axit
amin không thay th trong kh u ph n (Skinner và cs, 1991 - d n t Nguy n
c
H ng, 2006 [13]). Kh u ph n n c a v t nuôi h u h t đ u đáp ng đ s l ng aa
không thi t y u ho c đ s l ng amin cho s t ng h p các aa không thi t y u, k
c trong tr ng h p hàm l ng protein trong kh u ph n th p, do đó s quan tâm
trong dinh d ng là dành cho các aa thi t y u (H Trung Thông và cs, 2006 [24]).
Nhu c u c a gia c m v protein thơ đ n thu n ch có giá tr v i đi u ki n là
đ aa thi t y u. Các kh u ph n dù gi ng nhau v protein thơ, c ng có th r t khác

nhau v giá tr sinh h c c a protein (BV).
xác đ nh nhu c u m t aa thi t y u nào
đó thì ph i ti n hành thí nghi m ni d ng (Lê
c Ngoan, 2002 [20]).
Theo T Quang Hi n và cs (2013) [4], v nguyên lý, các ph ng pháp xác
đ nh nhu c u axit amin c a gà th t c ng gi ng nh các ph ng pháp áp d ng cho gia
súc khác. Tuy nhiên, có nh ng đ c đi m khác bi t trong k thu t ti n hành nghiên
c u. Ng i ta th ng xác đ nh nhu c u các axit amin ch y u trong các thí nghi m
khi cho gia c m n các kh u ph n v i t p h p nh t đ nh các th c n nh ng thi u h t
các axit amin c n nghiên c u, ho c l p kh u ph n v i các m c khác nhau c a các
axit amin c n nghiên c u. Các k t qu đ c xác đ nh d a vào tr ng thái sinh lý, t c đ
sinh tr ng, s n l ng và kh n ng cân b ng nit ... M c axit amin t i u trong kh u
ph n là m c tr ng thái sinh lý gia c m t t nh t, n ng su t đ t t i đa và t l tiêu hóa, h p
thu đ t cao nh t.
Theo T Trung Kiên và cs (2014) [14] các ph ng pháp xác đ nh nhu c u
axit amin g m: Xác đ nh theo t c đ sinh tr ng, theo cân b ng nit , và thơng qua
phân tích axit amin c a protein c th con v t.
V công th c tính tốn nhu c u axit amin c ng đã đ c m t s tác gi nghiên
c u ho c khuy n cáo s d ng. Nguy n Duy Hoan (2010) [8] cho bi t, t i Tr ng
i h c T ng h p bang Meriland (M ), ng i ta đ ra ph ng pháp xác đ nh nhu
c u v các aa c a gà đ duy trì s s ng và đ t o ra s n ph m theo t ng s các aa có
ch a l u hu nh, Tomas (2006) đã ti n hành tính tốn nhu c u methionine + cystine
b ng công th c sau:
(C2 + 1,50 - 5)
R=

+ (0,65C + 3,58)G
500
Trong đó: R: M c tiêu chu n m t ngày đêm v methionine + cysteine
cho m t gà con (mg).

C: Hàm l
% v t ch t khơ.

ng nit (%) trong ph n thân tính theo

G: T ng kh i l

ng trung bình m t ngày đêm (g).


11

Xác đ nh nhu c u axit amin theo m c khuy n cáo
Schtte và De Jong, 2008 (d n t Nguy n Duy Hoan, 2010 [8]) đã đ xu t
m t s t l aa đ c cho là h p lý th hi n b ng 1.1.
B ng 1.1. T l axit amin thi t y u so v i lysine trong protein lý t
kh u ph n cho gà th t (%)
Baker,
Axit amin

NRC, 1994

1993, 1996

ng c a

Austic,
1994

CVB,

1996

0-21
ngày

21-42
ngày

0-21
ngày

21-42
ngày

0-21
ngày

0-42
ngày

Lysine

100

100

100

100


100

100

Methionine

36

36

45

38

38

38

Methionine+cystine

72

75

82

72

72


73

Threonine

67

70

73

74

62

65

Arginine

105

108

114

110

96

105


Valine

77

80

82

82

69

80

Isoleucine

67

69

73

73

65

66

Leucine


109

109

109

109

92

-

Tryptophan

16

19

18

18

18

16

Histidine

32


32

32

32

24

-

Ngu n: Schutte và De Jong, 2008 - d n t Nguy n Duy Hoan, 2010 [8]
1.2. M i quan h gi a n ng l
1.2.1. M i quan h gi a n ng l

ng, protein và axit amin
ng trao đ i và protein thô đ i v i gà nuôi th t

N ng l ng và protein có m i t ng quan nh t đ nh. Khi thi u n ng l ng
trao đ i, c th s phân gi i protein đ cung c p n ng l ng, do đó, h s chuy n
hóa th c n cho đ n v s n ph m t ng lên. Khi th a n ng l ng trao đ i, c th s
t ng c ng tích l y m (T Quang Hi n, Phan ình Th m, 2002 [5]). Gia c m ni
th t ch có th t ng kh i l ng m c cao khi t l ME/CP n m trong kh n ng t
đi u ch nh c a chúng. Vì v y, t l ME/CP (Kcal/CP%) trong th c n quá cao ho c
quá th p đ u nh h ng l n đ n t ng kh i l ng, s d ng các ch t dinh d ng c a
th c n và ch t l ng s n ph m (Jackson và cs, 1982 - d n t T Quang Hi n và cs,
2013 [4]).