Bài 2 Lịch sử, bằng chứng, các giả thiết về biến đổi khí hậu
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.42 MB, 38 trang )
Nội dung môn học
•
Chương 1: Đại cương về BĐKH
•
Chương 2: Nguyên nhân và biểu hiện của BĐKH hiện nay
•
Chương 3: Tác động của BĐKH
•
Chương 4: Các giải pháp ứng phó với BĐKH
•
Chương 5: Một số các phương pháp nghiên cứu BĐKH, đánh giá tác động BĐKH
và xây dựng giải pháp ứng phó với BĐKH
Chương 1: Đại cương về BĐKH
1.1 Một số thuật ngữ và khái niệm về BĐKH
1.2 Lịch sử BĐKH, bằng chứng và các giả thuyết về nguyên nhân BĐKH trong quá
khứ
Bài 2: Lịch sử, các bằng chứng và giả thuyết của BĐKH
trong quá khứ
① Lịch sử BĐKH qua các thời đại
② Bằng chứng về BĐKH
③ Giả thuyết về BĐKH
①
Lịch sử BĐKH qua các thời đại
Thế kỷ XIX
4000-5000 năm TCN
Thời đại Lịch sử
Thời đại Địa chất
-
Thời Thái cổ
Thời Nguyên cổ
Thời cổ sinh
+Kỷ Hàn vũ
+ Kỷ Chí lưu
+ Kỷ Nê bôn
+ Kỷ Đá vôi
+ Kỷ Nhị tuyển
-
Thời Trung sinh
+ Kỷ Tam tuyển
+ Kỷ Chu la
+ Kỷ Bạch Á
-
Thời Tân sinh
+ Kỷ Đệ tam
+ Kỷ Đệ tứ
-
Thời hậu kỳ băng hà kỷ Đệ tứ
+ Thời kỳ khí hậu Boreal
+ Thời kỳ khí hậu Đại tây dương
+ Thời kỳ khí hậu Subboreal
+ Thời kỳ phụ Đại tây dương (Subatlantic)
-
Chu kỳ 3-4 năm
Chu kỳ 11 năm
Chu kỳ 16 năm
Chu kỳ 35 năm
Thời hiện đại
Thời đại Địa chất
Bằng chứng:
•
Thông tin gián tiếp
-
Vân cây
-
San hô
-
Trầm tích đại dương
-
Phấn hoa
-
Côn trùng
-
Hang động
-
Lõi băng
Vân cây
(Khí hậu thực vật)
- Cấu tạo mặt cắt ngang thân cây:
+ lõi gỗ
+ vòng tăng trưởng (thượng tầng) -> (phloem + xylem)
- Sự phát triển của vòng tăng trưởng ảnh hưởng bởi điều kiện khí hậu:
+ vòng lớn: đủ nước & màu mỡ
+ vòng hẹp/mỏng: thiếu nước, điều kiện khí hậu khắc nghiệt
=> Căn cứ vào các di tích còn lại trên vân cây có thể biết được sự thay đổi khí hậu
San hô
•
•
San hô phát triển vùng nước nông.
•
Xác định tuổi của san hô → xác định được sự
thay đổi thời tiết trong quá khứ
San hô nhạy cảm với sự thay đổi của nhiệt độ
và độ mặn của đại dương.
Trầm tích đại dương
•
Nhiệt độ mùa hè bề mặt nước biển từ phân tích trầm tích ngoài bờ bắc
Iceland ( Sicre et al., 2008)
Phấn hoa
•
Nghiên cứu hiện đại về lĩnh vực hóa thạch ở kích thước tế bào (bao
gồm phấn hoa)
•
Phấn hoa được bao bọc bởi 1 màng bảo vệ có tính đàn hồi cao -> bền
với sự thay đổi
Hình ảnh qua kính hiển vi điện tử của hạt phấn
•
•
Phân tích phấn hoa -> sự phân bố của thực vật -> biết được điều
kiện khí hậu
hoa
Phấn hoa được tìm thấy trong trầm tích hồ, đầm lầy, các vùng châu
thổ khác nhau
Côn trùng phát tán phấn hoa
Côn trùng
•
Bọ cánh cứng:
- đa dạng về chủng loại
- số lượng lớn
- cấu trúc di truyền ít thay đổi
(qua hàng ngàn năm)
-> xác định tuổi của trầm tích đất đai
-> biết được điều kiện khí hậu trong quá khứ
Hang động (đá vôi hoá thạch)
•
•
Xem xét quá trình tạo CaCO3
Dựa vào
xác định thông tin vài chục ngàn
năm
-
Tái tạo cổ khí hậu
Thể hiện nước ngầm và giáng thủy trong khu
vực
Lõi băng
•
Dựa vào đồng vị
18 16
O, O trong băng -> biết nhiệt độ, mối
liên hệ giữa nhiệt độ và mực nước biển qua từng thời kỳ
•
Phân tích thành phần không khí trong lớp băng -> biết nồng
độ CO2, khí hậu và tình trạng trái đất qua nhiều năm trong
quá khứ.
•
Lượng muối biển trong băng 3260m xác định được thời kỳ
băng hà
Lõi băng
•
•
Cuối 1960 có thể lấy băng từ các phiến băng từ Greenland và Nam cực.
Đầu 1990 từ mẫu băng sâu 3053.44m ở Greenland cho biết khí hậu 110.000 năm
trước.
•
Dữ liệu băng từ Nam cực cho biết khí hậu 750.000 năm trước.
Phân tích lõi băng ở Votsok 420.000 năm trước
Giả thuyết BĐKH trong thời đại Địa chất
•
-
•
-
Giả thuyết thiên văn
Quỹ đạo địa cầu
Độ nghiêng hoàng đạo
Tâm sai quỹ đạo
•
-
Giả thuyết vật lý
Phát xạ mặt trời
Bức xạ trái đất
Giả thuyết địa chất
Biến đổi lục địa
Phân bố hải-lục
Giả thuyết thiên văn
•
•
-
BĐKH là do nguyên nhân vũ trụ gây nên
Ảnh hưởng từ bên ngoài địa cầu
Quỹ đạo địa cầu
Độ nghiêng hoàng đạo
Tâm sai quỹ đạo và điểm phân xuân
Thay đổi quỹ đạo địa cầu
Có 3 kiểu thay đổi quỹ đạo:
•
•
•
thay đổi quỹ đạo lệch tâm của Trái Đất
thay đổi trục quay
tiến động của trục Trái Đất
-> Kết hợp các yếu tố trên, chúng tạo ra các chu kỳ Milankovitch -> a/h đến khí hậu
Độ lệch tâm
Chu kỳ độ lệch tâm
-
Chu kỳ dao động của độ lệch tâm là100.000 năm
Độ lệch tâm hiện nay: 0,0174 -> Nam Bán cầu nhận được nhiều bức xạ mặt trời hơn Bắc Bán cầu
khoảng 6,7%
Độ nghiêng trục quay trái đất
Độ nghiêng của trục quay TĐ
•
•
•
Do tổng moment lực & thay đổi chậm theo thời gian
o
tuần hoàn với chu kỳ 41.000 năm (dao động từ 21,5 đến 24,5 )
tạo ra sự thay đổi mùa
-> độ nghiêng càng lớn thì càng
biến đổi độ dài mùa trong năm
Tiến động (hay tuế sai)
•
Là hiện tượng trong đó trục của vật thể quay "lắc lư" khi mô men lực tác động
lên nó.
•
Vd: Tiến động trên con quay hồi chuyển
Chuyển động tiến động của vật thể quay
Tiến động của Trái Đất
•
Nguyên nhân:
- do hình dạng của TĐ (hình cầu bẹt, lồi hơn ở khu vực gần xích đạo)
- do lực hấp dẫn từ Mặt Trăng và Mặt Trời
•
Tác động: làm cho các mùa trở nên cực đoan hơn
Tiến động (tuế sai)
Chu kỳ tiến động
Sơ đồ mô tả sự chuyển động của Trái đất xung quanh mặt trời
