IH CQU CGIAHN I
KHOA LU T
************
đỗ quốc quyền

VấN Đề KHAI THáC CHUNG GIữA VIệT NAM
Và CáC n-ớc trong khu vực biển đông
Chuyờn ngnh:

Lu t Qu c t

Mó s

60.38.60

:

LUậN VĂN THạC sĩLUậT HọC

Ng

ih

ng d n khoa h c: PGS.TS. Nguy n Bỏ Di n

H N I 2007


L I CAM OAN
Tôi cam đoan Lu n v n là công trình nghiên c u khoa h c đ c l p c a
riêng tôi. Các trích d n đ

c chú thích đ y đ và trung th c.
TÁC GI LU N V N

Qu c Quy n


M CL C
Trang
M
Ch

U

1

ng 1. T NG QUAN V KHAI THÁC CHUNG

8

1.1.

L ch s v n đ khai thác chung

8

1.1.1.

Kháiăquátăl chăs ăphátătri năc aăLu tăbi năqu căt


8

1.1.2.

V nă đ ă khaiă thácă chungă trongă ti nă trìnhă phátă tri nă c aă

15

Lu tăbi năqu căt
1.2
1.2.1.

Khái ni m v khai thác chung

21

nhăngh aăv ăkhaiăthácăchung

21

1.2.1.1. Các quan ni m v khai thác chung
1.2.1.2.
1.2.2.

nh ngh a và đ c đi m c a khai thác chung
Phânălo iăkhaiăthácăchungă

1.2.2.1. C n c

vào đ i t


ng khai thác chung

21
25
29
29

1.2.2.2. C n c vào ch th c a quan h khai thác chung

31

1.2.2.3. C n c v trí c a vùng khai thác chung

32

1.2.3.

N iădungăc aăth aăthu năkhaiăthácăchungă

32

1.2.3.1.

Xác đ nh vùng khai thác chung

32

1.2.3.2. Xác đ nh đ i t


ng khai thác chung

33

1.2.3.3. Th a thu n v c ch h p tác và các v n đ có liên quan

34

1.2.3.4. Th a thu n v phân chia l i nhu n

37

1.3.

Vai trò c a khai thác chung

38

1.4.

C s pháp lỦ c a khai thác chung trong Lu t qu c

39

t hi n đ i
1.4.1.

Cácănguyênăt căc ăb năc aăLu tăqu căt ăhi năđ i

40



1.4.2.

Côngă

căc aăLiênăh păqu căv ăLu tăbi năn mă1982

1.4.3.

Cácăđi uă

1.4.4.

Phánăquy tăc aăTòaăánăqu căt ăvàăkhuy năngh ăc aă yă

căqu căt ăv ăkhaiăthácăchungă

41
44
45

ban hòaăgi i
K t lu n ch
Ch

ng 1

46


ng 2. KHAI THÁC CHUNG GI A VI T NAM VÀ

M TS
2.1.

48

QU C GIA TRONG KHU V C BI N ỌNG
Bi n

ông và v n đ ch quy n c a Vi t Nam trên

48

Bi n ông
2.1.1.

V ătríăchi năl

căc aăBi nă ông

48

2.1.2.

V năđ ăch ăquy năc aăVi tăNamătrênăBi nă ông

50

2.2.


Các tho thu n liên quan đ n khai thác chung gi a

58

Vi t Nam và các qu c gia trên Bi n ông
2.2.1.

Hi păđ nhăv ăvùngăn

căl chăs ăchungăgi aăVi tăNamăvàă

58

Campuchiaăn mă1982
2.2.1.1. L ch s hình thành Hi p đ nh

58

2.2.1.2. N i dung c b n c a Hi p đ nh

60

2.2.1.3.
2.2.2.

ánh giá chung
Tho ăthu năghiănh ăv ăkhaiăthácăchungăd uăkhíăgi aăVi tă

60

62

Nam và Ma-lay-xiaăn mă1992
2.2.2.1. L ch s hình thành Tho thu n ghi nh

62

2.2.2.2. N i dung c b n c a Tho thu n ghi nh

63

2.2.2.3. Th c ti n th c thi Th a thu n ghi nh

66

2.2.2.4.
2.2.3.

ánh giá chung
Hi păđ nhăh pătácăngh ăcáătrongăV nhăB căB ăgi aăVi tă

68
71

NamăvàăTrungăQu căn mă2000ă
2.2.3.1. L ch s hình thành Hi p đ nh

71



2.2.3.2. N i dung c b n c a Hi p đ nh và Ngh đ nh th b sung

72

2.2.3.3. Th c ti n th c thi Hi p đ nh và Ngh đ nh th b sung

74

2.2.3.4.

ánh giá chung

K t lu n ch
Ch

77

ng 2

79

ng 3. TRI N V NG KHAI THÁC CHUNG VÀ M T

S

XU T

81

I V I VI C KÝ K T, TH C HI N CÁC


TH A THU N KHAI THÁC CHUNG C A VI T NAM
TRểN BI N ỌNG
3.1.

Tri n v ng khai thác chung gi a Vi t Nam v i các

81

qu c gia trong khu v c Bi n ông
3.1.1.

Tri nă v ngă khaiă thácă chungă ă V nhă Tháiă Lană vàă Namă

82

Bi nă ông
3.1.1.1. Khai thác chung v i Campuchia

82

3.1.1.2

Khai thác chung v i Thái Lan

83

3.1.1.3

Khai thác chung ba bên Vi t Nam - Ma-lay-xia - Thái Lan


83

3.1.1.4. Khai thác chung v i In-đô-nê-xia
3.1.2.

84

Tri năv ngăkhaiăthácăchungă ăkhuăv căV nhăB căB ăv iă

85

TrungăQu că
3.1.3.

Tri năv ngăkhaiăthácăchungă ăkhuăv căTr

ngăSa

3.2.

Y u t chi ph i vi c kỦ k t và th c thi các th a thu n

87
88

khai thác chung c a Vi t Nam
3.2.1.

S ăphátăhi năcácăti măn ngătài nguyênăbi n


88

3.2.2.

Nhuăc uăs ăd ngătàiănguyênăd uăkhíăc aăth ăgi i

90

3.2.3.

N ngă l că c aă Vi tă Namă v ă tàiă chính,ă k ă thu t,ă ngu nă

91

nhânăl c
3.2.4.

Tìnhăhìnhăgi iăquy tătranhăch pătrênăBi nă ông

93


3.2.5.

Chínhăsáchăvàălu tăphápăc aăNhàăn

căliênăquanăđ năv nă

96


M t s đ xu t đ i v i vi c đàm phán và kỦ k t các

99

đ ăkhaiăthácăchung
3.3.

th a thu n khai thác chung c a Vi t Nam
3.3.1.

Hoànă thi nă chínhă sáchă qu că giaă v ă bi n,ă trongă đóă xácă

99

đ nhă h pă tácă khaiă thácă chungă tàiă nguyênă bi nă làă m tă
trongăcácăn iădungăc aăv năđ ăh pătácăcùngăphátătri nă
3.3.2.

Chu năb ăcácăđi uăki năc năthi tăđ ăđàmăphán,ăkỦăk tăvàă

103

th căthiăcácătho ăthu năkhaiăthácăchungă
3.3.3.

M tăs ăđ ăxu tăv iăcácăkhuăv căcóătri năv ngăkhaiăthácă

107


chung
K t lu n ch

ng 3

K T LU N
DANH M C TÀI LI U THAM KH O
CÁC PH L C

114
115


NH NG T
ASEAN
Côngă
QKT

:
că1982:
:

VI T T T

Hi păh iăcácăqu căgiaă ôngăNamăÁ
Công

c c a Liên h p qu c v Lu t bi n n m 1982

căquy năkinhăt


LHQ

:

Liên h p qu c

KTC

:

Khai thác chung

Nxb

:

Nhà xu t b n

PSCs

:

Production Sharing Contracts

TL

:

Th măl căđ a


XHCN

:

Xã h i ch ngh a


M
1. TÍNH C P THI T C A
Côngă

U
TÀI

c c a Liên h p qu c v Lu t bi n n mă1982ă (Côngă

c 1982) có

hi u l c k t ngày 16-11-1994 đãăthi t l p m t tr t t pháp lý m i trên bi n, m
r ngăđángăk ch quy n và quy n tài phán c a các qu c gia ven bi n đ i v i các
vùng bi n k c n,ă đ c bi t là quy n ch quy nă đ i v i vùng đ c quy n kinh t
( QKT) và th m l căđ a (TL ). Tuy nhiên,

nh ng vùng bi n h p, gi a các qu c

gia có b bi n k c n ho căđ i di n s có s ch ng l n theo các yêu sách v lãnh
h i,ăvùngă QKTă vàă TL ,ă đ t ra cho các qu c gia ven bi n nhi m v ph i cùng
th a thu n v phânăđ nh bi n đ xácăđ nhăcácăđ
đàmăphánăđ có đ


ng ranh gi i trên bi n. Quá trình

c th a thu n cu i cùng v phânăđ nh bi năth

và kéo dài, trong nhi uătr

ng r t ph c t p

ng h p các qu c gia h u quan ph i nh đ n s phán

quy t c aăcácăc ăquanătàiăphánăqu c t .
M t trong các lý do d năđ n các tranh ch p v phânăđ nh bi n là l i ích tài
nguyên to l n do bi n mang l i.ăTrongăđi u ki n tranh ch păch aăđ
vi c t ng qu căgiaăđ năph

c gi i quy t,

ngăkhaiăthácătàiănguyênăthiênănhiênătrongăvùngătranhă

ch p là không th th c hi năđ

c. M c dù v y, các qu c gia có th t m gác tranh

ch păđ điăđ n m t tho thu n t m th i h p tác khai thác chung (KTC) tài nguyên
khu v c bi n ch ng l n yêuăsách.ă âyă là m tăph
khuy n ngh t i i u 74 vàă i u 83 Công

ngăánăkh thi, phù h p v i


c 1982 v vi c các qu c gia ven bi n,

trên tinh th n hi u bi t l n nhau, c n c g ng xác l p các dàn x p t m th i có tính
ch t th c ti n (provisional arrangements of a practical nature) trong giaiăđo n quá
đ c a vi căphânăđ nhăvùngă QKTăvàăTL [26]. KTC tài nguyên bi n là m t trong
các bi n pháp dàn x p t m th i có tính ch t th c ti n h u hi u,ăđãăđ

c các qu c

gia ven bi n v n d ng đ thúcăđ y vi c khai thác các ngu n tài nguyên trong khi
ch đ i m t tho thu n cu i cùng v phânăđ nh bi n.

ng th i, KTC còn có th


áp d ng đ h p tác khai thác tài nguyên
phânăđ nh, b i l , bi nălàămôiătr

c nh ng vùng bi n đãă có th a thu n

ngăđ ng nh t, ranh gi i trên bi n (n u đãăđ

c

xác l p) có ý ngh a ch y u v m tăđ a lý và pháp lý.
Bi nă ôngăđ

c bao b c b i 9 qu c gia (g m Trung Qu c, Phi-lip-pin, Ma-

lay-xia, Bruney, In-đô-nê-xia, Xin-ga-po, Thái Lan, Campuchia, Vi t Nam) và 1

vùng lãnh th ( àiăLoan), và là bi n n aăkínărìaăTháiăBìnhăD

ng,ăgiàuăcóăv tài

nguyên. Có nhi u tranh ch p ph c t p v phânăđ nh bi n và ch quy n bi năđ o là
m tăđ căđi m n i b t hi n nay c a Bi nă ông,ăph c t p nh t v n là tranh ch p ch
quy năđ i qu năđ o Hoàng Sa, qu năđ oăTr

ng Sa và các vùng bi n k c n. Vi c

gi i quy t các tranh ch p g p nhi u khóăkh n,ăkhông th nhanh chóngăđ

c. Song

song v iă quáă trìnhă đàmă phánă phână đ nh bi n, các qu c gia trong khu v c Bi n
ôngăđ u có ch tr
KTC

ngă h

ngăđ n h p tác KTC tài nguyên bi n. Choăđ n nay,

khu v c Bi nă ôngăđãăcóăth c ti n và tri n v ng KTC trong khu v c Bi n

ôngălàăr tăđáng k .
Là m t qu c gia ven Bi nă ông,ăVi t Nam c ngăđangăph iăđ i di n v i các
tranh ch p songă ph

ngă vàă đaă ph


n măqua,ăVi tăNamăđãăđ tăđ

ngă ph c t p v ch quy n bi nă đ o. Nh ng

c nh ng thành t u nh tăđ nh v phânăđ nh bi n: ký

k t Hi păđ nh v i Thái Lan v phânăđ nh ranh gi i trên bi n gi aăhaiăn

c trong

V nh Thái Lan (n mă 1997), Hi pă đ nhă phână đ nh V nh B c B v i Trung Qu c
(n mă 2000), Hi pă đ nhă phână đ nhă TL ă v i In-đô-nê-xia (n mă 2003). Cùng v i
phânăđ nh bi n, Vi tăNamăđãăkỦăk t và cùng v i các bên ký k tăđangăth c thi m t
s th a thu n KTC: h p tác ngh cá trong V nh B c B v i Trung Qu c (n mă
2000), KTC d u khí

khu v c ch ng l nă yêuă sáchă TL ă v i Ma-lay-xia (n mă

1992), và h p tác qu n lý, tu n tra chung v i Campuchia trong vùngăn

c l ch s

chung (n mă1982). Nh ng thành t uăđóăth hi n Vi t Nam là qu căgiaăđiăđ u trong
khu v c v th căthiăCôngă
trên bi n.

c 1982 và ch tr

ngăgi i quy t hòa bình các v năđ



T

ngălaiătr

c m t c ngănh ătrongăm t, hai th p k t i, xu t phát t yêu

c u phát tri n kinh t đ tăn
c th c ti n,ăxuăh

c, b i c nh gi i quy t tranh ch p trên Bi nă ông,ăc nă

ng phát tri n và pháp lu t qu c t , Vi t Nam cùng v i các qu c

gia láng gi ng trên bi n s h

ngă đ n vi c ti p t c ký k t và th c thi các th a

thu n h p tác KTC. Vi c ti p t c nghiên c u và phát tri n lý lu n khoa h c v
KTC là r t c n thi t, có ý ngh a c v lý lu n và th c ti n,ăđ c bi t là xây d ngăc ă
s lý lu n cho vi căđàmăphán,ăkỦăk t và th c thi các th a thu n KTC c a Vi t Nam
cho phù h p v iă cácă đi u ki n th c t .

óă làă lỦă doă ch y uă đ tác gi l a ch n

nghiên c u “V n đ khai thác chung gi a Vi t Nam và các n

c trong khu v c

Bi n ông” làmăđ tài cho lu năv năth c s lu t h c c a mình.

2. TÌNH HÌNH NGHIÊN C U

TÀI

Choăđ n nay, v năđ KTCăđãăđ c các nhà khoa h c, các lu t s ă nhi u
qu c gia có n n khoa h c pháp lý và công pháp qu c t phát tri n quan tâm nghiên
c u, có nhi u tài li u nghiên c u v KTC đãăđ c công b . Trong s các tác ph m
đó,ă n b n n mă1990ăc a Vi n Lu t qu c t và Lu t So sánh c a Anh qu c v i tiêu
đ “Joint development at offshore Oil and Gas - a model Agreement for joint
development with explaratoty commentary” (l c d ch sang ti ng Vi t là Khai thác
chung d u và khí xa b - b n th a c m u th c hi n khai thác chung, có bình
lu n gi i thích) đ căđánhăgiáălà n ph m gi i thi u cách x lý hàm súc và chi ti t
nh t v ch đ KTC d u và khí xa b [33]. Vi t Nam, m t s nhà khoa h c và
c ăquanănghiênăc u công l p c ngăđãănghiênăc u và bình lu n v ch đ h p tác
KTC và th c ti n KTC c a Vi t Nam v iăcácăn c trong m t s công trình nghiên
c u t ng h p v bi n, nhi u nh t là các nghiên c u c a y ban Biên gi i - B
Ngo i giao. G năđâyănh t, chuyên kh o xu t b năn mă2006ăv iătiêuăđ “Chính
sách, pháp lu t bi n c a Vi t Nam và chi n l c phát tri n b n v ng”- công trình
nghiên c u công phu


DANH M C TÀI LI U THAM KH O
V nb nc a

ng (x p theo th t tên v n b n)

ngăC ngăs năVi tăNam(2006),ăV n ki n

1.


ih i

i bi u toàn qu c l n th

X, Nxb Chínhătr ăqu căgia
2.

Ngh quy t s 09-NQ/TW ngày 09-02-2007 c a Ban ch p hành Trung
ng C ng s n Vi t Nam khóa X v Chi n l

ng

c bi n Vi t Nam đ n n m 2020

V n b n pháp lu t (x p theo th t tên v n b n)
3.

B lu t hàng h i n m 2005, website www.na.gov.vn

4.

Hi n pháp N

c C ng hòa XNCN Vi t Nam n m 1992, s a đ i, b sung n m

2001, website www.na.gov.vn
5.

Lu t b o v môi tr


ng n m 2005, website www.na.gov.vn

6.

Lu t biên gi i qu c gia n m 2003, website www.na.gov.vn

7.

Lu t d u khí n m 1993, s a đ i b sung n m 2005, website www.na.gov.vn

8.

Lu t ký k t, gia nh p và th c hi n

i u

c qu c t n m 2005, website

www.na.gov.vn
9.

Lu t th y s n n m 2003, website www.na.gov.vn

10. Ngh quy t c a Qu c h i khóa IX n
1994 v vi c phê chu n Công
11. Tuyên b c a Chính ph n

c C ng hòa XNCN Vi t Nam ngày 23-6-

c c a LHQ v Lu t bi n 1982

c C ng hòa XHCN Vi t Nam ngày 12-5-1977 v

lãnh h i, vùng ti p giáp, vùng QKT và TL c a Vi t Nam
12. Tuyên b c a Chính ph n
đ
i u

c C ng hòa XHCN Vi t Nam ngày 12-11-1982 v

ng c s dùng đ tính chi u r ng lãnh h i c a Vi t Nam
c qu c t (x p theo th t tên v n b n)

13. Công

c c a Liên h p qu c v Lu t bi n 1982

14. Công

c Viên c a Liên h p qu c v Lu t đi u

15. Hi n ch

ng Liên H p qu c

c qu c t n m 1969


16. Hi p đ nh gi a n

c C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam và C ng hoà nhân


dân Campuchia v vùng n

c l ch s chung ký ngày 07-7-1982

17. Hi p đ nh gi a Chính ph n
V

c C ng hoà XHCN Vi t Nam và Chính ph

ng Qu c Thái Lan v phân đ nh ranh gi i trên bi n gi a hai n

c trong

V nh Thái Lan ký ngày 09-8-1997;
18. Hi p đ nh gi a n

c C ng hoà XHCN Vi t Nam và C ng hoà nhân dân Trung

Hoa v phân đ nh lãnh h i, vùng QKT và TL c a hai n

c trong V nh B c

B ký ngày 25-12-2000;
19. Hi p đ nh gi a Chính ph n
Chính ph n

c C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam và

c C ng hòa nhân dân Trung Hoa v h p tác ngh cá


V nh

B c B ký ngày 25-12-2000
20. Hi p đ nh gi a Chính ph n
n

c C ng hoà XHCN Vi t Nam và Chính ph

c C ng hoà In-đô-nê-xia v phân đ nh ranh gi i TL ký ngày 26-6-2003

21. Declaration on the conduct of parties in the South China Sea (04 December
2002)
22. Memorandum Of Understanding between the Kingdom of Thailand and
Malaysia on the Delimitation of the continental shelf boundary between the
two countries in the Guft of Thailand (24 October 1979)
23. Memorandum Of Understanding between Malaysia and the Socialist Republic
of Vi t Nam for the exploration and exploitation of petroleum in a Definited
Area of the continental shelf involing the two countries (05 June1992)
Sách tham kh o, bài báo (x p theo tên tác gi )
Sách tham kh o b ng Ti ng Vi t
24. Hu nhăMinhăChínhă(2006),ăTình hình bi n đông n m 2005 và ch tr

ng đ i

sách c a ta, T păchíăThôngătinăH iăquână(4).
25. Nguy năBáăDi năch ăbiênă(2006),ăChính sách, pháp lu t bi n c a Vi t Nam và
chi n l

c phát tri n b n v ng, Nxb T ăpháp.



26. Vi nă ông,ăV ăPhiăHoàng,ăLêăMinhăNgh a,ăTr năCôngăTr că(1999)ăCông

c

c a Liên h p qu c v Lu t bi n 1982, Nxb Chínhătr ăqu căgia.
27. Monique Chemillier - Gendeau (1998) Ch quy n trên hai qu n đ o Hoàng
Sa và Tr

ng Sa, Nxb Chính tr qu c gia.

28. Nguy năXuânăLinhă(1995)ăM t s v n đ c b n v Lu t qu c t , Nxb TPăH ă
Chí Minh.
29. Nguy năH ngăThaoă(2002)ăTòa án công lý qu c t , Nxb Chínhătr ăqu căgia.
30. B ă ngo iăgiaoă - Bană Biênăgi iă (2004) Gi i thi u m t s v n đ c b n c a
Lu t bi n

Vi t Nam,ăNxbăChínhătr ăQu căgia.

31. B ăngo iăgiaoă- BanăBiênăgi iă(2002) Tài li u t p hu n qu n lý bi n
32. BanăBiênăgi iă- B ăngo iăgiaoă(2002)ăS tay pháp lý cho ng

i đi bi n, NXB

Chínhătr ăqu căgia.
Sách tham kh o b ng Ti ng Anh
33. Masahiro Miyoshi (1999) The Joint Development of Offshore Oil and Gas in
Relation to Maritime Boundary Delimitation,


Maritime Briefing Vol 2

number 5, International Boundaries Research Unit.
34. Nguyen Hong Thao (2003) Vietnam and joint development in Gulf of
Thailand, Asian Yearbook of International Law, Vol 8.
35. British Institute of International and Comparative Law (1990) Joint
development at offshore Oil and Gas - a model Agreement for joint
development with explaratoty commentary