MỞ ĐẦU ĐỘNG HỌC
1. CHUYỂN ĐỘNG CƠ
Chuyển động cơ của một vật (gọi tắt là chuyển động) là sự thay đổi vị trí của vật đó so với
vật khác theo thời gian.
Ví dụ: Xe chạy, máy bay cất cánh, người đi bộ…
Chuyển động có tính tương đối.
Ví dụ: Người ngồi trên xe đang chuyển động: người ngồi trên xe sẽ đứng yên
so với xe, nhưng sẽ chuyển động so với cây cối bên đường.
2. CHẤT ĐIỂM
Chất điểm là những vật có kích thước rất nhỏ so với độ dài đường đi (hoặc so với phạm vi quan
sát hay so với khoảng cách mà ta đề cập).
Ví dụ:
Xe chạy từ TP.HCM ra Hà Nội: xe được coi là chất điểm.
Quả táo được đặt trên bàn và trái đất trong hệ hành tinh. Trong hai trường
hợp này thì trường hợp trái đất so với hệ mặt trời được xem là chất điểm.
3. QUỸ ĐẠO
Tập hợp tất cả các vị trí của một chất điểm chuyển động tạo ra một đường nhất định,
đường đó gọi là quỹ đạo.
4. CÁCH XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ CỦA MỘT VẬT TRONG KHÔNG GIAN
Để xác định vị trí của một chất điểm, ta cần chọn một vật mốc, một hệ trục tọa độ gắn với vật
làm mốc đó để xác định tọa độ của vật.
Vị trí của vật trên quỹ đạo
Ta cần chọn: một vật làm mốc, một chiều dương trên quỹ đạo.
Cách xác định vị trí của vật: dùng thước đo chiều dài đoạn đường từ vật mốc đến vật.
Toạ độ của vật ở vị trí M: x = OM
Vị trí của vật trên mặt phẳng
Ta cần chọn: một vật làm mốc, một hệ trục toạ độ gắn với vật làm mốc đó.
Cách xác định vị trí của vật: dùng phép chiếu vuông góc để xác định các toạ độ của vật.
Toạ độ của vật ở vị trí M : x = OMx , y = OMy
5. CÁCH XÁC ĐỊNH TH I GIAN TRONG CHUYỂN ĐỘNG
Để xác định thời gian trong chuyển động, ta cần chọn một mốc thời gian (hay gốc thời gian) và
dùng đồng hồ để đo thời gian (khoảng thời gian).
Mốc thời gian: là thời điểm (lúc bắt đầu tính thời gian) ta chọn để xác định thời
gian chuyển động của vật.
Thời điểm:
là các trị số chỉ các lúc khác nhau theo mốc thời gian đã chọn.
Ví dụ:
Xe bắt đầu xuất phát từ bến A lúc 7 giờ 30 phút đến bến B lúc 9 giờ.
Ta chọn 7 giờ 30 phút làm mốc thời gian.
Thời điểm: lúc 7 h 30 min và 9 h
Thời gian(khoảng thời gian): xe chuyển động từ A đến B được 1 h 30 min.
Lưu ý: Học sinh cần phân biệt giữa thời điểm và thời gian.
6. HỆ QUY CHIẾU
Hệ quy chiếu bao gồm:
Một vật làm mốc, một hệ trục tọa độ gắn với vật mốc.
Một mốc thời gian và một đồng hồ.
7. BÀI TẬP VẬN DỤNG
Câu 1
Trường hợp nào dưới đây có thể coi vật là chất điểm?
a. Trái Đất trong chuyển động tự quay quanh trục của nó.
b. Hai hòn bi lúc va chạm với nhau.
c. Người nhảy cầu lúc đang rơi xuống nước.
d. Giọt nước mưa lúc đang rơi.
Câu 2
Trong các cách chọn hệ trục tọa độ và mốc thời gian dưới đây, cách nào thích hợp nhất để
xác định vị trí của một máy bay đang bay đường dài?
a. Khoảng cách đến ba sân bay lớn, t = 0 là lúc máy bay cất cánh.
b. Khoảng cách đến ba sân bay lớn, t = 0 là 0 giờ quốc tế.
c. Kinh độ, vĩ độ địa lí và độ cao của máy bay, t = 0 là lúc máy bay cất cánh.
d. Kinh độ, vĩ độ địa lí và độ cao của máy bay, t = 0 là 0 giờ quốc tế.
Câu 3
Hãy ghi toạ độ địa lí của các điểm A, B, C trên bản đồ.
Bản đồ thủ đô các nước ở khu vực Đông Nam Á