I) Tiến hóa của hệ tuần hoàn:
1. Ở động vật chưa có hệ tuần hoàn:
- Các động vật chưa có hệ tuần hoàn như
động vật đơn bào hoặc một số động vật đa
bào như thuỷ tức, giun dẹp.
Thủy tức Giun
Thủy tức Giun
I) Tiến hóa của hệ tuần hoàn:
1. Ở động vật chưa có hệ tuần hoàn:
- Vì chúng có kích thước nhỏ, diện tích cơ thể lớn so
với khối lượng, nên các tế bào cơ thể có thể trao đổi
chất trực tiếp với môi trường bên ngoài (lấy thức ăn,
thu nhận ôxi; thải các sản phẩm không cần thiết).
2. Ở động vật đã xuất hiện hệ tuần
hoàn:
-
Các tế bào trong cơ thể đa bào có kích thước
lớn nên chỉ có thể tiếp nhận được các chất cần
thiết (ôxi và các chất dinh dưỡng) từ môi trường
ngoài một cách gián tiếp, thông qua môi trường
bên trong là máu và dịch mô bao quanh tế bào.
-
Máu và dịch mô được vận chuyển khắp cơ thể,
đem theo các chất tiếp nhận từ môi trường
ngoài qua cơ quan hô hấp và cơ quan tiêu hóa
đến các tế bào, đồng thời chuyển các sản phẩm
cần loại thải đến cơ quan bài tiết để lọc thải ra
môi trường ngoài.
- Động lực làm cho máu vận chuyển là sự co
bóp của tim và con đường vận chuyển máu là
hệ mạch (động mạch, tĩnh mạch, mao mạch),
đó là sơ đồ chung của hệ tuần hoàn.
2. Ở động vật đã xuất hiện hệ tuần
hoàn:
Tại sao 1 cơ thể đa bào lớn cần phải
có hệ tuần hoàn?
1. Vì diện tích bề mặt cơ thể rất nhỏ so với thể tích
cho nên sự khuyếch tán các chất qua bề mặt cơ
thể ko thể nào đáp ứng được yêu cầu.
2. Phần lớn mặt ngòai cơ thể phải không thấm nước
và có như vậy mới giữ được nước,điều này đặc
biệt quan trọng đối với các động vật sống trên
cạn,do đó ko thể trao đổi chất trực tiếp qua bề
mặt cơ thể.
3. Các khỏang cách bên trong rất lớn gây khó khăn
cho sự khuếch tán.
3. Tiến hoá của hệ tuần hoàn:
Ở các động vật có xương
sống thì cá chỉ có một vòng
tuần hoàn (hệ tuần hoàn đơn);
còn từ lớp Lưỡng cư đến lớp
Thú, phổi xuất hiện nên hình
thành hai vòng tuần hoàn (hệ
tuần hoàn kép) gồm vòng tuần
hoàn lớn vận chuyển máu đi
khắp cơ thể và vòng tuần
hoàn nhỏ (tuần hoàn phổi)
thực hiện sự trao đổi khí ở
phổi để cung cấp ôxi cho các
mô, cơ quan.
II. Hệ tuần hoàn hở và hệ tuần hoàn
kín:
- Máu và dịch mô chỉ thực hiện được vai trò khi
vận chuyển trong cơ thể nhờ tim và hệ
mạch, đó là các thành phần quan trọng của
hệ tuần hoàn.
+ Máu: vận chuyển oxy hòa tan, thức ăn và
các sản phẩm dư thừa.
+ Tim: tạo ra 1 sự chênh lệc về áp lực giúp
cho máu chảy.
+ Dịch mô được hình thành từ máu do sự
thấm lọc qua các thành mao mạch .
1. Hệ tuần hoàn hở:
- Đặc trưng: đa số thân mềm và chân
khớp.