“TÌNH THƠ xứ nẫu” với CHÚT LÒNG NGƯỜI BÌNH ĐỊNH XA QUÊ
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (438.25 KB, 4 trang )
TÌNH THƠ XỨ NẪU
Lâu "rầu" tui chưa zìa thăm Xứ Nẫu
Thăm "ngừ" em tiễn bậu buổi chia ly
Thương quắt quay con nước cầu Bà Di
Nhớ ánh chiều tàn dương Thập Tháp tự
Mấy năm qua tui sống ở "quơ" "ngừ"
Tui mong lắm một điệu "cừ" Xứ Nẫu
Nhớ những đêm dưới sân đình Hát "Bậu"
Ông Chinh, bà Suyền, Đồng Ấu lưu danh
Sống xa "quơ" thèm lá dang nấu canh
Bánh tráng cuốn cá ngừ rau muống hột
Thèm mắm ruốc, mắm cá cơm, mắm mực
Bầu Đá nghĩa tình chưa uống đã say
Có ai zìa thăm Xứ Nẫu "điêm" nay
Trên chuyến tàu tới Diêu Trì rạng sáng
Cho tui gởi mua vài ràng bánh tráng
Mua cá cơm khô, bánh ít, mực ngào
Giữa Sài Gòn, tui nhớ Nẫu biết bao
Tập thằng con nói: "Quai sô" - "Tổ Nậu"!
Để "mẫu" khi nhớ giọng "ngừ" Xứ Nẫu
Hai cha con cùng đồng tấu tiếng "quơ":)
Cho tui gởi "nẫu" lòng kẻ xa "quơ"
Cho tui gởi bài thơ zừa ráo mực
Những tâm tư cả đời tui không dứt
Nhớ nhắn giùm, tui nhớ Nẫu... Dẫy nghen!
(Chanh Nguyen - July 13, 2015)
“TÌNH THƠ XỨ NẪU” VỚI CHÚT LÒNG NGƯỜI BÌNH ĐỊNH XA QUÊ...
Một ngày tháng Mười Một (2015), tình cờ lướt Facebook, chợt thấy trên
Bình Định thông tin (www.facebook.com/binhdinh.tk) một bài thơ được nhiều lượt
thích và chia sẻ - bài “Tình thơ xứ nẫu”. Lần theo địa chỉ, tôi được biết đó là sáng
tác tương đối mới của một người Bình Định đang sinh sống ở Thành phố Hồ Chí
Minh – Tác giả Chanh Nguyen, đăng bài ngày 13 tháng 07 năm 2015.
Xứ Bình Định là dải đất ven biển miền Trung, nằm giữa hai miền nước ta
(Bắc vĩ tuyến 14), người dân Bình Định có mặt trên từng nẻo đường đất nước, từ
Mũi Cà Mau đến địa đầu Móng Cái, từ vùng biển khơi đến thượng nguồn Tây
Nguyên... Hơn nữa, trước mặt là biển Đông, sau lưng là dãy Trường Sơn hiểm trở,
toàn xứ là những thung lũng và chuỗi bình nguyên chen chúc với núi đồi. Địa thế
quê hương chi phối nhiều đến tính cách và đặc biệt là giọng nói của người dân
Bình Định.
Người Bình Định có giọng dung hòa giữa hai miền Bắc Nam và dễ dàng bắt
chước rất đúng giọng nói theo các tỉnh khác; Tiếng Bình Định có sự pha trộn dung
hòa giữa cái chả chớt của vùng biển và cái cứng cỏi của người miền núi. Có thể
nói, người Bình Định có chung một giọng nói. Tuy nhiên nếu để ý (mà phải là
người địa phương mới nhận biết được) giọng nói của người ở vùng Bắc Bình Định
(từ Bồng Sơn trở ra) hơi cứng hơn một tí vì giông giống với giọng Quảng Ngãi.
Giữa lòng Sài Gòn, chợt nhận ra chút quen thân ấm áp của giọng “ngừ xứ
nẫu”:
Lâu "rầu" tui chưa zìa thăm Xứ Nẫu
Thăm "ngừ" em tiễn bậu buổi chia ly
Thương quắt quay con nước cầu Bà Di
Nhớ ánh chiều tàn dương Thập Tháp tự
Cầu Bà Di, chùa Thập Tháp, tháp Bánh ít... sẽ mãi là những dấu ấn khó phai
trong lòng người Bình Định xa xứ. Không chỉ là địa danh mà còn là những “đặc
sản” vùng miền. Bài thơ đưa người đọc tìm về một thế giới văn hóa, ẩm thực riêng
tư của một vùng quê kiểng: Từ một thời tuổi thơ níu áo mẹ xem hát bội (bậu) đến
những món ăn dân dã quê mùa: báng tráng cuốn rau sống, cuốn cá ngừ, bát canh
chua lá dang, mắm ruốc, mắm cá cơm, mắm mực, rượu Bầu Đá, nem chợ huyện,
bánh ít lá gai, bánh tráng nước dừa, các cơm khô, mực ngào...
Sống xa "quơ" thèm lá dang nấu canh
Bánh tráng cuốn cá ngừ rau muống hột
Thèm mắm ruốc, mắm cá cơm, mắm mực
Bầu Đá nghĩa tình chưa uống đã say
Có ai zìa thăm Xứ Nẫu "điêm" nay
Trên chuyến tàu tới Diêu Trì rạng sáng
Cho tui gởi mua vài ràng bánh tráng
Mua cá cơm khô, bánh ít, mực ngào
Tuy nhiên, điều khiến người Bình Định thổn thức lại là giọng nói đặc trưng
của vùng mình. Giọng nói Bình Định có nhiều nét riêng mang tính khu biệt so với
nhiều vùng miền khác về các điểm như thổ ngữ, thổ âm, lối nói lái... (Tôi dự định
sẽ tìm hiểu chi tiết trong một dịp khác). Chúng ta có thể bắt gặp trong bài thơ này
một tập hợp các tổ hợp ngôn ngữ thuần túy Bình Định từ cách biến âm, biến vần
đến một lớp từ địa phương rất đặc biệt. Bài thơ ngay từ câu mở đầu đã “rặc” Bình
Định: “Lâu rầu tui chưa zìa thăm xứ Nẫu”, “ngừ em tiễn bậu...”, “hát Bậu”,
“quơ ngừ”, “điệu cừ”, “điêm nay”, "Quai sô", "Tổ Nậu”, "mẫu khi”, “zừa”,
“dẫy nghen”...
Giữa Sài Gòn, tui nhớ Nẫu biết bao
Tập thằng con nói: "Quai sô" - "Tổ Nậu"!
Để "mẫu" khi nhớ giọng "ngừ" Xứ Nẫu
Hai cha con cùng đồng tấu tiếng "quơ":)
Cho tui gởi "nẫu" lòng kẻ xa "quơ"
Cho tui gởi bài thơ zừa ráo mực
Những tâm tư cả đời tui không dứt
Nhớ nhắn giùm, tui nhớ Nẫu... Dẫy nghen!
Bài thơ như một lời tự sự mang tính trải lòng của một người dân Bình Định
xa xứ. Giữa bôn ba đất khách quên người vẫn dặn lòng không thể quên gốc gác,
quê hương, vẫn dạy con tập nói “Quai sô” (từ cảm thán), “tổ nậu” (từ chỉ mức độ).
Quả thật, bài thơ khiến người đọc là dân Bình Định cảm thấy “khoái” vô cùng, gợi
nhiều liên tưởng thú vị về phương ngữ vùng miền, kiểu như:
Thương chi cho uổng công tình
Nẫu dìa xứ nẫu bỏ mình bơ zơ
Bơ zơ thì mặc bơ zơ
Nẫu dìa xứ nẫu, nẫu gởi thơ cho mình
(Ca dao Bình Định)
Hay là: “Quã, nẫu làm gì thây kệ nẫu, hỏi chi hé?” – Dẫy na!
Hoặc: “Có chút dẫy mà làm cũng hông xong. Bãi tạt rảnh!”
Trong dòng chảy ngôn ngữ trên các trang mạng xã hội như Facebook,
Twister, ... ngôn ngữ nhiều vùng miền đã có một sự giao thoa với biên độ tương
đối lớn. Tiếng Bình Định cũng vậy. Cho nên trong bài thơ này, mặc dù đã “rặc”
Bình Định rồi nhưng người đọc cũng dễ nhận ra một số từ chưa phải là Bình Định
chính cống. Chẳng hạn như: đêm, vài, cá cơm (mà phải là: điêm/đim, dài, cá côm
mới đúng hiệu!).
Dầu sao đi nữa cũng xin chân thành cảm ơn tác giả Chanh Nguyen đã làm
thức dậy niềm quê trong lòng bao người dân Bình Định xa xứ! Giữa nhịp đời ồn ã
nơi quê người, chợt ấm lòng thấy một biển số xe 77-... ngang qua; chợt ấm lòng
nghe một giọng quê xứ nẫu quen thuộc. Và tình yêu quê hương luôn bắt đầu từ
những gì thân thương như thế!
(Một ngày cuối năm 2015)
