6 CHI CàMŨàT àDUY
Six thinking hats

Ngu n:
-

Slidemodel
Internet


T ng h p: Cao C Ch c


SIX THINKING HATS

Edward de Bono was born in Malta in 1933. He attended St Edward's College,
Malta, during World War II and then the University of Malta where he qualified in
medicine. He proceeded, as a Rhodes Scholar, to Christ Church, Oxford, where he
gained an honours degree in psychology and physiology and then a D.Phil in
medicine.

Six Thinking Hats is a system designed by Edward de Bono which describes a tool
for group discussion and individual thinking involving six colored hats



“6 chi c m t duy” là m t công c tr giúp t duy đ c
Edward de Bono gi i thi u trong cu n “6 Thinking Hats”.
ây là m t ph ng pháp c c k hi u qu , giúp b n đánh
giá s vi c t nhi u góc nhìn khác nhau đ đ a ra quy t
đ nh t t h n.

Nh v y, b n s hi u rõ h n m i ngóc ngách c a s vi c,
nh n di n đ c nh ng nguy c và c h i mà bình
th ng b n có th không chú ý đ n.
Ph ng pháp này cho phép chúng ta đánh giá v n đ c n
gi i quy t trên 6 nhãn quan khác nhau. i u này giúp
chúng ta nh n th c sâu s c h n v n đ c n gi i quy t

Hãy l n l t “đ i” 6 chi c m đ
đánh giá v n đ . M i l n đ i m
t c là b n l i chuy n sang m t
cách t duy m i.


T àDUYàT NGàTH

C MàXÚC àTR CàGIãC

6
D àLI U àTHÔNGàTIN

ìãNGàT O àĐ IàM I

à
à à
duy

TÍCHàC C àL CàQUáN

C NHàGIãC àTH NàTR NG



NÓNàTR NG
• T

à

à

• ì à

à

• N

à

• X à

• L

à

à
à
à

à

à


à
à

à

à

à à

à

à

ì àTH T TH CàT

à

à

à

à

à


NÓN XANH LÁ CÂY
• T

• T à


à à

à

à

• T à
• C à

à
à

à

ìãNGàT O

à

à

à

à

à
à à

à


à
à

à

à

à


NÓN VÀNG
• T à

à

• L à
• H

à

à

à
à

à à

• C à

• L à


L IàÍCH

à

à

à

à

à

à

à

à

à

à

à

à

à

à


à

à à

à à

à

à


NÓNàĐEN
• C à

• T

à

à

à

à

• C à à
• H

à


• Đ

à à

à

à
à

à

à

à

C NàTR NG

à

à

à

à
à

à

à


à

à

à

à


NÓNàĐ
• T

à

• Đ

à

à

à

à

à

à

à


• T

à

à

à

• K

à

à

à à

• K

à

C MàXÚC

à

à

à
à

à à à


à
à

à

à

à

à

à

à


NÓNàXáNHàD
• ì

à

• C

à à

• ì

à


• L

à à

NG

à à

à

à

à

à

QUY TRÌNH

à à

à

à à
à

à
à

à



M tr ng mang tính lý trí, m đ mang
tính c m xúc. ây là hai ph ng di n đ i
l p tác đ ng đ n quá trình ra quy t đ nh.

M đen mang tính bi quan, m vàng mang
tính l c quan. ây là hai đ c tr ng tâm lý
đ i l p tác đ ng đ n quá trình ra quy t
đ nh.

M xanh lá mang tính phân tán, m xanh
d ng mang tính đi u ph i, đ nh h ng
ho t đ ng; đây là hai ph ng di n đ i l p
tác đ ng đ n quá trình ra quy t đ nh.


M t s ng i do tính trong t duy quá l n
nên dù đ i m nào t duy c ng v n nh c .
Nói cách khác, màu s c c a nh ng chi c m
tr nên nh t nhòa g n g n nh nhau

M t s ng i do tính trong t duy quá l n
nên dù đ i m nào t duy c ng v n nh c .
Nói cách khác, ngoài vi c đ i m h còn đ i
thêm th khác n a


VÍàD





Cu c h p áp d ng ph

B c 1: Ng
ngh m i ng

ng pháp "Sáu m t duy" s di n ra nh

sau:

i đi u khi n cu c h p đ i chi c m xanh da tr i khái quát v n đ c n ph i gi i quy t, sau đó đ
i hưy đ i chi c m tr ng.

B c 2: Sau khi đ i chi c m tr ng m i ng i ch t p trung duy nh t vào các thông tin, d ki n liên quan đ n v n
đ đang đ c bàn lu n. Các câu h i c n đ c đ t ra bao g m:
gi i quy t v n đ chúng ta hi n đang có trong
tay nh ng thông tin gờ? Trong s đó, thông tin nào là c n thi t? Chúng ta còn thi u nh ng thông tin gờ? Làm sao
chúng ta có th l y đ c nh ng thông tin c n thi t còn thi u?
L u ý:

b

c này đòi h i

ng

i đi u hành k n ng x lý thông tin. Có th đ n c m t ví d sau:

Thành viên: T i M , n m tr c l ng tiêu th th t gà Tây t ng 25% do s ng i thích n kiêng t ng lên,

cùng v i nh ng lo l ng v m t s c kh e. Gà Tây đ c xem nh m t lo i th t ít đ m.
Ng i đi u hành: Xin l i, tôi v a yêu c u anh/ch đ i chi c m tr ng. Th c ch t v n đ
tiêu th th t gà Tây t ng 25%, còn nh ng ý ki n khác ch là nh n đ nh cá nhân anh/ch .
Thành viên: Không, th a ngài. Nh ng nghiên c u th tr
do lo i th t này ch a hàm l ng cholesterol th p.
Ng i đi u hành: V y,
theo nghiên c u, m i ng

ng cho th y m i ng

đây ch là l

ng

i ch n mua th t gà tây là

đây có hai thông tin. Th nh t, l ng tiêu th th t gà Tây t ng 25%. Th
i ch n mua th t gà tây là do lo i th t này ch a hàm l ng cholesterol th p.

hai,


B c 3: Ng i đi u hành cu c h p đ ngh m i ng i đ i chi c m xanh lá cây. ây là chi c m c a n ng
l ng và sáng t o. M i ng i đ a ra các ph ng án đ gi i quy t v n đ d a trên d li u thông tin thu đ c t
b c m t.
L u ý: b c này ng i đi u hành ph i bi t cách khu y đ ng có cân nh c đ khuy n khích m i ng i sáng
t o. Ng i đi u hành ph i bi t cách đ t “k v ng” vào t ng thành viên cu c h p. “K v ng” r t quan tr ng đ i
v i chi c m xanh t duy. B i vì, m i ng i th ng th hi n t t khi mà ng i khác k v ng vào h .

B c 4: b c này m i ng i đ i chi c m màu vàng, đánh giá nh ng u đi m c a các ph ng án đư đ c

nêu ra b c ba. u đi m c a chi c m vàng n m ch nó bu c m i ng i ph i dành th i gian đ nh n bi t
các giá tr . Có nh ng ph ng án, tho t đ u không có gì thú v , sau khi xem xét trên quan đi m chi c m vàng
l i b c l nhi u u đi m.
L u ý:
1. Chi c m vàng là chi c m c a xét đoán, d a trên l i t duy logic ch không ph i s t ng t ng. Nó tr l i
cho nh ng câu h i: “Giá tr c a ph ng án gi i quy t n m đâu? Nó mang l i ích cho ai và trong hoàn c nh
nào?”.

2. M i ng i th ng khó đ i chi c m vàng, khác h n v i m đen (chi c m c a s phê phán và ch trích).
n
gi n là vì, chê bai ng i khác thì d , khen ng i và nhìn ra nh ng đi m tích c c thì khó. ó chính là c ch t
nhiên c a não chúng ta đ tránh nh ng nguy hi m.
s d ng t t chi c m vàng chúng ta ph i t o cho
mình c ch “nh y c m t nhiên v i các giá tr ”. ây chính là thói quen mà m i ng i c n phát tri n.


B c 5: Ng i đi u khi n đ ngh m i ng i đ i chi c m đen. ây là chi c m quan tr ng nh t .
i chi c m
này m i ng i ch ra nh ng gì là sai, là không phù h p trong các ph ng án đư đ c nêu ra b c th ba.
Chi c m đen là chi c m c a s c n tr ng, tránh cho chúng ta không lãng phí ti n b c và công s c.
L u ý: L i t duy chi c m đen là l i t duy logic. T t c nh ng lý l đ a ra đ phê phán đ u ph i d a trên n n
t ng logic ch không ph i c m xúc, l i suy ngh c a chi c m đ . Ng i đi u khi n cu c h p ph i chú ý đ
nh ng ý ki n đ a ra ph i là l p lu n có ngh a ch không ph i là nh ng lý l đ c ch p nh n b i ng i nói gi i
thuy t ph c.
B c 6: M i ng i đ i chi c m đ và phát bi u nh ng c m nh n c a mình v các ph ng án đ c đ a ra.
Các thành viên không c n đ a ra các l p lu n ho c ch ng minh các c m xúc c a mình. ó là nh ng linh c m,
tr c giác và n t ng c a cá nhân m i ng i v m t ph ng án nào đó.
L u ý: Thông th ng, trong m t cu c h p, ng i ta cho r ng không nên đ tình c m chen vào nh ng quy t đ nh
quan tr ng. Tuy nhiên, nh ng tình c m đó v n luôn đ c th hi n d i v b c là nh ng l p lu n logic. Chi c m
đ là công c đ c nh t và đ c bi t đ m i ng i có th b c l c m xúc. Và chi c m đ còn quan tr ng ch ,

kh n ng tr c giác ph n l n là nh nh ng kinh nghi m tích l y đ c, nên có nh ng đi u khi đ c nói ra t t c
m i ng i đ u th y có lý nh ng trên th c t thì không th ch ng minh đ c, và đôi khi dùng t duy logic có th
còn đ a ra k t qu ng c l i.


B c 7 (và c ng là b c k t thúc): M t ng i đ i chi c m xanh da tr i đ t ng k t và k t thúc bu i làm vi c.
Chi c m xanh da tr i ch cho chúng ta th y k t qu đ t đ c trong cu c h p này là gì. N u t t c các b c
trên đ c th c hi n nghiêm túc và hi u qu thì ph ng án gi i quy t cho v n đ đ t ra đ u cu c h p g n nh
t đ ng m ra tr c m t chúng ta.

L u ý: Thông th ng, ng i ch trì cu c h p là ng i đ i chi c m xanh da tr i trong su t cu c h p. Chi c m
xanh da tr i là chi c m đ t v n đ , đi u khi n t duy m i ng i trong c cu c h p, đ t t c ph i s d ng
đúng chi c m vào đúng lúc c n thi t, và cu i cùng c ng k t thúc cu c h p v i chi c m xanh da tr i.
Tuy nhiên, các b

c trên c ng có th thay đ i đ phù h p v i t ng hoàn c nh c th .

L ik t
Tóm l i, ph ng pháp t duy “Sáu chi c m ” cho phép chúng ta đ n gi n hóa l i t duy, m i ng i ch xem xét
m t khía c nh t i m t th i đi m, nh đó đ a t duy c a m i ng i cùng h ng v m t phía, tránh s tranh cãi
và hao phí s c l c c a nhau. ây là m t ph ng pháp đ n gi n mà đem l i hi u qu to l n: không nh ng tìm
đ c cách gi i quy t v n đ hi u qu nh t trong m t th i gian ng n, mà còn không nh h ng đ n cái tôi c a
m i ng i. Cu c th o lu n v m t ngh a nào đó bi n thành m t trò ch i chuy n đ i cách t duy và nh ng
chi c m tr thành h ng d n cho ng i ch i trong su t cu c ch i này.
Kinh nghi m cho th y r ng nh ng l n đ u tiên khi đi u hành cu c h p theo cách này, có th b n s h i
ng ng g o, nh ng đ ng n n chí, các k n ng đ u ph i do t p luy n m i thành th c. Ch c ch n, cùng v i th i
gian, b n s th y đây là m t công c m nh đ đi u hành các cu c h p. Chúc b n thành công!