NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ MÔN CÔNG NGHỆ 12
GIÁO VIÊN THỰC HIỆN: TƯỜNG THỊ HOA


TIẾT 14 – BÀI 14 :
MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU



Tín hiệu báo quá
áp: thông báo về
tình trạng của
điện áp.

Tín hiệu giao thông : Thông báo
cho người tham gia giao thông.

Bảng hiệu quảng cáo: Thông báo, thu hút sự chú
ý của khách hàng, ...

Tín hiệu báo nguồn, giàn đèn nhấp nháy của
giàn âm thanh: Thông báo đã có nguồn, mức độ
âm lượng của các mức tần số âm thanh,...

Vaäy tín hieäu
laø gì?


Đèn tín hiệu điều khiển giao thơng
Để thực hiện được chức

năng thô
nyg mạ
báochthìđiề
tín
Vậ
u hiệu
cầkhiể
n cónsự
tínthay
hiệổlài gì?
gì?


VÍ DỤ VỀ ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU

Đèn giao thông

Bảng quảng cáo điện tử
Báo hiệu và bảo vệ điện áp

Đèn báo nguồn
của thiết bị và
máy móc


THẢO LUẬN NHÓM
Nối cột A với cột B để cho biết những công dụng của mạch điều
khiển tín hiệu trong thực tế?

A


B

1.Thông báo và bảo vệ thiết bị và con a. Tín hiệu thông báo nguồn (T.V, máy
người khi gặp sự cố.
tính,..), âm lượng của âm thanh, máy
giặt đang giặt ở chế độ nào đó,...
2.Thông báo về tình trạng hoạt động b. Bảng quảng cáo, biển hiệu, hàng
của máy móc.
chữ chạy,....
3.Thông báo những thông tin cần thiết c.Thông báo quá áp, quá nhiệt độ,còi
cho con người thực hiện theo hiệu báo động cháy nổ,...
lệnh.
4. Làm các thiết bị trang trí bằng bảng d. Đèn xanh, đèn đỏ tín hiệu giao thông
điện tử.
(đường phố, sắt,..),...

1 c

2 a

3 d

4 b


CÔNG DỤNG MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU
Thông báo về tình trạng thiết
bị khi gặp sự cố.


Thông báo quá áp, quá
nhiệt độ, cháy nổ,...

Thông báo những thông tin
cần thiết cho mọi người thực
hiện theo hiệu lệnh.

Đèn xanh, đèn đỏ tín hiệu
giao thông,...

Làm các thiết bị trang trí
bằng bảng điện tử.

Bảng quảng cáo, biển
hiệu,...

Thông báo về tình trạng hoạt
động của máy móc.

Tín hiệu thông báo nguồn,
âm lượng của âm thanh,...



SƠ ĐỒ KHỐI VÀ NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CHUNG
CỦA MẠCH ĐIỀU KHIỂN TÍN HIỆU
MAÏCH ĐIỆN TỬ ÑIEÀU KHIEÅN
Nhận lệnh

Xử lí


Khuếch
đại

ÑTÑK
Chấp hành

Nhận lệnh:nhận tín hiệu từ các cảm biến rồi chuyển đến khối xử lí.
Xử lí: Điều chế các tín hiệu theo một nguyên tắc nào đó rồi phát tín
hiệu điều khiển (ra lệnh)  khối khuếch đại.
Khuếch đại:Khuếch đại tín hiệu này lên đến công suất cần thiết đưa
sang khối chấp hành.
Chấp hành: Phát tín hiệu cảnh báo (chuông, đèn, hàng chữ nổi,...và
chấp hành lệnh.


MẠCH BÁO HIỆU VÀ BẢO VỆ QUÁ ĐIỆN ÁP
SƠ ĐỒ H14.3/SGK
Chức năng các linh kiện
Nhận lệnh:
BA - biến áp hạ điện áp từ 220V xuống
15V để nuôi mạch điều khiển.
Đ1, C - điôt và tụ điện biến đổi từ điện
xoay chiều thành điện một chiều
nuôi mạch điều khiển.
Xử lí:
VR, R1 - chỉnh ngưỡng tác động khi quá
áp.
Đo, R2 - điôt ổn áp, đặt ngưỡng tác
động cho T1, T2.

Khuếch đại:
Đ2 - bảo vệ các tranzitor.
R3 - điện trở tạo thiên áp cho T2
T1, T2 - tranzito KĐ tín hiệu điều khiển rơ
le K hoạt động.
K - rơ le đóng, cắt nguồn.


NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CỦA MẠCH BÁO HIỆU VÀ BẢO VỆ
QUÁ ĐIỆN ÁP
*Trường hợp làm việc bình thường.

Sơ đồ H14.3/sgk-60
- Bình thường, điện áp bằng 220V rơle K không hút , tiếp điểm thường
đóng K1 đóng điện cho tải mạch làm việc bình thường.


NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CỦA MẠCH BÁO HIỆU VÀ BẢO VỆ QUÁ ĐIỆN ÁP

* Trường hợp khi quá điện áp.
Đ2

K

Đ1
VR
BA
220V

R2


Chuông

Đ
H

TẢI

T1

CT

Đo

15V

T2

C

R1

NHẬN LỆNH

XỬ LÍ

K2

K1


R3

KHUẾCH ĐẠI

CHẤP HÀNH

? Việc nhận lệnh để báo hiệu quá điện áp được tiến hành như thế nào?
Khi điện áp tăng cao biến trở VR nhận tín hiệu điện áp vượt ngưỡng làm việc của Đo →
Đo cho I chạy qua.


NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CỦA MẠCH BÁO HIỆU VÀ BẢO VỆ
QUÁ ĐIỆN ÁP
* Trường hợp khi quá điện áp.

Sơ đồ H 14.3/Sgk-60
T1,T2
? T1,
điều
T2 khiển
có nhiệm
rơ levụhoạt
gì? Không
động (phải
có các
cóTranz
T1T2) này
Vì T1T2
có được
nhận

không.
tín hiệu dòng điện chạy
từ Đo → KĐ dòng điện lên → cấp điện cho cuộn dây rơle K → K tác động làm mở tiếp
điểm K1 → cắt điện tải bảo vệ mạch; đóng tiếp điểm thường mở K2 → đèn hiệu sáng →
chuông kêu báo hiệu điện áp cao nên bị cắt điện


NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC CỦA MẠCH BÁO HIỆU VÀ BẢO VỆ
QUÁ ĐIỆN ÁP

Sơ đồ H14.3/sgk-60



TRÒ CHƠI NGÔI SAO MAY MẮN

1

2

3



Hướng dẫn học ở nhà và chuẩn bị bài học sau

1. Học bài và trả lời các câu hỏi 1,2,3 SGK/61. Đọc
phần có thể em chưa biết SGK/61.
2. Đọc trước bài 15: Mạch điều khiển tốc độ
+ Tìm hiểu các MĐKTĐ trong thực tế.

+ Tìm hiểu sơ đồ hình 15-2 sgk
( Điều khiển tốc độ động cơ một pha bằng Triac ).


Xin trân trọng cảm ơn quý thầy cô !
Kính chúc thầy cô sức khoẻ và hạnh phúc
Chúc các em học sinh vui khoẻ, học giỏi
xin chào và hẹn gặp lại



Câu hỏi3/sgk-61:
Trong sơ đồ mạch, khi cần thay đổi ngưỡng báo hiệu và bảo vệ từ
230V xuống 220V, con chạy biến trở VR cần nâng lên phía trên
hay giảm xuống phía dưới ? Tại sao?

Trả lời: Rơle K hút khi T1,T2 dẫn khi điện áp từ VR vượt quá ngưỡng đánh
thủng của điot ổn áp D0 .Việc đặt ngưỡng cho D0 nhờ VR. Dầu biến trở nối
tới D0 càng xuống thấp (gần về phía R1), điện áp trên D0 càng thấp, lúc đó
điện áp nguồn phải cao lên mới đủ ngưỡng đánh thủng D0. Ngược lại đầu nối
tới D0 càng lên cao (gần về phía D1), điện áp trên D0 càng cao, điện áp nguồn
dù có thấp hơn đã đủ ngưỡng đánh thủng D0. Vậy VR phải nâng lên phía trên.


2
Câu 2:
Tín hiệu ra của khối chấp hành trong các mạch điều
khiển tín hiệu thường được thể hiện bằng cách nào?
A. Chuông
B. Đèn

C. Hàng chữ nổi
D. Tất cả các ý trên


3

Câu 3:
Điền từ đúng (Đ) hoặc sai (S) cho những nội dung sau
để được câu trả lời đúng nhất.

1. Mạch điện tử điều khiển sự thay đổi trạng thái, chế độ
làm việc của các tín hiệu được gọi là mạch điều khiển tín
hiệu.
2. Sơ đồ khối nguyên
lý chung
củabạn
mạch
khiển tín hiệu
Chúc
mừng
đãđiều
chọn
gồm bốn khối.

được ngôi sao may mắn.
lời không
đúng phải
câu hỏi
bạn điện tử điều
3. Mạch điều khiển Trả

tín hiệu
là mạch
được 10 điểm
khiển.
4. Nguyên lý làm việc của mạch báo hiệu và bảo vệ quá
điện áp trong H14.3/sgk-CN12 xét trong hai trường hợp làm
việc.
5. Linh kiện Tranzito T1, T2 dùng để điều chỉnh ngữơng tác
động khi quá điện áp trong mạch báo hiệu và bảo vệ quá
(10 điểm cho câu trả lời đúng)
điện áp.

Đ
Đ
S
Đ

S


Hệ thống chuông điện tự động báo tiết học
Nguyên lý hoạt động:
AC

Vcc

Mạch
chuông
C


8 đến 15 Volt
Nguồn
DC

Timer/counter

Đường điều khiển
Bật
công
tắc
nguồn

Đ

Output
CT
5v

7805
Ổn áp
5v
GND

GND

Vi điều khiển

IC 89C52