hoán dụ
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (400.35 KB, 25 trang )
Kiểm tra bài cũ
1.Thế nào là ẩn dụ? Có mấy kiểu ẩn dụ?
2. Hãy xác định hình ảnh ẩn dụ trong ví dụ
sau:
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng
(Nguyễn Khoa
Điềm)
TiÕt 101:
Ho¸n Dô
TiÕt 101: Ho¸n
A. Lý thuyÕt
I. Ho¸n dô lµ g×?
1. Ng÷ liÖu: (SGK-82)
2. Ph©n tÝch
Dô
áo nâu liền với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên
(Tố Hữu)
áo nâu: Chỉ người nông dân
áo xanh: Chỉ người công nhân
Nông thôn: Chỉ những người sống ở nông thôn
Thị thành: Chỉ những người sống ở thành thị
- Giữa các sự vật, hiện tượng có mối quan hệ gần
gũi
TiÕt 101: Ho¸n
Dô
A. Lý thuyÕt
I. Ho¸n dô lµ g×?
1. Ng÷ liÖu : (SGK-82)
2. Ph©n tÝch
3. NhËn xÐt
- Gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm
b»ng tªn cña mét sù vËt, hiÖn tîng, kh¸i
niÖm kh¸c cã quan hÖ gÇn gòi.
So sánh hai cách diễn đạt sau:
Tất cả những nông dân ở nông
áo nâu liền với áo xanh
thôn và công nhân ở thành thị
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên đều đứng lên
Một bức tranh rực rỡ, tràn đầy khí
thế của những ngày cả dân tộc ta
vùng dậy chống giặc Pháp xâm lược.
Cách nói thực ít tạo cảm xúc,
hình ảnh.
Hoán dụ có tác dụng gợi hình ảnh, gợi cảm
xúc cho sự diễn đạt
Tiết 101: Hoán
Dụ
A. Lý thuyết
I. Hoán dụ là gì?
1. Ngữ liệu : (SGK-82)
2. Phân tích
3. Nhận xét
- Gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng
tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có
quan hệ gần gũi.
- Tác dụng: Tăng sức gợi hình gợi cảm
cho sự diễn đạt.
TiÕt 101: Ho¸n
A. Lý thuyÕt
I. Ho¸n dô lµ g×?
1. Ng÷ liÖu : (SGK-82)
2. Ph©n tÝch
3. NhËn xÐt
4. Ghi nhí (SGK-82)
Dô
* Hãy xác định các biện pháp tu từ: so sánh,
ẩn dụ, nhân hoá, hoán dụ trong các câu sau?
Nhân ẩn So Hoán
. Núi cao chi lắm núi ơi
hóa dụ sánh dụ
Núi che mặt trời chẳng thấy người thương.
(Ca dao)
Nhân ẩn So Hoán
. Quê hương là con diều biếc
hóa dụ sánh dụ
Tuổi thơ con thả trên đồng.
(Đỗ Trung Thông)
. Đầu xanh có tội tình gì
Nhân ẩn So Hoán
hóa dụ sánh dụ
Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi.
(Nguyễn Du)
. Cha dắt con đi trên cát mịn Nhân ẩn So Hoán
hóa dụ sánh dụ
ánh nắng chảy đầy vai
(Hoàng Trung Thông)
TiÕt 101: Ho¸n
A. Lý thuyÕt
I. Ho¸n dô lµ g×?
1. Ng÷ liÖu : (SGK-82)
2. Ph©n tÝch
3. NhËn xÐt
4. Ghi nhí 1.(SGK-82)
II.C¸c kiÓu ho¸n dô
Dô
TiÕt 101: Ho¸n
A. Lý thuyÕt
I. Ho¸n dô lµ g×?
II. C¸c kiÓu ho¸n dô
1. Ng÷ liÖu : (SGK-83)
2. Ph©n tÝch
Dô
a.
Bàn tay ta làm lên tất cả
Bàn tay Người lao động
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
(Hoàng Trung Thông)
Bộ phận Toàn bộ
Lấy cái bộ phận gọi cái toàn thể
Một
- Số ít
b. Một cây làm chẳng nên non
Ba
- Số nhiều
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
(Ca dao)
Cái cụ thể
Cái trừu tượng
c. Ngày Huế đổ máu
Lấy cái cụ thể gọi cái trừu tượmg
Chú Hà Nội về
Đổ máu
- Ngày Huế nổ ra chiến sự
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau hàng bè.
Dấu hiệu
Sự vật có dấu hiệu
(Tố Hữu)
Lấy dấu hiệu sự vật gọi sự vật
d. Bác nhớ Miền Nam nỗi nhớ nhà
Miền Nam mong Bác nỗi mong cha.
(Tố Hữu)
Miền Nam
Vật chứa đựng
-
Nhân dân Miền Nam
Vật bị chứa đựng
Lấy vật chứa đựng goi vật bị chứa đưng
TiÕt 101: Ho¸n
Dô
A. Lý thuyÕt
I. Ho¸n dô lµ g×?
II. C¸c kiÓu ho¸n dô
1. Ng÷ liÖu : (SGK-83)
2. Ph©n tÝch
3. NhËn xÐt: Cã 4 kiÓu ho¸n dô
TiÕt 101: Ho¸n
A. Lý thuyÕt
I. Ho¸n dô lµ g×?
II. C¸c kiÓu ho¸n dô
1. Ng÷ liÖu: (SGK-83)
2. Ph©n tÝch
3. NhËn xÐt
4. Ghi nhí 2. (SGK-83)
Dô
T×m biÖn ph¸p ho¸n dô ®Ó gäi tªn, giíi thiÖu cho c¸c ¶nh sau
Tiết 101: Hoán
Dụ
A. Lý thuyết
I. Hoán dụ là gì?
II. Các kiểu hoán dụ
B. Luyện tập
Bài 1: Xác định các phép hoán dụ và kiểu quan hệ
được sử dụng?
Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn quanh
năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay bốn mùa nhộn
nhịp cảnh làm ăn tập thể.
(Hồ Chí Minh)
Tiết 101: Hoán
Dụ
A. Lý thuyết
B. Luyện tập
Bài 1: Xác định các phép hoán dụ và kiểu
quan hệ được sử dụng?
a. Làng xóm ta xưa kia lam lũ quanh năm mà vẫn
quanh năm đói rách. Làng xóm ta ngày nay
bốn mùa nhộn nhịp cảnh làm ăn tập thể.
(Hồ Chí Minh)
- Làng xóm:
Chỉ nhân dân sống trong làng xóm
- Quan hệ:
Vật chứa đựng và vật bị chứa đựng
Tiết 101: Hoán
Dụ
A. Lý thuyết
B. Luyện tập
Bài 1: Xác định các phép hoán dụ và kiểu
quan hệ được sử dụng:
b. Vì lợi ích mười năm phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm phải trồng người.
(Hồ Chí Minh)
- Mười năm: Thời gian ngắn, trước mắt, cụ thể
- Trăm năm: Thời gian lâu dài, trừu tượng hơn mười năm
Quan hệ : giữa cái cụ thể với cái trừu tượng
Tiết 101: Hoán
Dụ
A. Lý thuyết
B. Luyện tập
Bài 1: Xác định các phép hoán dụ và kiểu
quan hệ được sử dụng:
c.
áo chàm đưa buổi phân ly
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay.
(Tố Hữu)
- áo chàm: Người dân sống ở Việt Bắc
- Quan hệ: Dấu hiệu sự vật với sự vật
Tiết 101: Hoán
Dụ
A. Lý thuyết
B. Luyện tập
Bài 1: Xác định các phép hoán dụ và kiểu quan
hệ được sử dụng:
d.
Vì sao? Trái đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên Người: Hồ Chí Minh.
(Tố Hữu)
- Trái đất:
Chỉ toàn nhân loại sống trên trái đất.
- Quan hệ:
Vật chứa đựng với vật bị chứa đựng
TiÕt 101: Ho¸n
Dô
A. Lý thuyÕt
B. LuyÖn tËp
Bµi 1: X¸c ®Þnh c¸c phÐp ho¸n dô vµ kiÓu quan
hÖ ®îc sö dông:
Bµi 2: Ho¸n dô cã g× gièng vµ kh¸c víi Èn dô?
Cho vÝ dô minh ho¹?
ẩn dụ
Hoán dụ
Giống Gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật hiện
nhau tượng khác
Khác
nhau
- Dựa vào quan hệ tương
đồng (giống nhau, gần
giống nhau).
Cụ thể là tương đồng về:
+ hình thức
+ cách thức thực hiện
+ phẩm chất
+ cảm giác
- Dựa vào quan hệ tương
cận (gần gũi, cận kề)
Cụ thể là tương cận về:
+ bộ phận- toàn thể
+ vật chứa đựng- vật bị
chứa đựng
+ dấu hiệu sự vật- sự vật
+ cụ thể- trừu tượng
Tiết 101: Hoán
Dụ
A. Lý thuyết
B. Luyện tập
Bài 1: Xác định các phép hoán dụ và kiểu quan
hệ được sử dụng:
Bài 2: Hoán dụ có gì giống và khác với ẩn dụ?
Cho ví dụ minh hoạ?
Bài 3: Viết một đoạn văn ngắn (5 đến 7 câu) chủ
đề mái trường, trong đó có dùng ít nhất 1 phép
hoán dụ.
* Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc ghi nhớ
- Hoàn chỉnh bài tập
- Soạn văn bản: Cô Tô của Nguyễn
Tuân.
