Màu xanh trên vùng đất Mỹ Long
Mỹ Long, một xã phía Nam thuộc huyện Cầu Ngang, tỉnh Trà Vinh (nay đã chia
tách thành 03 xã Mỹ Long Bắc, Mỹ Long Nam, và thị trấn Mỹ Long), một trong những
vùng đất trước đây là những đụn cát chạy dọc theo bờ biển, đất đai cằn cỗi do sự tác động
của sóng biển và gió từ ngoài khơi thổi vào. Tình trạng sạt lở bờ biển diễn ra hàng năm
(đặc biệt là trong mùa gió Chướng) đã khoét sâu vào đất liền, cuốn trôi nhiều tài sản và
hàng trăm hecta đất ra biển, làm cho một đại bộ phận người dân sống dọc theo bờ biển
của xã Mỹ Long có một cuộc sống hết sức khó khăn, một bộ phận người dân đã phải di cư
đi nơi khác để sinh sống.
Trước thực tế trên, Chính quyền các cấp và các cơ quan chức năng trong tỉnh đã
đưa ra nhiều giải pháp nhằm bảo vệ vùng đất sản xuất bên trong, hạn chế sạt lở bờ biển và
ổn định cuộc sống cho nhân dân như: xây dựng hệ thống thủy lợi nội đồng, xây dựng các
công trình đê bao ngăn chặn gió và sóng biển. Những năm đầu sau khi chia tách tỉnh, nền
kinh tế tỉnh Trà Vinh phát triển còn chậm, ngân sách địa phương còn gặp không ít khó
khăn mà kinh phí để đầu tư cho các công trình nêu trên rất lớn, do đó cần phải tìm ra một
giải pháp hiệu quả khác vừa tiết kiệm vừa mang tính ổn định lâu dài. Và giải pháp trồng
rừng lấn biển được chính quyền huyện Cầu Ngang và nhân dân trong vùng nhiệt tình ủng
hộ. Vấn đề đặt ra khi đi vào thực hiện là trồng cây gì cho phù hợp vùng đất bãi bồi, lại
chịu được sóng to, gió lớn. Bần chua (Sonneratia caseolaris), hay còn được gọi với cái
tên “mỹ miều” khác là cây Thủy liễu, loài cây được chọn làm cây tiên phong trong công
tác trồng rừng, gây bồi tạo bãi trên vùng đất Mỹ Long. Những năm trước đây, Bần chua
chủ yếu có giá trị về mặt môi trường và xã hội với chức năng chủ yếu là ngăn chặn gió và
sóng biển, gây bồi tạo bãi, ngăn chặn quá trình xâm nhập mặn, bảo vệ vùng đất sản xuất
bên trong và ổn định cuộc sống cho nhân dân trong vùng.
Ngày nay, ngoài những chức năng trên, cánh rừng Bần ven biển còn là nơi cư trú
của nhiều loài thủy sản có giá trị kinh tế, hàng năm cung cấp hàng ngàn tấn thủy sản như:
tôm, cua, cá,..., góp phần tăng thu nhập cho nhân dân và phát triển kinh tế của vùng.
Ngoài ra, các bộ phận của cây Bần cũng được khai thác làm sản phẩm thương mại có giá
trị kinh tế như: rễ Bần làm nút chai, đế trái cầu lông; trái Bần từ xưa là món ăn dẫn giã
của những hộ nghèo sống gần rừng thì ngày nay đã có mặt tại các nhà hàng, siêu thị như:
bột Bần dùng để nấu canh chua với các loài cá, mứt Bần,...
Năm 1992, khi dự án 327 và dự án trồng 05 triệu ha rừng ngập mặn Quốc gia
được thực thi, ngành Lâm nghiệp tỉnh Trà Vinh và Chính quyền các cấp bắt đầu đặt
những cây đầu tiên trên vùng đất bãi bồi Mỹ Long. Tuy còn gặp nhiều khó do chưa có
nhiều kinh nghiệm trong trồng rừng, mới trồng hôm trước hôm sau đã bị sóng cuốn trôi.
Nhưng với quyết tâm, lòng nhiệt huyết, không nản chí của cán bộ các ngành, các cấp cùng
với sự ủng hộ của nhân dân đã hình thành nên những dãy rừng xanh dọc theo bờ biển.
Đến nay, ngành Lâm nghiệp và Chính quyền huyện Cầu Ngang đã triển khai trồng và phủ
xanh trên 1.000 ha bãi biển. Hiện nay, có những khu vực bề dày của rừng hơn 800 m.
Song, việc trồng rừng đã khó do điều kiện lập địa, khí hậu ngày càng khó khăn, những
cánh rừng ven biển hình thành thì các loài thủy sản kéo về cư trú, người dân vào rừng
đánh bắt càng nhiều gây ra các tác động đến sinh trưởng của rừng, đặc biệt là rừng mới
trồng. Để chủ động trong công tác chăm sóc, quản lý bảo vệ rừng phát huy tối đa chức
năng của rừng ven biển Mỹ Long, ngành lâm nghiệp tỉnh Trà Vinh đã chủ động xây dựng
các phương án giao đất, giao rừng để các tổ chức, cá nhân và nhóm hộ nhận khoán chăm
1
sóc, bảo vệ, thực hiện theo chủ trương “xã hội hóa nghề rừng”. Tuy nhiên, do những
cánh rừng ven biển Mỹ Long là rừng phòng hộ nên các tổ chức, cá nhân và hộ gia đình
nhận khoán chỉ có nhiệm vụ chăm sóc, quản lý bảo vệ chứ không được pháp khai thác
như những cánh rừng ở miền Đông, Tây nguyên,... nên các ngành chức năng và chính
quyền các cấp cần quan tâm hơn nữa các chính sách đãi ngộ để những đối tượng trên an
tâm gắn bó với rừng.
Trồng rừng Bần ven biển Mỹ Long
Rừng Bần phòng hộ ven biển tại Mỹ Long
(Nguồn: Ảnh tư liệu Chi cục Kiểm lâm tỉnh Trà Vinh)
Từ khi những cánh rừng Bần ven biển mọc lên, hàng trăm hecta đất bên trong từ
hoang sơ, cằn cõi trở nên màu mỡ, phì nhiêu, trồng được các loài cây có giá trị cây có giá
trị kinh tế cao như: Dưa hấu, Đậu phộng, Bí đỏ,... mỗi năm trồng từ 2-3 vụ/năm, năng
suất đạt 40-50 tấn/ha.
Có thể khẳng định, từ khi rừng Bần phòng hộ ven biển phát huy chức năng phòng
hộ đã góp phần quan trọng trong việc phục vụ đời sống của nhân dân, tăng trưởng kinh tế
của vùng. Nếu được đầu tư đúng mức, khai thác hết tiềm năng thì những cánh rừng Bần
ven biển là địa điểm du lịch sinh thái lý tưởng thu hút một lượng lớn khách du lịch đến
với vùng đất Mỹ Long.
Rừng Bần Mỹ Long như một “bức tường xanh” khổng lồ, sẵn sàng đương đầu
chống đỡ trước mọi sóng to, gió lớn mà biển cả gây ra, mà còn giúp cân bằng hệ sinh thái,
đặc biệt trong thời kỳ biến đổi khí hậu đang diễn ra mạnh mẽ. Thế mới biết được nỗi gian
lao, cực khổ, vượt qua bao nhiêu khó khăn, thăm trầm của các thế hệ cán bộ các ngành,
các cấp và nhân dân trong việc chiến đấu và chinh phục thiên nhiên để hình thành nên
những cánh rừng Bần ven biển, góp phần xây dựng một vùng quê sông nước - Mỹ Long
phát triển ổn định như ngày hôm nay.
Trần Minh Trung
CMND: 334579374
SĐT: 0933829923
Chi cục Kiểm lâm tỉnh Trà Vinh
2