BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM

------------------------------

TRẦN QUANG HOÀNG

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC
LẬP DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI CÁC DOANH
NGHIỆP NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số ngành : 60340301

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 07 năm 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM

------------------------------

TRẦN QUANG HOÀNG

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC
LẬP DỰ TOÁN NGÂN SÁCH TẠI CÁC DOANH
NGHIỆP NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN TP.HCM

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kế toán

Mã số ngành : 60340301

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS HỒ THUỶ TIÊN


CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

Cán bộ hướng dẫn khoa học : PGS.TS Hồ Thủy Tiên

Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP.HCM
ngày 12 tháng 07 năm 2016
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
1. PGS.TS Phan Đình Nguyên - Chủ tịch
2. TS. Trần Văn Tùng - Phản biện 1
3. TS. Nguyễn Thị Mỹ Linh – Phản biện 2
4. TS. Phan Thị Hằng Nga - Ủy viên
5. TS. Hà Văn Dũng – Thư ký
Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã được
sửa chữa.
Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV

PGS.TS Phan Đình Nguyên


TRƯỜNG ĐẠI HỌC
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
CÔNG NGHỆ TP.HCM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
PHÒNG QLKH – ĐTSĐH

TP. HCM, ngày 12 tháng 07 năm 2016

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: Trần Quang Hoàng

Giới tính: Nam

Ngày, tháng, năm sinh: 14/12/1985

Nơi sinh: Kon Tum

Chuyên ngành: Kế toán

MSHV: 1441850020

I- Tên đề tài:
Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp
nhà nước trên địa bàn TP.HCM

II- Nhiệm vụ và nội dung:
Tiến hành nghiên cứu tài liệu tham khảo từ các nghiên cứu trước, áp dụng cơ sở lý
luận, định nghĩa và các mô hình hiện có, để nghiên cứu định lượng và định tính để
xác định mức độ tác động các yếu tố tới công tác lập báo cáo dự toán ngân sách tại
các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM. Kết quả của luận văn này sẽ hình
một tài liệu tham khảo cho nghiên cứu và thực hành lập báo cáo dự toán ngân sách
tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM.

III- Ngày giao nhiệm vụ: 15/08/2015
IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 12/07/2016
V- Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS Hồ Thủy Tiên

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

PGS.TS Hồ Thủy Tiên

KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH

PGS.TS Phan Đình Nguyên


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác lập dự
toán ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM” là công
trình của việc học tập và nghiên cứu thật sự nghiêm túc của bản thân. Những kết
quả nêu ra trong nghiên cứu này là trung thực và chưa từng được công bố trước đây.
Các số liệu trong luận văn nghiên cứu có nguồn gốc rõ ràng, được tổng hợp từ
những nguồn thông tin đáng tin cậy.
Tp. HCM, tháng 07 năm 2016
Tác giả

TRẦN QUANG HOÀNG


ii

LỜI CẢM ƠN
Trên thực tế không có sự thành công nào mà không gắn liền với những sự hỗ
trợ, giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của người khác. Trong suốt
thời gian từ khi bắt đầu học tập khoá học cao học tại trường Đại học công nghệ Tp.

HCM đến nay, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy Cô,
gia đình và bạn bè.
Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, Tôi xin gửi đến quý Thầy Cô ở khoa Kế toán –
Tài chính – Ngân hàng; phòng Quản lý khoa học và đào tạo sau đại học – Trường
Đại học Công nghệ Tp. HCM; tất cả quý Thầy Cô đã cùng với tri thức và tâm huyết
của mình để truyền đạt vốn kiến thức quý báu và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho
chúng tôi trong suốt thời gian học tập tại trường.
Tôi chân thành cảm ơn PGS.TS HỒ THUỶ TIÊN đã tận tâm hướng dẫn tôi
trong suốt thời gian thực hiện đề tài luận văn. Nếu không có những lời hướng dẫn
tận tình của thầy thì tôi rất khó hoàn thiện được luận văn này.
Tôi cũng gửi lời cám ơn tới Lãnh đạo và toàn thể người lao động Công ty
TNHH MTV Dịch vụ Công ích quận Phú Nhuận là giúp đỡ tôi rất nhiều trong thời
gian làm luận văn.
Mặc dù, tôi đã cố gắng rất nhiều trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện
luận văn. Nhưng do hạn chế về mặt thời gian cùng với việc thiếu kinh nghiệm trong
nghiên cứu nên đề tài luận văn chắc chắn còn nhiều hạn chế và thiếu sót. Tôi rất
mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của quý Thầy Cô để luận văn của
tôi được hoàn thiện hơn nữa.
Tp. HCM, tháng 07 năm 2016
Tác giả

TRẦN QUANG HOÀNG


iii

TÓM TẮT
Dự toán ngân sách là công cụ quản lý cần thiết cho các doanh nghiệp hiện
nay, thông qua công cụ quản lý này, các nhà quản trị dự đoán được tình hình hoạt
động của các doanh nghiệp trong tương lai, nhằm định hướng doanh nghiệp phát

triển theo các mục tiêu đã đề ra.
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng
tới công tác lập báo cáo dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa
bàn TP.HCM.Nâng cao trình độ hiểu biết, tính tự nguyện nộp thuế giúp các nhà
quản lý trong nhận thức nghĩa vụ nộp thuế. Góp phần nâng cao khả năng thu thuế
cho ngân sách địa phương.
Kết quả nghiên cứu ở phương trình hồi quy, trong 6 nhân tố ảnh hưởng đến
công tác dự toán ngân sách thì nhân tố nhận thức và yêu cầu của nhà quản lý ảnh
hưởng mạnh nhất đến công tác dự toán ngân sách với Beta = 0,514; nhân tố Kế
hoạch chiến lược ảnh hưởng mạnh thứ hai với hệ số Beta = 0.23; nhân tố trình độ
năng lực lập dự toán ảnh hưởng mạnh thứ ba với hệ số Beta = 0.168; nhân tố tiếp
theo cơ sở vật chất ảnh hưởng thứ tư với hệ số Beta = 0.117; nhân tố quy trình dự
toán ảnh hưởng thứ năm với hệ số Beta = 0.052 và nhân tố công tác kế toán ảnh
hưởng thấp nhất với hệ số Beta = 0,033ảnh hưởng tới công tác lập báo cáo dự toán
ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM theo mô hình:
Y = β0 + β1X1 + β2X2 + β3X3 + β4X4 + β5X5 + β6X6
Hoặc: Y = β1KHCL + β2NTYCNQL + β3TĐNLLDT + β4CSVC + β5 CTKT
+ β6 QTDT + ε
Tiến hành nghiên cứu tài liệu tham khảo từ các nghiên cứu trước, áp dụng cơ
sở lý luận, định nghĩa và các mô hình hiện có, để nghiên cứu định lượng và định
tính để xác định mức độ tác động các yếu tố tới công tác lập báo cáo dự toán ngân
sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM. Kết quả của luận văn
này sẽ hình một tài liệu tham khảo cho nghiên cứu và thực hành lập báo cáo dự toán
ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM.


iv

ABSTRACT
Budgeting is essential management tool for businesses today, through this

management tool, administrators predict the operations of the business in the future,
to make the enterprise developed according to the objectives set out.
The objective of this thesis research aims to identify the factors that
influence the formulation of the draft budget report in the state-owned enterprises in
HCM City. To raise the level of knowledge, voluntary taxpayer help managers in
cognitive obliged to pay taxes. Contributing to improve tax collection for local
budgets.
Research results in the regression equation, the 6 factors affecting the work
of the budget estimates, the cognitive factors and requirements of the most
influential management to budgeting work with Beta = 0.514 ; Strategic planning
factors strongly influence second with beta = 0:23; qualifications factor estimation
third influence beta = 0168; The next factor affecting facility Wednesday with beta
= 0117; Factors affecting the estimates process Thursday with beta = 0052, and
factors affecting the accounting work with the lowest beta = 0.033 formulation
affect budget estimates reported in the SOEs water in HCM City in the model:
Y = β0 + + β3X3 β2X2 β1X1 + + + β5X5 + β6X6 β4X4
Or: Y = β1KHCL + + β4CSVC β3TDNLLDT β2NTYCNQL + + β5 + β6
QTDT + ε CTKT
Conduct research references from previous studies, applying the rationale,
definitions and existing models, to study the quantitative and qualitative to
determine the level of impact factors to the the preparation of budget estimates
reported in the state-owned enterprises in HCM City. The results of this thesis will
form a reference for the study and practice of reporting the draft budget at the stateowned enterprises in HCM City.


v

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... ii

TÓM TẮT ............................................................................................................... iii
ABSTRACT ............................................................................................................ iv
MỤC LỤC ................................................................................................................ v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ ix
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................ x
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ................................................................................. xi
DANH MỤC PHỤ LỤC ........................................................................................ xii
PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1
1. Lý do hình thành đề tài ...................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 2
3. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 2
4. Đối tượng, phạm vi và thời gian nghiên cứu ..................................................... 2
4.1 Đối tượng nghiên cứu .................................................................................. 2
4.2 Phạm vi và thời gian nghiên cứu ................................................................. 2
5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 2
6. Ý nghĩa khoa học của đề tài .............................................................................. 3
7. Kết cấu của đề tài nghiên cứu ............................................................................ 3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ............................... 5
1.1 Đề tài nghiên cứu nước ngoài ............................................................................ 5
1.2 Đề tài nghiên cứu trong nước ............................................................................. 6
1.3 Nhận xét về các công trình nghiên cứu .............................................................. 8
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ..................................................................................... 10
CHƯƠNG 2:CƠ SỞ LÝ LUẬN .......................................................................... 11
2.1 Tổng quan doanh nghiệp nhà nước .................................................................. 11
2.1.1 Khái niệm doanh nghiệp nhà nước ............................................................... 11
2.1.2 Vai trò, vị trí của doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam ................................. 12
2.2 Tổng quan về dự toán ngân sách ...................................................................... 14
2.2.1 Khái niệm dự toán ngân sách ....................................................................... 14



vi
2.2.2 Mục đích ....................................................................................................... 15
2.2.3 Chức năng ..................................................................................................... 16
2.2.4 Phân loại dự toán ngân sách.......................................................................... 19
2.2.5 Các mô hình dự toán ngân sách .................................................................... 21
2.2.6 Quy trình lập dự toán ngân sách ................................................................... 25
2.2.7 Các báo cáo dự toán ngân sách ..................................................................... 28
2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến việc lập dự toán ngân sách ................................. 39
2.3.1 Kế hoạch chiến lược ...................................................................................... 39
2.3.2 Nhận thức và yêu cầu của nhà quản lý .......................................................... 40
2.3.3 Trình độ năng lực lập dự toán ....................................................................... 42
2.3.4 Cơ sở vật chất ................................................................................................ 42
2.3.5 Công tác kế toán ........................................................................................... 43
2.3.6 Quy trình dự toán ......................................................................................... 43
2.3.7 Chế độ chính sách nhà nước ........................................................................ 44
2.4 Mô hình nghiên cứu ......................................................................................... 44
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ..................................................................................... 46
CHUƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................... 47
3.1 Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 47
3.1.1 Phương pháp chung ....................................................................................... 47
3.1.2 Phương pháp cụ thể ....................................................................................... 48
3.1.3 Khung nghiên cứu của luận văn .................................................................... 48
3.2 Thiết kế nghiên cứu ......................................................................................... 49
3.2.1 Xây dựng thang đo ........................................................................................ 50
3.2.1.1 Thang đo các yếu tố ảnh hưởng công tác dự toán ...................................... 50
3.2.1.2 Thang đo công tác dự toán ngân sách ........................................................ 52
3.2.2 Xây dựng giả thuyết về các yếu tố ảnh hưởng tới công tác lập dự toán ngân
sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM ............... 53
3.2.3 Mô hình hồi quy các yếu tố ảnh hưởng đến công tác lập dự toán ngân sách của
các doanh nghiệp nhà nước tại Thành phố Hồ Chí Minh................... 53



vii
3.2.4 Mô tả dữ liệu và phương pháp thu thập dữ liệu…………...…………….… 54
3.2.4.1 Phương pháp chọn mẫu ……………………………………….....………54
3.2.4.2 Kích thước mẫu khảo sát ……………………….…………….…………55
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ..................................................................................... 56
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU........................................................... 57
4.1 Phân tích và đánh giá độ tin cậy của thang đo ..................................................57
4.1.1 Đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach's alpha ...........................57
4.1.1.1 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Chế độ chính
sách nhà nước” ....................................................................................58
4.1.1.2 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Kế hoạch
chiến lược”...........................................................................................59
4.1.1.3Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Nhận thức và
yêu cầu của nhà quản lý” .....................................................................59
4.1.1.4 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Trình độ
nhân lực lập dự toán”...........................................................................60
4.1.1.5 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Cơ sở vật
chất” .....................................................................................................60
4.1.1.6Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Tổ chức công
tác kế toán” ..........................................................................................61
4.1.1.7 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Quy trình lập
dự toán” ...............................................................................................62
4.1.1.8 Kiểm định hệ số tin cậy Cronbach’s alpha cho thang đo biến “Công tác lập
dự toán ngân sách” ..............................................................................62
4.1.2 Phân tích nhân tố khám phá EFA ...................................................................63
4.1.2.1 Phân tích khám phá EFA cho biến độc lập .................................................63
4.1.2.2 Phân tích khám phá EFA cho biến phụ thuộc “Dự toán ngân sách” ..........65
4.2 Phân tích tương quan Pearson ...........................................................................67

4.3 Phân tích hồi quy...............................................................................................67
4.4 Kiểm định các giả thiết cần thiết trong mô hình phân tích hồi quy ..................70


viii
4.4.1 Kiểm định giả thuyết về ý nghĩa của các hệ số hồi quy .................................70
4.4.2 Kiểm định giả thuyết về phương sai của sai số không đổi.............................70
4.4.3 Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến .............................................................71
4.4.4 Kiểm định về phân phối chuẩn của phần dư ..................................................72
4.4.5 Kiểm định về tính độc lập của phần dư..........................................................72
4.5 Kiểm tra các giả định mô hình hồi quy bội .......................................................72
4.5.1 Kiểm định giả định phương sai của sai số (phần dư) không đổi....................73
4.5.2 Kiểm tra giả định các phần dư có phân phối chuẩn........................................74
4.5 Kiểm tra các giả định mô hình hồi quy bội ...................................................... 74
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ..................................................................................... 76
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................... 77
5.1. Kết luận ........................................................................................................... 77
5.2. Giải pháp ......................................................................................................... 78
5.3. Kiến nghị ......................................................................................................... 78
5.4. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu mở rộng .......................................... 81
KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 ..................................................................................... 82
KẾT LUẬN CHUNG ........................................................................................... 83
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


ix

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DNNN


: Doanh nghiệp nhà nước

DTNS

: Dự toán ngân sách

ĐTC

: Độ tin cậy

EFA

: Exploratory Factor Analysis - phân tích thống kê

KMO

: Kaiser-Meyer-Olkin - hệ số sự thích hợp của phân tích nhân tố

LI

: Lợi ích

LCMH

: Lựa chọn mô hình

SGT

: Sự giới thiệu


TĐ

: Thái độ

TĐCM

: Trình độ chuyên môn

TH:

: Thương hiệu

TP.HCM

: Thành phố Hồ Chí Minh

VIF

: Variance Inflation Factor - hệ số phòng đại phương sai


x

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 4.1 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Chế độ chính sách nhà nước”lần 1 ...58
Bảng 4.2 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Chế độ chính sách nhà nước”lần 2...58
Bảng 4.3: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Kế hoạch chiến lược” ........................59
Bảng 4.4: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Nhận thức và yêu cầu nhà quản lý ” .60
Bảng 4.5: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Trình độ nhân lực lập dự toán” ..........60

Bảng 4.6: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Cơ sở vật chất” ..................................61
Bảng 4.7: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Tổ chức công tác kế toán” .................61
Bảng 4.8: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Quy trình dự toán” .............................62
Bảng 4.8: Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Dự toán ngân sách”............................62
Bảng 4.10: Hệ số KMO và kiểm định Bartlett các thành phần.................................64
Bảng 4.11: Bảng phương sai trích .............................................................................64
Bảng 4.12: Bảng ma trận xoay ..................................................................................64
Bảng 4.13: Hệ số KMO và kiểm định Bartlett các thành phần.................................66
Bảng 4.14: Bảng 4.13: Phương sai trích ...................................................................66
Bảng 4.15: Kết quả phân tích tương quan Pearson giữa các biến độc lập và biến phụ
thuộc ...........................................................................................66
Bảng 4.16: Kiểm tra độ phù hợp của mô hình ..........................................................68
Bảng 4.17: Bảng phân tích ANOVA ........................................................................68
Bảng 4.18: Bảng kết quả hồi quy ..............................................................................69
Bảng 4.19: Kết quả phân tích tương quan Spearman giữa các biến độc lập và biến
phụ thuộc ....................................................................................71
Bảng 4.20: Kết quả chạy Durbin-Watson .................................................................72
Bảng 4.21: Bảng kiểm định giả định phương sai của sai số .....................................73


xi

DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Sơ đồ 2.1: Mô hình thông tin một xuống ..................................................................21
Sơ đồ 2.2: Mô hình thông tin hai xuống một lên ......................................................22
Sơ đồ 2.3: Mô hình thông tin một lên một xuống .....................................................24
Sơ đồ 2.4: Quy trình dự toán ngân sách ....................................................................26
Hình 2.5: Mối quan hệ giữa các báo cáo dự toán......................................................30
Hình 2.6: Mô hình nghiên cứu đề xuất ....................................................................37
Hình 3.1: Sơ đồ thiết kế nghiên cứu..........................................................................49

Hình 4.1: Đồ thị phân tán giữa giá trị dự đoán và phần dư từ hồi qui ......................73
Hình 4.2: Đồ thị P-P Plot của phần dư – đã chuẩn hóa.............................................74
Hình 4.3: Đồ thị Histogram của phần dư – đã chuẩn hóa .........................................75


xii

DANH MỤC PHỤ LỤC
Phụ lục PL – 01 : Nội dung bảng khảo sát
Phụ lục PL – 04 : Kết quả nghiên cứu
Phụ lục PL – 4.1 : Đánh giá độ tin cậy thang đo chế độ chính sách nhà nước
Phụ lục PL – 4.2 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “kế hoạch chiến lược”
Phụ lục PL – 4.3 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “nhận thức và yêu cầu nhà
quản lý”
Phụ lục PL – 4.4 : Kết quả độ tin cậy thang đo “Trình độ nhân lực lập dự toán”
Phụ lục PL – 4.5 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Cơ sở vật chất”
Phụ lục PL – 4.6 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Công tác kế toán”
Phụ lục PL – 4.7 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Quy trình dự toán”
Phụ lục PL – 4.8 : Kết quả độ tin cậy thang đo biến “Công tác dự toán ngân sách”
Phụ lục PL – 4.9 : Hệ số KMO và kiểm định Bartlett các thành phần
Phụ lục PL – 4.10 : Bảng phương sai trích
Phụ lục PL – 4.11 : Bảng ma trận xoay
Phụ lục PL – 4.12 : Hệ số KMO và kiểm định Bartlett các thành phần
Phụ lục PL – 4.13 : Phương sai trích
Phụ lục PL – 4.14 : Kết quả phân tích tương quan Pearson giữa các biến độc lập và
biến phụ thuộc
Phụ lục PL – 4.15 : Kiểm tra độ phù hợp của mô hình
Phụ lục PL – 4.16 : Bảng phân tích ANOVA
Phụ lục PL – 4.17 : Bảng kết quả hồi quy
Phụ lục PL – 4.18 : Kết quả phân tích tương quan Spearman giữa các biến độc lập

và biến phụ thuộc
Phụ lục PL – 4.19 : Kết quả chạy Durbin-Watson
Phụ lục PL – 4.20 : Bảng kiểm định giả định phương sai của sai số


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do hình thành đề tài
Bất kỳ một doanh nghiệp nào khi hoạt động cũng có một mục tiêu cần hướng
đến, để đạt được mục tiêu đó, doanh nghiệp thông qua các kế hoạch ngắn hạn và kế
hoạch dài hạn. Kế hoạch dài hạn nhằm thực hiện những mục tiêu dài hạn của doanh
nghiệp như sự sống còn, thị phần, lợi nhuận lâu dài của doanh nghiệp, sự thỏa mãn
khách hàng,…Những mục tiêu dài hạn đó được thực hiện trong các giai đoạn nối
tiếp nhau thông qua kế hoạch ngắn hạn. Kế hoạch ngắn hạn cụ thể hóa các mục tiêu
dài hạn thành các chỉ tiêu cần đạt được trong thời gian ngắn. Để thực hiện các mục
tiêu đó cần thiết phải có nguồn lực, nghĩa là phải lập dự toán ngân sách hoạt động
hàng năm. Dự toán ngân sách hoạt động hàng năm là một công cụ, một phương tiện
thiết lập mối quan hệ phù hợp giữa các mục tiêu dài hạn và mục tiêu ngắn hạn của
doanh nghiệp, xác lập các mục đích cụ thể cho các hoạt động dự kiến. Có thể nói,
dự toán ngân sách là một nội dung quan trọng trong công tác tài chính cũng như sử
dụng nguồn lực của doanh nghiệp.
Nền kinh tế Việt Nam nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng trong
giai đoạn hội nhập kinh tế thế giới. Các doanh nghiệp nhà nước đã tiến hành cổ
phần hoá và tạo ra sự cạnh tranh gay gắt trên mọi lĩnh vực, chính vì thế, để có thể
đứng vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường, đòi hỏi các
doanh nghiệp nhà nước phải có kế hoạch sản xuất và kế hoạch chi tiêu tài chính phù
hợp. Dự toán ngân sách là công cụ quản lý khoa học nhằm hiểu rõ ưu, nhược điểm,
tăng năng suất, cắt giảm chi phí, tận dụng triệt để và sử dụng hiệu quả các nguồn
lực sẵn có để nâng cao năng lực cạnh tranh là một yêu cầu cấp thiết. Hầu hết các

doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM đều sử dụng công cụ này, tuy nhiên
không phải doanh nghiệp nào cũng sử dụng nó một cách hiệu quả, các số liệu trình
bày trong bảng dự toán không phản ánh đúng tiềm năng thực tế của các doanh
nghiệp. Vì vậy, tác giả chọn đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác lập dự toán
ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM” với mong
muốn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống dự toán ngân sách để nó thực


2
sự là công cụ hữu ích cho nhà quản trị, từ đó nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh
tranh của các doanh nghiệp này.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu này hướng đến những mục tiêu sau:
- Đánh giá thực trạng và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến công tác lập dự
toán ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM
- Đề xuất các giải pháp thích hợp giúp các doanh nghiệp hoàn thiện hệ thống dự
toán và sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn.
3. Câu hỏi nghiên cứu
Để giải quyết các mục tiêu trên, luận văn xác định các câu hỏi nghiên cứu
như sau:
Cơ sở lý thuyết nào cho các yếu tố ảnh hưởng tới công tác lập dự toán ngân
sách tại các doanh nghiệp nhà nước?
Những yếu tố tác động tới công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh
nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM?
Mức độ tác động của các yếu tố ảnh hưởng tới công tác lập dự toán ngân
sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM như thế nào?
Các giải pháp nào nhằm tăng tính yếu tố ảnh hưởng tới công tác lập dự toán
ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM?
4. Đối tượng, phạm vi và thời gian nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là yếu tố tác động công tác lập dự toán ngân sách tại
các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM.
4.2 Phạm vi nghiên cứu và thời gian nghiên cứu
 Phạm vi nghiên cứu: Tác giả chỉ nghiên cứu đến doanh nghiệp nhà nước trên
địa bàn TP.HCM.
 Thời gian nghiên cứu: Dữ liệu nghiên cứu, khảo sát được tiến hành năm
2016.
5. Phương pháp nghiên cứu


3
Phương pháp nghiên cứu của luận văn là phương pháp hỗn hợp, bao gồm
phương pháp định tính và định lượng.
Phương pháp định tính:
- Khảo sát sơ bộ, tổng hợp, so sánh, đối chiếu để nhận diện Các yếu tố ảnh
hưởng tới công tác lập báo cáo dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước
trên địa bàn TP.HCM. Từ đó xây dựng bảng câu hỏi khảo sát để phóng vấn nhà
quản lý, lãnh đạo, trưởng phòng ban, tập thể nhân viên kế toán công tác tại các đơn
vị này, đề xuất mô hình nghiên cứu phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp.
Nghiên cứu định lượng
- Khảo sát các cấp tại doanh nghiệp tại thành phố Hồ Chí Minh thông qua
bảng câu hỏi được thiết kế dựa trên thang đo Likert 5 mức độ nhằm đánh giá mức
độ quan trọng của các nhân tố ảnh hưởng đến “Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác
lập báo cáo dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn
TP.HCM”.
- Đánh giá giá trị và độ tin cậy bằng việc ứng dụng hệ số Cronbach Alpha và
phân tích nhân tố khám phá (EFA).
- Đánh giá và kiểm định sự phù hợp của mô hình hồi quy.
6. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Vận dụng được cơ sở lý thuyết về công tác lập báo cáo dự toán và kết quả

khảo sát để phát triển mô hình quyết định công tác lập báo cáo dự toán ngân sách tại
các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM.
Vận dụng được phương pháp kiểm định mô hình hồi quy tuyến tính bội để
đo lường mức độ ảnh hưởng các yếu tố ảnh hưởng tới công tác lập báo cáo dự toán
ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM.
Luận văn đã xây dựng được thang đo, đã kiểm định sự phù hợp cũng như độ
tin cậy của chúng. Xác định các yếu tố ảnh hưởng có ảnh hưởng mạnh nhất tới tới
công tác lập báo cáo dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn
TP.HCM. Từ đó đưa ra các giải pháp để nâng cao chất lượng công tác lập báo cáo


4
dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM nói riêng và
cả nước nói chung
7. Kết cấu của đề tài nghiên cứu
Luận văn bao gồm 5 chương:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu
Chương 2: Cơ sở lý luận
Chương 3: Phương pháp nghiên cứu
Chương 4: Kết quả nghiên cứu
Chương 5: Kết luận và kiến nghị


5

CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
Chương này trình bày các nghiên cứu có liên quan đến đề tài đã được thực
hiện trên Thế giới và Việt Nam từ đó đưa ra những nhận xét và hướng nghiên
cứu tiếp theo của đề tài.
1.1 Đề tài nghiên cứu nước ngoài

Yang Qi (2010)về tác động của quá trình dự toán ngân sách đến hiệu quả của
các Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Trung Quốc. Trong nghiên cứu này, Yang Qui
(2010) đưa 7 yếu tố đầu vào chính liên quan đến DTNS tác động đến hiệu quả của
DN: (1) Hoạch định ngân sách, (2) Mục tiêu ngân sách rõ ràng và mục tiêu ngân
sách khó khăn, (3) Sự phức tạp trong ngân sách (Công nghệ và mô hình dược sử
dụng trong ngân sách), (4) Kiểm soát quá trình ngân sách, (5) Sự tham gia vào
ngân sách, (6) Quy mô DN và (7) Loại hình DN.
Mô hình nghiên cứu của Sofian Kochik (2011) về việc tham gia vào quá
trình ngân sách tại Malaysia. Trong nghiên cứu này, Sofian Kochik (2011) đã đưa 3
yếu tố đầu vào chính liên quan đến sự tham gia vào ngân sách, đó là: (1) Ngân sách
đầy đủ, (2) Cam kết với tổ chức, (3) Sự không rõ ràng/mơ hồ từ đó tác động đến
hiệu quả của doanh nghiệp.
Dušan Banovíc (2005) về tiến trình và đánh giá ước lượng việc thực hiện dự
toán ngân sách hiện nay. Trong nghiên cứu này, Dušan Banovíc (2005) đã trình bày
7 yếu tố chính liên quan đến dự toán ngân sách: (1) Môi trường bên ngoài, (2) Công
nghệ, (3) Cơ cấu tổ chức, (4) Quy mô DN, (5) Chiến lược của DN và (6) Văn hóa
doanh nghiệp.
Kazeem Olabode Faleti và Darrell Myrick (2012), “Quy trình ngân sách tại
Nigeria. Một khuôn khổ cho việc gia tăng hiệu quả lao động”. Hai tác giả đưa ra các
yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của doanh nghiệp đó là: Quy trình ngân sách thông
thường và sự tham gia vào quá trình thiết lập ngân sách của các thành viên trong tổ
chức ảnh hưởng đến hiệu quả lao động và hiệu quả quản lý tại các doanh nghiệp
Nigeria.


6
Beatrice Njeru Warue và Thuo Vivian Wanjira (2013),“Đánh giá quy trình
ngân sách của doanh nghiệp vừa và nhỏ tại trung tâm thương mại Nairobi: Trường
hợp ngành công nghiệp khách sạn”. Các tác giả dưa ra 05 yếu tố ảnh hưởng đến dự
toán ngân sách là Sự tham gia của người lao động, Quy mô doanh nghiệp, Cấu trúc

sở hữu doanh nghiệp, Trình độ và kỹ năng của nhà quản trị, Hệ thống máy tính kế
toán.
Pornpan Damrongsukniwat, Danuja Kunpanitchakit và Supol Durongwatana,
(201),“Đo lường các yếu tố quyết định “chùng” ngân sách tại các công ty Thái
Lan”. Các tác giả đưa ra 03 yếu tố ảnh hưởng đến mức độ thực hiện dự toán là:
Nhân tố môi trường, nhân tố tổ chức và nhân tố con người.
1.2 Đề tài nghiên cứu trong nước
Nguyễn Thúy Hằng (2012), “Hoàn thiện dự toán ngân sách tại các doanh
nghiệp trong Khu Công nghiệp Biên Hòa 2”. Trong bài này, tác giả tiến hành khảo
sát các doanh nghiệp trong Khu Công nghiệp Biên Hòa thông qua bảng câu hỏi. Tác
giả tổng hợp số liệu, chạy mô hình và đánh giá thực trạng lập dự toán ngân sách tại
các doanh nghiệp trong Khu Công nghiệp Biên Hòa 2 trên cơ sở phân tích các nhân
tố ảnh hưởng đến việc lập dự toán ngân sách. Tác giả kiểm định thang đo và phân
tích nhân tố EFA của các biến độc lập và biến phụ thuộc nhằm tập hợp những biến
cần thiết cho vấn đề nghiên cứu và được sử dụng để tìm mối quan hệ giữa các biến
quan sát với nhau. Sau đó, kiểm định các giả thuyết về nguồn nhân lực, chế độ
chính sách nhà nước, tổ chức công tác kế toán và quy trình dự toán có ảnh hưởng
đáng kể đến báo cáo dự toán của doanh nghiệp hay không? Từ đó, tác giả nêu ra
một số mặt tồn tại và hạn chế trong công tác lập dự toán, tìm hiểu nguyên nhân các
mặt tồn tại hạn chế này tại các doanh nghiệp và đưa ra các giải pháp, kiến nghị
thích hợp để hoàn thiên công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong
Khu Công nghiệp Biên Hòa 2.
Nguyễn Ý Nguyên Hân (2008), “Hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty
phân bón miền Nam”. Mục tiêu tác giả nghiên cứu thực trạng công tác dự toán
ngân sách tại Công ty Phân bón Miền Nam về mô hình, quy trình và các báo cáo dự


7
toán ngân sách nhằm đánh giá; phân tích các ưu, nhược điểm còn tồn tại trong mô
hình, quy trình và các báo cáo dự toán. Từ đó, tác giả nêu ra các quan điểm, mục

tiêu hoàn thiện công tác lập dự toán và đề xuất các giải pháp giúp cho công tác lập
dự toán tại Công ty được tốt hơn.
Hồ Xuân Hữu (2014),“Hoàn thiện dự toán ngân sách tại Công ty cổ phần
bánh kẹo Phạm Nguyên”. Tác giả đi vào phương pháp mô tả lại quy trình lập dự
toán và các báo cáo dự toán tại Công ty cổ phần bánh kẹo Phạm Nguyên. Từ đó,
đánh giá ưu nhược điểm thực trạng công tác lập dự toán còn tồn tại và đề xuất các
giải pháp hoàn thiện quy trình lập dự toán tại Công ty như: cơ cấu tổ chức và quy
trình quản lý, loại dự toán va mô hình dự toán, quy trình dự toán, phương pháp sự
báo,…
Chu Hoàng Minh (2015), “Các yếu tố ảnh hưởng tới Dự toán ngân sách
của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại khu vực Thành phố Hồ Chí Minh”. Thông
qua việc tìm hiểu tài liệu và thảo luận nhóm, tác giả đề xuất mô hình nghiên cứu lý
thuyết về các yếu tố ảnh hưởng đến dự toán ngân sách của các DNNVV bao gồm 8
yếu tố: (1) Quản lý cấp cao của doanh nghiệp, (2) Nguồn nhân lực thực hiện dự
toán ngân sách, (3) Cơ sở vật chất, (4) Chế độ chính sách pháp lý của Nhà nước, (5)
Tổ chức công tác kế toán tại doanh nghiệp, (6) Quy trình thực hiện dự toán tại
doanh nghiệp, (7) Hợp tác truyền thông trong quá trình dự toán và (8) Kiểm soát
quá trình dự toán.Sau quá trình thực hiện nghiên cứu, đề tài đã hoàn thành các mục
tiêu đề ra: khái quát các khái niệm, lý thuyết và các nghiên cứu về DTNS. Tiến
hành khảo sát, phân tích, xây dựng mô hình nghiên cứu, xác định và đánh giá được
các nhân tố tác động đến DTNS của các DNNVV tại Tp. Hồ Chí Minh.Các yếu tố
đều có tác động dương lên dự toán ngân sách của các DNNVV tại Tp. Hồ Chí
Minh. Trong đó, Ban Quản lý cấp cao ( = 0.347) là nhân tố tác động lớn nhất, tiếp
đến là Kiểm soát quá trình dự toán ( = 0.3), nguồn nhân lực thực hiện dự toán ( =
0.251), quy trình dự toán ( = 0.237), thông tin môi trường của doanh nghiệp ( =
0.179), tổ chức kế toán ( = 0.153), tiếp đến là cơ sở vật chất ( = 0.151) và cuối
cùng là hợp tác truyền thông ( = 0.149). Tuy nhiên, luận văn vẫn còn một vài hạn


8

chế: tác giả sử dụng phương pháp lấy mẫu thuận tiện để chọn mẫu khảo sát phục vụ
cho nghiên cứu này, đây là phương pháp chọn mẫu phi xác suất. Phương pháp này
chỉ chọn các đối tượng mà tác giả có thể tiếp cận được dễ dàng, điều này đã làm hạn
chế cho nghiên cứu vì kết quả nghiên cứu không tổng quát hóa cho đám đông. Hạn
chế thứ hai: Do thời gian nghiên cứu có giới hạn nên tác giả chỉ khảo sát ý kiến của
200 DNNVV tại khu vực Tp. Hồ Chí Minh, điều này không thể phản ánh đầy đủ và
chính xác ảnh hưởng của các nhân tố đến dự toán ngân sách của DNNVV tại khu
vực Tp. Hồ Chí Minh. Hạn chế thứ ba: Tác giả mới chỉ xét tổng quát tác động của
các nhân tố tới DTNS của DN mà chưa đi sâu vào phân tích tác động của DTNS tới
hiệu quả của các DNNVV (như hiệu quả tài chính, hiệu quả quản trị, hiệu quả ngân
sách của DN).
1.3 Nhận xét về các công trình nghiên cứu
Sau khi tìm hiểu những công trình nghiên cứu khoa học trong nước và ngoài
nước liên quan tương đối đến đề tài của luận văn, tác giả có một số nhận xét cơ bản
như sau:
Từ việc tổng quan các nghiên cứu trong nước và ngoài nước về các nhân tố
ảnh hưởng đến việc thực hiện dự toán ngân sách cũng như tác động/ảnh hưởng của
dự toán ngân sách với hiệu quả của doanh nghiệp tư nhân. Thêm nữa, các công trình
nghiên cứu trong nước chỉ mới tập trung nghiên cứu việc thực hiện dự toán ngân
sách tại các doanh nghiệp tư nhân có quy mô lớn, các doanh nghiệp có niêm yết
trên sàn HOSE, các doanh nghiệp tập trung trong khu công nghiệp mà chưa có
nghiên cứu về việc thực hiện dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước. Đây
chính là cơ sở để tác giả xây dựng mô hình nghiên cứu về tác động của các nhóm
yếu tố đến dự toán ngân sách của các doanh nghiệp nhà nước tại khu vực Tp. Hồ
Chí Minh.
Trên quan điểm kế thừa và tiếp tục phát triển những công trình nghiên cứu
của Tác giả Chu Hoàng Minh (2015), tác giả đã nghiên cứu theo hướng định lượng
đề tài: “Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác lập dự toán ngân sách tại các doanh
nghiệp nhà nước trên địa bàn TP.HCM” nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công



9
tác lập báo cáo dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp nhà nước tại thành phố Hồ
Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung.