ACOS
ASTHMA COPD OVERLAP
SYNDROME

TS BS ĐỖ THỊ TƯỜNG OANH


Nội dung






Khái niệm về ACOS
Định nghĩa ACOS
Tần suất và đặc điểm của
ACOS
Chẩn đoán và hướng điều trị
ACOS theo GINA 2014


HEN VÀ COPD


Hen và COPD là 2 bệnh phổi mạn tính có cơ
chế bệnh sinh và yếu tố nguy cơ riêng biệt đã
được xác định rõ trên y văn.


HEN, COPD VÀ HỘI CHỨNG

TẮC NGHẼN
1

GIẢN ĐỒ
VENN

2

3

5

4

6

8
7

9
10

11


MỐI LIÊN QUAN HEN & COPD







Hen có thể là YTNC cho sự phát triển COPD:
người lớn bị hen có nguy cơ mắc COPD gấp 12
lần người không hen. (đã hiệu chỉnh yếu tố HTL).
Một nghiên cứu dài hạn (26 năm) cho thấy khoảng
20% người bệnh hen diễn tiến đến tắc nghẽn phế
quản không hồi phục.
European Community Respiratory Health Survey:
Tăng phản ứng phế quản thứ phát sau HTL là
YTNC dẫn đến COPD.
Silva GE; Chest 2004;126:59-65
Vonk JM; Thorax 2003; 58:322-7
D Marco R; Am J Respir Crit Care Med 2011; 183:891-7


Silva GE; Chest 2004;126:59-65


CHỨC NĂNG PHỔI Ở NHÓM
HEN CÓ HÚT THUỐC LÁ



MỐI LIÊN QUAN HEN & COPD


KHÁI NiỆM ACOS





Hen và COPD đều có biểu hiện đa kiểu hình
trong đó có những subtype được mô tả như
“viêm phế quản dạng hen”, “COPD có yếu tố
hen”, “hen có hút thuốc lá”, “hen có hội chứng
tắc nghẽn cố định”…
Các thử nghiệm lâm sàng về hen hoặc COPD
đều có thiết kế loại bỏ nhóm bệnh nhân hen có
liên quan COPD hoặc COPD có yếu tố hen ra
khỏi tiêu chuẩn chọn bệnh.

Cần thiết phải đưa ra định nghĩa về ACOS
Asthma COPD Overlap Syndrome


ĐỊNH NGHĨA ACOS
Hen
Hen là 1 bệnh lý đa dạng, thường có đặc điểm là viêm đường thở mạn tính. Bệnh này
được xác định bởi bệnh sử các triệu chứng hô hấp như khò khè, khó thở, nặng ngực
và ho thay đổi theo từng lúc về cường độ, cùng với giới hạn luồng khí thở ra dao động.
[GINA 2014]

COPD
COPD là 1 bệnh thường gặp có thể phòng ngừa và điều trị được, có đặc điểm giới hạn
luồng khí kéo dài, vốn thường tiến triển và đi cùng với tăng các phản ứng viêm mạn
tính đối với các phần tử hoặc khí độc trong đường thở và phổi. Đợt kịch phát và bệnh lý
đi kèm góp phần vào độ nặng chung ở từng bệnh nhân [GOLD 2014]

Hội chứng chồng lắp Hen-COPD (ACOS)

Hội chứng chồng lắp Hen-COPD (ACOS) có đặc điểm là giới hạn luồng khí kéo dài với
một vài tính chất thường đi cùng với hen và một vài tính chất đi cùng với COPD. ACOS
do đó được xác định bởi các tính chất mà cả hen lẫn COPD đều có.
11
GINA 2014, Box 5-1


Hội chứng
HEN

Hội chứng
ACOS

Hội chứng
COPD

Yếu tố khởi phát
(atopy, hút thuốc,…)

Rối loạn
chức năng
cơ trơn

Co thắt phế quản
• Phản ứng bất thường
đường dẫn khí
• Tăng sản/Phì đại cơ trơn
• Phóng thích chất trung
gian gây viêm
•


Viêm đường
dẫn khí nhỏ

•Thâm nhiễm tế bào viêm
• Phù niêm mạc
• Phóng thích chất trung gian
gây viêm
• Hủy biểu mô và tăng tiết nhầy
• Dày màng đáy

Triệu chứng đợt cấp

The asthma-chronic obstructive
pulmonary disease overlap syndrome:
pharmacotherapeutic considerations,
Louie S, et al. Expert Rev Clin Pharmacol.
2013;6:197-219.


TẦN SUẤT ACOS








Tần suất thay đổi tùy

theo định nghĩa.
Ước tính khoảng 15–55%
bn có bệnh lý phế quản
mạn tính.
Khoảng 15–20% bn bệnh
lý phế quản mạn tính
được BS chẩn đoán đồng
thời hen – COPD.
Tần suất khác nhau theo
tuổi và giới.


TẦN SUẤT ACOS THEO TUỔI & GIỚI

Gibson.Thorax 2009;64:728-735


ĐẶC ĐIỂM NHÓM ACOS
ĐẶC ĐIỂM

ACOS

Tuổi khởi phát

Thường > 40t, nhưng có thể có triệu chứng từ tuổi nhỏ hoặc tuổi
trưởng thành

Kiểu triệu chứng

Các triệu chứng hô hấp như khó thở khi gắng sức thường kéo

dài nhưng rất thay đổi

Chức năng phổi

Giới hạn luồng khí không hồi phục hoàn toàn, nhưng thường
thay đổi hiện tại hoặc trước đây.

CN phổi ngoài cơn

Giới hạn luồng khí kéo dài

Tiền sử bản thân
hoặc gia đình

Thường có bệnh sử hen đã được BS chẩn đoán, bệnh dị ứng, và
tiền sử gia đình có hen, và/hoặc tiền sử phơi nhiễm khí độc

Diễn tiến

Triệu chứng giảm đáng kể nhưng chỉ 1 phần. Bệnh thường tiến
triển và đòi hỏi điều trị nhiều

Xquang ngực

Tương tự COPD

Đợt cấp

Thường gặp hơn COPD nhưng cải thiện với điều trị. Bệnh đồng
mắc thường đóng góp vào bệnh trạng


Kiểu viêm phế đạo

Eosinophil và/ hoặc neutrophil trong đàm


ĐẶC ĐIỂM NHÓM ACOS

So sánh với bn hen hoặc COPD đơn thuần, các bn ACOS có:
 Có nhiều triệu chứng và nhiều đợt cấp hơn
 Viêm khí đạo với đặc điểm tăng eosinophil
 Tăng đáp ứng với corticoid và ICS
 Giảm hoạt động thể chất và giảm chất lượng cuộc sống liên
quan đến sức khỏe.
 Tỉ lệ tử vong cao hơn.



CHẨN ĐOÁN ACOS







Bệnh nhân COPD đã được BS chẩn đoán hen
trước đây.
Bệnh nhân thuộc phenotype hen có hội chứng tắc
nghẽn phế quản cố định.

Bệnh nhân COPD có tăng phản ứng phế quản.
Bệnh nhân COPD có tăng eosinophil/ đàm


CHẨN ĐOÁN ACOS:
Spain consensus


CÁC BƯỚC CHẨN ĐOÁN & XỬ TRÍ
Dành cho người lớn có triệu
chứng hô hấp:
1. Bệnh nhân có bệnh mạn tính
ở đường dẫn khí không?
2. Chẩn đoán hội chứng Hen,
COPD và ACOS
3. Hô Hấp Ký
4. Điều trị ban đầu
5. Khảo sát đặc biệt (nếu cần)

GINA 2014, Box 5-4

© Global Initiative for Asthma


Bước 1 – BN có mắc bệnh phế quản
mạn tính?



Bệnh sử:





Ho mạn tính hoặc tái đi tái lại, khạc đàm, khó thở, khò khè hoặc
nhiễm trùng hô hấp tái đi tái lại
Trước đây được BS chẩn đoán hen hoặc COPD



Trước đây điều trị với thuốc h
Tiền sử phơi nhiễm khói thuốc lá hoặc chất khác



Phơi nhiễm với các yếu tố ô nhiễm môi trường





Khám LS



Xquang hoặc CT scan ngực



Bảng câu hỏi tầm soát

GINA 2014

© Global Initiative for Asthma


© Global Initiative for Asthma


Bước 2: Chẩn đoán theo hội
chứng






Tập hợp các đặc điểm phù hợp với chẩn đoán hen
hoặc COPD
So sánh số đặc điểm ở mỗi phía, nếu bn có ≥3 đặc
điểm của hen hoặc COPD, nhiều khả năng đó là
chẩn đoán đúng.
Xem xét mức độ chắc chắn của chẩn đoán
 Chẩn

đoán được dựa trên mức độ các bằng chứng.
 Không có bất kỳ các đặc điểm tiêu biểu của bệnh cũng
không thể loại bỏ chẩn đoán. (Ex Không có cơ địa dị
ứng không thể loại trừ chẩn đoán hen).
 Nếu bn có số đặc điểm của hen và COPD tương
đương, xem xét chẩn đoán ACOS.



Bước 2: Chẩn đoán theo hội chứng


Bước 3: Hô hấp ký

Hội chứng ACOS:
• FEV1 < 80% P
• FEV1/FVC < 0,7
• Test GPQ (+) với + FEV1 sau GPQ tăng > 12% và 400ml
+ hoặc FEV1 sau GPQ tăng > và 200ml