LỜI MỞ ĐẦU
Con người là một sinh vật xã hội, điều đó có nghĩa
là chúng ta không thể sống và làm việc một mình.
Ngay từ khi sinh ra, chúng ta đã gắn mình với một
nhóm cơ bản nhất : Gia đình. Sau đó khi lớn hơn,
bước vào nhà trường chúng ta sẽ có những người
bạn và nếu phù hợp sẽ tạo thành các nhóm bạn.
Bản thân chúng ta với năng lực và tính cách sẽ có
những ảnh hưởng lên nhóm, đồng thời cũng chịu
những tác động của bạn bè cả về điều tốt lẫn xấu: “
Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.
Nhờ các hoạt động trong nhóm, chúng ta vừa phát
triển những kỹ năng cá nhân, thu nạp những kiến
thức, kinh nghiệm cho bản thân, đồng thời góp phần
vào các hoạt động đem lại những giá trị về vật chất
và tinh thần cho tập thể, cộng đồng. Ngay từ xưa,
ông bà ta cũng có câu : “Một cây làm chẳng nên
non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao”

If you want to go fast, go alone
If you want to go far, go together.

Mục lục



3

I.

Khái niệm

1.

Nhóm là gì ?

-

Nhóm không đơn giản chỉ là một tập hợp nhiều người làm việc cùng nhau hoặc làm
việc dưới sự chỉ đạo của một nhà quản lý. Nhóm là một tập hợp những cá nhân có các
kỹ năng bổ sung cho nhau và cùng cam kết chịu trách nhiệm thực hiện một mục tiêu
chung.

-

Nhóm làm việc là nhóm tạo ra được một tinh thần hợp tác, biết phối hợp và phát huy
các ưu điểm của các thành viên trong nhóm để cùng nhau đạt đến một kết quả tốt nhất
cho mục đích mà nhóm đặt ra.

Khả năng làm việc nhóm

2.

-

Là những cách thức khiến nhiều người cùng thực hiện tốt một nhiệm vụ và hướng
đến mục tiêu chung. Cách làm việc này sẽ giúp các cá nhân bổ sung những thiếu sót
cho nhau và hoàn thiện bản thân mình.
Tuy nhiên, khi làm việc nhóm sẽ không tránh khỏi những ý kiến trái chiều, những mâu
thuẫn khiến nhóm dễ tan vỡ. Vì vậy mỗi thành viên cần phải luyện cho mình những kỹ
năng làm việc nhóm cần thiết để xây dựng nhóm hoàn thiện, gắn kết hơn trong bất kỳ

hoàn cảnh nào.

Phân loại nhóm

3.

-

Nhóm cố định: Thực hiện công việc cố định, có sự phân công rõ ràng. Cùng làm việc
với nhau trong 1 thời gian dài.
Nhóm ko chính thức: Làm việc có tính thời vụ, linh động. Khi cần thiết mới tạo thành
1 nhóm để học tập, trao đổi vấn đề, làm luận án, bài tập… Không cố định các thành
viên.

Giai đoạn hình thành và phát triển nhóm

II.

4 bước cơ bản :
Bước 1: Hình thành: Khi được mời gọi hay đưa vào nhóm, các thành viên
còn rụt rè, và tìm kiếm những vị trí của mình trong nhóm, chưa bộc lộ nhu
cầu cũng như năng lực cá nhân.. Một điều không thể thiếu là các thành viên
sẽ thử khả năng lãnh đạo của trưởng nhóm. Thông thường hầu như không
có nhóm nào có được sự tiến bộ trong giai đoạn này.
•
•
•
•

Đam mê và nhiệt huyết

Tồn tại khoảng cách giữa các thành viên
Giai đoạn “sống ngầm”
Cản trở người nổi trội

Bước 2: Xung đột : Đây có lẽ là giai đoạn khó nhất của mỗi nhóm. Các
thành viên thường cảm thấy thiếu kiên nhẫn với việc thiếu sự phát triển của
công việc, nhưng họ vẫn chưa có kinh nghiệm làm việc như một nhóm thật


4

sự. Họ có thể sẽ tranh cãi về những công việc được giao vì phải đối mặt với
những điều trước đây họ chưa bao giờ nghĩ tới và khiến họ cảm thấy không
thoải mái. Tất cả “sức mạnh” của họ dành để chĩa vào các thành viên khác,
thay vì tập trung lại và hướng tới mục tiêu chung.
• Cái tôi thể hiện
• Không có sự giao tiếp
• Đối thoại gay gắt
• Bế tắc
Bước 3: Ổn định : Trong suốt giai đoạn này, các thành viên trong nhóm quen
dần và điều hoà những khác biệt giữa họ. Sự xung đột về tính cách và ý kiến
giảm dần và tính hợp tác tăng lên. Khi đó họ có thể tập trung nhiều hơn cho
công việc và bắt đầu có sự tiến bộ đáng kể trong hiệu quả công việc.
• Nhận thấy lợi ích thật sự từ nhóm
• Nhìn nhận nguyên do xung đột
• Ngồi lại giải quyết
• Giao tiếo dễ dàng hơn
• Chấp nhận lắng nghe
Bước 4: Hoàn thiện: Ở giai đoạn này, các thành viên đã hiểu và thích nghi
được với điểm mạnh và yếu của từng người trong nhóm mình và biết được

vai trò của họ là gì. Mọi người đã cởi mở và tin tưởng nhau hơn, rât nhiều ý
kiến hay được nêu ra thảo luận vì họ không còn e ngại như lúc đầu. Rất
nhiều việc được hoàn thiện và sự gắn bó giữa các thành viên trong nhóm là
rất cao.
• Giai đoạn cao trào
• Công việc vào ổn định
• Hệ thống công việc thành lập
• Sự gắn kết giữa các thành viên
• Giao tiếp dễ dàng
III.

Khó khăn trong việc tổ chức hoạt động nhóm
1. Quá nể nang các mối quan hệ.

-

-

Người phương Tây có cái tôi rất cao nhưng lại sẵn sàng cùng nhau hoàn thành công
việc cần nhiều người. Còn người Việt trẻ chỉ chăm chăm xây dựng mối quan hệ tốt
giữa các thành viên trong đội, tỏ ra rất coi trọng bạn bè nên những cuộc tranh luận
thường được đè nén cho có vẻ nhẹ nhàng. Đôi khi có cãi nhau vặt theo kiểu công tư
lẫn lộn.
Còn đối với sếp, tranh luận với sếp được coi như một biểu hiện của không tôn trọng,
không biết trên dưới, được đánh giá sang lĩnh vực đạo đức, thái độ làm việc. “Dĩ hoà
vi quý”, việc xây dựng được một mối quan hệ tốt giữa các thành viên quan trọng hơn
việc một công trình bị chậm tiến độ.
2. Thứ nhất ngồi ỳ, thứ nhì đồng ý



5

-

Người châu Âu và châu Mỹ luôn tách biệt giữa công việc và tình cảm còn chúng ta thì
ngược lại: Chúng ta thường thích làm vừa lòng người khác bằng cách luôn luôn tỏ ra
đồng ý khi người khác đưa ra ý kiến trong khi thực sự là mình không đồng ý hoặc
chẳng hiểu gì cả. Điều đó sẽ làm cho cả nhóm hiểu lầm nhau, chia năm sẻ bảy hoặc
mạnh ai nấy làm. Cũng có nhiều người thì lại chọn thái độ thụ động, “ngồi mát ăn
bát vàng” ai làm gì cũng gật nhưng bản thân mình thì lại không làm gì cả, hoặc chỉ
chờ người ta làm trước mình chi nương theo, hay động viên bằng miệng.
Nếu sếp đưa ra ý kiến thì lập tức trở thành khuôn vàng thước ngọc, các thành viên chỉ
việc tỏ ý tán thành mà chẳng bao giờ dám phản đối. Nếu bạn làm việc mà chỉ có một
mình bạn đưa ra ý kiến thì cũng giống như bạn đang ở trên biển một mình. Bạn sẽ
chọn đi với 10 người khác nhau hay với 10 hình nộm chỉ biết gật gù đồng ý
3. Đùn đẩy trách nhiệm cho người khác

- Chính do sự thảo luận không dứt điểm, phân chia công việc không phân minh nên ai
cũng nghĩ đó là việc của người khác chứ không phải của mình. Ngược lại, nếu phải
đứng ra làm thì lại sẵn sàng có đủ lý do để biện minh cho những hạn chế của mình, và
khi gặp thất bại thì luôn tìm mọi lý lẽ để đổ trách nhiệm qua cho người khác, hay từ
chối không dám nhận trách nhiệm về mình.
Nguyên nhân có thể do thiếu lòng tự tin và tâm lý sợ sai.
4. Không chú ý đến công việc của nhóm
- Một khuynh hướng trái ngược là luôn luôn cố gắng cho ý kiến của mình là tốt và chẳng
bao giờ chịu chấp nhận ý kiến của bât kỳ ai khác. Một số thành viên trong nhóm cho
rằng mình giỏi nên chỉ bàn luận trong phạm vi những người mà mình cho là tài giỏi
trong nhóm, hoặc đưa ý kiến của mình ra mà không cho người khác tham gia.
Đây là yếu tố quan trọng gây ra sự chia rẽ trong nhóm nhóm. Khi cả đội bàn bạc với
nhau, một số thành viên hoặc nghĩ rằng ý kiến của mình không tốt nên không chịu nói

ra hoặc cho rằng đề tài quá chán nên không tốn thời gian. Thế là, trong khi phải bàn
luận kỹ hơn để giải quyết vấn đề lại quay sang nói chuyện riêng với nhau. Cho đến
khi thời gian chỉ còn 5-10 phút thì tất cả mới bắt đầu quay sang, đùn đẩy nhau phát
biểu. Và chính lúc đã có một người lên thuyết trình, chúng ta vẫn cứ tiếp tục bàn về
chuyện riêng của mình mà không quan tâm đến nội dung hay mục tiêu đề ra. Kết quả
là chúng ta hoặc là không hiểu sẽ làm gì, hoặc sẽ thực hiện với sự bất mãn, không
đem lại hiệu quả cao cho nhóm.
IV.

Những lầm tưởng thường gặp trong làm việc nhóm
1. Luôn tỏ ra đồng ý trước ý kiến của các thành viên khác trong
nhóm sẽ giúp nhóm hoạt động trôi chảy hơn. Và do đó, nhóm sẽ
không phải lãng phí thời gian cho các cuộc tranh luận
Thật tế, cuộc nghiên cứu cho thấy điều ngược lại: những nhóm càng có nhiều tranh
luận sôi nổi sẽ càng có nhiều ý tưởng sáng tạo và do đó hiệu quả làm việc càng cao.
Trước đây, khi nghiên cứu các ban nhạc giao hưởng, chúng tôi nhận thấy rằng những
ban nhạc chơi hơi cục cằn thường được đánh giá cao hơn so với những ban nhạc chơi
đặc biệt hài hòa nhau.


6

2. Nên cho các thành viên mới tham gia vào nhóm vì họ sẽ mang đến
nguồn sinh khí cũng như những ý tưởng mới mẽ cho nhóm.
Không có họ, các thành viên cũ dễ trở nên tự mãn hoặc vô tâm
trước những thay đổi trong môi trường làm việc nhóm; hoặc quá
dễ dãi trước những hành vi không tốt của đồng đội.
Hợp tác với nhau càng lâu, các thành viên trong nhóm càng làm việc ăn ý nhau hơn.
Dù điều này nghe có vẻ vô lý, nhưng cuộc nghiên cứu đã chứng minh rằng điều này là
hoàn toàn đúng. Dù trong đội bóng rổ hay trong bộ tư đàn dây thì các thành viên sẽ

hợp tác hiệu quả hơn khi họ đã cùng làm việc với nhau trong 1 thời gian dài.

3. Nhóm càng đông thành viên sẽ càng có nhiều thông tin và ý tưởng
hữu ích, và do đó sẽ hoạt động hiệu quả hơn.
Phần lớn các nhóm làm việc đều là các nhóm ‘đông dân’. 1 nhóm với số lượng quá
đông thành viên sẽ gây trở ngại cho nhóm vì nhóm càng đông thì càng có nhiều nguy
cơ nảy sinh tình trạng ‘ươm lười tập thể’ (hay tình trạng ‘đi xe không trả tiền’). Ngoài
ra,các thành viên trong những nhóm lớn cũng sẽ khó khăn hơn khi hợp tác với nhau.
Do đó, nhóm càng nhỏ thì hiệu quả làm việc sẽ càng cao – hơn nữa còn hạn chế được
những mâu thuẫn, xung đột giữa các thành viên trong nhóm.

4. Tương tác kiểu ‘mặt đối mặt’ giờ đây đã trở nên lỗi thời. Nhờ vào
các thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại ngày nay, các thành viên
trong nhóm không cần phải gặp mặt trực tiếp nhưng vẫn có thể
hợp tác làm việc hiệu quả.
1 nhóm làm việc không thể gặp mặt nhau để trao đổi trực tiếp là 1 bất lợi vô cùng to
lớn. Gặp gỡ, trao đổi trực tiếp rất có lợi đối với hoạt động nhóm. Các tổ chức chủ yếu
hoạt động trong môi trường đội nhóm nhận thấy rằng dù mất thời gian và tiền bạc,
nhưng các doanh nghiệp cần phải tạo điều kiện để các thành viên trong nhóm gặp mặt
nhau ít nhất 3 lần: khi nhóm vừa thành lập; trong quá trình làm việc và khi hoàn thành
công việc.

5. Một nhóm có hoạt động hiệu quả hay không hoàn toàn phụ thuộc
vào nhóm trưởng. Điều gì tạo nên sự khác biệt giữa 1 nhóm làm
việc hiệu quả và 1 nhóm làm việc kém hiệu quả? Hầu hết mọi
người đều cho rằng câu trả lời phụ thuộc vào tính cách, hành vi và
phong cách lãnh đạo của người trưởng nhóm.
Đúng là những hoạt động của người trưởng nhóm cũng góp phần tạo nên sự khác biệt
này. Tuy nhiên, 3 vai trò quan trọng nhất mà người trưởng nhóm đảm nhiệm là: (1)
tạo điều kiện để các thành viên tự lãnh đạo chính bản thân họ; (2) tạo lập môi trường

làm việc nhóm hiệu quả; (3) huấn luyện các thành viên trong nhóm. Kết quả cuộc
nghiên cứu cho thấy vai trò thứ 1 của nhóm trưởng quyết định 60% hiệu suất làm việc
của nhóm; năng lực của các thành viên trong nhóm chiếm 30% và công tác huấn
luyện chỉ chiếm 10%. Người trưởng nhóm thật sự đóng vai trò quan trọng trong việc
năng cao hiệu quả làm việc nhóm nhưng không quan trọng theo cách mà chúng ta vẫn
thường nghĩ.

6. Thành lập 1 nhóm toàn những người tài giỏi
Khi trong nhóm chỉ toàn những người giỏi rất dẫn đến việc mâu thuẫn trong
nhóm, bởi khi ai cũng cho mình giỏi, ý kiến bản thân mình là đúng, là hay thế
nên họ không dễ chịu chấp nhận ý kiến của người khác. Mỗi cá thể họ có cái
tôi cao, khó có thể dung hòa.


7

V.

Kỹ năng giao tiếp giữa các cá nhân trong nhóm
1.Lắng nghe: Đây là một trong những kỹ năng quan trọng nhất. Các thành viên
trong nhóm phải biết lắng nghe ý kiến của nhau. Kỹ năng này phản ánh sự tôn
trọng ý kiến giữa các thành viên trong nhóm.
Lắng nghe không chỉ là sự tiếp nhận thông tin từ người nói mà còn phải biết phân
tích, nhìn nhận theo hướng tích cực và phản hồi bằng thái độ tôn trọng những ý
kiến của người nói dù đó là ý kiến hoàn toàn trái ngược với quan điểm của bản
thân

2. Chung sức: Mỗi thành viên phải đóng góp trí lực cùng nhau thực hiện kế
hoạch đã đề ra. Có nghĩa là, cả nhóm cần phải hiểu rõ mục đích của nhóm cần đạt
được là gì, và có cùng chung khao khát hoàn thành nó. “Hãy tưởng tượng, chúng

ta đang cùng ở trên một con thuyền, tất cả đều phải cùng chèo để đưa con thuyền
về đến đích!”.
3. Tôn trọng: Mỗi thành viên trong nhóm phải tôn trọng ý kiến của những người
khác thể hiện qua việc động viên, hỗ trợ nhau, nỗ lực biến chúng thành hiện thực.
Khi các thành viên trong nhóm thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau nghĩa là đang đóng
góp sức mình vào sự thành công trong việc tổ chức các hoạt động của nhóm.

4. Thuyết phục: Các thành viên phải trao đổi, suy xét những ý tưởng đã đưa ra.
Đồng thời họ cần biết tự bảo vệ và thuyết phục người khác đồng tình với ý kiến
của mình. Khi thuyết phục, ta phải dựa vào chính những ý kiến chung để củng cố
hay làm cho nó trở nên hợp lý hơn chứ không chỉ dựa vào lý lẽ cá nhân. Nhất là
không thể dựa vào vị trí hay tài năng của mình để buộc người nghe phải chấp
nhận.

5.Chất vấn: Chất vấn là kỹ năng thể hiện tư duy phản biện tích cực Thực tế đây
là một kỹ năng khó mà bất kỳ ai cũng cần phải rèn luyện. Chất vấn bằng những
câu hỏi thông minh dựa trên những lý lẽ tán đồng hay phản biện chặt chẽ. Điều
này đòi hỏi mức độ tư duy cao và tinh thần xây dựng cho nhóm.
Lời lẽ chất vấn cần mềm mỏng, lịch sự. Tuy nhiên, điều quan trọng là trong nhóm
cần có sự cởi mở để khuyến khích mọi người có thể tiếp nhận những ý kiến trái
chiều với quan điểm của mình mà không tự ái. Người chất vấn cũng phải sử dụng
những lời lẽ mềm mại và tế nhị, không xoáy vào những điểm yếu lên tiếng phê
phán hay chê bai để dẫn đến sự tranh luận vô ích.

6.Có trách nhiệm với công việc được giao:Làm việc một mình hay nhóm
bạn cũng cần luyện cho mình kỹ năng có trách nhiệm với công việc. Khi làm việc
một mình, kết quả không tốt thì chỉ bạn là người chịu trách nhiệm, nhưng làm việc
nhóm thì khác. Nếu bạn ỷ lại hoặc không hoàn thành nhiệm vụ được giao nghĩa là
bạn đang làm ảnh hưởng đến cả tập thể. Khi đó công lao của những người cố gắng
làm tốt cũng bị phủ nhận tất cả, bởi kết quả cuối cùng mới là thước đo kết quả

công việc chứ không phải chỉ một phần công việc được hoàn thành.


8

7.Khuyến khích và phát triển cá nhân: Đây là kỹ năng dành cho người
trưởng nhóm, một thủ lĩnh có bản lĩnh và năng lực là một thủ lĩnh biết cách
khuyến khích, tạo động lực , điều kiện cho các thành viên trong nhóm phát triển
cá nhân ngay trong nhóm của mình. Khi một cá nhân được khuyến khích và tạo
điều kiện để phát triển chính là động lực để thành viên đó cố gắng hơn trong công
việc và thấy giá trị của bản thân được nâng cao hơn
8. Trợ giúp: Các thành viên phải biết giúp đỡ nhau vì trong một nhóm, có người
sẽ mạnh lĩnh vực này, nhưng người khác lại mạnh lĩnh vực khác. Và nhiều khi,
vấn đề mà nhóm đang phải giải quyết cần kiến thức ở nhiều lĩnh vực, mức độ và
đòi hỏi các kỹ năng khác nhau. Đây là kỹ năng mà mỗi người cần rèn luyện để sẵn
sàng
đóng
góp
vào
thành
quả
chung
của
nhóm.

* Kỹ năng tổ chức :
Hiện nay thì chúng ta có thể dựa vào nguyên lý 5W + 1 H để tổ chức một công
việc hay một hoạt động, một kế hoạch :
Khi bắt đầu bất kỳ một vấn đề gì mới, chúng ta phải trả lời được các câu hỏi:
• Kế hoạch hay chương trình đó dùng để làm gì ( What )

• Kế hoạch đó xuất phát từ đâu, ở đâu ra ( Where )
• Khi nào thì bắt đầu tiến hành ( When )
• Ai sẽ là người thực hiện hay phụ trách việc này ( Who )
• Tại sao phải tiến hành hoạt động này ( Why )
• Chúng ta sẽ thực hiện nó như thế nào ( How )
Nếu một kế hoạch hay dự án mà không trả lời được các câu hỏi này thì chúng ta
không nên tiến hành vì có nhiều khả năng thất bại hay chí ít cũng là những khó
khăn khó khắc phục, có thể dẫn đến sự mất đoàn kết hay tan rã nhóm.
Nguyên lý 5W1H được cho là có nguồn gốc từ bài thơ “The Elephant’s Child”
của Rudyard Kipling. Bài thơ này như sau:
I have six honest serving-men
They taught me all I knew
Their names are What and
Where and When
And How and Why and Who.

Tôi có 6 người đầy tớ trung thực
Họ đã dạy cho tôi biết mọi thứ
Tên của họ là Để làm gì – Ở
đâu và Khi nào
còn có Thế nào – Tại sao và Ai
đó.


VI.

Bài học từ những con vịt trời

_Vào mùa thu, khi bạn thấy đàn ngỗng bay về phương Nam để tránh đông theo hình chữ V,
bạn có tự hỏi những lý lẽ khoa học nào đó có thể rút ra từ đó? Mỗi khi một con ngỗng vỗ đôi

cánh của mình, nó tạo ra một lực đẫy cho con ngỗng bay sau nó. Bằng cách bay theo hình
chữ V, đàn ngỗng tiết kiệm được 71% sức lực so với khi chúng bay từng con một.
=>Khi là thành viên của một nhóm, ta cùng chia sẻ những mục tiêu chung, đạt kết quả nhanh
hơn và dễ dàng hơn, vì ta đang đi dựa trên sự tin tưởng lẫn nhau.
_Mỗi khi con ngỗng bay lạc hỏi hình chữ V của đàn, nó nhanh chóng cảm thấy sức trì kéo và
những khó khăn của việc bay một mình. Nó nhanh chóng trở lại đàn để bay theo hình chữ V
như cũ và được hưởng những ưu thế của sức mạnh bầy đàn.
=>Nếu chúng ta cũng cảm nhận sự tinh tế của loài ngỗng, chúng ta sẽ chia sẻ thông tin với
những người cũng đang cùng một mục tiêu như chúng ta.
_Khi con ngỗng đầu đàn mệt mỏi, nó sẽ chuyển sang vị trí bên cạnh và một con ngỗng khác
sẽ dẫn đầu.
=>Chia sẻ vị trí lãnh đạo sẽ đem lại lợi ích cho tất cả và những công việc khó khăn nên được
thay phiên nhau đảm nhận.
_Tiếng kêu của đàn ngỗng từ đằng sau sẽ động viên những con đi đầu giữ được tốc độ của
chúng.
=>Những lời động viên sẽ tạo nên sức mạnh cho những người đang ở đầu con sóng, giúp họ
giữ vững tốc độ, thay vì để họ mỗi ngày phải chịu đựng áp lực công việc và sự mệt mỏi triền
miên.
_Cuối cùng khi một con ngỗng bị bệnh hay bị thương rơi xuống, hai con ngỗng khác sẽ rời
khỏi bầy để cùng xuống với con ngỗng bị thương và bảo vệ nó. Chúng sẽ ở lại cho đên khi
nào con ngỗng bị thương có thể bay lại được hoặc là chết và khi đó chúng sẽ nhập vào một
đàn khác và bay về Phương Nam.
=>Nếu chúng ta có tinh thần của loài ngỗng, chúng ta sẽ sát cánh bên nhau khi có khó khắn.
Lần sau có cơ hội thấy một đàn Ngỗng bay bạn hãy nhớ....Bạn đang hưởng một đặc ân khi là
thành viên của một nhóm.


KẾT LUẬN
Tổ chức công việc hay hoạt động cho nhóm là một kỹ
năng cần thiết mà ngay từ khi còn là học sinh, hay sinh

viên, mỗi chúng ta đều cần phải học hỏi để vừa giúp
cho sự phát triển của bản thân, vừa góp phần vào sự
phát triển chung cho tập thể mà chúng ta đang hoạt
động trong đó.
Khi nhiều người đồng lòng cùng làm một việc chắc
chắn kết quả mang lại sẽ cao hơn một người làm rất
nhiều. Hãy luôn là thành viên tích cực, có trách nhiệm
để nhóm của bạn được vững mạnh, hoàn thiện nhất.
Đừng chấp nhất những điều nhỏ nhặt vì như vậy sẽ
khiến bạn và các thành viên trong nhóm xa rời nhau.
Luôn nhớ rằng “một cây làm chẳng nên non, ba cây
chụm lại nên hòn núi cao”. Đoàn kết, biết san sẻ với
nhau là kỹ năng làm việc nhóm quan trọng nhất bạn nên
nắm rõ.. Mình vì mọi người thì mọi người sẽ vì mình.
Đó là yếu tố đem lại thành công cho cuộc sống của mỗi
người chúng ta